gematigd, kunnen alleen de groote kosten niet bestrijden; de
tekorten worden van tijd tot tijd door het houden van loterijen
met toestemming der Eegeering gedekt.
Yoorbij den sehouwburg voert een dwarsweg aan de rechter-
hand naar het Waterloo-plein terug. Aan dien weg is de in
1838 gebonwde Yrijmetselaarsloge „de Ster in het Oosten“ gelegen.
De inlanders schijnen dien zetel van geheimzinnige samen-
komsten niet pluis te vinden; zij noemen dien roemah setan
(dnivelshuis).
In plaats van den genoemden dwarsweg in te slaan, gaanwij
recht door en volgen den School weg, dns genoemd naar het in
1817 daaraan opgerichte gehouw ten behoeve van de eerste
Gouvernements lagere school voor kinderen van Buropeanen, die
te Batavia gesticht werd. Yervolgens gaan wij de brug over,
gelegen bij het punt waar een afleidingskanaal der Tji Liwong,
dat, na Weltevreden doorsneden te hebben, zieh noordwaarts om-
buigt en genoemde voorstad van Goenong Sahari of Sari scheidt, in
de Tji Liwong terugvloeit. Nu hebben wij recht voor ons den gang
Kemajoran, die op inlandsche kampongs en rijstvelden uitloopt;
rechts den grooten weg längs het genöbmde kanaal, waaraan
de voornaamste Europeesche woningen van Goenong Sari gelegen
zijn; links het minder aanzienlijke gedeelte van Goenong Sari,
dat zieh längs de oostzijde van Pasar Baroe uitstrekt, om noord-
waarts bij de Chineesche graven aan den weg van Jakatra ‘) te
eindigen. Eene weinig bekende merkwaardigheid, door den heer
Brumund aan het licht gebracht2), noopt ons om het eerst onze
schreden naar dit laatste gedeelte te richten. Aan die Chineesche
begraafplaatsen grensde hier eenmaal een landgoed aan den Gou-
verneur-Generaal van Imhoff behoorende, die er, waarschijnlijk
ter herinnering aan zijn bezoek te Prambanan 3) , eenige Javaansche
beeiden bijeengebracht en vermoedelijk als tuinbeelden geplaatst
had. Dit landgoed werd later door de Chineezen gekocht enaan
hunne graven getrokken, en het ruime landhuis werd tot een
Chineeschen tempel ingericht. In een groot vertrek, rechts van
i) Zie boven, blz. 29, 32, 33. s) Yerhand. v. h. Bat. Gen. XXXIII. 9.
*.) Zie Dl. I I , bl. 91, 477.
de voor hunne eigenlijke godsdienstoefening bestemde ruimte,
werden de beeiden, negentien in getal, in twee rjjen op altaren
geplaatst, waar zij met wierookoffers gehuldigd worden. Zij stellen
Boeddha’s , Ganesa’s en andere Indische godheden voor; sommige
zijn geheel verguld en alle met roode zijden sjaals omhangen.
Na het bezoek van dezen tempel keeren wij terug om den
grooten weg längs het kanaal te volgen, waaraan wij, achter
het Paleis van Weltevreden, het hotel Willem I I opmerken,
een logement van den tweeden rang, doch dat om zijne ligging
in de nabijheid van het kampement en om zijn matig tarief zeer
aan pas te Batavia aangekomen officieren is aan te bevelen.
Waar de weg het kanaal verlaat, gaat Goenong Sari over in
Kampong Lama, welke volkrijke buurt zieh tevens aan de zuidzijde
van Weltevreden aansluit.Hier was vroeger een havelooze inlandsche
kampong, maar die allengs geheel van gedaante is veranderd,
daar de bamboezen woningen door huizen van steen, de modderige
paden door regelmatige wegen vervangen zijn. E r wonen
hier ook eenige Europeanen en Chineezen, de laatsten misschien
het meest aangetrokken door de hier aanwezige marktplaats,
die onder den naam van Pasar Cransen, meer algemeen nog onder
dien van Pasar Snen of de Maandagmarkt bekend is. Oostwaarts
grenzen aan Kampong Lama de rijstvelden van het land Tjampaka
Poetih. Zuidwaarts bereikt men, den grooten weg volgende,
eerst Kramat, door zijne oude Chineesche begraafplaats en
de nabijheid van het eenmaal door den Gouverneur-Generaal
Wiese bewoonde landgoed Struiswijk bekend; dan Salemba,
waar in 1860 op een van de Erven de Perez gekocht erf het
Gymnasium Willem I I I werd gesticht, dat later in eene Hoogere
Burgerschool met eene afdeeling tot opleiding van ambtenaars
is hervormd; eindeljjk Meester Cornelis, dat wij als de hoofdplaats
der gelijknamige afdeeling in het volgende hoofdstuk nader zullen
leeren kennen. Al deze plaatsen met de aangrenzende landen,
ofschoon van Kramat af niet meer tot de jurisdictie van Stad en
Yoorsteden behoorende, en zelfs het nog voorbij Meester Cornelis
gelegene Bidara Tjina, het eerste poststation op den weg
van Batavia naar Buitenzorg, worden gewoonlijk nog tot de