49- T> e V^erfiombas Grxcis, f, 'xcipue LX X I l Senioruii.
bis difcedunt. Hinc edam fortaffe ortum illuddecellulis, quia finguli divcrfis
celiulis vel cubiculis partem aliquam Scriptur* primo verterunt, quam poltea
rtiiquis in una Bafilica congregacis communicarunt : ubi poll: difceptationem,
quod omnibus probatum erat, commüni caleulo return fait. Unde non tantum
prôbabile, fed necefsârium erat, fingülos ceilam vel eubiculum peculiare ha-
bûifse, ubi verfioni vacaredt^fexter domum communeni,in qua omnes conve-
liitfent. Hu jufmodi ordinem in hoc bpere conficiendo eos obfervafse, mihi ve-
rifimile yidefur •, & v ix aliter fieri potuifse. In celebri noftra VerfioneAnglica-
na aufpidis'Serenifiimi Regis Jacobi fad a , in qua plurimi per totum Regnura
del eft i viri dodiffimi'fudarunt, tale quid obfervatum fuit. Primo inter fe
régulas quafdam obfervandas in Verfione fua formarunt. Dein tota Biblia
in partes diviferunt,tot pro unaquaque parte defignatis, qui etiam in ter fe pen-
fum fuum fubdiviferunt, certifque temporibus, quod a fingulis paratum erat,
reliquorum judicio fubmiferunt : donee tandem totum opus omnium calculis
approbatum, omnium nomine in lücern prodiit. Sic fingulis diebus LX X I I In -'
ter prêtes, Rege falutato primö, in unam Bafilicam vel domum convenerunt :
ubi, precibus fufis, fe ad opus pârabant , & , quam poterant,accurate, interpre-
tabantur, ufque ad horam nonam aßidentes operi, (ut Jofephus refert j j id eft,
feorfim finguli operi fuo incumbebant ; ubi per horam »ojmot, mediant diet partem
inter Meridiem & Solis Occafum intelligit. Solebantenim Judxi diem in
12 horas divider* ab O rtu Solis ad Occafum-,ita ut Meridies effet hora fexta, Solis
Occafus duodecima, medium inter eos nona. Si itaque fingulis diebus huic
operi fingiili incumbebant -,non video,quin fine miraculo pofient omnes Vet.
Teft. Jibros Canonicos ( reliquos enim,qui vulgo Apocryphi vocantur, eos non
attigifle, poftea patebit,) fpacio L X X I I dierum in Grarcum transferre. Suppo-
riamus enim, fingülos dimidium capitis fingulis diebus tranftuliffe, (quod nullo
negotio fieri poterat,)'totum opus, quod 925 capitibus concluditur, fingulis
diebus capita ^6 interpretando, incra28dies abfolvere potuiffent jqui non
rtiultum fuperant partem tertiatn dierum L X X I I . Reliquum vero temporis im-
pendi poterat, quod a fingulis eonfedum fuit, coram omnibus legendo & ex-
aminando .- unde poft difceptationem de iis, qu x dubia vifa fuerint, & delibc-
rationem maturam, quod communi fuffragio ratum erat, Demetriooffereba-
tu r . Dices, hoc fuppöfito, fingülos legis exemplaria habuiffe necefTarium effet :
n tarnen unieüm exemplar R e x poftulaffet,nec de alio in hac hiftöria fit men-
. Refp. hegando fequelam. Nam unicum exemplar in plures partes divi-
dendo, unieuique aliquam ejus partem afiignare poterant. Et licet unum tantum
habuiffent exemplar publicum, quod quidam opinantur fuifse ipfum Volumen,
quod in Templo publice in ufu fuit, quia Pontifex a Rege petiit, ut
ipfum tuto remitter« .- nil tarnen vetat, quin fingvjli Interprétés5 etiam per fe
in ufum proprium exemplaria propria habuerint. Et plane incredibilceft,eos
ad tantum opus a R ege poteatiffimo evocatos ita incuriofos fuifse, ut non finguli
propria exemplaria haberent, quo melius Regis, & aliorum cxpeäationi
ladsfacerent.In hoc confendentem habeo W ower. Syntag. cap. 7 . Gerce fiho-
die talis dodorum numerus ab aliquo Principe extraneoad transferendum Biblia
Hebraica in Latinum Idioma vocaretur , nullus eorum fine codice fuo,
itineris focio, ad tale opus fc accingeret. Quod de his Interpretibus magis pro-
babile eft, eofquod ex Judxorum fentenda) quilibet tenetur volumen Legis in
ufum proprium deferibere : vel, fi ipfe literas nefeiat, peralium deferibendum
procurarc. Qms icaque credat,hos Interprètes, cum infimi fubfellii non fuerint,
fed apud fuos in maximo honore, fingülos proprium codicem non habuiffe
i vel fecum in itinere non attuliffe i Si qüis véro objiciat, audores, qui
hiftoriam de celiulis referunt, dicere, fingalos int«pretes totam Scripturam
tranftuliffe, omnefque in unum confpirafse miraculofe, licet fimul non conv
en ien t , nec invicem conferrent -, Refpondeo, hoc ab iis, unde illi hiftoriam
de hac Verfione hauferunt, non dici , fed podus contrarium .- ut modo often-
dimus, ex Ariftxa, Jofepho, ’& Philone. Pofteriores quidem tale quid affirma-
runtj'ut hiftoriam magis miraculofam redderent : & probabile eft,ut jam dixi,
Judaeos vera falfis mifeuifse, & figmenta fua verae hiftoriae afTuifse, ut ex T a l-
mude oftendimus : undë quidam incauti fernere de tota hiftöria judicarunt. A
Judaeis vero Chriftianos feriptores eofdem errores imbibifse, cum aliunde hanc
hiftoriam habere ' non poterant, non eft cur miremur.
n . Ut de Interpretibus, fic de librisquos verterurtt, quaeftionem movent
nonnulli. 1. An folum Pentateuchum verterint, an edam totam Vet. Teft.
Scripturam. 2. An libros, qui Vulgo Apocryphi vocantur, tranftulerint. De 1.
Neoterici quidam, qui Verfionem Grxcam hodiernam deprimere conantur,
duplki argumento probare nitu n tu r,LX X Interprètes folum Pentateuchum
vertifse. 1 . QuiaAriftaeas & Jofephus, qui primi hanc hiftoriam nobis tradi-
derUnt, Legis tantum mendonem faciunt, non reliquorum librorum Scripture.
•2. Idem audores cum Philone dicunt, Verfionem Sept. exade Hebrxo textui
refpondifse, & ab omnibus acclamatum fuifse, Tranflarionem fideliter faftam
eise : cum tarnen editiones Gratae hodiernae multum ab H ebrso textu differre
videantur. De his itaque hujus fententix fundamentis videndüm eft, An vera
-fint, & quantum ponderis habeant. D e 1 . Ut primus, fiefolus eft Hieronymus
inter veteres Ec clefe feriptores, qUi folum Pentateuchum a L X X fenioribus
verfum'fiäifse: a ß « u it : qui tarnen dubitant« hoc affirmât, & pluribus in locis1-
Graccam reliquorum librorum tranflationem iifdem aferibit} ita ut fibimet
'contradicere'videacur .• unde in hac quæftione,ejus audoritas parum valet. In
Pratf. Qmrft. in Gcnef. fic feribit, Accedit ad hoc qttosjue, quod fojephus, qui
L X X fonit hiftoriam, quintpe tantum libros Mofis ab üs tranßatosrefert : quos
nos ejuoque profitemur, plufquam cateros, cum Hebraicie confondre. Item in c. 5.
Ezech. dicit, ß^aanquam & Arißaus, & ^efefhust & totafchola Judaorum
qutnque tantum libros A to jfia L X X tranfldtos aßerant. Et in Ezech. 16. affir-
■ mtjoänc ejje eruditorum optmontm» id eft, JofCphi, Ariftari,.&-Jùdæoïum, ut feie
explkat loco priori. Et in M iih. 2. videtur ip fe in hanc opiniohem propende-
re : nunquam tarnen diferte pTofitetur Hieronymus, fe huic fententiae fuffra-
■ gari led tantum Judxorum‘ opinionem refert. Multi tarnen recentioruta
lcnptoram hpic lententtx fubferibunt, quia authoritati hujus Verfionis
videtur hxc fentenda detrahère , fi a LX?X Senioribus profefla non fit.
Juasi etiam plerique poft Talmudem -idem fenriurtt;licet relatio illa T a l- -
mudica fit m«e fabulofa, ut fupra oftendi, cum de cellis egknus. Contra-
n a fententia eft veterum Ecelefix Scriptorum ommum, fdk> excepto Hie-
ronymo, qui ( ut diximusj dubicare v jd e tu rH e r o r um q o e ‘ etiam re-
centiorum j ut & quorundam Rabbinorum, q u i, non bbftante T a lir
R O L E G . IX
Talmude, vel contrarium afferunt, vel dubitare videntur. Juft. Mart,
Scripturam ab its tranjlatam affirmat, Apol. ad Antonin. Imperatorem, &
Dialog, cum Tryph. Clem. Alexand. exprefTe dicit, ipfos tranftuliffe, 75'J
T*f n t i v'o(mu, $ rdf e&fDiTi&f. Eufeb. P rxp. lib. 1 . idemoftendir ex|
Ariftobulo Judato, qui paulo poft ipfos LX X vixit, quemque fupra 'adduximiJ
proAriftaea: qui libro ad Ptolem. Regem diferte fcripfit, Tetam Scripturam
Jacratn Demetrii Pfralerei opera & Vhiladelphi tegis juffu, re£le tranjlatam.
His confendunt Irenxus, Tertul. Grig. Auguft. Epiphan. &c. totufque anti!
qux Ecdefix Venerandus Chorus. Imo ipfe Hieronymus, licet alicubi dubitare
videatur, poftea tamen plurimis locis totam Grxcam Verfionem LXX
aferibit. Nam in Commentariis fuis in Prophetas, ipfam Sept. Verfionem
Laynam, fub nomine Scptuaginta, prxter propriam ex Hebrxo, p«colum«
nas fibi refpondentes apponit, eamque exponit, & ubique pro ipforum Ver-I
fione agnofeit. Idem contra Ruifinum, lib.2. Egone (inquit) contra LX X ,in\
terprttes illiquid locutus &c. quos quotidie in conventu fratrum ediffert.’~ ZJvi-\
vtrfi traElatus mei horum teftimoniu textifunt -.commentarii in 12 Prophetas M-l
meam,& L X X . Verfionem edifferunt. E t Epift. adSuniam & Frctelamjdicit-'f.
ditionem Pfalmorutn Koitlw ipfam effe, qua & Septuaginta. Rationes vero tna-!
gni ponderis pro hac fententia adferuntur. Primo, Evangeliftx & Apoftoli
cum ex Veteri inftrumento, ex Prophetis & Hagiographis, loca a feipfis, vel
a Domino citata adferunt,plerumque fecundum Verfionem Grxcam reddunt
qu x cum hodiernis Grxcis Editionibus concordant, ut infra demotlftrabinius’l
Editionem vero G rxcam Prophetarum & Hagiographorum nullam^prxter il-
lam exdtifTe ante Chrifti tempora, ita certum eft, ut ex nullo aikiorel
vel verbulum in contrarium product poflit. Aquilaenim primus ^fuk, qui .poft)
Sept, ex Hebrxo inG rx cum fermonem VetusTeft. vertere tentavit. :Undel
Vir Reverend, in fyntag. quod contra Grxcam Verfionem collegit, agnofeit*
Verfionem Gracam, quam communiter ufurparunt fudai in Synagogis, cIrex
qua Dominus & Apoftoli teftimonia fua protulerunt, fuiffe fub Sept, nomm
communiter receptam eandemque effe, qua hodie extat: licet alia devsttia ad-
dac,de quibus pofthac. Secundo, ita argumentantur Mafius Prxf. in J o f pag]
1 1 9 , aliiqueviri dofti, ftjua potuiffet caufa Ptolemaum movers, (.quifiudio iJ
credibili tenebatur omnia antiquitat is monumenta comparandi, qualiter is confi\
gnata erantj) ut 7/Iofis leges aPentifice pofeeretcatenas gentis nobiliJfitna ad\
mirandas hiftorias, & prophetica oraculdpratermitteret ? & c . Certe qui omnaf
per totum orbem libros conquifivit, non hofce neglexiflec. Si vcrO quofdam
neglexiflet, tamen, u t obfervat Baronius, i/los qui rerum fudaicurum comm-l
rent hiftoriam, qui Regibus & rerum antiquarum ftudiofts magno •iwpretio fjfjl
folent, non pratermififfet. T e rd o ,’ oftendimus fupra f quod & omnes agno.
fcunt)4 miram Dei providentiam circa hanc Verfionem fiiiftam ante‘Chrillum
ut gentes pararet adEvangelium recipiendum: Unde & oftiumadChriftmz
Ghryfoft. vocatur. Jam vero ad huhe firtehi neceflarium erat, non tantum
ut lex M ofisj fed, & prxeipue, Ut Prophetarum oracula in linguam Gnc-
cam omnibus notiffimam transferrerttUr: ut qux a Chrifto & Apoftolis prx-
dicabantur, & Judxis & Gentibus ex hac Verfione Grrxca prdbarent; & ut,
omnia a Prophetis prius p rxdida fniffe conftaret. Quarto, apud omnesin
confeffo eft, & tarn ex Judaica hiftoria, quam ex Nov. Tcftam. conftac, &!
Legem & Prophetas lingua Grxca in Synagogis publice p rxlefta fuifle.- &ab
Anriochi temporibus certum eft, Haphtorasex Prophetis Hebr. prxledas.cumf
Tyrannus fub pcena capitisPentateuchileftionem prohibuiffetjaliam vero pra-l
ter hanc Verfionem Grxcam tunc fuiffe, nemo adhue probavit. Denique es'
Judxis varii idem nobifeum fendunt, non obftante Talmudis auftoritate. r]
Azar. lib. HOK cap. 7. varia loca ex Rabbinis profert, ubi p e r k l
gem totam Scripturam intelligunt, &rarionem pro todus Script. Verfione exj
Ptolemxi confiliO urget. Jof. Hebr. cap. ry . libri fui Conftanrinop. ante an-
nos 120 impreffi, dicit, libros facros 24 ab Ivterpretibuo LXX.'verfos fum
DubitatGcdalias fn C atena Cabalx, 6c feribity fenefeire, in quam partem prt-\
pendendum fit. Ad objeftiones in contrarium fecilis eft refponfio. Nam licet
Ariftxas & Jofephus dc Lege per L X X verfa loquantur j certurh tamen eft per
Legem totam Scripturam fxpiffime intelligi: & ita intellexiffe Judxos, conftat
ex E vang. Joh. 15 .2 5 . ubi Dominus dicit effe feriptum m> yi/w, in L m
Oderunt me fine caufa: quod exPfal. 34 .19 . producit: & , Nonne feriptum cji\
inLegeveftra, Ego d ixi, quod dii eftis ? Joh. I0. 34. quod P fa l.^ iO . habc-|
tur. Apoftolus 1 Cor. 14. 2 1 . dicit, in Lege feriptum efse, Jjuoniatn in k/mt
Unguis & labiis loquar populo huic: quod tamen non in Pentat invenitur, ftd
Efa.28.11. Ad eundum modum loqnuntur Veteres.Hilar.in Pfal.2. hiWfybm
L e x Vet.Teftamenti deputatur. Et ipfe Hieron. agnoicit Epift. ad Algafiam,
Pfalmos Legem appellant & in P rol. Galeato, Ita fiuht Veteris Legis libriil%
Sic Judxi, R . Azar. in Meor Enajim, Apud ftpientes ntiftros mulia loca rcpt-l
riuntur, in quibtU'nomen Ltgts fomblettitur etiam Prophetas & -Hagiomfl».
Jofephus edam lib. 20. cap. 4 . & deBell. Judaic, lib. 2. cap. 12. ■ agensdeli-l
bris Judxorum,qui in Synagogis legi confueverant,omnes fub Ybtts Legis comprehend
« : cum tamen prxter Pentateuchum, conftet, legi etiam'folito's Pro-1
phetas, Luc. 4. A ft. 15 . Necunquam Jofephus dixit, folos 5 libros MofisaU
Setiioribus converfos fuiffe,fi«t hoc de ipfo affirmaverit Hieronymus • fed i f
gem, per quam totam Scripturam intelligi pofTe oftendimus. Procemio tamen
in 'Hiuoriam Anriq; dicit, ipfos^'LXX. Legem, non vero reliquam Seriptarm
interpretatos fuiffe : ubi quidam refpondent, per Scripturam riHquam intelli-
gi pofTe libros, qui Vulgo Apocryphi vocantur ; quos lictt iriferiori gradul
collocet Jofephus, pro Sacris tamen agnofeit, lib. 1 . contra Appion.' HocmiWl
tamen videtur minis longepetttum, nec Jbfcphi verbis velment ikon venire. I
Itaque melius eft Jofepho ynico tefti,. prxter oipnes Chriftianx Ecdefix Pa-
tres, qui corttranum affertinf, Judxum Ariftobulum opponere, quern foH
ex Eufebio adduximus libror-ad' PtOlerh. cujus auftoritas Jofephimnlto potior I
eft in hac re, fctim multo ante Jofe{rfium vixerit. & paulo poft -ipfam Verfionem
feripferit; ita ut vel ipfe rebus geftis interfuerit, vel ab iis,\qtii incereffe
poterant, oinnia circa hanc Verfionem gefta habuerit. Sic Jofepho' JudxoJu-
dsnim ipfo antiquiorem, Ariftobulum opponimus, virum doftum,'Philofoplwm
infignem^ &-^eronymO ttAh qi&m Hicronyinum locis aliis, rum univerlani
Ecdefiam G rxiam & Latmanf.I: :Quod vero Jbh. D’ ErpeiresdiiSb loco putat,
Jmpojfibile1 fuiffe tot tantaque voldminqfz diebus transferri poffe : (unde conji-
cit, Legem ionium jz i ll i s diebus jufsu Phlemaiverfami reliquos vero lik»
poftea, vel Alexandria, vel peft ''Seniorurn reditum, Hierofolymis eofdem tram
W- ' tdliJst: ]
r O LEG ..l X . -■ T>e Verfionibus Grxcis. proectfm L X X t l Seniomm.
a.11* vlum.l'aradmuspræf, iitEdit. G f c i A # æ i ,& Gc^,
ebr. in Chronol. amnnaranc -, hoc fine neceffitate excogicacum videcur : cum
it fupra Vidimus) fine ullo miraculo, a tot v iris Hebraice & G race do<fti$, 72
ebus omnes V et. Teftam. libri verci pofsent.- nec Ptolemxi defiderio fatisfe-
(Tent,; nifi omnes verttflent. Si faoc tamen probabilius cuiquam yidebitur,
oloanxredeèopontendere; fruftraenimfunt,q u ihinediminutam fore Ver-
lonis hujus auctoritacem fperant, fi reliquos libros poft Pentaceuchi Verfio-
OT ab aliis traduftos fuifle évinçant. Cum^nim Verfionem, quam hodie ha-
mus, Grxcam, cbntendant tempore Phiiometoris, circa centum annos poft
hiladelphu, faaam tuifle^quod tamen fine ulla ratione & contra omnium Ve rum
aucroritatem afserunt,) non tnulturn refert, five Alexandrix fiveHie-
fo^raisi five jufsu Prolemxi,five non i five teçnpore LXXII Seniorum, five
uftea, facta fuerit. Äuäorkas enim eadem eft, çum a Judxis omnium libro-
um Verfio publice recepw 6c ufurpata fit variis ante Chriftum feculisjeadem-
ue a Domino &Appftolis ubique citata, Ecclefix Chriftianx ab iifdem tradi-
|a, ab umverfa Ecdefia approbata, & apud G rxcos aliofque Orientales in
lunc ufque diem continuatab& in fummo honore habita. Hoc vero,fi concefsum
Hlis fu«it, (quod ab ullo verecuoda negari non poteft-) videant, quid inde M
frari funt,& annon magno molimine nihil agant,qui LX X II Interprètes folum
Pentateuchum vertifse dicunt. I 12. Qaodad fecundum argumentum attinet, vid«ur quidem Philo fentire,
l ,X X ad verbum tranftuliffe : Joco enim citato ait, propria propriis nominibus
hjditd fuifs e, grucis ud Chulduicu ( inttlligit Hebraic» ) exulte reffenden.
mbits : unde in utraque Scriptur a , tarn Chaldaica , quam ejus interpreta-
mone, miretur quis germanitatem, imo rerum verborumque confonantiam adoret.
Ante Philonem fcripfit Anftxus, admîrabilem fuiffe rerum & verborum con-
rpnantiam inter codices Hebroos (fr Verfionem (J racam Et ad finem lib r i,
merpretationem ab omnibus difeuffam, confideratam , examinatam, ante-
yum in Regis Bibliotheca poneretur ; & ab. omnibus acclamatum, Sanfte & fi-
jelittr fiugula effe tranfiqta, ut nihil addi, nihil demipoffet. Hxc aN eote-
iicis quibufdam avide arripiuntur, 41t probent veterem illam tranflationem peri-
[Te: quia hxc, quam hodie habemus, in multis ab Hebraicis codicibus diffère. De
îae vero quxftione infra fufius agemus. Hie b reriter ad argumentum refpon-
|emus,Interprètes non verba verbis, fed fententias fententiis reddidiffe. S. Au-
[uftinus de Confenfu Evangelift.c. 60. ,ait, Maniftftum effe, illam interpretatiot
'.m in nonnullis aliter fe habere, quam invenimus in Hebraat quod de vcrbiSj
ion de fenfu affirmat. Hieron. de optimo.gen. interpretandi, ait, In iis qua
Wit a funt, non verba~confideranda, fedfenfus-, ad quern LX X . defuonihil ad-
iderunt,licet verba quadam,qua in Hebrao,non funt,adjunxerint. Probatq: idem
[îeron. Prxr. in Eufebii Cbroa. Difficile effe aliénas linguas infequentem non
licubi excidere, & ut qua in aliéna lingua bene difta fint, eundem decorem in
fanjlatione. con fervent. -Et eodem loco, lllu d fu um ,u t ita dicam, vernacular»
wgua genus, f i ad verbum interpreter, abfurde fonat. Unde U M , Nec verbum
\erboreddere curatfidus merpres. Addit Baronius, ex lingua Hebr. finru-
1 Gràca r.eddere f i voluiffent, facere non potuiffe : cum nonnuUa fint
Hebraicu verba, qua .v ix una periodo orationis aque refte poffint Grace
interpret ari. E t hunc fuiffe modum vertendi Veterum , -obfervat ,Ge-
Bebr. in Pjal. 95. 10. ut paucula obiter dntercalarent, qua infenvirent per-
micuitati Myfterii. Sic fxp&prxter Hebraicum contextum :nonnulla de fuo
■ terponunt in Lege&;PrQphetts, ad locos obfeuriores illuminandos, Jonathan
t ij cl° s ; 9U1 promde non tarn Chaldaici Tranflatores, quam Paraphraftx
appellantur. Hoc etiam frequenter apud Apoflolos obfemtum, incitadone
■ corum Veteris Teftamend ; non tarn vefba, quam fenfum refpexifseunde
» x d am verba mutare, mon obftatfidelioad Tcanflatoris, fi fervetur ejufdem
f c lu s veritas. Imo venffimumeft illudSerariiin Proleg .optimum & uobilif-
modum interpretandi, de lingua in , linguam effe, cum ab auftoris mente
n. dfcedat lnterpres, five.de verbo adv.erbum transferat, five aliter, Contra-
Wl 'l l -u"eriHS,i& puraphraftice addend».vel demendo aliqua, pront primus au-
# r , habita remm, perfonarum ,■ & circtmftantiarum ratione, fieri vult. . Gum
B u n oratiomentis interpretado fit, optitaequisalienjus oradooem interpreta-
B , q ü i e jus ipentem .optime, p r o u t iU e ,,p « fo n is atqae circumftantiis
opnibus exprirai ennat. AdPhiLonis v « o ceftimoninm, Befpoödenc Baronius
■ a a, ot ex . ipfis Pbilonis verbis probant, nihil aliud ipfum voluifse, nifi in-
Bpreres ita vertille, nt .rebus fignificatis verba opdme congruerent non
■ omnia Hebrat Grxcis quafi numerato refponderent ; fed ut verba. & r«s
•congruerent, ut auftorismens optime^expriraatur. 'Pbilonem vero aftud
T n ^ l sc* manifefto bine confiât, quod ipfe hanc Verfionem ubjquefequa-
K acej Ce Rev* Ufser. Syntag. C..3. p. -25;.),ejufque loca citât, qu« cum
■ rao verbum noaconveniunt, fed exemplaribus Gr*cis hodierois ple-
■ nque congcuunt j & quam ipde deferipferat VerGonem, eandem fuo fempo-
» exticose exmimavit. Quomodo itaque potuit exiftimare, ipfos dc verbo ad
R um vemfse, cum contrarium. ex : ipfa .Verfione, quam quotidie. lcgebac,
■ on abat? Addit alius, Philonem i»ore/J(o Hjperbolicc> eft Rhettrice mu Ita
jtiifse. Imo Hieronymus ipfe Epift. diéta ad Paitunach. de opt,.gen.
J . r*,rec* 'flwomnesiin alla Verfione^ erronés illapfos notavit, fiepius teftatur,
RO»* fententias fententiis reddidiffe ; iegerat utique ipfe
K r»m'a-r , <Wiem’ "0ec tamea eo fenfu eorum verba accipienda effe puta-
kX I e o'fcrepantia vero\Verfionis G r x c a ab Hebr. ejufque catifis, ojolumus
■ us differ to* ” ICCre CUm ^ ^ncer^cate'^i:: au^oricate e jus,agemus, de his
R ? ' ? ek!lbris Apocryphis, A n eos ttanfliulerintLXX. prout hodie .extant,-
a .tur: Revcr. todus, V e t . LTeft.'Veiitonera
BKnh ■ Pailonootonis annum^qùârttom ,' -&anteiEuergeds .38. jdque
ru a cex addicione quadam ad calcem.iibri Eftheriain 1 Edit. Gratca, ubi, J«gi-
Wj' ref,nf nt\bus:Ptolemao,^r.\CleopapxayattulifMQI»fithtfm9 qui fe fa -
|L e” -e Levitici. gennisvferehat,>>(&• fidium ejus Vfolemaum,. Epifiolam
Vrvat P (^irnjuitiillet) mnvfuit alius , quam<Philotptter.?!jsi
R . er*f*™ -in\ Dan. 13. cujus^^Cieopatradssoris^jHsoneminit^oftph.
IBt. rH^ aafel,E’wcvRe«.; «epaobet,EdkioownGiamaiti-Vet.
m c t a i 4. PhijoraöiOiris, qui ifeundum^cojmputati9®eiji
m )PY w?«e‘ icumiHa.*»i-»'.(.Pentatgujibi-folius, utifiiaride E ■ uIdtoK ld e m C *^CÖ^ ’ fuericianno-277. Ijftficmiflima yßfOffc hxcxatio^jsdfi j
I ■ P °DarecJ omneslihfos Apocryphoa> £t1emnia>eo5u®.ad(Utamcntaijfuiml
cum Canomcis verfos fuifse.-quod nemo ipfi concefserit. Sixtus Senenf.BibJioth
1. l . p. 3S . affirmat, Ommafex capitula ad finem libri Efther, ab incertoGraco
auftt/re addit«.effe ex diverfis ktftorti,, pracipue exfofeph. A n ti a. /. n , tm-
de. exempla literarum Am an & Epiftolaregis A rt a x . qua cap. 13. & 16 bu-
jus h b n reettantur, ad verbum defumpta funt. Et poftea agnofeit, quod propter
has appendteum lacmias, hinc inde quorundum Scriptorum temeritatc infertas
liber hic quqmvis H e b r a ic^ fero apud Chriftianos auftoritatem receperit,
0-c. Hacrenus Sixt. Senenf. t x quibus conftat, quam infirmum fit argumentum
exadd|tamentis hujus libri dydum, de quibus incertum eft, quango v e la
quo auttore afsuta fuerint, contra illud quod totius Ecclefix Chriftianx confen-
fil unammi ftab.litum & teftatum eft. Deinde luce clarius eft, libros omnes
Apocryphos cum rehquis Canpnicis verfos non fuifse j cum eorum quidam
tunc temporis non extiterint, fed longo poft tempore feripti fint. Quis un-
quam fomniavit, Macchabxorum libros tempore o’ fcri pros vel in G r x -
cum fermonem tradu&os efse? D c Ecclefiafdco edam ex ipfa Siracidis p rx -
fatione liquet, J,brum hunc non a Sepcuag. fed ex Hebrxo in Grxcum fuiße
convcrfum poft anniim 38. Euergeds. Macchabxorum etiam libri poft tempora
Annocm feripti funt .- quis vero inde argumentum ducet, ad probandum
Verfipnem Grxcam poft Am.ochj tempora fadam ? Libri edam Apocryphi
dia«,licct apud Judxos Alexandrinos in ufu, ab Hebr*is tarnen Hierofolvmi“
tanis, qui tantum Hebrajcos 22 agnofeunt, reccpd nunquam funt in Ca -
f S J Ü ! p / 1a,b> ft’ Eleazarum Pondficem, qui exemplar aureis literis
defcnptqm ad philadclphum mil«, libros dubix auftoritatis cum iis mififfe
Incertum enim eft, an hbrorumiftorum aliqui tunc temporis extiterint .-certum*
ahquos non extitiffe Libr; itaque Apocryphi, ut a variis auftoribus, ita variis*
ttmponbus, feripti fu nt} quidam Hebraice, quidam Grxc e & licet apud
HelJemftas primum recepti fuerint j tempus tarnen prxeife aflignari non poteft.
quandocum reliquis libris Sacris m unum Volumé compafti fuerint. Hoc tamen
clarum eft a Judxis Hellemftis cum reliqua Scripture Ecclefiam eos recepiffe Et-
li vero haud ita anuquam facimus eorum Verfipnem, ut ad Sept. Seniores re-
,fem poflint: non tamen iis affendmur, qui Theododonem primum eos in
Grxcam linguam vertiffe dicunt. Vix enim credibile eft, Judxos, qui G r x cam
linguam melius, quam Hebrxam, plerique callebanc, non habuifse hos li-
lingua fibi OOM deferiptos ante
Theodotionem. Liber Ecclefiafticus etiam quibufdam ante. Theododonem fecu-
hs G rx c e tredu&ps erat .- & Clemens Romanus in Epiftola ad Corinth.au-
ftontatis indubitatx, quam Patncius Junius ex tenebris, poftquam milleannos
dehtucrat, ex MS. noltro Alexandrine in lucem produxit, loca quxdam ex liis
hbris G rxc e profert, ut obfervat darifs . Grodus Epift. ad G allos. i U - 'E c
Jolepn. (de quo multidubitant, an lingux Hebraicx pericusfuerit) lib con-»
tra App. lo.ca quxdam ex his libris Grxc e c ita t : ex quibus clariflime conftat.
ante Theodotionem hos libros Grxc e exddfse. ’
14. Codice H ebrxo, puro, optimxque notx, ufos efseLXX. Interp. quern
curavit Eleazarus Pontifex ad Regem mitci, tarn clare tredunt Anftxus Tofe-
phus, aluque Veterum, ut nemo de hoc dubitaverit ante hoc ultimum feculum*
,<luo omnia, qu* pnoribus fec.uiis certa erant & indubitaca, in quxftionem vo l
carunt homines feepdci & vertiginofi . Fingupt enim Neoterici quidam ut V er-
lionem Grxcam nunquam uftiusprecii fuifle probent,contra oninem hiftorix fi-
dcm.ommumq; Judxorum & Chrifdanorum confenfum,Sept.fenes non Hebrai-
Cis, fed Syriacis, vel Chaldaicis,vel Samaritanis codicibus, iifq, corruptis & ple-
beiiSjUfosfuiße in fua tranflarioqeunde ca.ufam reddunt.cur fxpe ab hodiernis
HebrxiS codicibus differat Verfio G rxca, quia nonex puro fonte, & probads
codicibus,fed e x codicibus Vulganbus, qui in mariibus plebis erant, earn extra-
xennt. Primus, qui hoc figmentym.propalavit, erat Guiliel. Poftellus in Tab.
12. hnguarum, vir certe linguarum feientia clarus.- at fenex Judaicis & R ab-
blk‘9 *. inePCus nufere fa.fcinatus 3 necnon erronbus periculofis contra fidem
Chriitianam, & fanaticis opinionibus mire irretitus.- quibus tamen (tefte Spon-
dano in condnuatione fuaj aqtp imqrtem.renunciavit. Hie primus afleruit,J’e-
ptuaginta.ex,codicibus Samaritanis fuam Verfipnem confeciffe.Alii vero e contra
Samaritanos ex Graca v ii o Verfione Pentateuchum fuum deferipfiffe aiunt: in
quam Tententiam adducunt- quidam Lijd. de Dien, in Matth.'19 /5. & Joh
Seldenum,.in Mare claufo p. 57.„quorum tamen neuter hoc diredtc affirmavitl
R. A za r . Ebro Meor Enajim.,c.8. ^ 9 .6c paulo ante ilium R.Gedalias dicunt,
Poft Efdr a reditum,Legem pi linguam. Qhaldaam tranjlatam fuifse, in gratis
am m lg i, quod lingua Hebra a, (empöre Cqptivitatis obliti, Chaldaam melius in-
telligerent ■ ,.& hujus ufu.s durafset perrptum tempus Temp Li fee uadi Sedquia
carebant Mafora , inter vulgus, cerrupturn & depravatam fuifse.; & ex hoc de-
pravato. codice Chaldaico, Septuaginta fuam ftctfse Verfionem f hanc efse cau-
fam diferepantiarum inter earn& .Hebraum -„licet exemplari, quod fecitti funt
ad amujfim refpondeat, Contra hanc fenfenciam tota clamat Hiftoria Verfio-
n is .l. Demetrius ad Pcolemxum feribic, Vtlim te feire, inter libros,quos adhue
defideramus,. efse Judaorum.leges.Hebraicis enim char aft eribus, & gentili eorum
lingua cum fertpta Jint„at*obu intelligi non pofsunt. Hie videmus codicem,
quern Demetrius dehderabat,fujffe;HebrxuiB} quern Syri vel Chaldxi intellige-
re non poterant: nam etfi afeïnitatem h x lingux habcant, d iverfx tamen funt,
utqui unam jntelligit, non ftadm.inwlligac alteram. Exemplar edam quod ab
Eleazaro mifsum.eft, non erat aliqupd yulgare, fed magnificum, eleganter de-
feriptum aureis literis, mtmbrams atm commifsuris adeo fubtilibus ( tefte Jofe-
PhP) . ocular um aciem effugerentt.qupd Rex non fine admiratione confpexit, &
volumina ifacraadoravit. Quis vero. credat, jj Pontificem tapto apparatu defcri-
pcum codfeem, legadone publica, per tot viros fd en d a& probitare d aros,ad
Regem,potentiffimum, fph quo cot Judxorum myriades vixerunt, corruptum
vulgarqm; nüllemendis, featentem, idque confelto, mififse ? vel Eleazarum ita
ftudiofe a Rege petijfse, ut codicem tafem remiteeret cum ipfis Interpretibus ?
Teftatur.edam Hiftqriaypoftquam verfionem abfolverant Interpretes, non tan-
tumcoramDemetrjo $ fed 8c coramjudkis, eorumque Senioribus,Sacerdotibus
Eptoque populo, ledam feiifee, difeufsam, & approbatam; pctitumque ut fi .quk
aJiqyiddeefse vel additum else deprehenderit, indicaret; alias ut rata nianeret in
perpetuam, neminique liceret aliquidde e a mutare,coi omnes confenferunt: &
anatbemate, devoverujnt omnes, qui cpnrrairent. A nne vero credibile eft, fi ex
cormptp codice Verfio corrupta fada fijifset, neminem ex Judxis hoc depre-
hendjfse v Xed omnes in talem Verßonem, qux ipfosfelfarios else convincffet,
M ß fym fix } PrxtgEeaex TaJmude affirmant Judxi, loca 13 ab Interpretibus
mm