orare dcbeas.Patrem enim oras,iugredere ad cum in con- garioraculo, cithis annuat pofcenti ex vóto. Verühta-
ctentia,&oraillumvt films. ; I men quamuispauca compofeerit verba, quibus nos dot
T paterqutvidetin abfconlereddettibi.1 E t paterquividetin abfconforeddettibi.'] NNonlUi onrraarrec vvrt t.-rv.
vidcaris ab hominibus, fed oraint&s'clau’fo oftio, vt pater
tuus videac, & pater quividerit in abfconfo redded
tibi. Reddet autera non verba pro verbis, neque pro
precibus preeem, fed frudutn orationis,& metcedfcra
fidei.
O r a n t e s atitcm tmRte wultttm loquiy ficut EthniciJ]
Plane Ethnieos Gentiles vocat, vel Ehilofophos, qui
duabusde caufis prolixius orabant. Putabant trtimsp-
pofitc, ficut in rerum negociis, & cauferum ftatufoliti
erant, ad perfeadendum loqui: ita in orarione deb ere,
arbicrantes Deum verbis perfuaderi pofle. Etlicutcoii-
ciliabant verborum facundia fibi indices ad fauendura>
reddebsutque intentos atque beneiiolos, fievtique mo-
liebantur permulccre Deum, quiafingulis in caufis opinabantur
eum fiedipofleperfeafibilibus verbis. Vel fot-
te ideo plurimum loquebantur,quia nihil de confeientia,
fed omnia verborum feperficieagebant, nefeienteS vbique
Deum adefle. '
Quorum infida fepplicario polcebat * vt fi abeflet
quern rogabant, more Dxmonum tandem adueniret:
veniens atitemquod prius nefeierat, ambagibus verborum
add ifeeret, Nec mirum itaque cum Idolis famula-
rentur.fi multatoram furdis profunderent verba nuga-
toria. Prxfertim cum nec ipu Dxmones feire poflent,
antequara ignari eorum inftruerentur eloquio < quid
obfecrantes vellenr. Sed fidelis Dei orator non mul- j
torumeget verborum, neque illi n vrrare plurima opus
eft, cui omnia patent, & vbique fcrucator fecrCtorum
arcana, & intenlbr eft cordium , diferetor quoque co-
gitaiionum ac medullarum. Sed nec fanemultas lachry-
mas, vel multas oblecrationes in puritate cordis dam-
nat, damnac autera multiloquium, quod de infidehta-
te & impuritate mentisgeneratur. Alioquin & Annam
legimus preces multiplicafle coram Domino, & San-
dorum plurimos biduo triduoque, fine vlla intermit
fione orationes feas protelafle ; fed & Dominum per-
nodalle in oratione, atque in agonia prolixius orafle,'
ita vc fed or eius quafi gutta fenguinis in terram diftilla-
ret. Ex quo datur intelligi, quod non mtiltiplicatio
precum & profufibiugis, ex affedu diuini amoris, vel
interceflio venix damnatur , fed quod tantum verbo*
tenus vacuas replere auras fine afFedione infideliter con-
tendunt. Nimirum quiaficut damnabileeftcum hypo-
ends orare, vt ab hominibus videantur r ita infidelita-
t is eft, cum Gentilibus in multiloquio nos exaudiripu-
tare, nec inte digere, laltem credendo, Deum,cui prx-
fto font , ea quae font, quxve fyerunt, vel qux futura
font, ipfem prius fore quam petamus, quidquid opus
eft nobis. -
De quo rede quaeritur.fi Deus ante nouit quam petamus,
quid opus eft apudfeientem petere, vcdtur'fltf
cet paucis verbis orare iubeat ? Nam & quidam Philo-
lophomm feperfluum dixerunt cum precibus fatigari,
qui nouit fingiHa etiam priufquam petantur. Sed hxc
®ua*ftio perfacile foluitur, fi ordo debitus & iuftitia pen-
■ wtur* Siquidem aliud eft ignoranti quod nefeiebat nat-
rare .aliud vero cultu religionis orare ilium cui febie&us
efle debes, & apud feientem petere vt accipias gratis,
quod extc anteanon habueris. Quippe longe aliud eft
deuoteimplorareapud potioremte fuffragium,&aliud
infirmo narrari qu® nelcit. Sane in vno eorum indicium
eft ignoranti®, in altero vero obfcquium iuftiri*;
ibi fidcliter referimus nefcicnH, hie lupplidrer obfe-
cramus & perimus a largitorr. Volt enim Deus inret-
rogari ie, vt bonitas eius deriuetur ad plurimos > & ta-
men deuorio & ftatus iuftiri® femetur apud fubieaos.
Nonquaii neiciens docearurj fed velar boous Dominus
fupplicitei venerarusclcmenterpr®flare dignetur. Vrtde
Sc compofuit breuiflimam preeem , ft quomodo falu-
iem celerem mifericors ^ibueret, & nulla pr®pedi-
rerverborum prolixitas , immo fidueia eftei ex breui-
tate didommiquod piusiudex. qui breuife voluitroceat
orare, quærendum tarnen àtbitror, Cur vel hififem
paucis verbis opus fitad eum)qui feitbmriia, & nOuit , vt
did urn eft i quid nobis necefle fit antequam petamus.
Ad quod illico farendum ,potius rebus quasanimogeri-
mus, & intentibne cordis » cum diledione pura, & fim-
plicitate affedus, nos agere debëre apud Deum, quam
verbis vtimpetremuis.'Idcirco feiendum vferbanosdo-
cüîflè, vt eifeem doceret verbis j quid orare oporteatj
quatenus ex his animus conciperet, & memorise mandatée
regu lam orandi : rton ver ba quxdiceret , (ed re s & fen-
tentiarum ihtelligentialn ex affetftu quid eJcpofeerec.
Alioquinnunquamaliis verbis orandum eflèc,quan» ei&
dem in quibus hxc docuit.
Nunc autem longe alirer fetttitiit. Idcirco non Verbis
apud eum agimus.fedaffcdtu mchtis, quern ex eift
dem verbis pcrcepimus, cum fideac fpe & caritatis ob-
fequlo deuoce implorantes eum, qliatenus ex verbisac-
cendaturcor noftrum, &ferenetUrin pfecibus : deinde
ab ipfir i n ten tione cordis illuftrati, quod ipfe docuit fidu-
eiajius impetremus. Ac per hoc» ex ipfîuS doârina , cor
noftrum quid orare debeat, paucis iiluftratur verbis ; il-
luftratum vero, non mdicando cui omnia parent * fed
fopplicando quia omnia poteft, affeiftUofilis diftunditur,
& expofeit cum caritate, quod iam ipe fidei percepifle
præfumitur.Spes vero hon c-onfunditur, qubiiiam caritas
Dei diffulàeft in cordibus noftris, per Spiriturn iànâum
qui datu s eft nobis. In quo nimirum fpiritu iam que cla-
mamus Abba pater. Hinc liquide pater,non aliiid nôs p-
rare debere,quam quod docüit Magifter veritatisj & licet
aliis verbis frequenter öremüs, tarnen quod aliud noh licet
orare minime dubiramus. VqdC perpendatin Chti-
fto renatus, quia ex quo iiiftitia Chriftianorum ccfcpit
cgregieadimpleri, abinde filiorum adoptiöcöepitfefor-
mari. Et fi vidcrit fe èiflem iuftieix partibus fauere, ho-
ueritfeiüré addptionis filiumvocarij & ex eadem ado-
ptione paterna vifceraad mifericortliam promereri. Sin
autem minus attenderit quod prxmittitur, timendum ne
oratio fiat exectabilis. AJiter ergo viuere quam vt docuit,
degenerare eft à gratia * perquam fibi nos Deus pater
adoptauit in filios ; aliter vero orare j non iolum igno-
rantia, verum errbris culpa prxgrauari. Ex quo idem air,
teieciftis mandataDei vt tradiriones veflras ftatuatis. Vn-
deoremus ficut docuit vnicüs filius patrfs, qui pafcrem
foiim feilice t a natura, noftrum prxftitit efle p ergratiam.
Et honorem proprium largitus eft hominibus, vt quod
folushabebat confubftantialiratis optimum,cUnftiS foa
bonitate pergrauam döharetindultum; Quapröpter do^
cuit prias nos conformes eflè debere, deinde conccffit,
quod ipfe habebat ex nacura deitatis, nobis per adoptio-
nis gratiam pofliderej
Quid igitur ordmabiliüS dici poteft, quidve poten-
tiüs Ï quid benignius, vel quid largius, quam quod
prxftitit nobis, & docuit hos corùpartidpfes elfe nominis
eius? & dignitatis feck dte confortes ? Hinc eft ergo
quod inter cetera felutariafoa rhonita & prxceptadiui-
na, quibus credentibus cbnfeluirad faluterti, propofeit
etiam orandi for mam, in ftituit qualitatem, tradiditdifeiplinam,
monuitquid petehdumjdedit aufem adoptio-
nis jvtdum interius in höbis apud pattern petirtius, fa-
dlitis audiamUr. Implcuit dettique qüod promiferat,
quia veri adbrarotes adorabunt pattern in ipiritü & Veri-
tate. Vferi itaque,quia iuXta fendtificationem ipiritUs&
traditionem veritatiS patreiii adoramus fihe.Vllo errons
obftaCulo.Nos enim nefeimUS quomodo oporteac brare,
fed Spiritus fandtus eft qui docet hos de omnibüs, & po-
ftulat pro nobis, atque tranlponlt inomuefo veritatem.
Idcirco nulla magis Ipiritalis oratio, neque prbfufior^
quàm quam a filio.qui eft Vêtiras,CJteius orepercepi-
mus. Atfiica criim & familiaris oratio eft / Deum de
feo, ip Co prxeipiente j rogarci & ad aures paternas Chri-
fti afeendere mandata. Qqid igitur putas, agnofeetne
pater fiUi fili verba i Ergo cum preeem fecimus * ideo
dntracubiculum intrare iübemur, vt qui habitat Chriftus
in Mattb* Eudngi. Lib c l W
intus in pediore, ipfe fit & iu voce. Alioquin fine Deo a-
pud Deum preces funder?, amem Verbis implere poflu-
mus, prpfedto tffedtum t ^ r i s nequaquam obtine-
bimu6.
. 8 1 c ni 0' inqfet, vosorabitis. ] Et qpideft dicere, Sit er-
go vosorabttis? Nifi non vtfjypocritx, vt^vidfamini, non vt
Ethnicijn mulrilpquip* fed'jjj£dpeep^^ qu,p,d 4 pc6oj #L
quomodo doceo, vos quime,i.eft(is p.Eabitis.Ergp vbi np^i
ioltim penfandus eft effe<ftus orationis, verum etiam cp-
gjtandushabitus corporis,&c,modusvpcis,quietufloquo,-
que difeiplinx Chrifti,&pudorhumilitat%Prpptei;qupd
infett, SiCftrgovesorabitis, ac fi dicere^, yt tr^do, vt inftruo,
vt prxeipio, y t prxferibö. Deus enim noiVYocis, fed <ot-*
dis auditor eft, dequp Propheta , PraparMionein, inquit,
cordis eorum audiu,: t auris tua. Idcirdoq^ifquis orat, ilium
quemoratjiam perfidem cordeteneac, per caritatem
diligat. Nam fi hocfolu.ra quod iubetur orat, rebus fe ac-
cepturum quod i^.prxfemicin eo, qui nulli negat quod
requintur, confidentergaudeat. Pubiicaeft,eifen.Gimni-f
bus in Chrifto renatis,, öqcpmmunis. hxc oratio, quan-
do non pro yno, fed pro pmnibps eflundicut;^ qpia.ora-
ucsiu Ch,riftoynum fumus.DeusigiturpacisjEfc concor-
, di^magifter veritatis, vn^tatem renatqrpmiuftituirilcletf
-pro. omnibus orgre yolu.ic, qupnipdP
npfimulomnespq.rtauit..Nam i^ius.eft vnpm W ipmuibus
orare, .quam in feiplcnaliqucm, propter qupd npni
modica vit.tqs orationis exifoniapd^cft,in eP ybi omnes
Pro vr^o fimul orant, qiya vnus in omnibusdedivacur, Et
cuindiciturabomnibus, . 2
Moßerquiesinccelis.1] Si.prpferftp vnitits es in’
Chrifti corpore , omnes pariter fecum te in precibus'
ailiimunt,atqueytfiat voluntas in te, fimul implorant.
Idcirco non m odica cogi tanda eft hxc ynitas, non parüi- -
pendenda tarn firma in Chriftcffbcietas, vbi omnium vox^
eil vna, &.fimul omnes vna fide Deum in menteportant
vnacantatediligunt,vnaiamipeIruuntur,fimul quoque
'omnes vnum petunt, vnum quxrunt, vnam puliant ad
ianuam pietatis. Nihil igitur validius, nihil lbcuple-
tius, ninil melius, , quam v t,omnes vnum fint &onines
pro vno inuigilent, ficuti vnus pro omnibus inter o-
mn?.s » Yr vniuerfi fimul in Chrifto vnum inueniantur.
Qua reuera fide, qua Ipe,, qua denique caritate docuit vt ^
nemo fidelium ab hac vnitate.fe diuidat. Ideo nemo apud
patrem impetrare quod filius; docuit vnicus, fe difiidat,
nemo qux docuit opera filiorum ignauiterprxtermitt^t.
Hxc eft inquam, ill^ppceftas, quam dedk. hominibus fi-1
lios Dei fieri. Idcircb&prxmific .opera, poteftatis, vt ex i
maneat adoptiolib'ertatis.nqftrx. Propter quod datI
aufem otandi quam dedit &docuir, fi quod minus elfin
npbis vt pet gratiam impleatur. Hinc,q.uotiens noftrum
aliquis quarauis fempfu^ achtens & fecretioribus habi-
täns latenterlocis.Deumßa^remnuncupaueric, animad-
uerrat,non feparatim fingulis, fedcommuniteryniuerfis
donum tantiniuiierisattributum.Et ideo nemo fibi ap-
plaudat dicere. Pater mens qui es in ccelis, fed pater no-
^•?^qu9nlam IpliChriftp;competir, cuius proprfe pater
eft Deus. Vnde alil?i fignan ter a it, Vttdo ad pattern meum,
deinde intulit, &patrem veßrum.Q^o diaofacis diferete j
infinuatjfibifpecialemgloriam quod films eft congruere
per natutam, generalem.quqque gratiam adoptionis cunäis
communitercohceflam elfe per gratiam., Ac .
paterlaipiliasquempiam habeat a natura fifium. &i tarnen
plures pollideat fjUnulos nqnquid pb hoc quia paterfamilias
dicitur, (erui ab eo xquarpudirione habentur vt
-filius,, prxfertim cu^nidcm filius Öominus. probetur elfe
cun^qf um ? Patet igitur iu al(reroconlubftan.tialitas aatu-
rx, inalteroyero bonicag dominaiuis,^cinvrroque com-
niune paternitacis nomenforritut» Vnd.e docemur om>
nes quos vndalauat baprifi^i nos in ipfe,fatres eile debe-
re, & in inuicemftaterpira^ pCr hoc
fo V^oqup fimiil monemur.patri rependere affedlum a-
dopttQnis; dc-fratribus non odium fedgermanitatisfobfe-:
quip deferuire, S| enim carnalis natiiiitas cx vno.-morta-
lium nos tauli amoris ligat vinculo, multipliciuseogftah-
daeft fraterni tas.ex Deo pacre veneranda,quam lsemo ni-
__________________ _ ..... M
fi fpiritalis poteft dmofefe, Alidquirl fi hort fpuitulitef
renafearur, quomodovaletappféheiîdére aut fentire af*
.feâum lècundiim interitKem hominem huiüs amoris?
Namque fi vera fide & Ipe ceriiflîmâ‘ fixe- pateniitas veJ
ileraretur&amareturper Spirftumlànëtum caritate'dif-
-fulà. n un.quam fra terni tas carnis amp lius valer et ap ud sllf-
'qUos„fetiprKferrenrnöbiliratem ex Deo, 6cgratiatti ad^
optionis corruptioni, darcntque operam ne degérierèë
» fixiftcrenr, 6c tantoparente indigni, propter vetuftateni
; carnis.Ecce quam fidelis& beata tjebet xftimati oratioj
quam no bis DoCtor*vicæ 6c Magifter cceleftisrtdoduit, ec-
ee quam beatinos eflèpofliimusi fi haidnon tantum of-.
.ficioori$,fed fideli conuerlàtionis fertiamtiS a'thi-j eccfi.
quamcertafpesfaluasdataeftcredeh'tibusj^uiifitaqde
.qirca nos dileótio creatoris diffipiditiirjquanra nliferiidotJ
dia^s pie tas prxjfogatUr quantaque gratia & fid uèix!ftiuj
nus indulgetur, vt quiferui digtii d©n fuimüs, Deum pà-»
tremdicereaùdeamus* ' » : ^ iA' ,,, v- ; . i?;, ;
-V necefle efo-quafi fiîiiDeivluâthüs di comierle-
ipur, vt id elle quöd diciraur Ipiritaliterk<ftu& moribQS
probemus, feçundum quod Ioannes ait, Quinatns eft ex
'Qepi «ö/ipfirraf, quiainatiuitas Dei eufiôditdîïum 16c Dia-
bolus non tangit eumr Q ui‘autem•peccatutit facit j lion
eft:fx peo,fed,ex Diabolo, quia Diabolus ab initio pèc-
cat* Idcirco, feruantes Sacramenrum natiuitatis noltr,T,ab
Omni labe peccati no> immunes cuftodiamus, vt vérê fi-
lii Dei fimus. Qgod longe Eiaias voéd noltra vac:cinatur
d'içen s, Tues enim pater nofter,qiiia Abraham uefeiutt hosj &
lftael non. cognouitsfed tu Domine pater tiofter ab initio nomen
tuUmfnpernos. De qubnimirum.nbminelatis edoiSliro-!
gamus. . ;
S an c TI f I c e t v r nomen tuum.j Sed prius quxritûr,
Deus pater>quia vbique elfe creditur, cum ei tantum, qui
es in coelis, dicatur? Nec non illud, Adte leu.iut ocalos nieos
qai habitas incotlis, feu & in q uatiiplurimis locis, vbi Deu s
pacer in coeleftibus elfe alleritur. . Ad quod fatendum
nos ccelos, in quibus Deusinhabitat} non corporales,fed
Ipiritalesintelligendos, quia Deus nbii lpatiis ioconim :
diftehdicurj neque loco claufes tenetur.Monemur autem
nihil cerrenarum nos am bite debere, fed ad illam pocius
regiouem, iri qua patrem noftrum commorari fatemur,
quan to ci us fummo cum deflderio feftinare! vt ibi iam
mete verfemur,quo pater & creator nofler elfe probatur.
Vude Paulus, No;tr.r,inquic,conuerftitio in coetu eft. Et alibi,
Qutconfederenosfucitinxoeleftibus. Necn'on &illud, Si coH-
furrexifiis cum Chrtjh, qua fur fum futit pipit e, non quafitpir-
terram;mortui enim eftis & vita véftra abfcondita eft cum Deo
incoeiis. Age iam quælô, cceleltium ferutatorV& perquire
quinam coeli Hint, in quibus.de Deum pattern & vitarti tu-
amabfcpnditamrecognofcis» ■ -q •
•V Nunquidaltiflima mundi corpora, qux non poflunt
elle nifi in loco.?Quodfiita ell,aues ceeli maioiis meritié»
runt, qiiarumconuerlario Deo viciniorcll, quod omtiino
ftate noU poteft. Ètideofatendum’, Deum nulqüam^n
loco corporalium rerum quærendum àÿr cogitandum,
neque aliquern elfe locum , -quo non f it , qiiiaom-
iiis locusprxfto eft ei. Nam quod vbique eft, ita-dici Vi-1«
detur, nouquodlocaliter in oninifitloco (ömftiriö enifh
inloço eflè non poteft j fed quod ei omriis locus adfit,ei-
que ad capiend u m pat eat, efiro ipfe non fefeipiatUr in loco,
atque ideo reële nufquam irt loco eflè dicatur.Qtto ni-
am Spiritus Deus v biqueêft, licet non in loco, fedin fei-
ritalibus &C in Sandlis. Hinc qtfoque Dauid ait, Deus qui in
ftinâts habitaSiMimtiim koc eft dicere in cöblis. Quapro-
prer quilqüis cum Deo in cxlis verjàri defideras, in fendis
&,fpiricalibus atque imelledualibus à terrehis.te
tranlpone, quia qui terienafepiunt cum Deb nequeunE
fertem hxreditatis participa«. Hinc quoque eft,q>lpiri-
tus fepientix in bonis filiis meditarur, non pro vtilirati-
busterfenarnm rerum interueniens, fedpro noftri patris
gloria totum pietatis impenditaffe&um ita dicens, San-
fttficeturnooien tuum. Nomen itaque patris filiorum eft,
quoiftam pater non nifi ex filio appellatur, ficut nec filius
mfi départe dicitur. Relatio quidem ad'filium refertur,:
quoniam nemo eorum fecundum fe,fed fecundum altel
Èfa,6ÿiè.
Ephef.i. 6.
Cel. j . i . j
PJa..xl. j.
H
Btblioihet. Vei.Patr. Tom. 9* Pars i.