S e P u l s a U L a t in a iVer [tone.
7 »_______________ • _________
ridiem, Hieroo. vero vult leeendum, t i vtfltr*»i. 6 0 1 .4 . 4 . lee'L.Y"*-
fiata & re Ibex it Dominus ad Abel, & muncra ejus, See. Hieron. ThcO*
docionis verfionem p rzfe rt q ui vertit, i t inflammavit Dominus ft*per Abel,
& fuperfacrificium ejus, & c. quae verfio fignificac qiiomodo P eu s teltacus
eft Abelis fe facrificium accep taffe* fc. ignem ccelitus mittendo : fie in plu*
rimisaliis lo cis, unde affirmant V illalpand. & Pradus in Ezech.centum locis
alicer vertiffe Hieronyraum quam eft in V u lg a ta , in quibus locis V u lgata
Hieronymum correxit Sic Morin. Exercit. 6. c.12 . S e d .7 . Id eviden-
ter collig itu r ex S a n d i Hieronymi Commcncariis, in quorum varus locis
aliter vercit, addit vel fubtrahit, quam antea in tranflatione feciffet, Prater
haec etiam quadam V u lgata Editio addit qua» non funt in H e b ra o ; Q u a- |
dam tranfponit aliter ac in H e b ra o ; quae omnia oftendunt authorem
non >&ix niJb H cbrxos codices fecutum, cum tamen Hieronymus prohee-
atur fe ad verbum, quantum fieri poterat, ex Hebrao tranftuhffc, vel fal-
tem Codices Hebraeos Hieronymi tempore! multum ab hodiernis d if
crepaffe , quod tamen de tarn ingenti diferimine nemo facile conceffe*
r i t , poft Hieronymi faltem tempora. Exempla additionum habemus,
Ecclef.9. x . ubi inHebraeo legimus, Omnibus idem evtntus, bono &,puro
& impure, V u lgata le g it, bono & male, pure Or impuro, Jof. 2 1 . 36. ad-
duntur in V u lg a ta ,infolitudinejitem nomen civitatis Mifor, quae non hint
in Hebraeo. Omiffionis, inter alia G e n . 49* 3 2. ubi verficulus qui eft in
Hebraeo omittitur in V u lg a ta , fc. Pofftjfio agri &fpelunc.t qua eft into, ex
nis Heth. R u th 2 . 19 . ad finem haec verba funt in Hebraeo, Ipfe eft vin-
dex nofter, quae in Vulgata defunt. Thrcn. x . 12 . haec verba, cAnnon ad
vos quae funt in Hebraeo, in V u lgata non habentur. Tranfpofitionis feu
Metatbefis, Ho f. 12. 3, 4 - inHebraeo ficlegimu s, lnuterofupplantavit
fratrem, & in robore fuo dominatus eft Deo, & deminatus eft Angelo, &
j pravaluit. V u lg . vero ita le git & invertit, In fortitudine fua direHus
eft cum tAngelo & invaluit ad Angelum, & confertatus eft. E x bis vero
aliifque quae afferri poffunt lo cis, Vulgatam non effe puram Hieronymi
verfionem, fed ex Hieronymi aliifque, maxime vero ex Vulgata veteri
mixtara patet, quae fententia eftmultorum Ecclefia R oman* D o d o rum
haud inferioris fubfellii, quos fupra a ttulimus: nempe licet nova editio a
plurimis probata fu erit, tam altas tamen in aliorum animis radices egerat
Graecae i authoritas, u t per novam penicus aboleri non potuerit, fed
utraque cam publice in Ecclefiis quam privatorum D o d o rum manibus in
u fu e ra t, donee tandem,adconciliandos omnium animos, & u t paxac uni-
tas fervaretur, e x ucrifque tertia conflata fit, quae maxima quidem ex parte
Hieronymum au d orera agnofeit, ne tamen antiqua penitqs fperni videre-
rctu r, muftis locis le d io antiqua retenta: fic enim Fortunatus Fanenfis
Praefat. d e variis tranflationibus, licet (V u lg a ta) aliquandiu Hieronymi
effe credit a fuerit, tamen ut majoribus noftris,quaftper manum traditum eft,
partim ex antiquifftma & vetuftifftma editione Latina, quam Hieronymus
Communem & Vulgatam, Auguftinus Italam, (fregorius Veterem appellat,
retent am effe -, partim ex Hieronymi verfione ex Hebrao nata eft. Idem fen-
tit Baronius Annal. ad annum 2 3 1 . S e d 4 7 . ubi ex duplici editione ma-
gnam animorum contentionem, dr metum fchifmatis ortum fuiffe dicit, dum
alii nova, alii vet eriadhxrebant, undead effenfam & fcahdalum pracaven-
dum cum in divinis laudibus, cater ifque Jacris officiis alii aliam legendo,
pfallendo,cencionando, traftando conftftarentur, ne Ecclefia pane divifafehf-
mate vidtretur, affiante numine provifum eft, ut ad Ecclefiafticum communem
ufumuna ex duabus qua ufui omnibus effet Ecclefiis conflaretur, qua
Communis omnibus & Vulgata diceretur, explofd Veter is & Nova nonsen-
claturd. Bellar. de Verbo D ei. lib.», c .9 . ita feribit, Editio Vulgata
quamvis maxima ex parte Hieronymi fit, tamen non eft ilia pure quam ipfe
ex Hebrao convertit, fed eft aliquo modo mixta, odditis non paucis ex
verfione LX X . qua in Heb. non inveniuntur, atque idpotijfimuminlib.l.
Begum & in Proverb. Idem notant Th eo lo gi Duacenfes Praefat. in V et.
Te ft. & quod omni exceptione! ma jus eft, idem teftatur P rafatio Bibliis
vulgatis aufloritate Clementis 8. repurgatis & publicatis praefixa, ubi
diferte habentur haec verb a, Latinam hanc edit, ex Hieronymi tranflatione
velemendatione fu/ceptam,partim retentam ex antiqua verfione Latina.quam
S. Hieronymus Communem & Vulgatam, S. Auguftinus Italam, S. Gregorius
Veterem tranflationem appellat. N on opus eft plura addere cum ex
d iflis fatis conftet, quidnam de V u lg a ta a u d o re fentiendum fit.
10 Autoritatem V u lg a ta quod attinet, definivit Concilium Trident.
Sefs.4. C an.2 . Authenticam effe & fumma autoritatisftaxxixx. enim & deda*
j ratsu t hac ipfa vetus, & vulgata editio, qua longo tot faculorum ufu in ipfa
Ecclefia probata eft,in public is leElionibusflifputationibus, pradicationibtss &
expofitionibus pro autbeutica babeaturjet ut nemo eamrejicere quovis pratextu
audeatvelprafumat. Circa cu jus Canonis fenfum mulse inter ipfos q u i!
C oncilii autoritatem agnofeunt ortae funt altercationes.dnm alii V ulgatam
I -ipfis fontibus praeferunt,alii nullim inter ipfam & fontes originalescompa-
j-ationem a C oncilio fad am volunt, fed adhuc ex fontibus corrigi & emen-
dari pofse ftatuunt; alii tantum in rebus fidei & morum nullum inefse erro-
rera in V u lgata a C o n cilio deciarari fentiuntjalii nullum veMeviffimum er-
roremcontinere dicunt,praefertim p oftcorred ion es Sixti 5 . & Clem.8. alii
errores leviores habuifse tam ante Concilium quam poft, imo & poft Sixti
& C lem . diligentiam adhuc errores quofdam manfifie, eofque non tantum
Typ o grap h i, fed & Interpretjs •, a lii denique ante C o n cilii definitio-
nem in fe fuifse authenticam & D iv in itu s infpiratam; alii per Concilii de-
darationem in hoc authentias gradu fupremo collocatam arbitrantur.
Q u i vero C o n cilio fe non teneri putant, aliam autoritatem Vulgstse non
tribuendam fentiunt quam aliis verfio nibus, qua rum nulla authentica9
vel Divinitus infpirata dici poteft, omnes enim erroribus obnoxias funt,
nec aliam audoritatem habent quam quatenus cum fontibus conyeniunt,
eofque fideliter exprimunt, licet vulgatam cxterisLadnis hodiernis in hoc
praeferenda.m exiftimant, quod omnibus'antiquior, & in Ecclefia Occiden-
tali p er miile annos publice recepta fit, unde merito magru facienda eft9
dec temere re j icienda, fut poftea fufius oftendemus.
Q u id v e ro pervocem illam ( Authentic a) intelligendum f i t , non con-
ven it inter Concilii interpretes, dum alii volnnt Authenticam d ic i, quia
ex fe A u d o ritatem habec, & ut Francifcus Suarez, D e F id e Difp. J .S c d .
P r o l e g . X
I ____ infallibilem habet au to ritatem , & fit certa régula fidei in omni
bus q ux continet. A lii, & major pars, quia nihil in fe contiriet fidei &
bonis moribus repugnans -, alii quia nihil habeat yeritati, aut rerum gefta.'
rum h ifto rix repugnans vel in rebus fidei vel a liis , u t Bon frer. Marian.
& c. A lii q uia fontern fuum fideliter exprimit, u t Serarius, Gregorius de
Valent, alii quod aequalem autoritatem habeat cum fo n te, u t exemplar
atqualem autoritatem habet cum fuo o rig in a ii, q uod fit cum eidem eft
con fo rm is, ad verbum fi fit tranferiptio , ad fenfum fi fit tran flatio ,
quia twdivvmv idem eft ac fummam autoritatem habens : Sic Jo. D’efpicres
T r a d . 3 .D ifp 3. Du b. 2 . oAuthenticum enim apud Jurifconfultos eft
idem quod O riginale D ip loma ex fe fidem h ab ens; unde Jnftrumen-
turn authenticum, Tabula authentica, impropric v ero quod cum
Originaii convenit : ex qua fententia, Patres C o ncilii Tridentini volunt
effe q uafi notarios publicos à D e o conftitutos, qui poft examen diligens 1
& collationem hujus exemplaris cum O riginaii certain ei fidem facerent.
i l . Vulgatam v e r o èditionem n o n efie nec dici pofTe proprie authenticam,
nec in omnibus infallibilem,vel authoritatis divinae & fuprema,pro-
u t à vulgo Ecclefix Romanae ftatuitur , multis modis oftendi poteft, id-
q u ee xip fis ejufdem Ecclefiae D o d o rib u s. 1 . A n te Decrctura Concilii
non fu it authentica, multos enim habuit errores quos lib é réredarguimt
N icho l. L yra, P . Burgenfis, B rie d o , Hier, ab O leaftro , Cajetanus & alii,
pratcipue Ifidorus Clariùs, qu i o d o g in ta m illia errorum in Vulgata Latina
fe obfervafse dicit. CMihinoneftdubium ( a it J o . D ’efpieres T r a d . j.
Difp. 2 Du b. i . ) quinolim ante corretlionem Sixtinam fuerint in Vnlgata
plures errores, quod probat ex uno exemplo q uod inftar omnium elle poteft,
2. R eg . 2 4 .1 7 . ubi d icitur Quod vixit Amodia filins foot Rex Jude,
poftquam mortuus eft Joas filiusjoachas Regis IJrael, 2 5 . annis, & ita
legebatur in omnibus exemplaribus impreffis & MSS. quern locum certum
eftcorruptum fuiffe , & pro 25- Rgendum quindecim, ut eft2Chron.
2 5 .2 5 . & u t in exemplaribus G r x c is , Hebraicis, Chaldaicis omnibus
legitur, & in Bibliis S ixtiniscorrigitur. Habemus ingenuam confeffionem
in hac re plurium infignium Ecclefia Romana Dodorum (prater nomina
te s.) Job. Driedo de Ecclef. Scripturis & Dogmat. lib. 2. cap. 2. dicit
cfse communem opinionem multorum D o d o rum , tranflationem hanc
Latinam , qua communiter utitur tota ëedefia Latinorum, neque else
Div i Hieronymi, nec in omnibus confonam Scriptura Sacra originaii,
quippe quam Ambrofius, & ipfe etiam Hieronymus quibufdam in locis,
& poft eum Armachanus, Ly ranus, & cateri etiam hujus temporis viri
utriufque lingua periti arguunt, emendant, & ex Hebraa vel Graca
lingua caftigant &corrigunt,diccntes, & in Hebrao codice Ve t. Teft. &
inG rx co N .T e ft . aliter haberi quam nos habemus, adducentes infux
fententia corroborationem Auguttinum., & ipfum etiam Hieronymum,
caterofque Patres, qui docent ad originales Linguas efse recurrendum,
fiquando varieras in Latinis codicibus reperitur. Driedoni addam Sixtum
Senenfem lib. 8. B iblioth. ad finem ; Ingenue (atemur & nos, multos erro-
res ab Hieronymo emendatos in veteri traduElione, & fimiliter in hac noftrs
nova editione nonnudas inveniri mendas,foleecifmos, barbarifmos, Hyperbata,&
mult a parum accommodate verfa & minus Latine expreffa, obfeurt &
ambiguë interpret at a, itemque nonnullafuperaddita, nliquaomijfa, quadam
tranfpofita, immwata, ac vitioferiptorum depravata, qua Santés Pagmnus,
Thomas Cajetarius, Francifcus Vatablus & Hieronymus Oleaftrius inttr-
pretationibus & expofitionibus fuis indicarunt. Hadenus S. Sencnfis:
Quomodo vero hac fimul confiftere pofsunt cum iis q ua ab aliis feripta
func de authentia hujus Verfionis ante Concilium non video. Jo. Morinus
Exercit. Bibl. lib. i.e x e r c .6 . c. 12 . n. 9- Qttupropter exiftimo S.Hier.
penitiore Spiritus S. afflatu Verfionem illam condidifie, eodemque Spirit a j
dirigent e ac movente ab omni errore exemptum fuiffe , . nec ufquam e texttu 1
originariiobfeuritate, ambiguitate, tranfpofitione, nèque ullis mendis qua I
Hebraum aut Gracum text urn invaferant ita decipi potuiffe, ut velltviffi- j
mum errorem vertendo eommiferit. Addit n. 1 1 . Ipfam Vulgatam verfionem j
ipfis fontibus, id eft codicibus ipfa Prophetârum & Apoftolorum manu de-, |
feriptis, longe fimiliorem & conformiorem effe quam nunc fu n t originarii I
text us. Hanc fententiam tuetur Titlern. Apo lo g. pro V « . Interp. Canus
lib. 2. cap. 21. & Salraeron probabilem judicat, Proleg. 3. Paraph. St I
quis tamen, See. Gretferus Defenf. Bell. lib. 2. cap. 10. affirmare non
veretur quae à Theodotionc Haeretico & Apoftata judæo defumpta font
de fide & religione in iis Theodotionem non errafse ; fing;ulari provident«
Interpretern ilium, quamvis perditum & impium, iis in locis, quatEo
defia tanquam authentica approbatura e rat, ab omni errore cuftodiente.
Omnes vero modeftiae terminos excedit, qui feribere aufus e ft , pro certo j
& indubitato apud nos effe debere Vulgatam editionem , qua Commuai O
tholica Ecclefia lingua circumfertur-, verum effe ac genuinum Scripture I
fontern •, hanc confulendam ubique, inde fidei dogmata repetenda ; qua»*
verfio fit fons, & non rivulus de fonte derivatus. Gretferi vero illy |
didum, Bellarminus (cujus Hyperafpiftem agit G retferus) abfurdum judi- j
Cat- Stultum enim, inquit, videtur dicere, Theodotionem Hareticum it"
rare non potuiffe. CertcS. Auguftinus Epift. 8. ad Hieron. diferte dicit,
Hieronjmum in hac Verfione errore potuiffe : unde etiam (ait,) nobis videtur
aliquando te quoque in nonnullis falli potuiffe. Imo Hieronymus ipfe fatecur
fe aliquando errafse in cap. 19. Efa. male reddendo refranantem pro l*!Ct’
vient em, & addit, melius reor proprium errorem reprehender'e , quam dut*,
erubefeo imperitiam confiteri in errore perfiftere, cum eaqua tranïîuli, &c'
vide n. 6 . ad finem. Imo Pagninus ( inquit Sixtus Sinenfis ) Vulgatam 0
t empor urn injuria, vel hominum incuria cum animadvertifftt maxima ex
parte corruptam fu iffe , Leone 10. bortunte,\tlii dicunt,jubente & (umft*
impreffionis fuppeditante) cpnfultis optimis Hebrsorum exemplaribus,quant
valebatfide & induftria Jomne Vetus Teft amentum ex Hebraic a
Latinitate donavit. Theologi vero Lovanienfes & Ar. Montanus w?'
fat. in Interim. Pagnini verfionem omnium tutiffimam judicarunt qua
Bibliis Regiis Heb. textui anneditur. "Êerte fi Vulgatam authentic«®
judicafscnt, vel Pagninus vel Leo 10. Pontifex, non dixifsent earn ®
xima ex parte corruptam fuifse, nec ex hac caufa de alia veifioneex^
bracocogitaftent. R e d e itaque Marefius contra Tyrinum p. 33- f i ,
■ jpROLEG. X I .
T>e V u lg a td L a t in a V e r fio n e .
•a anteafuijfet, nec Leo to . approbafset Verfionem 2^ 7*. ab Erafmo
\adornatam, nec Clem. 8. novam TfUterii interpret at ionern, quam Cajetanus
Iprocuravit, neque opusfuifset Santi Tagnino, Lucenfi.concionatori Apofto-
j lico, Lione 1 o authors, et fumptus faciente, novam adornare tranflationem
1 totius Scriptura.
j 2. Vulgata Latina, fontibus Heb. & Graccis non Jcquatur, nedum
prxfertur, per decretum Concilii, fed tantum aliis vernonibus Latinis
I prxfertur, relidisltextibus origin»riis eodem ftatu quo prius. Sic Bellar.
lib-2. De verbo Dei cap. 10. refert inter Calvini m endacia, quod dicat
\ finci'-ium Vulgatam fontibus prapofuiffe, aitque Concilium de fohtibus
! nullam feci fTe mentionem nec iis atiquid derogafie, fed tantum reliquis
| Latinis verfionibus quae hodie circumferuntur Vulgatam antetulifTe.
Serrarius Proleg. cap. 19. q . 12. concl. 1. dicit Synodum Trid. nonante-
1 niliffe Heb. G rxcifque fontibus Vulgatam, quod probat turn ex verbis
Concilii, turn ex ejus fcopo. Alphonfus Salmeron, qui Concilio intcr-
fuit, Proleg. 3. Nihil dir exemplaribus Gracis vel Hebrais agebatur , tan-
I turn inter tot editiones Latinos quae noftra fecula parturieYant, quanam
j ex illis proftaret fermo erat, liberum autem reliquit omnibus qui Scripturas
\facras profundius meditantur, fontes (fracas aut Hebraos, quatenus opus
| fit , confuiere, quo noftrum vitio librariorum aut tempqrum injuria cor-
i rupturn emendare valeant. Iterum, Licebit itaque nobis, fatva Qoncilii an-
ttoritate , fiv e Graci five Hebrai exemplaris leEtionem variam producers,
! tamque ut verum Biblidrum textum expendert et enarrare, nec tantum
! bonos mores per earn adfic are, verum etiam fidei dogmata comprobare et
ftabilire■, atque adeo ab Hits fumere efficax argumentum tanquam ex
1 text» Scriptura fanti a. Idem fentiunt Mariana T r a d , de edit. Vulg.
j Epift- ad Sanderum, Sanderus lib. 2.D e v ifib . Monarch, ad annum 15 4 1 .
| Azoriiis lib. 8. Moral.cap. 3. q. 2. Adam Contzen Polic. lib.5. cap. 23.
j Libere, inquit, affirmo verfionem Latinam noflram ita probat am , ut tamen
& Grxco & Hebrais fontibus maneat Jua autloritas.Bonfrer. Praeloq. c. 15.
Sed. 3. Hinc Andradius & alii ftatuunt Vulgatam ex fontibus corrigi &
emendari p o fle : fic enim feribit pag.363. Quare qui Gracos, Latinof-
que codices de Hebrais (upplendos emendandofve effe contendunt, non quidem
ab Ecclefia ad externos (ut quidam putant) fed ad ipfammet Jefu Chrifti
Ecclefiam provocant, & ab eadem ilia ipfa prafidia comparant. Jam vero
’ fi fontibus manet fua au d o rita s , cum fontes, ut fupra cum de Hebraic!
textus authentia egimus, authentici fint, Vulgata vero in plunbus locis
: ab iis differt, ut luce clarius eft, neceflario fequitur Vulgatam non pofle
proprie authenticam d ic i, cum duo authentici textus fibi invicem repugnances
dari non poflint.
3. Maxima pars Dodorum Ecclef. Rom. ftatuit, nil aliud decre-
viffe Concilium quam in rebus fidei & morumVulgatam nullum errorem
continere, ideoque authenticam effe , etfi nec ab authore propheta
f i t , nec erroris expers. Sic Bellar. lib. 2. cap. n . Concilii mentem.
explicat: Ecclefia certos nos reddere v o lu it, in iis prafertim qua ad
■ fidem -& mores pertinent, nulla effe in hac verfione interpret um errata'.
E t eodem cap. In iis prafertim qua ad fidem & mores fpetlant, nulla effe
in hac Interpret is errata , fed tuto poffe fideles & fine periculo huieverftoni
confidere. Sic Driedo lib. 2 . cap. 1 . Vega lib. 15 . cap. 9. Serarius Pro-
leg. cap. 19. q, 11 . Sixtus Senenfis lib 8. ad finem, cum multis aliis,
Alphonfus Salmeron Proleg. Andradius; quorum quidam Concilio in-
terfuerunt. Andradius enim £ '3 6 1 . affirmat, ex Vega qui Concilio
«dfeit Tridentino, Patres cum Vulgatam authenticam pronunciarent,
:rtihil aliud fignificare voluiffe quam nullo earn deformacam errore exi-
ftere ex quo pernicioftim aliquod dogma in fide ac moribus cotligi
poflet. Ecne quis hanc Concilii mentem fuiffe dubitare poffet, teftem
citac Cardinalem S. Crucis, Pontificis tunc Legatum, poftea Pontiff-
'cem Max. Marcelluoi fecundum appellatum, a quo pridie quam De-
|cretum hoc rogaretur, fe illud accepiffe d ic it , & poftea non feme! ]
Iconfirmantem audiviffe. Sic Mariana cap. 20, & 23. de Vulg. Verf.
ISerarius ubi fu p ra, qui hoc addit, Hoc feripfiffe Vegam cum Cardi-
yialii Hie fuperftes effet , poffetque de re tota interrogari. Idem etiam
fconftat ex Jacobo Laines, Jefuitarum Praepofito generali, qui etiam
IConcilio interfuit ; un.de concludit Serarius, Proleg. cap. 19 . q. 1 1 .
iautoritatfm qua a Concilio tribuitur Vulgata Verfioni, non effe infinite
Iaccipiendam fed definite, certis modtficationibus , quas ibi recitat. Hjcc
lautem limitatio plane authentiam to llit , nec aliam relinquit auto-
pitatem Vulgacae, quam Pagnini verfioni, vel aliis Latinis verfio-
f fluac omnes nil habent contra fidem & mores , & tamen
puthenticx nunquam d id * e rant, fic etiam authentica effet Verfio
iLgurina, Junii, Caftellionis, imo vernacul* pler*que , quarum vix
plla qu* non propius ad textum Heb.accedit quam Vulgata,nec tot errores
F c mendas habec, quot in ilia obfervarunt ejufdem defenfores.
I 4- Nec Vulgatam ab omnibus erroribus immunem efse volunt,
Typographi, turn Interpretis, poft Sixti 5 . corredionem, vel
I Icm. 8. fed poft utriufque emendationes adhuc errores quofdam
P«nere. Statuic quidem Concilium Sefs. 4. ut pofthac Scriptura fa-
y vero ‘P^a Vetus Sc Vulgata e d itio , quam emenpciiiinie
imprimatur, & c . unde qui Vulgatam in omnibus finceram,
p line ulla erroris labecula efse volunt, explicant fe de editione e-
F fendata five imprefsa juxta Concilii Decretum hoc affirmare.
IpS* quidem explicatio , licet ex verbis Decreti necefsario non in-
leratur, decernit enim Concilium abfolute fine ullo refpedu ad im-
Prellionem futuram, Vulgatam prouc tunc in ufu fuit authenticam
Rd V Ver° P°®ea de impreffione emendata alio loco fubjicitur,
r Typographos pertinet, & tam ad omnes alias Bibliorum editiones
Puam a“ Vulgatam excenditur; cumque hxc Sixti V . emendatio ultra
aPJ?0s P°® cufum Decretum fa d a fuerit , monftrofum videtur
I obfervat Rev. Mortonus n ofter, Epifcopus Dunelmenfis ) verfio-
B|inHa’!i” ent,Cam ^eccrn‘ coc annis priufquam emendatifiime p rodirec;
H oa idem eft ac fi quis infantem in utero matris baptizirec aneequam
p ceretur. His tamen p o fitis , non defunt inter ipfos dodillimi viri,
I* 11*0“ Sixti5,& Clcm.8. editiones, errores multos adhuc inemenda-
- Z t -
M m
tos reftare contendunt, eofque ipfius Interpretis : Sic Bellar. lib. 2. D e vi
D e ic . i i . Bonfrer. Prxloq. c. 1 5 . Sed. 3. Simeon de Muis de veritat/
edit. Heb. aliique paflim. Bellar. vero in Epift. ad Lucam Brugtnfem h*J
habët ; Si videro textum ipfum certo in melius alicubi poffe mut an, fignifi
cabo idfummo Pontifici dr Cardmalibus deputatis, fed tu ipfe plane videsj
non facile hujufmodi mut at tones in facro textu effe faciendas , quamvis uti-
liffimum fit ut viri do£li turn de variis letlionibus , turn dejudicio per it or uni
hominum tut fimilium, admoneantur. Idem poftquam viderat Luc* Bru4
genfis libellutn de corredionibus Romanis, ita ad ipfum feribit $ De li\
bello ad me miffo gratias ago ; fed feias velim Biblia Vulgata non effe a nob à
accuratijfime caftigata, mult a enim de induftria jufits de caufis pertranfitvi\
mus, qua correttione indigere videbantur. Ex quibus Bellarmini verbid
infercur Bellarminum unum fuifse è corredoribus. Sc pofse aliquandq
fieri ut accuratior caftigatio adhibeatur. O bfervat eriara Jo D’e fp .T r a d . jl
difp. 2. dub. 3 . ea q u* reftant corrigenda non else librariorum vel Typo-
graphorum ertaca, fed hpfus interpretis j nec enim Corredoresde indu-
ltria vel juftis de caufis librariorum errores colerarent. A t omni excep-j
tione majora func ipfius Clem. 8. Pontificis verba in Diplomate prafa-l
tioni fu* edicionis emendatæ praefixa, ubi inter alia hxc habentur- In hac\
per vulgata editione funtnonnulla confulto mut at a, ita etiam alia, qua',
mutanda videbantur, immutata reliEla funt, turn quod ita faciendum e(fe\
ad ojfenfionem populorum vitandam S. Hieronymus non femel admonuit J
turn, quod facile fieri poffe credendum eft, ut majores noftri qui ex He- j
brais &• Gracis Latina fecerunt, copium meliorum & emendatiorum li-
brorum habuerint quam ii qui poft. tUorum atatem ad nos perveneruntt'l
Poftea dicit propofitum fuiffe Vulgatam fua pnftina integritati & puri-
tati, quantum fieri potuit, reftituere : Ex quibus verbis infert Symeon
de Muis epift. d ida. Igitur hondumefl omnibus numeris abfolula Editio,
Vulgata, Affirmât quidem Sixtus V. in Bulla edicioni fu * praefixa, omnia
emendatifiime prodire, E t , inquit, quo res magis ihcorrupte per flees}
retur , noftra nos ipfa manu correximus fiqua pralo vitia obrepferant *!
omnefque Bibliorum codices fancit juxta fuum exemplar in pofte-
rum imprimendos efse , ne minima quidem particula mutata, ad-
dita vel d e trad a : alia vero omnia exemplaria ut ad hoc emendaren-
tur, alias nullam fidem vel authoritacem habitura else, & h *c fub
poena excommunicationis major is, &c. Sic quidem Sixtus V . poftcu-
jus editionem fperabant omner fe. habuifse Biblia caftigaciffima , &
omnibus erroribus repurgata. Sic enim Andradius fol. 361 . Cum ab\
esfpoftolica fede veterem Vulgatam editionem quam emendatijfimam-* j
acceperimus, omni erimus cura & dubitatione Itberi. Ecce tamen v ix
elapfo.biennio poft Sixti m ortem, Clem. 8. novam editionem procudit,
in qua plurimos errores, qui in Sixtina editione remanferant, emenJ
davic, non tantum qui -Typographi vitio irrepferant, ut in Pr*fat.'j
Clementis affiematur, & ut Gretferus, Tannerus & alii excufant ( cum
ipfe Sixtus propria manu omnia errata fe correxifse in Diplomate affirmer
) fed etiam alia multa de induftria mutata & correda invenimus,'
qu* à Tho. Jamefio S. T . D . Bibliothecario Bodleiano in peculiar
ri libro de earum editionum differentiis ed ito , cui nomen Bellum
Tapale , ad duo millia numerantur, q u * in editione Sixtina abj
ipfo per Bullam fuam contra codices Hebraos & G ra co s confhv
mata, Clemens ejus fucceffor authoritate fua fuftulit, & fecundum!
textus originarios reformavit Hoc enim agnofeendum, Clementem j
plurima qux in Sixtinis erant e rra ta, ex fontibus emendaffe, & ta- 1
men mulco modeftius de fua editione quam de fua Sixtum loquutum effe, |
cum fateatur varia fupereffe adhuc emendanda. Sixt. Amama Antibarb,
lib. 1 . cap.8. fpecimina multa ex Jamefio collegit turn vocum & fententia-
rum quas à Sixto omiffas Clemens bene reftitoit, turn aliarnm quas 3.
Sixco male interpolatas Clemens bene expunxit, turn contrarietacuni 1
inter utrafq- editiones,item diferepantiarum in numeris,manifeftam autem !
differentiam in locis de induftria mucatis, qux ad prxli vicia referri non I
poffunt,qu* hie recenfere inftituci noftri brevitas non permitcit, ideoque j
ad Sixtinum Ama. & ad Jamefii librum ledorem remitto- Ex his luce clarius
demonftratur turn editionem Sixtinam in multis vitiofam fuiffe, turn j
Clementis ulteriore correftione indiguiffe, ita ut authentica & omnibus
numeris abfoluta hadenus dici non poffit. Licet vero Clementis editio
multo accuratior fic Sixtina, & ad fontes in plurimis reformata,1
adhuc tamen manere multa qu* ulteriore corredione egent, turn e x 1
ipfa prxfatione Clementinis Bibliis prxfixa quam fupra adduximus, turn I
ex Luc* Brugenfis G atalogo locorum qu* adhuc corrigenda videntur, qui I
adcalcem Bibliorum Plantmianorumhabetur,a!iorumque Dodorum viro-l
rum Ecclef. Rom. teftimonio manifefto confiât. Recenfet Luc. Brug.j
epiftola ad Blafxum Epifc. Audomaropolitanum loca pracipua qu* corrigi
poifint, fu o aliorumque judicio, ulcra fexcenta. Certe Jo. D ’efpei-
res aliquot recenfuit loca q u * negotium faceffunc iis , qui omnimodam
incegritatem verfionis Vulg at* tueri volunt ( ut ipfe loquitur ) ut G en.
1 1 .1 2 . deGainane Arphaxadi filio, de quo idem au d o r , five admittatuc
error in Evangelio S. L u c * , five in Genealogia Patrum Gen. 1 1 . 12.'
admittitur error in Vulg. verfione, ut darum eft. Pfal. 13 1 . 13. ubi
adhuc legitur in Vulgata Latina vidua pro villa vel pro venatione, quia j
Lacinus lnterpres p ro venationern, quod erat in G r z co , legit yo&v, j
viduam, ut obfervavit Hieron. Pfal. 33. 8i ubi Vulg. legit, immittet pro
cafirametabitur ex Homonymia vocabuli , notante Janfenio»
Matt. 2 7 .8 . ubi nomen Jeremia ponitur pro Zacharia. Multa alia notaviç
Lucas Brugenfis, quern confulat led o r, loco citato. Qui itaque inter R o -j
manenfes Vulgatam ita p erfedam effe dicunt, ucnullus fit vel leviffimus
error faltem Interpretis, & ,u t a li i addunt, qui corredorum diligentiam}
fugerit (quam fententiam vulgo receptam effe dicit Jo. D'efpeires t r a d .j . l
difp. 3.) ipfamque fontibus xquant, vel potius prsferunt, quafi divinad
prorfuseffet authoritatis, multis feopulis impingunt, & tam virorum
dodorum fu* Ecdefix, quorum varii C oncilio interfiierunC, & Canonem
fuo calculo confirmarunt, ideoque ejus mentem probe noverunt, quàm
ipfius Pontificis Clem. 8. fententix, q u x errori non eft obnoxià , ]
refragantur, qui authentiam hujus verfionis aliter expofuerunt, u t vidimus«1
T Declafarun?
M m
m
ï i ï ' i i l i