618, reg. 8 y. b. staat linkerhand, lees rechterhand
jJ 11 „ „ „ rechterhand, „ linkerhand
619, „ 3 „ „ „ Bustenburg, „ Vredeburg
621, noot 1 , reg. 1 v. b. staat 51. 568, lees 51. 578
622, B 1, » 4 „ „ „ Jg- 1850, „ Jg. 1859
730, noot 2 , staat X X X I I I . 216, lees X X X I I I . 176
752, reg. 4 y. o. staat Kandawangan, lees Kandangan.
768, noot, reg. 8 y. b. staat hädja lomban, lees bada lomban
814, reg. 16 y. b. staat waar wy nog slechts enkele minuten van de grens
van Soerabaja verwijderd zijn, lees waar wij
reeds enkele minuten de grens van Soerabaja
voorbij zyn
Soeräpringgi, lees Soerapringgd
pringgi, lees pringgä
Bangkalang, lees Bangkalan
netten (kadjang), lees matten (kadjang)
Matakan, lees Matikan
Kali Getem, lees Kali Getem of. Djantoeng
djoeragaan, lees djoeragans
van Poerwdsari is zijne richting meer noord-
noordoost naar Poerwädadi, lees van Poerwädadi
is zijne richting meer noord-noordoost naar
Poerwdsari
Poerwädadi, lees Poerwdsari.
pändäpä, lees pandäpä
bodem en vloer, lees gewelf en vloer
district Pakis, lees district Malang
Kali Käntä, lees Kali Kontoh
over den Indöräwatt heen, lees om den Indura-
wati heen H R R regel 17 en 18 y. b. nitgevallen: 1830. J. H. W.
Bar. y. Aylya Rengers, Dagboek (Bijdr. tot de kennis der
Red. en yr. kolonien, Jg. 1846, bl. 412—450).
816, » 12 n rt rt
» v 19 » » rt
896, V 4 » 0. V
907, 1) 5 1» » V
926, » 11 » 0. rt
» » 4 » rt rt
942, rt 2 ») b. rt
950, r> 14 » V rt
» V 16 D rt n
955, •n 1 n 0. rt
956, V 8 V b. rt
959, » 17 V rt n
969, » 2 V rt rt
980, » 18 » n n
1008, noot 1 is tusscben
1034 reg. 8 y. b. staat in ergeren zin, lees in engeren- zin
1035 noot 1 reg. 4 t . b. staat T. v. N. I ., lees N. T. v. N. I.
VIERDE BOEK.
CHOROGRAPHIE .
EEESTE AYIFIDIEIEIjIIISrGk
WEST-JAVA.
E E E S T E H O O F D S T U K .
De Hoofdstad.
In 1858 werd door den hoofdingenieur van den geographischen
dienst, Dr. J. A. C. Oudemans, de astronomische bepaling der
ligging van Batavia, op grond deels van de in 1851—1854
door de heeren S. H. en Gh A. de Lange verrichte, deels van
zijne eigene waarnemingen, aan eene nauwkeurige herziening
onderworpen. E r werd een verschil van een Duitsche mijl met
de vroeger aangenomen lengte aangewezen, wat eene fout gaf
van 16 seconden in de seinen der tijdklep, die bevonden werd
geplaatst te zijn ,op 106° 48' 7.5" beoosten G-reenwich. De
breedte van dit punt stelt de heer Oudemans op 6° 7' 36.6"
bezuiden den Evenaar ’). De tijdklep is opgericht bij den
') Vroeger stelde men de lengte van Batavia op 106° 52' en de breedte op
6° 8‘. Volgens de astronomische -waarnemingen van den predikant Johan
Maurits Mohr, gedaan op den thans gesloopten sterrentoren in de kampong
Klinting, even buiten de stad, wordt door Horsburgh de ligging van Batavia
bepaald op 106° 513/ 4' O. L. en 6° 9' Z. B. Zonderling dat anderen, met
beroep op diezelfde autoriteit, die ligging op 106° 50‘ O. L. en 6° 10' Z. B.
stellen. Zie T. y. R. I. VI, 4. 172. De heer Mohr moet een zeer rijk man
geweest zijn. Hij had zijn Observatorium zelf gesticht en op vorstelijke wijze
met de beste werktuigen tot het doen van waarnemingen toegerust. T. y. R.
E VII. 4. 270.
IIL l