!
i 6 _
T E M P L i SA L OM OHUS V E S C <R1<P T 10
t rum vctuVmons Sion hibuit in circuitu i> nutilm f ld n l a nihil
ooui fuerit tenuio 'Villnlpnnli comminto de Penkolo qu»t«r dimenfo , «que
î m a g a S B i eric j„ Templo Salomonieo fuiffe Amum Gentium Arno
Ifraelii circuiî'pofitum, quod in eere fuetit fafpenfum, eut Democrat« inam
Sc vacuo ins^dificatum. ] '
A i C A l ' . ' x L f l . E Z E C H 1 E L 1 S V . i ».
I Jutrodaxit m pen in k ’ll“ " «“ - l P°r™ doa“5
fupraTberat Profitera L i te r Atrii intcrioris. E t trot.<h ?
Z u ilm r n . Child, en* ibi Ittxs.xfintttrxm a i 8 É g M M f f l g g |
quiloniris Templo idverfi plinè defcnlntnr,
in duplicia cubicull diftributl ell. inteqicente medil imbniltiono. E te i hoc
duplili cceniculorum ordMe , liter in Amom profpicit «terms id hqoilo-
nem liter in interior id Aohrom. St de hoc qoidem fermq eft Prophetx. ll-
lior (it nulla meotio. Rurfus dm inferior portieu, fepmn.i .nieilieentibo po-
ftibor in s'foroicer diftributl f it , fopetior cettè porticur in tondent cobicoll
pSie ffeïeo elT lrio e ftinteU isen d ..
id Otientem «turn eft rcilis totum tmpeditur, tea media ad »efceodir f« ris
citncr deputabintur, eitrcmum quod id Occtdentem tam accurritb à Pro-
S a H 'on foiùm-de ipfo conftet. « ^ i b n o t a prop.#
ipfuiti perfpefla effe «ideantur. V. i t .
& Utrillo eadem vox ditur in Hebe, timen ipfi ratio & menfori movit LXX
ut atria u rv a eonvetterent, quomodo imititur Vulg. «ne/« fcnpfit. Atrtolum
f f i S i , primum qOod Angelo duce ingteffoseft. de reliqnir mox fobdene.
Z h U f a J l * per antttht AÎrii liogolor. V. j - Ja tjxvxtr aagafa am.
atriola Jifpofita'l Hei?r. n m ö p . Vox eft Syriaca qua till,gala, 000)0081
iienificit lb Hebt. 111/p ficdi8a stricla ilia quia porticos inter c l ordine dt.
fp5ofine angulares iftas Colinis five atriola colligibant, atque hoc Ipfum infra
rf.rnnnm Mrietc fiéhun effe non indicabit modi fed exprefle teftabitur Pro-
pheta. Alii ad l ö p revocant qu* fuffumigare fignificat, q. d - «nola fumo-
f i auöd ex his.culinis fumus tfflarct perpecud. Obfervatque ex Vuruvio &
Philandro Villalpandus antiquorum «dificia in quibus nulla funt vcftigta, argum
e n t 8c conclavia non lubuiffe fpiracula quà fumus c „ r e t ,q «
camini vulgo dicuncur, Gall, chammees. Quod m earn inducit me finquit Vil-
lilpahdus ) fententiam utexiftiraem eafdem culinarnm feneftras & lumiMJfufti-
niindo defervire confueviffe, & fumo emittendo. Atque m hac noftra fenten-
na nos confirmât, qüöd inipfa fabrics vix invenire polfimus fpauum aliquod
in mm noffentfunri fpiramenta aperiri,, quin aut feneftris obefient aut poiti-
um\imitati V. 23. Paries per circuitum & c .] -Heb. T lü , LXX exedra.
Aquill nSiiAt.Syihm. A f f l l k Hieronymus. Sjta tjxatatr
-mat paritt ambMt. &fabricata tram talma fttbttr pmtem f t , i r * ” -™1
propilqMa tab,bam accaiita ( r f i ja t ) at
r J - uiud vero à LXX Int. indicatur, quod facile poffet quivis coniicere
nrnnê rulinas fuiffe Ixedras five cubicula ad comedendas carnes coôas difpofi-
» ' ï e n im confumWi videbatur facrificium abfumptis carmbus. Refcrt de.
ind’ i ipilllipindn. Jooa.h» & R.bbioorum teorenmm qui locom iftom iccrptont
do fbculis h H B R quibus cicabi. Inheres & c ild in * ‘ d co^ ' “d‘ .‘
>oonebantur & difpondbancur , quos foculos unà cum lebctibns « cal-
vote Hebnicâ fignifiçfri pole putlt n A îO Q » U7C 3 . Se«™que
modo à K mhi exponitur.
E X V I L L A L T A X D O ' <P B Vj LUD. C A p E L LUMr
A L T Ä R E v S N E V A f .
Exttrptacx Villalpantb a i Eztchitlis c. 43. 13 /. 4.0 .17 . ,
In h a tiat trat cxbitat} Heb. p'n fixant . fignificit anteriorem homo
„is patternJveftifque qua fiouofl eft. mde per inilogum qua luterton fuut &
interion s bic/«-e*». cantata libuspnm.mett.bus crcumfcriptam. qubd c i -
vea fie quad lixioris vefiimenti plica, concivi & profunda. Ergo f a * '™
cafta eft in mirmoreo pavimento eicifa ila re ciogens, cobito uno dm * altero
lira in quam fundebltur viftimacum fanguis, condaceblturque per.fubtemoe-
co„ieqolô” „ to,re„tem. Hojos fo & lpcom com Child. Hebra, figotficant.
fundamentum pro pm interprétantes. Définit* ejus ufque ad labium ejus Scc J
H t b 'b y i l terminus,eft ftpts, claafara, corvta, qoa definit fMtium qooaliqmd
diftrndT S S s valet fe r. hoc fenfit, emtta tjxs ptr labtxm M a proexrcireomcbc.
erat palmi »nins. LXX^Ä«., r,dd.de.om. Falmxt x tttxl
Heb m i .L X X tmiirn,. h. e. palmos major, qui commet temos palmos five
i t digicos, h. e.femicubitus. Atque tant* altitudims erat corona *nea, qu*
A^rsris foveim muniebat, & exornabat extrinfccus. Hanccoronam fimilem re-
hquis1 Templi petibolis fecimns, imetjefli. atulis difti»8am five ftÿlobatis quos
aquë* longe«, Sto . >c altos facimos fomjeobitom. llftt fim oe mean , m fo-
veam ad Altäre accedentes caderent. Hoc. quoque erat fofla Alta n s ] Hebr.
□1 fignificat altitxiixtm, Se fio LXX. r i A‘ Hier. /ojr«,vide.fit,ue le.
gifte 2 1, qua vox/tomiw fignificat. file«»«»» iR'S-.fihac
eft rccspitulatio di8 otum, q. d. thtjufiaai. ttatjxt trat foÿa A lta r it. ,
fc fcmicyltadti excavati forma ; «que cnim angnlo. habebat in mtmnr. pane,
,è i f i ß fanguis in sngnlis. V. H. E t dtfittx ttrra a ftxttd crlftitaem tat-
jilTimam duo cubiti ] Notant« dixit terra qubd finus non erac extra pavi-
mentuX ùd terr* immerfus, Sc ab ejus lab iéfupenoreufquead trepidmem
omen, duos alci.udinis cubitos. Hebt, m i y ( . rsdice SW wvart . fa l.
-irt M ilita r i) fignificat non atriuta ( ut mulu trinftultrnnt ) teifalcram.
ptiixla cui innititot adificini». qnödqne fullinet e)us pondus. Vulg. vocat
cretidinem. meritb. Crepidoautcm duplex erat, infenor &.fupenor; de mfe-
rion 'hlc oft fetmo. E t Utitath cxitli amas ] Etat podium
tos 3 pavimento Tempil,- ubi tontrahebatnr sntrotfum, * gr>d™ f a c ^ l ll-
tum cubito uno. E t à crtpUixt trnam ajijat ad mapertm «ec.] Majoran
vo n t fecundam, non qnidem latitudine fed altitndtne, qnu snfima duos tan-
tùm, fuperior quatuor cubitos eminebar. r c . .
C A P . LXXVI. V. iy. lfleautem A r ie l] H e b . i n fignificat
Dci i D:o dicatum, quo nomine appellatur tumulus illc elegans in niedio
Atrio’ interior! ereftus fupra bafim duplicem altitudine cnbitorum 4. Kimhi,
MonsDei. i.domus Bei, uam in omm loco ferviebautdiis altemsfuper monti-
bus excelßs, hicautem mous no» babebat nifi altitudincm \ cabitornm. T>i-
cuut untern Rabbini Altäre S a n » . - <]*>* igms fanftus defeendens-de coelu
excubabat in eo tanquam leo, vel ( ut alnexmunt ) quod vitlmarum Jan-
(ruine verpetuo maderet>hat*d fecus quampradam d if terpens lea. Quod verb leonis
nomine veluti proprio Altäre cenfcrecur, leomnis Chcrubinorum imagimbus
aneulos exornavimus, qubd Altäre non fecus quam reltqua Templi inftrumenta
arbftraremur Cherubinorum foimis fuiffe exoraatum } quod ad mores eorum
eomponendos fpeäare videtur, quibus aut munere aut Legis pr*fcnpto incum.-,
b-bâc facrificare, quos omnes ob oculos habere oportuit, Deum in Altan co-
lendum leoni effe f.mile quiinelatos & fup«b o s f«v^*
ceflituj, contrà humdibus parcat & deprecantibus. B t ab A n e l ujque 8tc. |
In Bibliis Heb. Ariel aliis literis feribitur, quàm in prior» verfûs parte ; ibi
e n im e f tH « in . >• mons Z>«. hie verb eft S ’iTlK* qu* vox fecundum Le-
onem de Cartro ( cujus fententiam existât. Villalpandus; coalefcit «X w f*b
quafi malediliio, execratie.Sc ex * 7 ’K qu* fonat orietern, q. d. m
ilionis arics. Quid autem fit malidj&ionis aries ex Gen. a*. »3- « Lev. ,
plicae, de Chrifto Jefu intclligens. Ei opporiit Hieronymtm, Ariel, ut pic.,
rique exißimant, interpretatur L u x mea Deus, ut autem ego arbitrer , if«,
vel, fortis. Dei,qubd nomenpropriè refertur ad Altäre, in quo vel illuming
tio Dei efi, vel leo & for tit udo ejus, dicente Jacob ad fudam, Catulusleod
nis Juda. Ac nequis putet in univerfis Bibliis Heb. legi fciJt Hi- I
eronymum legiffe S h’ IN & interpretatum elfe leonem Dei. Item codices|
quibus ufi funt ffili Complut. Biblia excuderunt. Citât pr*terea Villalpan-
dus duos codd. Mfs. Hebraicos vetuftifiimos in quibus feribitur cum
Jod poft Refch. I t Efai. »9. 1, V * A rie l, Arie l, feribitur Ariel
ergo diâum eft Altar« , h. e. leo D ei, qubd quafi Leo vidbmarum prxdam!
dilcerptam voraret & confumeret! Item Arielis nomine Altäre cenfert con.i
ftans eft Scriptorum fententia, idque etiam quia forma Sc dilpofitione leonem;
referret.leonina enim crura habebat pro pedibusj unde manafle exiftimo quod!
in veterum aris pedes 8c leonini ungues effingerentur.
C A P . LXXVII. Cornua quatuor 3 Quoniam inftrumenta omma Salomo.:
nici Templi Cherubinorum referta erant formis, ut poterant, Altäre quoquebo.
villam faciem cum lconina repr*fentabat, hanepedibus illam verb cormbus
nifi malis vitulorum cornua geftaffe, quafi troph*a fa â * pr*d*. Hinc forte fa.
flum qubd vetcres A rchiteâi frontes facrarum*dium taurorum cranns exorna.j
re foliti funt, quafi facrificiorum troph*isk infignibus. V . \6. E t Ariel n
cubitorum } Ariel vo'catur ipfum Altaris corpus bafi duplici fuperpolnum, cu-.
jus longitudinem latitudini parem dicit efle 1 » cubitorum. V» E t crepido 14,
cabitoram « te .] h .e . pstebsc turn in lougitudine tum in latitudine ab snguloj
in angulum oppofitumcubitos 14 nempequia bans feu crcpido in imgtms late,
ribns extabat finguiis cubitis extra Atielis petpeudiculum. Ac pan ratio« in-]
ferior qu* propterea i< cubitos lata «a t totidémque longa. E t corona m eir-j
cuitu eins dimidii cubiti ] Pratermiffâ crepidinis feu podn inférions dimenii-l
one qubd ex fuprà diftis pateret,gradum facit ad coronam five projeöuram ere.,
pidinis turn fuperioris turn inferioris, illâmqu-Mcmicubito extitiffe ultra perpen-
diculum crepidinis teftatur. Vocatur autem qu* vox in genere term-,
num fignificat, & fuprà à Vulg. reddita eft defmtio, hi£ sexb corona, qua cre.j
pidinis coronicen indicari conftituo. Nam prateiquam qubd ipfa ftruaur* ra-
' tio non permitteret fimplices illas Altaris crepidines, neque ipfum Altäre hu.
jufmodi ornamentis carere, earn etiam exigunt Altaris menfur* mox explican-
d*. Ergo crepidinis coronicen Xupernè ( cui inferne, refpondet ejus projettu-
ra, qu* corOnici folet femper effe *qualis^ arbitramur hicdimidio cubito de-
finiri. Et quod de altera crepidine dixit Propheta, ratio fuadet idem de utra-
que effe fentiendum. Sed neque ab ipfa Vulg. Sc alias Inrerp. difl.det ut Alta-
ris fupremam etiam coronam hie intelligamus dimtdio cubito definiri, cujus rei
gratia,8t qubdad Altaris dignitatem 8e pulchritudmem conducere videretur co.
ronam inter cornua finximus illanim fimilem quibus Gentes fua Altana coro-
nabant.quarum non paucas videre Rom*licuit.Altaris Menfur*. Alticudo. Infima
crepido z cub. fecunda crepido 4 cub. Ariel 4 cub. Summ. 10 cub. Longitudo.j
Ariel longum iatum u cubitos. Summa crepido qu* illi fubftat 14. cub, Pro.i
jeâura coronicis ipfius, utrinquei cub. Itaque ab extremo projeftur* ad alteri-l
us extremum ry cubit. Inferior crepido 16 cubit. Coronicis ipfius projeâura ;
cub. Itaque omnis inferioris crepidinis longitudo cum projeauris xoronarum ell!
cubitorum 17. Adde fingulos utrinque cubitos, quos lata eft toila Altaris, h.
ent 19 cub. Adde - cubitum utrinque pro peribolo, fic fiunt omfies longitu-
dinis Altaris in univerfum cubiti 10.cûmque Altäre quadrature fit idem ipfumj
de latitudine dicendum eft. Qijod confirmaturteftimomo »Parai. 4. 1.
quoque Salomon altare aneum longitudinis 10 cubitorum, & latitudms zo cuA
bit or urn, & 10 cubitorum altituàinis. E t finus ejus unites cubiti per circm-1
turn ] Repetit menfuram cave* quam initio executus fuerat, ipfius latuuilmcm
finiens unô cubito, vix autem ac ne vix quidern umverfi Altans latitodo aut lon4
gitudocolligi poffet, nifi fove* Utitudo comprehenderetur, ncc minus nccel.|
faria ad prædiâammenfuramrctraâio ilia c r e p i d i n u m . - J C A P . L XXVIII. Gradus autem ejus verfi adOrientemj Negotium racci.
fit h*e graduum commemoratio j cautum enim erat Legis pt*fcnptb inExodo,
Non afeendes per gradus aà A ltare meum ne reveletur turpitudo tua. A|quej
hîe varias variorum Interpp. adfert Villalpandus fententias, qui conantur ha.c
tva/Ittadyuay conciliare. Et primb eorum qui omnu qu* abEzechiele proponun.
tur,ita?revoc«ntadmyfticos fenfusut nihil habeant literale & com Salomonicj
fabricis commune. Quam rejtcitprimo.quia falfa eft h*c eorum hypothefis.naml
eadem eft hie Altaris menfura qu* Salomomci 1 Par. 4 .1 . Secundo, qnia et>an’ I
Mofaicum Altare opus fuit gradibus 3 Hieronymus agnofcit hoc AUare cvj|
Mofaico conferri poffe. Seconda èft eorum qui locum Exodi intelligendun c
cunt de Alta ri ® ex terra vel lapidibus conftrwtur , ubi gradus ipfi co*dificatud
Altare pertinebant, non verb de Altari $ ex tabolis conftabat xne.s, quale
Mofaicum, cui tanquam nimis alto ad horam mimftratioms aliquid apponebatur
in quo ftaret Minifter, quod impletâ miniftratione tollebatur i quam rej.cit M
quia non fatisfacit iUis verbis Legis, ne reveletur turpitudo tua. Tema Rabb
norum Sc Jofephi qui afeenfura ad Altare dicunt fuiffe lertiter aedivem
pontis non gradibus diftinöumj quam eadem de caufa rejicit, qu'a u" ° bi3
fdem reveland* Huditxtis peticulum. j
lo o t afccnfum iftum non ab Oriente ( Ull hie mouet Prophet.] fed, ab Au« «I
hujus tel null.nl ( iuqnit Vffl.lp.ndu>,) videre nolTom anonem , propter qm j
ib antiqu. confuetucnnc dcfiexerint, nifi forth quidam du8t rclipioms fpe ]
poftliminio revetfi HrarlS® « co6erentut ab Altar, defeendenttt Templo ni
g . vettere. Ad quant obfetvatitmem duct potuerunt Domini
I s o Quam negat fofficientem quia Pnncipi licebat eadem via regtedi qua ■
grefibs eràt V. t proinde multd magis Saeetdottbu. to, quibul, .„.jot fae8
acrcligionis bbfetvantia requititur, quàm in fitculan Principe. CL-Cap«“
obfervatio. Aiqui tarnen ipfe Villalpaudu. m lone, feu p e r ib o lo U w l& l
facerdotum ?b Atrio Templi feparat gemtuum coniiituie oftium in hunt «
null ut Sacerdotes in teroplum ingreffun per unum ex illis oftiolis wpeo j
rentur per alterum verb egtederentur, ni tergum Templo inter exeundurnob
verterent.l Itaque rejeûis illis conciliandi 7 i tyasmo^aj/h ratiombus, V»
oandusaliam init itque fequitur, nempeinterdiûo.illo de gradibus ad Altare v
deri Deum'nonipfos gradu, sut afeenfum ipfum per g ralu, ad Altare, fed ;
fariumquoddam Idololatri*.genusprohibere. Atque He mu ta
no phallis 8c turpitudine facrorum Gcntilium, m quibus multa P
blicam atque manifeftam fcortationem admittebant fumma cum impud
Cmus ^inquit Villalpandus; immaniffim* turpitudinisufum ab Altari fuoq h 3 S » r l" "U“ fiÉ® 'TliJlfa a m re meum, more fcilicet Ithyphallorum. ne reveletur turpitude
itaque gTadus fieri prohibent«, fed eorum afeenfus in eum
?L i Capelli Obfervatio. Non videtur improbanda Villalpandi in pr*c: P
mius expHcatione fententia, ut «0 non tam afeenfus per gradus an gra^
ipfi prohibeantur, quàm ut potiùs ao pudor , verecundia Sc caftimonia, q
Dei ï c r a peragi debent, innuatur ac prxcipiatur, ut fenfus pr*cepti hie ^
Gradus ad Altaic ita conllituantur, ut nè facwdotis ad Aram
fe Udcntur aç reveleotur, quod in ara Mofis cautum fuit ; erat enim humile
r , i e ad quod duobuS aut tribus ad fiimmum gradibus afeendebatur, ita ut |
fc lins* effet denudationis inter afeendendum metus.Salömbnicum Alcare excelfum
f -, ,0 cubitos ahum,, idedque muleis gradiburad id confcendere ppus era t,
Pu l’ jjj emenfi erant afeendendo gradus, Sacerdoterin fummo Altari conftitu-
■ gjfjcris opérante,metus nullus erat denudationis pudendorum, turn propter 1
KbligicuU quibus' ‘fubftringebintur, torn propter coronam qua fummum Alta- I
f c undiquaque fupernè cingebatur.J j
CAP. IV . D E iÆ N E IS C O L V M N I S ,
Qu* reliquarum funt norma, Sacr* Scripturx Teftimonia.
E x
RE GUM V I I .
V. iy. Et finxit duas colutnnas
a 18 cubitorum alcitudinis columnar
iam,8e blinea 1 z cubitorum ambiebat
ilumnam ucramqut
CrA P « LXXX. Explica* Villalpandus proportibném magnitudinis Altaris | quoque capitella fecit, qu* ponerenialomonici
Taber-
iriufque j|
n Tem- I
fuper capica colamnarum fuiiii
■ e, y cubitorum alcitudinis capitel-
m.unum , & y cubitorum alcitudinis
picellumalterum. 'V . i/ .E td q u a-
in modum reiis Sc catenarum fibi in-
cum Mofaico, item Sc diftanci* utriufque, & fit As iftius in Tah“r- * | | | ^ —1— .......- r" r’,;"
Ijculo, illius verb in Templo, Sc probat qux fuic ratio magnitudinis 1
V r fe.eandem fuiffe rationem feu proportionem diflanti* arque fitûs
■ j atque'Tabernaculo. C ip . *1. Craticul* Altari%ufum atque formam ex-
bonit. Cap. 8». Arulam Altaris fquid ea fucrit; explicate Cap. 83. Alcalis
pondus exponit atque demonftrat, totâmque Altaris ftrudluram particulatim
xolicat. Cap. 84. Oftendit Altare non fuifle. folidum lapidibufque intra aure-
$ parieces conclufis plenum,fed inane 8e vacuum. Ec praeceptum Exod. a®, iy.
B e non cxdendis ferro lapidibus Altaris, reftringitad Altaria ilia qu* ante ex-
Kuftum Silomonicum Templqm ex caufa excraordiuaria tumultuario opete ex-
■ ruebantur, idque ait flâum effe in documentum, quàm Deo odiofa effet c*.
fes ac fanguinis humani effufio. - •?,
Excerpta ex yillalpando %om. 11. Explanationum Part. z .lib. y.
Villalpandus hoe libró adurus. de gloria Templi Salomonici loca proponi
cripcur* in quibus gloria Templo illi tribuicur, ut funcEzech. 43; y- & A1
Sc Agg*. 2.4. Implebohomumiftamglorid, & . Major
Mius novijfima qudm prima. Atque hic notat *—
r...: gg l—j*7p quidem primb de pondere dici atque inagnitudin
o lor ia domus
■ ' iter fe op-
Gen.8.11.
■ • minia Sc contemptu , Nahum.. 1. 14. 8c Gen. ifi.4 , y. Sic
-.einde de,-D .
E13D primb pondus Sc gravitatem fignificat " -Job.
. - p.rov. z7, 3* deinde
Lnorem Sc gioriam Jud. 13. 18. Ifai. 19. 13. & quidem honorem qui non oro
otùm & verbis fed & reexhibetur , Prov. 3.9. Honora Dominum de Jub-
antia tua. Qu* vocesinviccm opponuntur Ifai/ 69. y. » Sam. 6.20. aulfai.
I 1. Primo tempore S p H alleviata eft, h. c . vilis, defpeaa, ignobilis fu-
ttrra Zdbulon & terra Nephtali, at noviflimo *T*-13n aggravata eft , h. e.
«onorata.decorata, nobilis & illullris fafta eft, via maris trans fordanem Ga-
\iUa Gentium, nempe per Chrifli pt-ædicatiônem qu* inde coepit, quod fequen-
1 verfu indicatur, Populus qui ambulabat in tenebris Scc- alleviatus, oblcurus,
gnobilis. lumine orbatus j vidit lucem magnam, aggravatus vel glorificatus eft-,
labitantibus in regione umbra mortis, alleviatis, defpeftis, jamjam perituris ;
L trta eß eis, aggravati, h. e. glorificati, funt luce, vita, fplendore ac glori*
■Uifu fempicerno. Hoc vult Propheta , Multb magis futuram gloriofam illam
blim Galil** regionem propter Chrifti prxfentiam quàm fuit Samaria Régi a
tfraelis, vel etiam Judxa qu* ad R?giam dignitatem & pompom Sacerdotalem
idjunxit etiam Templum çum aniiquo'ritu Sc ceremqniis. Qijâ ratione cum gloria
Templi prioris tota in auro, argento pretiofiflimffque alus rebus fit^t fuerit,
bofierior, qu* priore longé major eft, illâmque infinitis propc partibus m-
berans, inuna Jefu Chrifti Domirli noftri præfencia omnibus aliis caufis rejectis
conftituta fuit j ita fit ut Aggæi prophetia cum ilia Ifai* maximè convenue vi-
peatur. Cap. a i. Oftendit quam magni fuerit Templi Salomonici gloria, 8e
quibus in rebus fica. Notât igitur 1ÙD fignificare gioriam, honorem, fplendo-
rem, majeftatem, dignitatem, praftantiam, excellentiam ( indéque iUuftrat lo-
■ cum 2 Cor.«-17. 8e 1 Cor. 3. n.). item opes,àivitias, G en .} i. 1. Nahum.a.9.
■ ur.de iUuftrat locum Eph. >. y, 6. Qubd fi h*c omnia qu* de gloria in uni-1
Berfum perftrinximusfinquit Villalpandus; cum iis qu* de Templo àfacris je '
B ’rophanis Scriptoribus dicuntur actcntè contuleris, facile invenies h*c illis
maximè congruere, & fingula convcnienter apeari. Nam fi eorum bperum
quæ à ratione proficifeuntur ( cùm omnia propter finem fint ) finis eft norma,
piiscnam gloria poterit excogitari qua gloria Templi infinitis partibus major
>nfitjquod ad De iO .M . gioriam extrufta fit h*c domus? Quis honosdo-
ui non debeatur cujus Dominus Se incola Deus eft/ Qu* ingenii ant fapientix
usindomohacnonelucçfcac cujus Archiceâus fic Deus, qui in ea prima qua-
lineamenta deduxit mundan* hujus univerfitatis fabric*, imb Se quodam
bodo divin* | fiquidem in ea licuit conte mplari Chrifti corporis tum veri
ium myftici pulçhritudinem, quæ-etiam caufa fuit ut fingulx xdificii partes
Stque univèrfæ .fimul in admirationeiii rapereht concern plant ium oculos, Se
[nimos in amorem tant* pulchritudinis inflammarent. Accedit opum copia
Be fupellex incrediBilis ac propemodum infinita, qu* omnia nifi exceller« in-
"^elligantur quicquid in unoquoque genere ab omnibus hominibuxvel ingemo
'Xcogicari velinduftriâ comparari, vel viribus valeat expugnari, ut nihil illi
id fummum honorem Sc gioriam acquirendam deeffe putetur,injuriam quo-
limmodo irrogare videantur Divin* fapientix , providentie, patientix aut
idei. Et mox, Certum eft 8c Sacrarum literarum teftimonio comprobatum,
pgnum aliquid atque excellens & gloriofum Salomoni propofitum fuiffe ex-
bueiidum, quum Dei domiis extruenda proponerecur, cui etiam Dei prsfidi-
defuturum promittitur donee perficiat omnia, 1 Paral. iS . zo. 8c zf.
c. t . y ,6. Sed hxc omnia humana funt de qu* natur* viribus, quafi
kirporeis oculis percipi poffunt j ilia certè divÿia funt , qu* human* men-
|s acieni prxftringunt ac fugiunt, qu* fupercoeleftium rerüni ordinem,
|iix Divinam ipfam prxftantémque naturam quodammodo repræfentant. Se ad
fufpiciendam nos indücunt. Qu* omnia rcfpexiffe videtur à Deo edo-
ns David Pfal.-itf. j , 4. XJ nam petit à Domino , hanc requiram omnibus di
fus vita mea, ut videam C3 y i33 voluptatem Domini, & vifitem Templun.
Deinde, Quocirca cx iis de quibus infinita propemodum percenferi po-
uifient, hue referre decrevi partim in iis ipfis contemplanda,partim aliorum qu*
pn omnibus magna videri folent, collatione propoficâ , uc vel hac unâ radine
conflue poflit hoc xdificium à Deo excogitatum ita reliqua omnia ex-
Mçte, ut eorum nullum nè minima quidem ex parte cum. hoc poflit con-
Prr*> nedum illi prxferri, ficut quidam maximâ rerum ignoratione decepti
enferunc, atque alios à reéta veritatis via abduâos in denfiifimas quafdam
fnebras conjicere conati funt. Porrb in omni xdificio tria potiflîmum funt
pnfideranda, atcificium five induftria conveniens, materia 8c opes, qu* fi cum
jotnine conferantur, artificium veluti ad animum, materia ad corpus, opes
“ d externa quxdam ornameata, ut veftes, pertinent.
C A P. I I I . Atque hîcincipit Villalpandus ab artificio,explicâtcjuequàm
igulare fuerit in tota Templi architedura artificium & admirabilis indbftria.
■ hoc primùm ofteodic in coldmnarupi xnearum ( qu* reliquarum omnium
^enint veluti exemplar Sc modulus; Rru&ura. Prxmittit autem locum Ezech.
quo fingularis Sc eximia cotius Domûs difpofitio Sc admirabilis
ymmeciia defignatur , cui adjùngit locum 1 Par. 18. 19. quo fignificatur
feuram feu Ichnographiam & Orchographiam illius dacam 'effe Davidi à
■ lathane.
vicemmiro opéré concexcarum, utrum-
que capitellum columnarum fufile erar,
e fepeena verfuum retiacula in capitel-
lo uno, Sc feptena retiacula in capitel-
lo altero. V. 18. f Et perfecic co-
lumnas & duos ordines per circnicum
rétiacitlorum fingulorum ^it tegerent
capitella, qu* erant fuper fummita-
têin malogtanatorum, g eodem modo
fecit Sc capitello fecundo. V. 19. Capitella
autem qu* erant fuper capita
columnarum quafi opéré lilii fabri-
cata erant in portieu quatuor cubico-
rum. V. 10. Ec rurfum alia capitcl-
ta in fummitate'columnarum defuper
juxca menfuram contra retiacula, k ma-
logranatorum autem iso ordines erant
in circuitu capitelli ftcundi. V. 21,
Ec * flaunt duas columnas in portieu
Templi, cûmque ftatuiffet columnam
dextram, vocavic earn nomine Jachin,
ftmilicer erexit columnam fecundam 8c
vocavit nomen ejus Booz.
Reg- t y . 17. Decern & 0EI0 cubitos
altitudinis habebat columna una,
Jer. i i , 21. Decern (Jr olio cubiti alti- j
tudinis erant in columna mat
cubitos
Duas columnas qua 35
habebant altitudinis. b Jer. yi, 1 1 . 1
ulus 1* cubitorum circuibat earn,
groffitudo ejus quatuor digits- 1
Cr intrinfeius erat cav(t. cJer.
. Capitella fuper utramque area,
a/titndo capitelli mius quinque' cubitorum.
' i Reg. iy. 17 Capitellum a-
fuper fe altitudinis trturn cubitorum.
z Par. 3. iy. Porro dr capi- j
■ a eorum quinque cubitorum. d 1 Reg.
r. 4 i . E t funiculos . capitelhrum fu - \
per capitella columnarum duds. 2 P ar. j
3, i*. Necnon & quafi catenulas in }
oraculo, dr fuperpojuit eas capitibus j
columnarum■ z Par. 4. 12. Epifijlia j
dr capita, & quafi quadam retiaca/a j
qua capita tegerent fuper EpiftjUa.
Jer. yi. 22. E t retiacula dr malo-
granata fuper coronam in circuit/t \
omnia area. e 1 Reg* 7- 4'. Retia- j
cula duo ut operirent duos funic/dos qui j
erant fuper capita columnarum. 2 Reg.
2.y. 17. E t reiiaculum . dr malogra-
nata fuper capitellum columna, omnia ;
area. Jer. yz. tz. E t retiacula dr j
malogranata fuper coronam in cireui-
tu, omnia area. f 1 Reg-7 . 41. Du- |
•fus maloQranatorum inretiacu- ,
fuper capita columnarum opus in mo- ; Us finguiis ad operiendos funiculos
dum. lilii pofuit : perfcdumque eft , pitel/orum, qui erant fuper capita co. I
opus columnarum« ' lumnarum. z Par. 4. 13. E t retiacula
duo, ita ut bint ordines malograna-
torum finguiis retiaculis jungerentur, qua protégèrent epifhlia dr capita columnarum.
8 2 Reg. 2 j . 17. Similem dr columna fecunda habebat ornatum.
Jer. y2»2. fimiliter dr columna fecunda. h 1 .Reg. 7. 41- E t malogranata
400 induobus retiaculif. z P a r .y .r a, Malogranata etiam centum, quacate-
nulis interpofuit z Par. 4.13 Malogranata quoque 4 go & retiacula duo drc.
Jer. 52. 23. E t fuerupt malogranata 96 dependentia , dr tmnia malogranata
loo retiaculis circumdabantur. ‘ 2 Par. 3. i y . Ante fores etiam Templi duas
columnas. lb , Ipfas quoque columnas Pofuit in veftibulo Tempi/ -, mam a
dextris dr alterant à fini fir is-, earn qtt* a, dextris erat vocavit Jachin, dr
qua ad lavam ‘Boor,. - . ' . .
Led is ac diligenter confideratis ( inquit Villalpandus ) qu* tot Scripcores la-
cri de columnis Templi fcripferunc, nullus certè tam hebes erit ingenii qui
non putet ineffe aliquid magnum laude Se admiratione dignum, quod Divino
iprxeipiente Spiritu articulatim fuit diftindéque explicandum.^ Item, lllud
unum initio hujus Difputationis proponendum, qubd eâ abfplutâ maximè confirmation
iri fperamus maximam laudera Templo attuliffe columnas, quibus
quicquid in «0 genere poffet excogitari fuperantibus , ad Templi gioriam ex-
plicandam teftes locupletiflimos adhibuimus. Fateor ingenuè S . Seri ptur* phra-
fim diflicilem effe, 8c in illis prxeipue rebus, in quibus plures Scriptores
diverfâ ratione locuti funt, omnino difficillimam. Verum nobiis quibus ab irf-
itio conftitutum fuit Scriptural fieras aliis Scripturis explanare, uc ill* ipf*
fibi fintSuci, libentiùs in ea loca incumbimus de quibus plura repenuntur
S. Scripturx teftimonia, quamvis longé diverfa videantur aut plerumque eci-*
am contraria. Nam dum ea mutuâ collatione fada in unam Se eandem inter-
pretationem confentire oftendentur, qu* in reliquis diffrdebant, earn unam ve-
ram aegenuinam effe plané demonftrabunt. Quod in alticudine column* pri-
mum oftendenda perfpedum effe poterit: altitudo enim uniufçujufque column*
18 cubitis finitur in libro Regum, ut in Parai, utraque 3y cubitis eft dimen-
fa. Nec tantùni, fed 8c capitum uniufciijufque column* nunc y cubitorumcon-
ftare dicitur,nunc trium.nunc denique ad menfuram column*, h. e. a. cubitorum.
C A P. V. De Altitudine Columnarum. '
Column* partes ab imoad fummum funt hujufmodi, Bafis ( qu* deindefil*
is membris conflit, quadratâ plintho Sc in orbem dudis 10 fpirisj bafi fuper-
ftat fcapus, fummo fcapo inaponitur capitellum , atque très d id * partes fimul
Column* nomine plerumque cenfentur.- Hujus maxima pars fuit fcapus qui to-
tus unà cumfpiris bafis ( demp.tâ plintho; fufus fuit. Et hunc quidem fcapum
cum bafi mecicur uterque locus Regum, Cubitorum 18 altitudinis erant tn columnam
unam. Etjer. y2.2i. Cubiti 18 altitudinis erant in columna ma. Ec
Jofephus de Chiramo, Is fecit duas columnas areas altas cubitos 18. At quoniam
tot us fcapus cavus erat, 8c addit* infuper fpir* bafis erant etiam cavx,
neceffarium vifum foie folidam quadratam plinchum fundcre, qu* totum
opus column* inftar fundamenti 8c fuftentarec 8c concineret. Atque pr*-
didi loci plinthum column* .adjecerunt, qu* tota ufque ad capitellum cubitis
18 erat a It a. At liber Parai, utramque fimul fcapi utriufque complexus eft alti-
tudinem, demptâ tamen utrâque plintho, atque cam reperic fuiffe cubitorum
3y qui locus unicuique column* cubitos cribüit W ^ tot énim prxcifè altus fuie
fçapus column* fublatâ plintho 8c capitello.
• ’ De Columnarum crajfitudine five perimetro. '
Ab altitudine fcapi ad ejus craflitudinem1 veniamustfequi enim nosdecet S.Scn.
ptur* quam interpretamur dudum, E t line a 1» cubitorum ambiebat columnam
utramque. Heb. ^Jlüil, quod nonnulli verba potiùs quàm verborum fenfum afpu
cientes convertefunt fecundam, qui, fi fecundatam vel iteratamCciiphffznt. Pr0_
pius ad veritatem accefliffent. Longiflime à fen fu reccflit Child. LXX Interp.
fortè imitatus, qui difficultatem Hebraic* phrafis explanare cupientcs aliter fen-
fiffq videntur quàm uc cum Hebraico textu fentirefit,£/ perimetrum 12 cubitorum
filum ambiebat earn, & fic columna fecunda. Sqbincelligendum enim videtur
eodem filo.y quafi fenfus fir, filo 12 cubitorum cinxit columnam Unam, Sc reliqua
fili parte%nxic, columnam fecundam.. Sed phrafim 8c ran ipfam urio verbo
expreflit Vulg. utramque convertens ; hanc enim fenfum'fortitur fine contro-
verfia eadem vox Geo. 2 1 .3 1 .See. 27.41. [L . Cappelli Obfervatio. Sedfalii-
turhlc Villalpandus j non enim eftutrobique eadem vox : hie enim 1 Reg; 7- c‘t
'IV fecunda, at ifthic eftDD’JÇvel qùod eft plut. n um .àO ^ duo.
Torquet dcinde Jcremi*locnm,Nonme latct finquit) Jercmiam decol“mn*s “ c
E fcribcrc
IB
lili
I#