wat de bevolking betreft, zieh hier duidelijker en scherper dan in
de andere residentien vertoont. Dit is dan ook de reden, waarom
deze uitgestrekte en schoone residentie eene groote plaats moest
innemen in de algemeene beschrijving van Java’s natuur en
bevolking in ons eerste deel, en tegelijk, waarom wij thans
bij hare beschouwing, zoo wij niet in herhalingen willen vallen,
betrekkelijk kort zijn en ons grootendeels tot lokale bijzonder-
heden bepalen mögen ')
De uitgestrektheid der Preanger Eegentschappen is nog ruim
60 geographische mijlen grooter, dan die van Batavia, Krawang
en Tjeribon te zamen; maar .daarentegen bedraagt het bevol-
kingscijfer dezer drie residentien nagenoeg het dubbel van dat
der Preanger'Eegentschappen. Terwijl Batavia, Krawang en Tjeribon,
in het algemeen genomen, door den kam van het Cen-
traal-gebergte van de Preanger gescheiden zijn, en dus uit de
noordelijke hellingen en voorbergen en de zieh vandaar tot aan
zee uitstrekkende alluviale vlakten bestaan, vormen de Preanger
van de zuidelijke hellingen van het Centraal-gebergte tot aan den
zuidelijken oceaan een uitgestrekt massief bergland, slechts hier
en daar door hoogvlakten afgewisseld.
De Preanger bestaan uit vijf regentschappen, waarvan het wes-
telijkste, Tji Andjoer,' ongeveer een derde der geheele residentie
beslaat, en zoo groot is als geheel Tjeribon, maar uitgestrekte
woeste gronden met zeer schaarsche bevolking bevat. Bij de
reorganisatie der Preanger in 1870 *) werd het gesplitst in
twee assistent-residents-afdeelingen: Tji Andjoer en Soekaboemi.
Deze laatste beslaat degrootste westelijke helft, bestaande
uit de districten: Goenong Parang, Tji Mahi, Tji Heulang,
Tji Tjoeroeg, Pelaboean, Djampang Koelon en Djampang Te-
ngah. De overige districten: Tji Kalong, Tji Blagoeng, Tji Poe-
tr i, Bajabang , Tji Andjoer, Maleber, Tji Kondang, Pesser,
’) De hoofdpunten van de geschiedenis der Preanger zijn behandelet in Dl.
I I van dit werk, bl 275 v., 316 v , 324, 329 v., 336, 361, 393 v., 405 v.,
425 v., 438, 474 v., 517, 530 v., 535-537, 556 v .,569 v., 573,595,606,
610, 618, 623 v., 629-631, 682, 700.
*) Stbl n°. 120.
Djampang Wetan en Tji Damar, vormen de afdeeling Tji Andjoer.
Ten Oosten grenst aan Tji Andjoer het regentschap Bandong,
ongeveer £ van de uitgebreidheid van Tji Andjoer beslaande,
maar grootendeels sterker bevolkt. Ook dit regentschap werd in
1870 in twee afdeelingen verdeeld: Bandong, onder het onmid-
dellijk bestuur van den Eesident, en uit de westelijke helft des
regentschaps of de districten Gandasoeli, Eadjamandala, Tji Lo-
kotot, Oedjong-broeng Wetan, Oedjoeng-broeng Koelon, Tji Hea,
Eonga, Kopo, Tji Sondari en Bandjaran bestaande; en Tji
Tjalengka onder een assistent-resident, gevormd uit de oostelijke
districten Tji Pedjah, Madjalaja, Tji Tjalengka, Baloeboer-Lim-
bangan, Tji Kemboelan en Timbang Anten.
In den Noordoosthoek der residentie ligt het veel kleinere,
maar veel volkrijkere regentschap Soemedang. Zijne noordelijke
helft, die zieh tusschen Krawang en Tjeribon inschuift, vormt
de afdeeling Soemedang, die uit de districten Tji Beurum,
Tjongeang, Derma-wangi, Tandjoeng Sari, Soemedang en Der-
ma-radja bestaat. De overige districten: Malambong, Tji Awi,
Indihiang, Singaparna en Tasik Malaja, die de afdeeling Tasik
Malaja vormen, liggen verder zuidwaarts längs de oostelijke grens
van Tjeribon en zijn van Bandong gescheiden door het kleine
regentschap Limbangan, dat slechts eene afdeeling uitmaakt en
slechts de vier districten Wanakarta, Wanaradja, Panembong
en Soetji bevat.
Het regentschap Soekapoera eindelijk is ongeveer zoo groot
als Bandong, en strekt zieh van het Tji Andjoersche district
Tji Damar längs den zuider-oceaan uit tot aan de Oostgrens
der Preanger, gevormd door de Tji Tandoewi, terwijl het ten
noorden begrensd wordt door de regentschappen Bandong, Limbangan
en Soemedang, die het geheel van de zee afsluit. Ook
Soekapoera is in 1870 in twee assistent-residents-afdeelingen
gesplitst. De eerste, die den naam Soekapoera Kolot (d.i. Oud-
Soekapoera) gekregen heeft, bevat de districten Kandang-wesi,
Nagara, Batoe-wangi, Panjeredan, Tradjoe, Salatjaoe en Karang,
die de westelijke helft van het regentschap uitmaken. De oostelijke
districten Paroeng, Mandala, Pasir pandjang, Bandjar,