I 3 9 » Jmbrofij Ansbati
A
Pfalm.
lohan. 7.
'ibidem.
Johan-14.
•ibidem,
loan. 7,.
loan. 6.
l.C er. ij.
J/** 49.
Pfd.ix.
loan. 4.
löhan. 7.
c
sjaia 4.
Cant.1.
jj/àf-IJ».
Lhc.i .
m * <!•
lere.j.
Ijii*49.:
D
telligatur, diuihaeloquia idipliim atreftari videntur. Di-
dum quippe eft de filio ad patrem: Abud te efforts vita. Ec
Vt ipfe pacerfonsille efle crederetur, lubiuniftum eft :Ef ;m
famine tuo videbimus lumen,id eft,in te lumine filium lumen;
Vbi profedfco confequens eratvc diccretur,eH« fonte tuo
videbimus fontem. Vc autem fpiritus laniftus 8k ipfo fons ille
intelligatur, euangelica docet authoritas, in qua diiftum a
D omino legit ur: Si quisfit it , veniat ad me & bib.it. Et qui credit
inme ,ficut dixit fcriptura ,fhwnna de ventre eius fluenta-
qua viua. Atque euangelifta eius fubfoquente,Hoc autem dixit
de Jpiritu, quern accepturi train cred. rites in eum. Per qiiam
autem viam, per quod iter agnds multitudinem agnorum
ad hunc fontem perducit, niii per fe, ipfo at teftan te qui ait':
Ego/imvia?Per(e.etgo deducic adfe,&nemo veladeum
vel ad patrem vel ad lpirittim laniftum venit, nil! pet ipfum.
Ipfe enim dixit: Nemovenit ddpartcm nifiperme. Ecde lpiritu
{zn£ko:Si quisfitit,veniat adme.Scd vnde venitur &ad te,nifi
perte,quiesvita'quaituradte?Etnotandum quod vnus
idemquefons,& eluriem fimul& litim auferat. Famctn
igitur remouet, quiapanis viuus: litim repellic, quia potus
vitae eft. Etnecmirum li vnus idemqiie fons,&cibus&
quia dm in hac peregrinatione viuit, & tardé ad patriam
redit. Quæ Icificet piorum lachrymæ filiorum, adaffe-
dum compaffionis paternum excitant animum. Sed vt
perfetfte ad lulcipiendam hæreditatem prom life beatitu-
dinis erudiantur, diuhic ft ere permit tun tur. Vnde Ifaias
quoque ait : Multitudo vifcerum tuorum & miferationum duper
me continuer unt fe: often dens vtique rtiimerpfitatem vit
cerum paternorum & fuper fe Fuilfe, & tamen vt diuturno
mcerore tabélceret, fe continuilfo. Miferetur itaque &
compatitur lachrymis filiorum, & tamen quiaita expedire
çernit filijs quos érudit, fulpenlà (vtitadixerim) pietate,
patitur flere, vfquequo à lachrymis ceflàndumeflè præui-
derit. Sedquando lachrymæ filiorum abftetgendæ erunt?
Nimirum cum de exilio ad patriam redierint. Quandiu
eniminhuius vitæ peregrinatione retinentur, quid aliud
eis agendum eft j nil! quod decet in liminio, mcereiidum
lei licet, fiend um acque lugendumfStültus itaque diuino
iudicio comprobatur,<faiin carcere vitae profonds lstari
conatur. Hincenim Dominusin euangelio ait : Plorabitis
& fiebïtis vos -, inundus adeem gaudebit, vos autem contrifiabu
mini. Sed quod poll: ploratus triftitiam foquatur , audi:
potus intelligatur, cum de ipfo creatore,omnium feriptum 1 Triftitia veftra vertetur ingaudium. De quibus quoque alibi
Icgamus : Ent Deus omnia in omnibus. Hinc enim per Ifaiamà ! dicit: Btód qutnunefagent, quoniam ipficonfolabuntur. Quan-
Domino àicimv.Supervijipafeenturs & inomnib.planispafcua diuigiturmalà præcedentiaconlcientiam exaggerant, bo-
eorum. Nowefurient nequefitient,&nonpercütiet eos afius&fol: haminime geftaContriftant. Quandiu flagella extradant»
quia miferatqr e or um reget eos ,& ad vita fontes aquarum p'orta-
bit eos.Hinc Pfidmiftaait : Dominas régit me, & nihil mihide-
erit, in locopafeuaibi me coüoCauit. Siiper aquam r efetftionis
educauit me. Vt quid autem aqiiarum fons, & non fimpli
citer fons intrdducftur,nifi quia multiplicitas donationum
Dei in lânâis, per hancfententiamexprimitur? Vnus enim
fons, propter vnitatem naturae patris & filij, 8c {pritus lan-
da. Aquarum vero fons, propter numerofitatem ( vt dixi-
miis)gratiar^mintroducitur. Vnde&Dominus cumvno,
inloço de lpiritu lanifto dicat, Fietineo fons aqua falientisin
vitam aternam : alio tamen ita de fllo pronunciat, Elumina dè
ventre eius fluent aqua viua. Qui igitur agno regente ad huius
aquæ làtietatem perducitur,exitialifame fi tique depullà*
nec folem, ne c Vlliim aèftüm patitùr , id ëft vitiorum calore
lion vrituTi Vbi etiam intelligimus, quod fons ille qui efii-
riem a6 fitim reniouet, vmbraculum fir quod à lblej vel
æftu protégetiS défendit* Vnde & per I&iam dicitur ‘.Super
omnem gloriam proteéîio & tabernaculum eritin vmbra dieiab
afiu, & mfeettritatem & abfeonfionem à turbine&dpfauia. Ad
huiusfontis vmbram pècuenerat ecclefia,quæinCanticiS
canticorum dicebat: Subvmbraeiusquam defideraueram fedi.
HancPfalmifta quærebat cum dicere v.Obumbra caput meum
in die belli. Hacbeatam virginem Mariam ab æftu protêt
gendam âhgelus denunciabat,cum ei diceret iVirtiwaltifiimi
obumbrabtt tibi. Sequitur:
Et abjlerget Deus omnem Uchrymam
rum.
O tniræ pietatis affedus .Pâtre m fe demonftrat,matrem
oftendit, qui plangentium filiorum lachrymas abftergir,
cuinecimmerito Ifaias dicit: Tuenim pater nofter, & Abraam
nefituit nos,&ifiael ignorattit nos.Tu Domine pater nofter redem-
pt or nofter, àfeculonomen tuum. Hinc idem affe&uofospa-
ter, auerfos àlàfiliorumanimo^teuocat, dicens : Conuerti-
m ini filij reuertentes,&fanabo auerftone's veftraf. Ma terna quoque
yifeera pietate tranlcendens, ait : Nunquidpoteslmutter
obluifciinfantetn fuum,vt non miftreaturfilio vtervfuii Tamenfi
ilia oblitafuerit,ego non obliuifcar.Ecce amat vt pater,ecçe mi-
ftretur vitra matrem. Ecce velutgeruliparentum officio,
^ileétiffimam prolem internæ charitatisfinufouet,blan-
ditur, lachrimalque ab oculis detergit. Sed videamus quæ
finCifiliorum lachrymæ, quæ abftergi merentur à pâtre.
Alius enim proptereaplangit, quia malum egit; alius, quia
bpnum non fecit : alius , quia dura cor re&ionis flagella lu-
ftinet, nec tamen murmurât. Quis pnim filius 'non plangit
dumVapulat?Ingratus tàmen habetür^ftlùperbiæ ramore
contra flagellum patris obmurmurar. Aliusautem,quia
vitijs&reliftici.&adplenumfuperace nonvaV?t.Alius vero,
quiamalaabahjs fieri cemit, nec cortigere fufficit. Alius,
vida repügnancj aliorUm mala moeftificant, peregrinatio-
num moleftiæ excmciant , non eft ceflàndum à lachrymis:
nec bona Vel varia læcitia cor dilfolucndum, led tempus
gaudijpoft-mceroremexpe&andum: quo manente,im-
piorum fletu ætënfa lànâorum iucundicas fuccedat. Hinc
namque Pfalmifta de làndtis prsedicatoribus dicit : Euntes
ibant & flebant, mitt entésfem'tna fua. V ententes autem ventent in
exultatione,portantes manipulât/«or.Sequitur:
, E t cum afteruijfet figillum fefttimum,faiîum eft ftlen-
tium in cdo quajimedia hora.
, Cælürtthamquè (vt frequenter iamdmmus) iuftoram
éedefia vocatur, qùæ Icilicet dum per quædam membra
faa (urgentes abimiscogitationum tumultus reprimens,
internæ quiedslècretum penettat, quàfîquoddam Deo
filentiutn in mente præparac. Mens énim làndorum dum
à freqüentia rerum corporaliuni intima bontëmplatjone
fecreticniulHam fecelïum petit,quidaliudqùamfilendum
Deo præbet î Quod tamen filentium* quiaïn’ hkc vita non
poteft eflè perfedum, ideo quafi média'hora dicitut/a-
dum. Renitenti namque ahimocogitationum cumultus
le ingerunt, eümquè iaim lècreti finu tacejutém inquiétant»
âcquodâmmodoad Ioquacitatemprælèriçium rçram Ho-
lenter pertrahunt. fitquevt is qui in fiimmis Ipintu fixus
filebat,deorfiim retradus, tumùltolum carhistlamofem
tolëret. Scriptum quippe cA:CorpUs qnodcorrumpitur,aggra-
uatanimam,&deprimit tcrmainbabitatio fenfum multa cogt-
tantem.Vhde necimmerito hdc filëntiura non integr^Jed
quafi media horaiâdttffi'ffidtddqükhicne^tiaqiiam'ejn-
tempkrio perficitur, quahiui s ardentiffim éiûcHdètur. .70
quam irifolentes humanarüm Return in ariithb péfftréptfnt
clamores poftlîlenduhi ditiinæ contemplatïpnfsï Qg6d
fi in hac vita fuiflèt perfedum, hequaquam quafi fnédii
hora quæ imperfedionem fignificat,lèd integra përhibcrç-
turfadum,quæ perfedioném demonftiad Quafi eïgô
media hora luentitim fit in belo,cum e l e d ^ f o afiimu1^*1
hac mortali vità &aliquid de fiipernâ quiète péteipitv ^
tamenineo qUodpercipit, diu ftare non valet.Seqijitur:
E t vidifefttem angelâsjlantesin eonfpeftu T) et, % da-
tafunt tllisfifttemtuba. E t aUw ange Usa ^ vm ih ^ ifte tit
ante ait are, babens thuribulum aurcitm.
Apenendum video hoc etiam genus loquutionis, ficut
me fpopondilîè cognofco in huius operispræfàrione quod
videlicet hocinioco narrationis ordinem & præpofterat &
inter cidit.Prçpofte rat fcilice t,quiapr ius feptem angelos jn
conlpedu Deiftetiflè, ac lèptcm tubas accepilîe, qynum
lchnn.%
F
Ibidm,
Matth. {
V*« î
Apec,
cap. VU.
quem
iHf9.
InftftóèdbfftJtHt., Lifa-jfiudrït&: 39|
qUefh aliurfi vpc^t,ahtealtafe cùm thUtibulPaùreo yenillè
ceftatur:cum fie ut fequentia démpnftrabunt j prius iftecu
thunbulo aureo ve ni e n s ante aitireftetent -, quaillitùbas:
in cpn (pedu Dei acceperincl Interciditverojquiaproppfi-;
tis ad enarrandum lèptem angèlis -, antequam pmniaquæ
de illis dicenda lùnt,narret, nUne çum thuribulp medium
interferit.Eftautem&inÀpoft6 lp,genuslocutionis,quod
ordinem quidemnarratipnisinterciditjnon tamen prçpo-
fterat.: picitur enim Timotheo ab eodem præ.dicatpre gê-
tium : Manus cito nein ini, impofiieris, neque communiçauerispec-
catis altenis. Noli adhuc aquam bibere , fed mqdico vino vtere-,
propterfiom sebum tuum & frequentes tuas infirmitates. -Quo-
rundam hominum peccata manifefta funt , præcedentia
ad iudicium, quolHam autem & fubfequuntur. Nun-
quid igitur proptereadiledumdifoipulumadmonuit Paulus
aquam non|>ibere, led modico vino v tiq u ia fubiun-
xit, quorundam hominum peccata manifefta font ? Sed
ordo narrationis concilus eft. RJftoue de medio paulu-
lum illud, quod fententia concidit, & iuBgitupfententia,
apparetque manifeftuseiuldemlèhtentiæfenfits.Sic enim
coniungitur,vrcum dicitur,Manuscitonemini impofiieris,
neque cornmunicaueris peccatis alienisifulpenla difoi-
puli medela,in non bibendo aquam,led modico vino vte*
dum;ftatim caufa fiibiungaturcur hoc fieri non debeat,at-
que dicatuf : Quorundam hominum peccata manifefta
font. Quid itaque in lèptem angelis intelligimus, nili làn-
«ftam ecclefiam m foisprædicaforibus.Bene aütemper an-
gelosjveritatis prædiçatores defignantur:quia nimirumæ-
ternæ vitæ annunciatpres ordinantur. De his nanque fori-
ptum eft: Ee angelipa, is amareflebunt.Kcdie etiam lèp tenario
numéro exprimuntur, quia videlicet ièptiformi lpiritu
nem ,ftetitveröpëtdfouiitatém,Êt qtiia idèmÖoft^liVüS
de ecciefia vnum fiint córpus>& altarè fn ahgèlöyèn^éV
lus iii altari cognolciturv Quid qüoque defignätiir pét
thuribulumangeli,nifihumaMitasGhriftï J Ap'teVerÓpét
thuribulum aureum , quu profeéio hümaiiitas nóftraê
moftalicati s,a redemptore fufoepfo,'e.iurque diüujibtive-
racitervnitri, verbum & hoiho, vrtaèft lapiéritia, de qua
dicitur : Accipite lapientiam ficutahfum, Pptcft autem
pefthuribuluin aufeum quo ciemanturaromata, écclefia'
ian«5i:afigurari,qu* ignediuiniarnorisluccenia ,’quotidie
dicit iOirigdtur oratio meaficui ihcehfum in Vonjp.ftu t'uo ,tle-
uatio mahuum mearüm facrificiufn vefterttnüm. Siue aütem
fpecialiterDominus, luie generaliter totum eius cprpiiS
per thuribulum aufeiim exphma^fir y reifte lingulariter de
1II0 lubiungitur: ®
Et datajunttui incenja mnlta,vt dar et de oraiionibw
fanElorum omniufufter altare aureum ,quod eft ante thro-
num. Et afcenditfumw incenßrum de oratwnibwfan
6toium,de mauu angeli cor am beö.
Sicut fu mus ex crematis aromatibus egreditur,fic virtüs
compuhiftfouis gigiiitur ex ftudio örarionis. Sed vt Deo
fotaccéptacómpuh6tio^a|r^elo dahturiheenfädd eft, re-.
dempcori noftrocommittütur orationum ivoftrarurnftü^
dia. Nonautemmirum,fiorafi6 nesrtoftrxvellachrym^,
liótiper nPSjledper fumrnnm Ppntificem'npftro Depfof-
feruntur,cum Paulus exhortehir,dicens:Peri/jy«;«i offerafaus
hofiiam kiidüfemperQeo,fdtsl,ftuäu)n labiotum conficeiitium
nomini eius. De quo ‘eriam idem egrcgias piledicatof dicit:
Sempiternum habetfacerdotium i vnfie 8c ühiare ih perpetuum
pdteftj accedens per lemetipfiumad Deum , fem-
per viitens ad interpellandum p repîl e?n • t• u■•r'••.VA» p• _t•e lre p_t enan: onu_m_ er. o .t ef-_m__i_n_a_n__t_u_r_,_q_u_■i a _p_r_o - 1 fp c i v iu c .u.i u u iii ic ip* c u .iriu u u;ru J JiJ riou ceiias.. ^ TaliV eni•m udece- feiftovniuerfitaticredentiumpræpo■n unSt uraepte*n aWnuEsSe - î bat vtnobr»s eilet Ponti-lfes:x ,ia0n d' tus,ltnrn öeensi,r-H en pnko llutusJfl
nim numerus &petfi;âioné &vniuerfitatemacfignat. In a.Ç5 Ci:f^9 nbüs, &c_ cxcclÄ^r foetus : qui
cpnlpeâu quoque Dei ftareperKihc«Eut> quia prQcuidu- ö0“ 1
inhxrere p r o b a n t A nnonincbnrpeauDeiPaksfta- .Qä»,
batcumdieeret, Tanquam ex Deo coram DeoinChri- «b® vcprxf«>rumm,pou.mu5 Se£cde& vqa-perlpoa
ftolQquimuriErrurfum^iaeu.mremÄ^Dee/me/.irj- efc&h^xuaperfqnaancapi*
Quid quoque per feptem angelorum tubas, quas ijdem
acccpilforefëfonturjnifiperfeiftayetensacnouitéftamen-
ti prædicatio declaratur? Hinc nanqueprædicatori dicitur:
Quafi tuba exalta vocem tuam. Has cer te angelorum tubas
il læ præ fignabant, quæ in iu bilei vfibus per Mpyifen faiftæ
fuilîememorantur. Quibus lèptem dierumcircuitu çlan-
gentibuSjin typum huiüs feculi,muri Ierieho cecidillè nar-
rantur.Et illisquidem facerdotes.iftisyero angeli cecinifle
perhibentur.Quod omnino cohtrarium efle neqiiaquam
videtur. Nam doiftbres ecclefiæ , & focerdotes & angeli
font. Sacerdotes,quia Ipiritales hpftias immolant : angeli,
quia ventura quæque annunciant. Quodytrunque Mala-
chias propheta breuiter infinuat, dicens : Labia facerdotis
cufioi fantfcietituni,& legem requirunt de ore eius, quiaangeltts
Domini exercituum eft. Quis autem iftefi t angelus, qui ç urn
thuribulo aureo appariiifle delcribitur, altare indicat cm
idem aftitiflè perhibenir. Sacerdoris enim officium eft al-
tari aiïïftere, &{aptatum aromatibussthymiama cçéfoare.
lam ergo agnofcitur, quia angelus jfte mediator eft p e i
óchominüm, homo Chriftus Iefiis, leptem angelprum
angelus, & ( vtita dixerim) lèptem lacerdotum pontifex.
Quia enim angelus fit, teftatur pfopheta,dicens : Vocqbitur
nomen eius, magni confilij angelus, e quo etiam Êlihtffilius
Bafachël Buzites, Ciim per eius aduénmm redemptiofiem
hominis futiiram inlpiceret, dixit : Sifueritangelusproeolo-
quens vnum de mille. Quia vero idem fit pontifex , aper te
Paulus innfot, dicens : Chriftusafiifléns pontifexfutur or um
bonorum. Vbi aperte colligimus quod ante dixeramus,
ptiusiftum angelum venilïe, quam lèptemangelp&tubas
^ccepilïè.Dicatur itaque :Et atius angelus venir, &fte tit ante
fïffw. j Et, quid hic defignatur per altare , nih omnes
hirralatiiftamecclefiameledi? Quiredealcarisvocabulo
Deumpoteft ÏoquicOrpuSjnifi officiqcapitis quo regifuf
corpus. Pc quo etiam IöHannes dlçit i'Siquis 'peccauerït,
aduocatum babemus apud Patrein, lefum Cbnfliïnïtufiu)Hf&ïpfe
eït propitutio pro peccatis noftris. Quia verp ignis mitticur
in thuribulo, ideft, in toto CKrifti corppïe, quo oratio-
Aum cfemaliitiirihcenla, &idem ignisSpifitus laniftds'ih^
telligituridequo per eundemredemptörem dicitur : Igtièm]
vqpimittereinterrdmi&'qiiidVolonifi vtardeati Coiifequen4
ter iple Ipiritus Dei,hoe pffi. iofoigèliatqiieponri5 cis npJj
ftiri fungi perhibetur, ficut per Pallium dicitur: Ipfe Jpiritui I
poftulatpro nq isgeminbw inenarrdbïlibuSi Qup^yërp, fopef
altare aureum hæc incenla pet angelum Dep offerri di-
cuntur,patenter intelligi datur, quianonalibin-fi in cöri
pore Chrifti , quod totum diuini verbi lapientia relplen-
det, Qsationis vel Compunâionis lacrificiüm à Deo acci-
piafUr.Cumque fit thronus ecelefia , altare vero ante thro-
nom,ecclçfiÆ.non duæ râiHitni iujnvs, ledyna intelligitur
-ecclefia:ficiu_aicaN()æ>èie)efia:o(ftpyeroanimæintraar-
èàmxecclefia, non in irca & odoanimæ, duæecqkfiæ, lèd
vna efteccUlïa,dequib. fa tis fupCfq; ia dixima^.Sequifur:,
Etacceftit angelus thutiÊiùim aw eum^ im ftleu itil-
luddeigaeAltami&mfy
Hoc fi de capite efilftuminteiligimus.tuncangelus thu-
ribulum accepit, cunf pqminus fibiintra vterum virginis
humanam hatuiam cóiunxiqfivero decorporeeius quid
eft ecclefi.ieü ptimûinjudæa dilcipulos elegit. Gum verp
angehis&thuribulumdignevnüfintcorpusjVnaperlbna:
ineoquod thuribulumdeignea.ltaris dicitur impletü, fic
intelligcndum eft canquam diceretur: Ëccapuc& corpus,
npn alienP hifi proprip igne foccenfon? eft id eft de fpiri-
tufanófp.quo&caputdi cotücorpus repletumeft Sed ca-
putnon ad menfuram.Quodqueadditur,[^v»i/i'- interr£f
Hebrà. Ij
Heb. 7.,
I o an. X.
Eyes.
Roma.9.;
exprimuntur, quia videlicet igné dfoini ampris fuçcen- | fiuedeiplb mediatore noftro, fiuedeprimispridicatori-
fiuntur. D gneper altare figurantur, quia Ipiritale in eis ’ bus apteintelligjpoteft. Nam “fo > &ifti iho regenfe
fàcrifiçiunj çelebratur» Venir autem ifte angélus per car- ip.terram miffiideft ad hanc font gentilitatém perduifti.
Neque