Kaw asen, Tji Djoelang, P rig i, Tji Kemboelan en Kali Poe-
*janS) vormen de tweede, oosteljjke afdeeling, die den naam
- Soekapoera behouden heeft.
Ik moet den lezer verschooning vragen voor deze dorre details,
die mjj onvermjjdeljjk voorkwamen, omdat wjj nog geene kaarten
of handboeken bezitten, waardoor de in 1870 ingevoerde ver-
deeling van de Preanger in negen afdeelingen genoegzaam duide-
ljjk wordt gemaakt. Thans gaan wjj onverwjjld onzen tocht door
deze residentie aanvangen. Wij stellen ons daarbij voor dat wij,
uit Tjeribon körnende, de Tji Manoek bjj Karang Sambong over-
gaan, zoodat wjj het eerst het regentschap Soemedang, en wel
het district Derma-wangi, betreden. Karang Sambong is verdeeld
in Karang Sambong Wetan, het eigenlijke dorp, op den Tjeri-
bonschen oever der rivier, en Karang Sambong Koelon, een
gehucht op den Preanger-oever, waartoe het fortje Tomo be-
hoort, dat vroeger door 12 h 20 man bezet werd, de eenige
krjjgsmacht die in de gansche uitgebreide residentie der Preanger
werd gevonden. En dat zelfs deze overbodig werd geacht,
bljjkt uit het in 1875 genomen besluit om ook dit fortje te laten
vervallen. De voornaamste pakhuizen voor het koffie-transport ‘)
zjjn aan den Preanger-oever, waar ook de met het opzicht belaste
pakhuismeester verbljjf houdt.
Van Karang Sambong loopt de groote postweg door de dis-
tricten Derma-wangi, Tjongeang en Tji Beurum naar de
hoofdplaats Soemedang. De hoofddorpen der drie districten zijn
aan den postweg gelegen: Pakemitan (d.i. het Wachthuis), zoo-
als de hoofdplaats van Derma-wangi genoemd wordt, zeer dicht
bij Karong Sambong, Tjongeang op een afstand van 8, Tji
Beurum op een afstand van 20 palen. Hai verwegen tusschen
Tjongeang en Tji Beurum ligt het dorp Tji Anda, aan den
zuidoosteljjken voet van den Tampomas, en tusschen Tji Anda
en Tji Beurum loopt de weg, die van den oever der Tji Manoek
af langzamerhand gestegen is, over eene aanzienljjke hoogte,
door een voorberg van den Tampomas gevormd, van waar men,
*) Zie boven, bl. 184.
bjj helder weder, een heerlijk panorama geniet, dat zieh over de
geheele vlakte van Tjeribon uitstrekt. Vooral schoon zjjn op
Java zulke gezichtspunten, wanneer men het oogenblik treft
waarop de dampen, die zoo vaak als een witte nevelzee het land-
schap bedekken, langzaam optrekken en, naarmate de gordjjn
wordt weggeschoven, de blik steeds vorder en verder mag door-
dringen in het onafzienbaar verschiet ‘).
Van Tji Beurum hebben wjj nog 5 palen af te leggen om Soemedang
te bereiken, dat juist aan de grens van het geljjknamig
district met Tji Beurum is gelegen. Soemedang is een aller-
liefste plaats, met een gezond en aangenaam klimaat en eene
bjjzonder schoone ligging. De heerlijk bebouwde en met dorpen
bezaaide vlakte, die zieh vooral ten westen en noordwesten van
haar uitbreidt, werd reeds vroeger beschreven a) ; een vreemde
bezoeker heeft er den bekenden Italiaanschen dichtregel op toe-
gepast:
Un pezzo di cielo caduto in terra 3).
Waarheen men ook de blikken wendt, biedt de omtrek de
bekoorlijkste gezichtspunten aan, westwaarts begrensd door den
2200 meters hoogen Boekiet Toenggoel, noord-noordoostwaarts
door den ter hoogte van 1630 meters rjjzenden Tampomas,
zuidwaarts door den Sembilan en het Gerimbi-gebergte, terwjjl
de derwaarts allengs oploopende en tot met bosch bedekte berg-
ketenen aangroeiende heuvelen hier den blik bieden op tipars en ka-
tjang-tuinen , ginds op weiden met grazende buffels. Uit de vlakte
zelve, om den zuid-zuidwesteljjken hoek van den Tampomas heen ,
stjjgen eenige zonderlinge, geisoleerde bergtoppen omhoog, die
zieh, van Soemedang gezien, langzaam verheffen, maar aan de
zjjde van den Tampomas als steile rotswanden afdalen.
Soemedang heeft het aanzien van een even volkrjjke als wel-
varende plaats. De aloen-aloen is groot en fraai, de moskee
zorgvuldig gepleisterd, de dalem of woning van den Regent met
*) Buddingh, N. O. I., I. 106.
®) D. I , bl. 85.
3) De zieke reizlger or rambles in Java. 71.