zelf had echter in 1854 nog weinig verandering ondergaan fjj|
In Januari 1875 is een groot deel van den kraterrand ingestort, met
het noodlottig gevolg dat een modderbandjir ontstond, die 1451
erven, 1579 bouws sawah en 788 bouws tegalvelden overstroomde,
aan verscheidene menschen het leven kostto en velen aan gebrek
en armoede ter prooi lie t, ofschoon Regeering en particulieren
zieh ora strjjd beijverden om de ramp zooveel mogelijk te lenigen 2).
Om ten beslnite van dit hoofdstuk nog een vluehtig bezoek te
brengen aan eenige der belangrijkste plaatsen in de noordooste*
lijke districten van Kediri, keeren wij thans terug naar Blitar
en vandaar naar Srengat, en slaan, een paal voorbij die plaats,
den weg noordwaarts in die ons tot in de nabijheid der Kota
Kediri terugvoert, maar als wij dan rechts afslaan, naar de slechts
4 \ paal van die hoofdstad verwijderde suikerfabriek Pesan tren
brengt, waar wij nog op 13 palen afstands zijn van het oost-noordoos-
telijk vandaar gelegen Paré. Deze hoofdplaats van het district Soeka-
redjä vormt met hare rijstvelden en koffietuinen eene soortvan oase
in de wildernis, die ook den noordwestelijken voet van den Keloet
omgeeft. Op 2 | paal van Paré ligt een tjandi, dien wij reedsonder
den naam van Soeräwinä leerden kennen 3), en die dezelfde schijnt
te zijn als de tempel van Sentoel die ons door Raffles beschreven
wordt 4). Yan Paré gaat de weg, weder gebeel door bosch en
wildernis} oostwaarts door naar het 7 ^ paal verder in een in
Pasoeroean ver vooruitdringenden uithoek der residentie Kediri
gelegen Kandawangan, waar men noordwaarts 2a paal van de
grens van Soerabaja in de richting van Ngárá, zuidwaarts 2
palen van de grens van Pasoeroean in de richting van Ngantang
verwijderd is* Genoemde uithoek is bedekt met uitloopers van
*) De toeht van den heer Arriéns naar den Keloet is besohreven in N. T.
v. W I. VII. 453; bet schijnt dat de nieuwe labar door hem vermeld de
„lahar Soeroean“ der topographische kaart van Kediri is, en dat de lahar
Gedog van Junghuhn daarop in hare veranderde gedaante voorkomt, maar
onder den naam van lahar Gebok. De uitwerkselen der uitbarsting van
1864 beschreef de heer Hageman ald. XXVIII. 472.
") Kol. verslag 1875, bl 5. 3) D. I. bl. 108.
4) Java II. 38. De beschrijving van v. d. Aa, N. O. I. IV. 246, is uit
Kaffles vertaald. Een dorp Sentoel ligt op de topogr. kaart een paar palen
ten noorden van Paré.
het Ardjoenä-gebergte, aan wier voet Kandangan gelegen is in
een gordel van sawahs, die van de oase van Paré weder door
schier onafgebroken wildernis is gescheiden.
Naar Paré teruggekeerd, slaan wij thans den weg westwaarts
in naar het 10f palen verder gelegen P ap ar, de hoofdplaats van
het gelijknamig district. Zij ligt aan de Brantas en aan den längs
den rechteroever dier rivier loopenden postweg van Kota Kediri
naar den post Bandar djedjer, het grenspunt van de residentie Kediri
met Soerabaja, en is van de Kota Kediri 11, van genoemden
post 13? palen verwijderd. In het district Papar ligt de fra a ie ,
van baksteen gebouwde Tjandi Boedang, die reeds vroeger vermeld
werd, en dien ik voor denzelfden houd als de door Raffles
beschreven Tjandi Proedoeng ').
Bandar djedjer is slechts een kwart paal van de Brantas verwijderd,
aan welker tegenovergestelden of linker oever hier Kertä-
sänä ligt, eene belangrijke plaats, wier verbinding met Madioen
wij reeds vroeger leerden kennen a). Met Soerabaja is z ij, behalve
door den weg over Bandar djedjer, ook nog verbonden door een
militairen weg, die op 6^ paal afstands de Kali Widas overschrjjdt,
een linker zijrivier van de Brantas, die zieh bij Tambak, 8?
paal beneden Kertäsänä met haar vereenigt. Aan de overzijde
van de Widas ligt Lengkong, hoofdplaats van een gelijknamig
district, waarin eene! weinig bekende, in de djatibosschen ver-
scholen minerale bron wordt aangetroffen 3). Te Lengkong komt
de weg samen met den weg die door het noordelijkst deel van
Kediri van Redjäsä naar Moenoeng, op de grens van Soerabaja,
gaat, en längs welken de afstand van Lengkong tot Moenoeng
nog 7£ palen bedraagt.
*) Raffles, Java, II. 39; ook bij v. d. Aa, t. a. p., bl. 247. De beschrijving
stemt zeer overeen met die van Tjandi Boedang, boven D. II. bi. 108,
Tjandi Proedoeng ligt, volgens R. 8 (Eng.) mijlen zuidwest van Sentoel. Aangenomen
dat het bedoelde Sentoel hetzelfde is dat op de topogr. kaart van Kediri
een paar palen ten K. van Paré lig t, en dat de bepaling der ligging van
Tjandi Proedoeng bij Raffles ongeveer juist is , dan zou de tempel, om nog
binnen Papar te liggen, op de zuidgrens van het district te zoeken zijn,
dichter bij Kediri dan bij de districtshoofdplaats. Ik zou echter geneigd 2ijn
hem dichter bij laatstgenoemde te zoeken.
s) Boven, bl. 731. 3) N. T. v. K. I. XX. 145.