: incàiTabit : (iiuiii {ailptilc i
H ------- iijo< H ob1? ntoy “T’,s’7 inn»«!
•eu» quii ,me Liberi : dieet 8c',eum ai onbit Sc ,fi pralitritet St
: '3 'jV s n îjijgï ‘jjjjjgrô f ô |M |
1 ebievit quia »inte!lexerunt neqùe'.cogtiowcunt'Non . tu '
niioo no '3 uoj pijl Ä Ni1} : nn«
ium cor ad reducet non Et .eorum corda i»<*W(!e*‘k ab>eorunioculo!
ià ‘? ~ '7 s a'ÿT * » 1?! : B ri*V Hy îy n n c a J ’y jj
’Fisnio vsn tohS f-unn- »bi rw SS
i\l 'iras 5ÉÖ ®s‘1np
Hp»i
■tön n b y » a n 1? iH m -
vy Siab nié y» oyw1? nn’i
........... .....dttUnare MÜftum oor jcinerctn *„ƒ«.» aMîncur.abo
! inan Hn-in pHns» njn stüdh
■i’a ’a 3 y tö ~ » ib n ^ ê » '» b i to B r n s H ’ï ;
i " meus fervus quoniam . Ifrael 8c , Jabacob ‘horum' Mementt
n n ^—m y ’3 S a n t i n a j p m $ 91
S oblivifcat ,Ifrai mibi fen te font
,n-nç : iwm »^b»"\to; nnit H - n y
fu i r o u i syjètan tyyai i JSKb i
iy'''.n Hin; niyy—'3
« & ,fylva
i ln : ipyibiu ’3
13 yy-Hpi ny;_ r-iJn b’in iras raâ nvrm
Jixit Sic .gloriabitur Ifrael in 8c ,Jahacob Dominus red emit quonif
aaK‘ii’3 S Ä ^ H lii^ t apy; Hin; Hw—'3
ms Ego "uteroex Unisplafmatorfit ,tuus redèmptor Dominu
r-im». ’3» ipso J-ftVl ii%f Hin;
Ti»'on«n ypn 'àa1? h'àd r-itû Hintfy
p'Ûntes "ctavattàt .facietînCanisc iïvim & ’vamiieorm, figna Infrmg,
d'odh 3 ’tüQ tp p o p i a % n in « t b û
r .fatitt ftultai n & «rctrorfu
i tn y w □’p ü *• H q d '. ■Un«
h.ibitabiiis jëruûlaim ad Dutm !pcÿi .
ï ü m i S S B f ^ & ß iw ? o n x y v -
Dicct, .fufdtabo ejus<£n/M& ^dificab.mm, .Jehudahrivitâtes ad’& '
-iû»n îDüipsn’nnnniiru'ian rnirp nyVi
.Chores’ad Vicm " .ftdam ficcârê tua flumina & : te Sicca , profbjido
ervàb nosn : d'aïs WvaV 'ann ript}
Rcliquum autem ejus deum
fccit & Iculptile fibi: curvatur
ante illud, & adorat illud, 8c
obfecrat, dicens j Libera me,
quia Deus meus es tu. Nefcie-
runt, heque intcllcxcrunt : ob-
Lici enim funt nevideant ocu-
li eorum , & ne inteüigant
corde fuo. Non recogîtant in
mente fua.neque cognofcunt,
neque fentiunt.ut dicant, Me.
dietatem ejus combufli igni,
& coxi fuper carbones ejus
panes : coxi carnes 8c corne«
ai, & de rêliquo ejus idolum
faciam t ante truncum ligni
procidam» Pars ejus cinis eft:
cor infipiens adoravit illud,
& non liberabit animait) fui,
neqpe dicet ; Fortè mendà-
cium ell in dextera roea. Memento
horum, Jacob, & If*
racl, quoniam fervus meus es
tuîformavi te, fervus meus es
tu Ifrael, ne oblivifcaris meî
Dclevi ut nubem iniquitates
tuas, 8e quafi nebulam peccata
tua: revettere ad me,quoniam
redemi te. Laudatecoeli,quo.
raifericordu fecit Dns :
jubilate extrema terra:, refo-
nate montes laudationem,fal.
tus 8e omne lignum ej* : quo.
niam redemit Dns Jacob, 8c
Ifrael gloriabitur. Hzc dicit
Dns redemptor tuus, 8e for-
ma tor tuus ex utero ;Ego fum
Dns.faciens omnia, excendens
coeios folus,ibbiliens terrant,
8e nullus mecum. Irrita fa-
ciens figna divinoru, 8e ario>
los in furorem vertens. Con.
ver tens fapientes retrorfum
8e feientiam eoru ftultam fa-
Verfio G R Æ C A L X X . Interp.
Cura Tranflatione L A T I N A .
ivolar
w Ä a b d ; w r Hyi 'yn
' .fiariakrit ,tcmpto & ; tdificabtrir Jerufalaim ipfi
i npin Hp'ni m h n a S d n ’1?
CAP. XLV. n o
■nptnn-niüN 'é i& ÿ ïrrtfo*1? r n i h ’ -io8~m'3
- region " lumbos& .geotes ' ,jm jacit, ad ficneniumad ,tj* de’xteram b.
’Jno-i Q 'U i r p o
:laud<utur non ’port* & i janu’as’«> facUiid attritudiad : diflblvam
.n jÿ vh D^yaii ü'fiS’i Vis1? n n s1? nn s«
Jtu' imitas ïdirigart tortuofa & , ibo luxfacittad Ego
Hdrïu mnH ndis a-nnni q«
: W H r a ’n-nat nids
T3 ÿ jtowîv iiroîiiff*» 9*3r ywflh-.
^ «0 öxuuh(«),£ Ai^oir, ’E$-
•AoJ nt, St/ àiô( fxoV S Qv. OÙJCI\yntvn*
ç&tîimuy oT/et•||f<cu/p®^llö■<^^, n ^A*»«l
çd*\uaï( etumiy % n votif eu t? xap*
J'iif. iu7$r. Kcu in ixo^iwn T? C»)
% iJ'i (fi) ï jvu tf fSfviim, on rè n-
(i/n èum yj.TiKcujftv o* nvù, xj ïfl't'j.ft'
Ä fi t tv ium £ f $ osHaras
Ç)xpittÏQctytyi£ to kt/xiv èum «t ßJ'tAtif-
wL i-Toitin , K) egyoxuuvm’ ‘etm^. {y)Tvu-
St S f l taoj'it n tutfJ'U cLvrav, £ i&tüZv-
•pUy X) iJ'fài J'VVAW î^tA«^u TÂ> 4ax>l»'
iwff. Itft7t, ix ffN7f> *Ov 4«ÏJ'©' °* T?
fuv. Mrnânv toJtu ’luxufi ^
gÿi,A, Sri 9*71 (iov S Qùy ï*\*<ri C*
Jbl fÀOVy X) T^gjtÂA fti finK&àivov fix.
T /i y i f ÀorfiKH-\cL ut voulut t«« ivofAat
Cou y ^ vf y/oçov (S)$ if/farinr CW’C)
cmçpelftiSn *Cf ffL*$j toTfvoifiiti Qt. Evçgsw3
»7ï »ötroï» Sri ô ^*3» t3p
Ta-gjtHA* (*) TÄ 3tprtA»it 7Ht
y ns, fionown ofit vuçtffuvwJ, o i fiouuo) xJ
Tat ÇtÎAct T« èv iuToify Sri (^) «Aü-
___o î ^*3f riv TAKeiß, J9 ’ifl-fXHA <fb-
|«^Str*3 . (*)Oww aiyn xtîct®- ô(*)xvÇ»uffi/
jif aty >9 sXxojay al ok xo/hietf, ’Ey v
©- 5 atumhvv («) vrivTtty hv*
ifdv3» ftov&y ^ ieepiva* ri)j» ynv.
Tif trop®- (3-) JWxaJïww nfiZa. «y y t-
spifuiSuVy ly pdvTHa; a/rto KOfJ'iaf i lum-
<p&vl(Utt «t t* ôwlew,' ,TdK fiov-
Tvv («) uvfèuvvv y K ai içov pn/M
rrcuJ'oi ium y xj rilv fi ovin v rvr àyylKvv
\ium £*.ti$divv * ôaiytv (jOt ? Tyov«-
xJpt, K<tT#ix»3Âff», ? yrÓAtn t»< (a)T-
Ic/buftxîtff, 0)KoJby.H&naiàt, ty Tel iptifM
Sufcitans verbum fervi tarxnA« * 'O At^«y tji clCûaja, ’Et...
. . . . ^ 7b0 TnTetpis aov ÇtlfetVV . *0
a4^0»» KvfV tpgffZv, >y TtAVTOL Tat 3«A»p«t-
-oinon ’ ô Atyay ‘lcpow«AHpt,OÎ-
KoJb/MlSÛri], ty Ÿ elxov t- l y ’ov flou â ifll-
Refduum verb fecit in deui
fail plum : & adorat ,& orat,d
tens} Srut me, quia Dew mci
ts tu. Tfffcierunt fafert : qui
obfcuraii funt, ne videant otul
fui»y& initlligani torde fuo. • St
non cogitavit ammo fuo,m % cognovit
per brudtntiam -, quia di-
midium e/w combujjit in igni, &
cornbuffh fuper tatbonts tjtupanés,
& iffatas car es corne dit
& refduum ejus in abominationem
fecit-, & adoranttum. Seiarum.
& trra
»t,& nemo pottSl libérait ansmm
fuam. Vidttt
Quia mendacium indextera mea
fui, & coniiliu nuntiorum fu-
jortim complens. Qui dico Je- 1'
ufalem t Habitaberis : 8e ci-
vitatibus Juda; Adificabimi-
ni, äc deferta ejus fufeitabo.
Qui dico profundo; Defola-
re, & flumina tua arefaciam.
Qui dico Cyro ; Pailor meus
es, 8e omnera voluntatem mea
coroplebis. Qui dico Jeru*
folem, ^dificaberis : & tera.
plo, Fundaberis.
-j-j CAP. XLV.
H ^ c dicit Dns chrifto meo
ICyro, cuj* apprehendi dexte-
ram, ut fubjiciam ante faciem
ej'gentes, 8e dorfa regfi ver-
tam,8e aperiäcora eo januas,
i 8: port« non claudentur.Ego
ante te ibo: & gloriofos terra:
humiliabo: portas srrqas con-
teram, 8e veßes ferreos con-
fringam.
MS. A. (4)3t3r yKun/fo, (v) 'amp. («) tutpj'iq, (fi) £v Iaeylmtr« L
rif -4«X? ium, iJ'i ty/m (')xpietf (y) Tvvti ( J) t i f dufariâtÇ) fotapifm
(<)3<(xtA«t (Ç)nA.inoivC)Ou70f,(’)Kvficififl/Jbf (*) Teturx, (&)Jitox*Jkoiv
i) futfdjvy, Ktu içSv pipuTtt areuJüv iw?, (x) Tipvir<tAÎ)ft, (h)’liiJkîov
IpST C U i n T a r g u m T o m * t h A K.
'- is 'n i d 3 ç w n q p » jn i m b i ? y n d s ; n -b n 'to i ? y t^ b n -iS n - n s d i
tJrxpdpo jvrjry 'toVd tqooQtp hk l'Hripo vfn rVT.K1? : rnq Tfyv\
isu 'b n 'ip .ls n qV B n p ’p 1? itr iH io N tbi y i n «b» n ’s H a ’n n s b i : jin p H
sys .'Heb i ’pys sayinb n'-isdi ri’Hsi tinpa n’ia Dnb '.ilia« by'niBK t|si
sbi n'ds: n; 3 ’id; »bi n;yo» M;pd n'ab snap nqbs snbrn îsrt : nuas
in :p .n s n s "n y 'H iH sn d ? lb p y ’ ]b » 3 3 3 » i ’i ’O '3 n 'i a y s n p d s V i in o ; ;
m nypi ipiri sayp ’n'np : 'fibni 'dihn sb bsid; ns 'nip nbs ipy 'inpb
-133’ n'ayb ]p-iiB ■’ Tay 'is NW« insd : ynfns ns ’jnbisb am ysan Hs
bpy”’ p-iB ’-i.srn’?isqbsH3;sd-iinNtnn3dinNtnia
t4 3 i|3'3y ;; nj:s i’.’ypa ytpnini qgw ;; np» JTO : ü?nd; HsidHi
1’P’Bpi jns runs Happ : 'n io tï Niy'is-n’bbsd ’TP’pp Nt;pd n’br
-rav 'ptns o®p ' : Hpbpp jnnini ?<n,insb Ni;p’3n 3’nn dtdc
rnin’n'3'i Ni;npbi snwriQbdn'b npst D ’bdp ’.Hnibdiibpi Ni;pn!
by -ipsb,: «?;» térvui snnn H3 3 Hy npsi : apips sprip-miiapp
tafam 'tentn abdn'b npsibi o;p_; Hpi «bp rvb jnpb «sij
’ ’ ; H bpn d
i’snnii’coy npppb n'rp'an-pipris’! d n lp 'in ’n’dpH ; 30» ly t
s’nidi-RjTonp ’30’P t’jnr^p; sb ryini i’d-i ’nwig »nnsH n d s ppbr
: typ» TTXfi p sy ; ban» d n ti ydi «qp»
Memento horum Jacob, & Ifr,
c/j quoniam puer mem tstu:fo
racl ne obLvifcurü met- Ecce t-
nim delevi, (icut nubem, iniquita-
’s tiuu-}& fuut caligjntm,petei-
itua. 'Jftvtrttrt ad me,& red-
tarn te. Latamini eeeli, quoni-
<n mifertm eß Dem Ifratlu. faite
uika fundament a terra : datait
montes laiuiam\collest &
mnia ligna,qua in tu funt: quo-
i«M» redemit Dem Jacob: & Ifrael
glorificabitur. Sic dicit Do-
minui, qui rtdimit te, 6 formant
itero’, Ego Dominus, qui
j 0 omnia : extendi cûlum
folm,&jjmavittrram. Qui
dim dijßpabit Çigna pyihonum, à
divinaiïoncs de corat ? werten
prudentes retrorfum, & confili
um eorum flultum facient, E
flatuens verbum pueri fui, & con
pitum ange lorum fuorum vtrun
probans : dicens ad Hurufalem,
Habitaberis -, & civitatibmÇi)I-
dumaa,Habitabimini,& defend
illiui germinabunt: Dicens abyf-
fo,Defoltberii, & flumina tua a-
r r faciam: Dicens tyro, utfapiai:
r omnes voluntatts mea/fielet;
dicens ad Hierufaltm, oEdtpca-
berù, & domum fandom
K E *. pu .
£ j Sic dicit Dominm Dem tbrifli
0 O r „ a4j« Kvtt& Ô 3*3< Ttp
fin Kûfçt, * (fi) àti&mm Tnt Jt^sûf, ttra-
tfineJSiv ium ï-ivn, ty 't%vv ficusi-
Jiappn^v, ivoVcju ïfMi&Siv ium 3u*
CAP. X L ir .
Cyxo, cujm appnbincii dex-
m,ut obediant anttfacitm ej1
^ es: & fOrtitudimm regum
“dïfiumpam: aperiam ante turn
jamt ai: & (a)civi tates non c laudateur.
f as, y •xoKott v tuftxmdnoovmi. 'Ey Z
(y) ifMto&ij fou mçcvoofxaj, ly ojm bput-
Kiâ, âùptuyaxxii (r»u7yiij(|| ry (u y i i f
nJnfut evfxXetc
MSiA. U) °uTaf Qî) juji-ntfai (7 ) ip a y d lv Im S
Ego ante ti ibo, & mort-
tplanabopportat areaa con-
, & vides ferrets tonfingo
P a r a p h . C h a l d . V e r f îo L a t in a i
leliquum autem ejus in deum fccit, limulacrum cui procidit : & fub- U
icitur ei, 8c deprecatür illud : & dicit, Libera me, quia Deus meus es tu,
Mefciunt neque intelligunt, obturati enim funt oculi eorum ne cernant,
teqüe intelligant cordibus fuis. Nec ad animum fuum revocat, neque
cftfcientia nequeintelligentia, ut dicat,Partem ejus fuceendi igné , quin
etiam coxi fdper prunas ejus panem i aflavi carnem 8c comedi, & rcliquum
in abooeinationem faciam, germen ligni adorabo. Ëcce dimidi-
dei ejus in cineyem redaltum cfl : cor ejus infipiens feduxic euro,
ton liberavit animant fuam : neque dicet, Ait don mendacium opérants
fum dextera me à î Memento horum Jacob 8c Ifrael, quia fervus meus es
tu, formavi te ut fls fervus metis ferViens coram me. .Ifrael ne oblivifcaris
timoris mei. Delevi tanquant nebulam omnia delifla tua, & ficut nubem
tranfeuntem omnia peccata tua:reverrere ad timorém mei quia rederoi te.
Laudate coeli, quia fecit Dominus falutcm populo fuo : exultent funda-
mènta terra:, gaudete montes in laude ; fylva & omnia ligna quxin ea
funt : quia redemit Dominus Jacob,8e in Ifrael laudabitur. Hxc dicit
Dominus qui falvabitte,8c formavit te ab utero. Ego Dominus conditdr
omnium, appendi ccelos in verboroeo, fundavi terram in potentia mea,
Irrita faciens ligna divinorum,8c ariolos in infaniam vertens : convertcns
fapientes retrorfum*8e feientiam eorum flultam reddens. Sufcitans ver
ba fervorum fuorum juflorum,8e confilium nuntiorum fuorum complens«
Q^i dico Hierufalem, Habitaberis -, 8C civitatibus domus Judàe Ædifica
buntur; 8c folitudines ejus inflaurabo. Qui dico Babÿloni,Defolare, &
flumina tua arefaciam.Qui dico de Cyrodandum ei reguum,8e omnem voluntatem
raeam complebif.qui dico Hierufalem,Ædificaberis,8e teroplurr
fundabitur.
T J C A P. XLV. ' 1 ■ Ü
O Æ c dicit Dûs chrifto fuo Cÿrb.cuj* dexteram cohfbrtjvi.ut traderero in
confpeftu ejus popiilos, 8e lumbos regû diftblVerem, ùt'aperirem in con*
fpeßu ejus januas, 8t port* non claudentur. Verbû meû cibi prxibit, 8£
muras fternam ; portas xreas contcram, 8c ventes ferreos fuccidaro.
.V e r f io S I R I A C A c u m I n t e r p ï e t a t i o n e L A T I N A
f . c y i ; S . 01^ 0 ^ 0 W •• J
. * f o i4 ç ^ S > l . - 0-^)0
? H » li- : o . . a _ ^ iS Ê M ^ r ' _ . • • & m m t 9 y 9 y ^ ^
D ' é â d M j l Ä Ä Ä I ' S
- I r e 1 H %
l r ^ !. * p w
L à M ^ K j S •1'^0 Ä
M l 4 ^ . 0
; * âjjjs ^ lC r J
A * . n o - J 4 ^ ° '«W&OESi jgfSBwâS
' * o c o * S B g f * .K ^ - o i o ’h ^ u ?.
• u a o & ’r o • « - i f ' S •0UT^S°^ * v S
•• *^i vm r^°r°
V e r f ;n a ( R A 9 I C A c u m Im e r p r e t a t i o n e L A T
I » j*^ji zjéCi 414 .%û
! feaj %f/lli P r r f i ijÿÿ
iÆ Ê à
WÊKÊÊ
. \ ù S : l * J ^ p » Â i ® g |É Î ~ ^ ■ I S t o w t e t » . tzrf O e ■" ° \ \ l t l ! irrita ßma omnfjqm
Ä ÿ tà tfîâ s : rtÿîSP' ilî ^ ^ 'W '^ é S
ä u;t yJS
" - * ^ p S i
ïï * M w f ^ \ C T
. i X j i i i t , p ~ L ) * 4 4
t refiduo verb deum faciunt fculptilem
adorant eum, 8e precantur, dicentes ; Libe
i nos* quia tu es deüs nofter. Et non fenti
ne, neque percipiunt feb quod illitus fil
ifus oculorum eorum 8e fenfus cordis eo,
im.j Nec mente cpncipiunt, nec ahimad.
vertunt, nec fatiocinantur ac dicunt me-
n ejus partem igné fe fuccendiffe, ad pru-
na» ejus panem coxi (Te, carném aflavi fle &
comediffe 5 8e ex refiduo feciffc fibi idolurr
‘igneum, idque adorâfle. Cinere pafcitui
cor eorum , 8c turpiter errant, non falvanl
animam fuam, neque dicunt j Falfitatcm o
perata eft dextera noftra. Horum memmens
Jacob 8c Ifrael, qubd fervus meus fis, for-
maverim te mihi fervum : igitua»lfrael, n«
oblivifcaris mei. Aroovi çulpam tuam i,ri
caiiginem, 8c peccata tua ficut nubem :reve;
tere ad me qui te falyavi. Canite corii,qui
Dominus fecit, clangite fundamenta terra
exhilaramini montes cantu, fylva & omrit
arbores qux funt in ea : quia falvavit Domi
nus Jacobum, 8c in Ifraele glorificatus eft,
Sic dicit Dominus qui te falvavit, formavio i+
in utero, 8e adjavit : Ego fuûa Dominus qui
feci omnia, extendi coelum folus, 8e terram
per me ipfura firroavi: Irrita facio figna1
ariolorum, 8e divinationes eorum ftulta:
reddo : fapientes retrorfum vertô, 8c feien,
tiam eorum infanam réddo. Is fum qui
confirmât verbum fervi fui, 8e çonfilium nûn
tiorum fuorum perficit : qui dixit Jerofoly-
mi, habitandam, 8e civitatibus Juda*, fore ae
dificandas j quique ruinas ejus reftituam.Qu
dix! valli,Deftruitor j et fluvios tuos arefecit _
Qui dixi Gyro paftori meo,ut omném volunj iS
tatem meam perficiat : dicendo Jerofolyroaj
qubd ædificabitur, et teroplo ^«pWexcrueturJ
CAP . XLV.
S ic dicit Dominus unöo fuo Cyro ; Dexteram
ejus prehendi, fubjicienturilli genres e
regum dorfa: incipiam aperire coram eo portas,
8e port* non claudentur. Ego tibi pr*ibo,
8c fàlebrpfum complanabo : portas *neâs
frangam, 8c veûes ferreos difruropam.
Refduum aptat in deum fculptilem,.adorât
eum, &'ptccitur dicens, Serva me
quia tu és Dm meut. Ignorant animai.-
ventre fe ad hocpraditos eÿejudicio, ul
videamvculii fuis, ment tqut fu i perd:
piant: Àt neque mente neque anima per-
pendit, nec intelltdu depnbendit quid
dimidiatum eju* partem exuf-A'
panem ad prunas ejus coxcrit, c
faverit, & comederit{ ex ejus— ...
fiduo abominationcm cqnfecerit, & adocorda
memefque eorum au.
,ujjc, tui.mat fuas ftlvare non po(fe, nef?
dicere, Manut qiüdem noüra fecfeva-
,& fumpfère mendacium. Me-
,e;um iUsmm 0 Jacob, & f à r
0 Ifrael effete fervum meum : nam eg
te crectvi ut fervires mihi. Et ni oblivi >
f caris met, Ut amoveaminiquitOlemtu-\ii
am ceu nubem, & peccata tua ceu nebic-l
lam. Revcrtere itaque ad me, quonkm]
ego Beravi te. 0 césium, laudem dià‘ \ \ i
to pro benepcio Domini, claminique fun-
dament a montiun jtiMHT* '**'
■ ; innovate 0 1
fylya & a
\d< : & ego qui ter, tan firmavi: Ego qui
'mu reddo figna divinorum, omnefque
/bores ac divinationes eorum in cUliri
im couverte, fapientes retrorfum ago,dr
orum facinora nota facio homin.but :
iwitiorum meorum di£ta perficiam, Ht
enim dixcrunt imitâtes Juda fmehabi-
tabiles, Jerufalm duraturam, & ruinas
ejus readificandas. Dicet valli 5 De-
1ruere, & Rumina ejus arefeant. Et di-
\t Cyro-, wtfee, ut per(icias voluntatem
iXtam: pracipitt adificium Jerofoljma,
& templum ejus per ficiet,
CAP. XLJT.
S ic dicit Dominas chriflo fuo Cyro,Ap-
prihendi eum dexteri ipfius:ut incurven-
i gentes & dorfa regum, incipsan
t portas ante ipfum, & non clan
r portaanteipfum. Egopracedat.
è* afperum complanabo ei: frangam
portas ane/u,vclîéf<js ferreos confrin"s■
Q