minerale bronnen in den omtrek van Merapi en Merbaboe bekend
was ').
Te Bajalali krijgt de postweg eene noordwestwaartsche richting; hij
loopt daarna gedeeltelijk over een in het Soerakartasche geencjaveerd
stuk van de residente Samarang, naar het reeds vroeger a) vermelde
Ampel, dat op de oosteljjke helling van den Merbaboe
ligt. Weinige Europeesche landbouwondernemingen op Java kun-
nen met Ampel in vermaardheid wedjjveren, en het dankt zijnen
roem geheel aan zijn stichter den heer Dezentje, wiens erven
thans nog als huurders van Ampel bekend staan. Men ziet er
nog eene begraafplaats van deze familie, die met fraaie graftomhen
prijkt. Ampel is een vlak, rijk bebouwd hoogland, dat op eene
hoogte van 640 meters nog een groot aantal onder kokosboomen
verscholen desa’s bevat, door welige koffietuinen afgewisseld,
en waaraan zieh ten noordwesten het nog veel hooger gelegen
platean om den berg Kopeng sluit, dat wij in de residentie
Samarang leerden kennen 3). Op de vlakte van Ampel leefde de
heer Dezentje als een oostersch vorst, in een landhuis d a t, op de
wijze der dalams van Javaansche Pangerans en Regenten, door
een hoogen, dikken muur met vier bastions omringd was, en
waarbinnen men de gardoe’s , pondoks, vijvers, badplaatsen,
de kooien met boschhanen en tortelduiven, de gamelan , de
lontjeng4) , de lansen en trommen, alles wat de gewone omgeving
der inlandsche grooten vormt, terugvond. Dit alles laat zieh
verklären door het huwelijk van den huurder met een Soerakartasche
prinses, die den titel van Raden Ajoe voerde en ook steeds
daarmede werd aangesproken 5).
Zonder de boven vermelde enclave mede te rekenen, is de hoofd-
desa Ampel nog 1f paal van de Samarangsche grens verwijderd, waar-
om wij onzen denkbeeidigen tocht in deze richting hier staken en
naar Bajalali terugkeeren, om vandaar den zadel tusschen den
Merapi en Merbaboe te bestijgen en naar de kraters dier twee-
lingsvulkanen op te klimmen.
>) N. T. v. N. I., D. X X V II, bl. 474. J) Boven, bl. 522.
3) Boven, bl. 520. Zie overigens Junghuhn, Java. II. 352; Teysmann in
N. T. v. X. I. VIII. 282. *) Groote klok of bengel.
6) Buddingh, N. 0 . I., 1.227. '
Wij stijgen met dat doel te Bajalali te paard en slaan een
binnenweg in die westwaarts naar Gebiok voert. Steeds sterker
stijgende, door een dicht met koffieplantsoenen bedekte streek,
bezoeken wjj genoemde plaats, waar, op eene hoogte van om-
streeks 1500 ä 1550 meters een tuin voor het kweeken van
Europeesche -groenten is aangelegd. De bodem, die hier door-
gaans met een fijnkorrelig, heldergrjjs zand bedekt is, bezit
uitnemende vruchtbaarheid; evenwel merken wij plekken op waar
de harde rots niet diep genoeg ligt, wat dadelijk aan het kwjjnend
voorkomen der koffiestruiken kan bespeurd worden. Niet ver van
Gebiok ligt een tweede, zeer uitgestrekte groentetuin, Agle geheeten,
op een stuk gronds dat door den Soesoehoenan ten gebruike der
Residenten werd afgestaan. Er is een aangenaam gelegen houten
woonhuis, waarvan de voorzgde naar den Merapi gekeerd is,
wiens noordelijke hellingen zieh hier in volle majesteit vertoonen.
Het gezicht op den Merbaboe wordt door een rij van met gras
bedekte voorheuvels onderschept; naar het oosten heen kan de
blik tot ver in het benedenland reiken. De Resident Hartmann
bracht hier vele Europeesche bloemen en ooftboomen te zamen,
waarvan misschien nog eenige rozen en perzikboomen zijn over-
gebleven, maar het kweeken van groenten, waarvoor de plaats
door klimaat en bodem zoo uitnemend geschikt i s , werd er later
meer uitsluitend ter hand genomen. De kool bereikt er eene kolossale
grootte, de aardappelen verschillen in voorkomen niet van Europeesche,
tuinboonen, artisjokken, aardbezien slagen uitnemend,
en wanneer andere soorten ontbreken, is dit waarschijnlijk meer
aan gebrek aan zaden, dan aan ongeschiktheid van den grond
toe te schrijven. De hier beschreven tuin ligt in de nabijheid
van Sela en wordt meestal met den naam van die plaats genoemd ’).
De zadel tusschen den Merapi en Merbaboe, waarop de genoemde
plaatsen en tuinen gelegen zijn, is , wat de bovenlaag betreft,
geheel eene schepping van den jongeren, nog werkzamen vuurberg.
De voet van den Merbaboe verloopt onder de vlak uitgebreide
lagen van zand en rolsteenen, die de jongere uitbarstingen van
*) Junghuhn, Keisen, S. 132, Java II. 360; Teysmann in K. T. v.K. I.,
V III. 280. ■ .