ib eo, quem tarn G rx c i, quam Latini habent codices, omnefque Verfiones hodi-
rrnx in linguis vernaitilis.
4*. Qginco, E x ,antiquis libris MSS. quörum quidam nuper .in lucem editi,
Verfionem iilam Veterem ran d adhuc exrare, clarifiimc oflendicur. D e codice
Vaticano & noftro Alex, non opus eft piuraaddere iis, quxantea dida Junt.
Hi enim cum Hieronym. rel Origenis rere tempora atdngunc, palam teftantur,
Verfionem G rxcam, quam bis temporibus Ecdefia fecuca eft,eandem cum
hodiernaeffe. Prxter h xc, alia omnia, quae hodie reperiuntur, vetufta mönu-
menta idem demonflrant. i . Codex Gottoniaiius exhibec Genefis Verfionem
G rxcam, cujus pleraque capita ad Gen. 4 7. cum Editione Romana col-
lata, in Tomo noftro fexto habentur. Liber hie MS. eft longe vetuftiffimus, Va-
ticano, & Alexandrino andquior : quem ficpius audivi Rev. UiTer. affirman-
tem, effe omnium totius orbis antiquijfimum3 quantum con jicere pofset. Si ve-
ro cuiquam placuerit Variantes Lediones iftius codicis, quas notavimus, perlegere
; perfpiciet plane, eandem cum hodierna Verfionem illam fuifle; nec
in rebus alicujus momenti difcrepare: & varietates paucas e ffe , quales in omni-
I bus libris, fi cum antiquis cxemplaribus conferantur, invcniuntur. 2. Teftatur
Dodifs. Mali us, P rxf. in Jof. fe habuific Syriaca exemplar ia andqua fupra mil-
le annos abhinc confer i f ta Alexandria.viz. anno ab Alex.Mag.9 27.hoc eft,ante
annos 1000. fecundum aeram Chriftianam qui ad verbum converfa erant ex
Graco exemplari, quod manu Eufebii ad Origenis libros, quo in Eccleßa Ca-
farienfts Bibliotheca affervabantur, emendatnm erat • cum ei ad haue hem aäju-
tor fuifiet fuus Pamphilus. In bis libris Syriacis,Cum omnes ubique n otx, ( afto
rifei, obeli, lemnifei, hypolemnilci,) fumma cura,& incredibili diligentia appo-
fitxfuerin t; fine magno labore, & nullo errore deprehendi judicarique po-
terant, ex, quas modo dicebam, additiones. Libros habuit prxter Jofuam, ut
ipferefert, Judicü,Regum, Chronicorum,Efdrx,Eftheris,Judith,Tobi<e,& partem
Deuteron-. Ex hoc codice Syriaco.qui ipfiffima Origenis Hexapla referebat,
librum Jofux edidit Mafius, &afterifcos omnes atque ob clos, lemnifcos etiam
& hypolemnifcos appofuit, ( quos in Tomo noftro ultimo Led o r inveniet,) &
omnia quam accuratiflime correxit •, ut, demptis afterifeis, Verfionem G rxcam
puram, q u x inHexaplis e xtab a tex ad e reprxfentaret. 3. Extat in Bibliotheca
publica Cantab, vetuftifsimum exemplar Chronicorum, quod ex Grxcia
cum aliis multis feledis libris Grxcis olim allatum erat, per Theodorum, Archi-
epilcopum Cantuarienfem,qui federn illam tenuit anno Chrifti 668. tefte God-
w in o de Prafulibus A nglix: unde conftat ante mille annos hunc libra feriptum
I ruifse. Antiquis literis deferiptus eft, quarumfigura in quibufdam ab bodiernis
' differt.Hunc codicem cum Romana collatum habeo operagenerofi fummaqj fpei
I Juvenis,D,Man,Collegii Chrifto dicati Cantab, nuper Commenfalis,qui Ledio-
nes Variantes mihi mifit; quas in .Tomum ultimum rejicimus. 4. Edidit Job.
Curterius Procopium in Efaiam, cum ejus Verfione Latina cui edam addidit
Efaix textum ex admirandx andquitads libro MS. quod olim ad Cardinalem
Rupifucaldianum pertinuit, & Marchalum Renatum aliquando pofsefsorem
habuit. Liber ifte, ut refert Joh. Morinus, qui ipfum vidit, & cum aliis exemplaribus
contulit, continet P ropbetas, (e quibus Efaiam publici juris fecit
Curterius,) Hofex quatuor priora capita cum commentariis Job. Philippxus
i Deferiptus eft ille codex ex Apollinarii Ccenobiarchx codice, in quo ad finem
hxc.verba adjiciuntur Defumptus eft Efaias ex Hexaplis, juxta Editiones ,
collatus autem cum Hexaplo alio, in quo ifta adnetantur. Accurate Editione.
omnes correbla fu n t : collatus enim cum Tetraplo Efaias & cum Hexaplis. Aa
•hac , ab initio etiam ufque advißonemTyri,accuratius emendatus eft : uß enir,
fuimus ad finem ufque Vifionis, qua de Tyro eft, Tomis Origenis ,in quibus Efai
’am explicate & fedulo advertenfes, quo fenfu ßngulas diBiones fumpfijfet
quantum potuimus, omne dubium ex fenfu ipfius correximus. Praterea co/lata
eft etiqm qua L X X virorum eft Editio cum iist qua in Efaiam fcripßt Eu-
febius,atque in quibus erat varietas ex indagato explicationis fenfu,earn ipß quo-
que correximus. ~Ego~.Eu(tbius Scholia adject. — Pamphilus & Eufebius cor|
rexerunt. Hic videmus Apollinarium purifsimum textum ex Hexaplis & Tetraplis
exferipfifse: quae vero ex aliis codicibus exfcripfit,in margine annotavit* 0-
beli autem notam in honorem L X X omifit. N o tx , quas in margine adhibuit,
funt, afterifcus,lemnifcus,& hypolemnifcus, illo addito ex Hebrxo, his ex variis
codicibus. De. quibus aliifq} ad hoc MS. pertinentibus, vide qux in ultimo Tomo
noftro habentur colleda a Dodifs. viro Guilielmo N orwich, S. T . D . nuper
S. Petri C ant. Socio -, qui.librum cum Editione Romana contulit, obelos, 0 -
iqnefque varietates collegit, & quiequid in vetuftiffimo ißo codice obfervatu
dignum eft, non minori judicio, quam diligentia extraxit. 5. InCardinalis
Barbarini Bibliotheca Rom*, eft aliud ■ exemplar Prophetarum vetuftiflimum,
fcholiismarginalibusex A q. Symmacho, Theododone, Luciano, & in Hof. 5!
ex Verfione Quinta, item ex Heb. & Syr. u t& aliis exemplaribus L X X in fi-
gnitum. Secundum Hexapla hunc codicem corredum fuifle conftat, quod in
locis quibufdam feriba exhibet Xpecimina quxdam textus Hebrxi, & V crfio-
öum G rxcarum, prout in Hexaplis difpofita erant, per columnas, de quibus
quxdä fupra dida funt. fed.2 3. Hu jus exemplaris collatione cum Editione Ro -
mana comparavi, quam cum varietatibus in textu,& fcholiis Marginalibus in ter
aliÄ ejufmodi in ulrimo Tomo hujus operis L edori exhibemus. Horum vetuftif-
fimorum exemplarium collationes,fi quis cum Edidonibus hodiernis,Veneta,Ro-
mana,aut Alexandrina, quorum d iferepandx did o Tomo fexto habentur,con-
ferre velitj inveniet inter omnes magnum confenfumvarietates edam paucio-
res & minoris- momenri effe, quam q u x ex variis G rxcis N . Teftamenti exemplaribus
congeflimus. Adeo u t fi quis ex iis in ferre velit, non eandem effe V erfionem
illam antiquorum cum hodierna, eadem opera etiam probabit, Evange-
lia, ut in hqdiernis extant codicibus, non effe eadem cum illis, q u x ab Evangehftts
feriptis tradita e rant: quod qui affereret, helleboroopushabct. Difcre-
pantix enim, q qx occurrunt, tales funt, ut plerafque ex feribarum infeitia, incuria,
vel fciolorum audacia irrepere potuiffe, facile deprehendi poflit.
43 • Sexto, Si omnia alia argumenta deficerent,Ecdefix G r x c x praxis con-
tinna omnibus novandi Audio haud occxcatis fads probaret, eandem Verfionem
hodieextare, qux apud primxvam Ecclefiam in ufu ftiit. Cum enim ab
initio nalccntis E cclefix G rx c i aliam non agnoverint, quam illam rav 0', quam
in Eccle.us publice prxlegerunt, populo in concionib* & Homiliis expofuerunt,
feriptis fuis explicarunt & .illuftrarunt j nec aliam in hunc ufque diem in cultu
publico, & officiis Divinisufurpant,(unde profitentur Ecclefix Romanx D od o -
res, Bonfrer, Prxloq. c. 16. fed, 4 . Sixt. Senenf. Bibliothec. lib. 8. S i reconcile
atio fieret 'inter Ecclefiam Graeam & Romanam, baud aliam Vtrfiontm habitttros
fore.Grqcos, quam qua ipfis nunc in ufu eft-,) quis imaginari p0tc.
rit, Ecclefiam illam ampliflimam, & olim florendflimam, q ux tot viros doâri
na & fanditate claros peperic ^ Scripruram, quam ipforum lingua ab initio ha!
buerint,quxque in ufu quotidiano apud cos fuerit, fartam tèôam non confer!
vaflejcum Judxi Hebramm textum, Romani Latinum, Syri, Maronitx, Syria]
cum ,confervaffe videamus? Vel fi fordes quafdam temporis progreffu contraxe”
rit, quis Ecdefiarum redores ita incuriofos & ftupidos crediderit, ut ex alii]
antiquis exemplaribus non emaculaverint, & correxerint? Imo his rite perpen
fis, liquet,moraliter (ut loquuntur Scholaftici)vix poflibile effe,Verfionem han]
periiffe. Quinetiam, Tranflationcs omnes antiqux inter Orientales (ubicunqu.
Chriftus Ecclefiam fibi collegit,) q u xq u e exG rx ca ran % expreffx funt (excepta
Syriaca prima) Grxcam illam adhuc extare, claire teftantur : omnes enim
cum G r* ca hodierna confpirare, ex collatione quifque perfpicere poteft. Hoc
ex his Verfionibus.earumque partibus,qux ad rrianus noftras pervenerunt & jj
Bjbliis hifee imprimuntur,Arabica (exceptis libris quibufdam) & Æthiopica.el
videre.-diferepantias vero, q ux occurrunt, vix ulliuseffe momenti. Reliqua
etiam,qux adhuc ineditx,fcil;Syriacä illam fecundam,(de qua Syrus Scholiaues I
Arraenorum a Chryfoftomo, vel a G eorgio Patriarcha eorum, Gothorum at
Ulphila, Dalmatarurnab Hieronymo fadas,'ex eodem fönte ray »'-.profluxifle
plerique fentiunt :cumque tot G r x c x Verfionjs propagines ubique terraruii
extentj quiscredet ipforum radicem exaruiffe : vel tot fcaturigines orbem ter-
rarum irrigare, fontem vero nullibi reperiri pofle ?
44. Tandem adducefe poffumus Adverfariorum prxcipuorum'teftirr.oniaj
qui fatentur Verfionem illam, quam poft quartum Philometoris natam arbi
trantur, quamque Apoftoli citarunt, adhuc manere : licet Vulgatam & cor
ruptam effe clamitent. Sic enim Vir magnus, de quo: fupra, f quiinftarmul
torum effe poflit, cum omnes, qui L X X Verfionem oppugnarunt, erudition)
muldplici longe fuperet,) Cap. 3. p. 2 1. feribit, S tante adhuc Alexen-
drina Ptolemai Philadelphi Bibliotheca, in qua ac cur at a ilia Pentateuchi It,
ter fret atio a fiery abat ur, etiam perturbatam illam , quam hodie habemus, Li
gis Mofaica Verfionem in manibus hominum fuifie , Demetrii ilia annom.
mundi Chronologia maniffte demonftrat. Neque Legit folumfed &Profhetarm
ex Hebraicofaftam Verfionem tunc extitifie, in Ecclefiaftici fu i Prologe fefm Si
racides indicat. Et cap. eodem, pag. 2 5, Chrifti poftremis & A poft alarum pi.
mis temporibus feribens Alexandrinus Philo, quod communi He/leniftarum lift
eadem turn quoque effet recepta, in Pentateuchi explication femper ilia eft iifm
~~Et ob eandem caufam Apoftoli & Evangclifta,in citandis Veteris Scripture te-
ftimaniis frequenter, infermonis vero genere paffim banc fequuntur. Idem etiam
paulo ante, de Hieronymo affirmât; Inde (ait) Hieronymus, quod in Ecclefiist.
am Editionem obtinuiffe videret, in Scripturarum citation & ipfe ea eftufm
Hic videmus, Editionem illam G rxcam, quam hodie habemus, fuifle in homi-
num manibus ante Chriftum natum ; eadem Philonem ufum,effe | imo Apollo
los & Evangeliftasin citandis Vet.Scripturx teftimoniis frequenter, & in fer-
monis genere pafiim hanc fequutosjeandcm Hieronymum ufurpaffe.-quod nobit
fufficirad probandam conclufionem noftram. Quod enim perturbatam &corj
ruptam illam fuifle dicit, in refponfionibus ad fequentes objedioncs exami
nabimus.
45. Ad argumenta contraria, qux a quibufdam adferuntur, jam deventum
eft. Primum & prxcipuum,quo innituntur,eft,quod locis innumeris Grxca hodierna
Verfio a textu Hebrxo diferepet, ut confcrenti ubique patet ; cumta-j
men Ariftxus feripkrit,admirabilem rerum eir verborum confenfum fuifie inttr
Verfionem Graeam, & libros Hebraos : & Philo lib. 2. de V it. Mof. cujus ver-
ba fupra retulimus, feribat, Graca Hebrxis (vel,ut ille loquitur,Chaldaicis,)tx\
able refpondifie : nec tantum verba, fed & in tegri verfus & periodi,.adduntuc
in L X A , qux non funt in Hebr. vel deficiunt in LXX, q u x funt in Hebr.
46. A d hoc, quod palmarium eft ipforum Argumentum,refpondemus. Primo,
licet in multis diferepet Verfio G rxca ab H ebrxoj hoc diferimeri tarnen effe
in rebus parvi momenti. Fatentur enimadverfx fententix patroni, ita omnia
difpofuiffe divinam providentiam, ut omnia falutaria dogmata,qua?qiie fidem &
mores fpedant, in hac Verfione farta teda conferventur, necquicquam con-1
tinere iis contrarium, tefte Rev.Uffer. Epift.adLud. Capell. Hoc vero fans
eft,ut Verfio aliqua dicatur Authcntica juxta quofdam Roriiano-Catholicos/
Bonfrer. Serarium,& alio s .- quorum fententix licet non affentior -, contra cos
tarnen eft argumentum ad hominem, qui hoc argumento contra Verfionem]
Grxcam uti non poffunt. Secundo, negandum, LXX ad verbum vertiffenam]
ad fenfum plerumque refpexcrurit magis, quam ad verba.- unde Pafaphraftas
fxpius agunt,ut fupra demonftravimus. Apoftoli fxpe etiam,dum loca ex LXX ]
allegant, Paraphraftas agunt ; quxdam addendo explicationis gratia; quxdam j
detrahendo,ubi fenfus plenus effet fine illis. Hoc modo Interprètes, fenfu non
mutato, verba fxpius mutarunt, & aliquid explicationis gratia addiderunt: ut
Efa. 50. 6 . Hebrxus habet, Corpus meum dedi percutientibus, genas tuest
vellentibus: Sept, vero darius (qtrafi de Chrifto) explicant, D orf urn meum in-
di ad flagella, eft genas meat ad alapqs. Efa. 6 5 .2 . Ex H ebr. reddit Hieronymus,
Expands manus meastotadie ad populumincredulum: Sept.reddunt, <x-
credulum & contradicentem, prout & Apoft. Rocn. 1 o . u lt. Philo itaque & A'
riftxas non funt aliter intelligendi, quameos ita interpretatos effe, ut rebus
verba optime congruerent: quod evidenter de Philone conftat, qui ubique Seri-
pturam allegat fecundum Verfionem Grxcam, prout earn hodie habemus:
nec aliam tarnen Verfionem agnovit,quam iljam.qu* fuo tempore vigebat $>'-
Tertio, in multis vidcri L X X a textu Hebrxo differre, cum tarnen optime con*
veniant : ita ut nec ad Variam Ledtionem in Textu H ebrxo, nec ad errorem’i*
L X X neceffario recurrendum fit. Sxpe enim v ox Hebrxa varias habet figni-
ficationes, quarum unamfecuti funt Rabbini, Hieronym. & alii Interprets!
aliam Septuaginta.Unde (ut obfervat v ir Doâus)Neotericitqui VerfionemLM
magno fupercilio dtfpiciunt, cum ex folis Rabbinit & eorum Lexicis parum fi‘
delibus, diftionum Hebraicarum fenfum emendicant ; haud mirum eft, figmßcs-
tionemgenuinam ipfts viderialienam.ftlx. cum verba Gen.4.9. Adpradamaft1*"
diftiffili mi-, Sept, reddunt, E x germine afeendifti. Quia vox S1“N9 tant gerinfti
quam predam fignificat. Sic Numcr. 2 1 . 1 . vox ab Hieronymo redditut
meridies, a L X X defertum : utrafque enim fignificationes compleftitur. Hoc‘D
aliis locis (fpeciminis ergo) egregie.oftendic D. PococJiius in P ortx Mofis Append.
cap. r, 2 ,3 . &c. ubi pluribu* demonftrat, Verba-quadarn Hebraic
{que mam tant Urn fignificationem vulgo putantur habere, eo qùod in f t b l f t f 11'
lis habemus reliquias Lingua H tb a ie *;) aliam ^ftgèifitatloMàu^ahrt, H
rOLEG.IX.
uÎLXXreddiderHHt : qui non tanfurn ex textu loci circumftantiu
trui poteft, ex "erjianwifs antiquis, .{quarum auElores vixerunt tempori-
faf, quibus fudeorum res. lingua magis florerent, \& facilius hac addifee*
retuu) quales praetpue Graca LXX, & Chqldaica I & ex Rabbinis, qui in hac
lingua, quam a teneris unguiculis ftatim qddifeunt, exercitatiffimi funt : &
quad ad verba atttnet,non parum iis tribuunt Chriftianorum cordât tores ; & tan-
dem ex. vicinarum linguarum collatione, Syriaca, Chaldaica ; & Arabica
Hinc jer. 3 1 .3 2 . f y y u Baalti non neceffario per dominatus fum, vel mari-
I W fed commode per defpexi, verti poffe oftendit, prone
verterunt LXX . Efa. 2 8 .16 . ® n K 7 nonfeftinet, verti pofse cum L X X ««
Non aliter itaque legerunt L X X , quam nos hodie;
|fed aliter reddidcfunt, quam recenciores, cum varias fignificationes ambitu fuo
[idem verbum comprçhendat. $ic in loco eelebri, Pfal. 1 9 .5 . In omnem terram
txivtt a i p Kavami hnea eorum, quod4vertuncLXX 'ojj-jZv finusco-
\jnrn, (unde fufpicaritur multi olim in textu H ebr. ledum fuifle vox eo.
rum ft oftendit ille ex Arab, voce aliud fignificatum,licet minus notum,con-
jvenire, fctl. tam c / « ^ ,q u a m linea vel amuffis-. unde r ed e verti poflit cum
V a , vox eorum. Hxc niter alia profère vir ille dodiff.quam viam utinam alii
Itentaffent, antequam virgulam cenforiamadLXX Verfionem appofuiffent,vel
jin Hebrl ad codicum vanetatem confugifsent. Novi virum dodiffimum, lin-
guarum pentiflimum, qui quarundam Hebrxx vicinarum fubfidiis, aliifque fun-
Hamentis mxus, Verfionem Grxcam cum textu Hebrxo reconciliarefceliciter
incoepit, & libros quofdam perfecit. Quarto, diferepantix multx o r tx fu n t 1
ex fenbarum mercede condudorum incuria, & feftinatione ; qui ut citius
jpenfum abfolverent,mendas plurimas rcliquerunt 5 (quod injibris toties deferi-
jptis, & ubique terrarum difperfis, facile evenire poterat ;) aliae etiam ex auda- I
cia & temeritate fciolorum, qui fub fpecie corrigendi textum corruperunt.- aliæ
lex glofsematis in margine ex aliis exemplaribus annotatis, q u x in textum poft-
ea migrarunt ; (quod in omnibus libris nimis frequens eft & f am ilia r e a lix ex
Interpretum lapfu • nam in quibufdam eos errafse, ut homines, nullatenus du-
jbitandum. Nam facile erat îpfos hallucinari in opereadeo difficili, anemine
jantea teptato, in quo nennnem habuere prxeuntem vel prxlucentem.- cum de-
ptudeciam fuerint plurimis adminiculis, q u x nos habemus ; nec alio viarico I
Knltructi, quam mediqcri ('licet pro temporum ratione magna) Hebraicx &
jGrxc* lingux cognicione : qualis tunc temporis inter Judxo-s efse poterat,quo
ïeculo Grxca illis peregnna & barbara fuit .* Hebraica etiam perducentos fe-
F ann° s Judaeis defierat efse vernacula, ut obfervavit D odifs . Capell de lo-
£IS parallehs.Nouimus rerum omnium principia rudia efse .- nec mirandum pro-
refsus m omni cogmtioriis genere meliores indies fieri ; facile enim eft invents
addere.. Ipfi primo hoc tentarunt, & alii ipforum opera ad juti loca q ux-
,.am fortalse melius reddere pofsunt ; nam Pigmxus Gigantis humeris infidens,
^ongius profpicere poteft quam G igas ipfe. Unde fieri poflit, ut fequentibus
fecuhs, quibus tot tarn Judaâ,quam Chriltiani in hoc Audio incubuerunt & Sa-
.rarura hcerarum lliuftratiom operam navarunt, quidam Verfione hac fuffulti
ulta obfcr vaverint,& commodius explicarint, quam qui primo glaciem fregc-
f. n-‘ ' ^ IIUOj ct,am ^x codicum Hebrxorum Varietateqüafdam diferepan-
fl^'fte.certumeft : unde unam ledionem fecutiLX X, aliam Rabbini &
-harilæi, qui libres Hebr*os poll Antiochi tyrannidemrecenfuerunt. Hoc con-
at ex notis marginahbus Kcri & Ketib, prout fupra notaviraus: ubi LXX
hquando ledionem, quam poftea in marginem retulerunt Maforeth*,
“ “ J“ d* orum etn,m fenb* privilegium.i avaj^-ntsicu habuiff,
pr* Nov. Teftam. defenptonbus, nulla ratio fuadcc. Ex defedu etiam
^nttoram no^ negandum,voces'quafdam & fententias ambiguitate laboraffe
alio fenfu reddi poffe. Idem etiam exiiterarum tranfpofitione, mutatione’
t f m vel affinitatem, aliifque de caufis, accidere pofse, often-
unc Schindlerus Pr*f. Lexic. Pentaglott. & D . Capellus Critic* lib. 4. H*c
^ma accurate diftmguere & e x caufis didis diferepantias fingulas figillarim
î m^ereî uc *îuxnam ex feribarum negligentia, fciolorum audacia, Interpre-
C . S H K R f i S S veJ c®dicura varie£ate, profiuxeri nt, dignolci p o flit , opus
f e j S prj fticic Nob,1,usi omnia tamen non ita perfècit ,quin multa adhuc reant
in eodem genere peragenda.
U L ObiiC,'mtfeCU" d0, ’ TetraPla. H s ap la , & O ftapla p triifa, & unacum
f mn,qoæ pro pura & finctra LX X Verfione olim habita eft I Sic vir R ever. I
I M S mixta efse e x A q u ik , Sym.Theodot. a l i Z e l
Æ m r r 5 llaCUD11 Ü LXX; 0 r ‘genis ctiam atterifeos & obelos evanni&ejita
L i l l S c ! T o n “ ” ' ’ ■ bodiehabetur. Refp.negando,puratn &finco.
at nMhWtar n -0 r 'SpPIS “ exaphs extabat,una cum H«aplis periifse: nec poffe
.J j j g & 4 ir a Rctrer.ifta lcnpfifse, enm idem fepiu, Hiere. Epiftolam
l a i Frcttlam m m ubi diferte affirmai Hieron. f«ram i l L ,
* Î s i î ï r i 1 “ Hicrofilym
a - 0rt‘ m s Ecclefns JccMari, mcnon in ernditorum libris incorrn-
iit hw Z Z " ,C“ ‘ V n si in Orientis Ecclefiis & Hierofolymis in ufit
lo p h e t am m ^ 3" 05 “ 2 • lpr° H" r?nym0 in J-adnum E W B i verfa.cujns Verfionê mttreius opera habemm; fi in entditortim libris tunc
F ™ r •jpomodo perire poterat cum Hexaplis? Adeone negligen-
intdeourav Onentis; ita vecordes omnes ernditi, ut nil rara-
1» q um i r f , | -0n? P“ ? ' r,.s t '? nrm'ttenda.- fedveram & finceratnEditio-
C Z f IS 5 ta e m Dm nls “ é p a t a n t , perire finerent? Imonobispura
iniencia o n X m “ “ ■ adhucf ninl tatemusexempiaria cuip Hexaplis con-
'imusiPl,U * dam“ u ï corredta fit elaborata, de quibus fupra prolixe diffe-
J ic nM1nm-r0|diCai ,0mn;a illa “ "u p 'an a vetulta Vulgatâ tants Edition« re-
1 oenrera-Pra.a. ™ i er ¥ ? 1Ëata,M? E™ n e quædâ fupra habuimus.hoc addin-
f rut enim’ omnT' abPllr^um e/ 5e doc effugiü.& ab Omni ratione aiienum.Sup.
& corrig « e defiderabant, hegie-
Jp fam fecûtZffu T 'r ï rV ali ha r 'bant’ H ad f e
ïtrfse. c; v . dc i ^ PeipfosEcclefiafque mifereper fummam ftultitiam de-
Vu ,gatam intellffiint mixtam cum afterifeis; pura efse
k a d Aun nv - “ emp ana’ fi aftcnfc“ a babuilsent appofitos. N am.utH i-
Up.Terrin U 1 Lg X . Stem tpfa Vulgata erat & Editio pura.
BibliorhP. bJD1U?': ftu‘darn. r’ti1i-p^eas ipfum periifse in conflagra-
Ptolem«i ; ergo hodie non ettat verum 'aliijuod etempiar
tpttt L K K l l Stmrnm._________ ;___________________ g .
p i t i n s S " ' puer' Ie cft> & «Iponfiohè fe ta v iidiMum, chin tempore confia-
gtatioms iftius nemo ignorer, rnfinna fmfse eiemplaria inter Judios ubique di-
fperfos, qurhanc Verljonem publice in Synagögis, & privatim lencrum Simili
r k h o dV ^ ° bare^ ° fSent- ’ " ‘ " “s fmcerl V« N w i Teftamfnti S m p u i
n u l K m r u n t ' Co'S. H Ü P O r i g i n a l e s perierunt, & a multisfeculis
c , ; ^erte hclleboro opus habet, qui inde probare veiler, nulla
v e m M ^ ^ Rati0 plane eadem,
Bs Et r aÂdf ihnôX' b™ am m o qniaiq, libros Mofis vertifTe, 1)? d,er/ " ! °m n « Vet. Teftamenti libros converfos habea-
mus Ad hoc fupra refponfum, Paragr. 1 1 . quo L e ftomn remittb.
. « I a mat ? ,eron- P raf- “ j<*. « 1« " " , v * « ^ m m
W addita erant, detraxent, pars maxima detruncabitur : & in Latinis
a m v i f i o n e m emendatl0nem> 70 , vel 8 0 Verfusdefuiffe. Danieliseti.
libris L X X Verfinn^r*Ka c0JruP.cam fmffe, ut Ecclefix Chriftianx,quxin aliis
hbris L X X Verfione fecutæ funt,hic earn repudiarint;& quod in ejus loefi The-
odotionis Verfionem fubftituerecoadx fint. Librum etiam EflheJx valde cor-
ruptum fuifle oftendit vir ille dodifs. ex Hieron. & ex duobus exemplaribus
S :f fcrep:tibAuf Producic «iam ex Editione Romana Judicum
vÏÏnô-'ffiLo EdlC|one n ,°j}ra Alexandrina confcrt, ut magnam inter ilia duô
vetuftiffima exemplaria diferepantiam probet • nec non ex Juftino loca varia
profert, qu* a ledione codicum hodiernorum multum diftant. Refpondeo In
Damelem magis xquus erat Hieronym. (licet in L X X omnium Veccrum maxime
miquus,) quam Neotenci n o flr i; nam alias caufas refert,cur Thcodotionis
interpretatio looe nay $ perleda publice fuerit; non quod vitiofa erat & adeo
namUnfh‘ a, J r u; a£am C O a  iE c c l c f i îe prsfides eJ«s «oco fubftitilere :
nam nihil tale apud Hieronymum legitur. Verba ejusfunc;C«r hoc accident,
ejeto. Stve emm quia fermo Chaldatcus eft, &, quibufdam proprie tat ibus a no-
Jtro eloquto diferepat, noluerunt L X X Interprètes eafdcm lingua lineas in tranf-
J ‘ “ S 'ft M 'r ;fivc aliud quid caufa extiterit ftgnorans ; hoc mum
affirmare pofium, quod multum a verst ate difeordet, &reblo judicio repudiate •
fit. Hic videmus,Hieronymum alias caufas a d fe r re in te r quas eft & ilia, quod
^ a i ° [‘"S “ * Chaldaicx ignaro, verfus fit hic liber : quod
probable eft.Cur «um Ecçlefiarum Magiftri hunc potius librum,quam reliquos,
relpuerent.non video, fi ab iifdem audoribus profcâum ftnfse credidiisent?Hoc
telum itaque Verfionem LXX non petit. Si conjedurx locus fit, videtur hic
liber, cum prophetias haberet apertas de mutatione, & ruina maximorum O r -
bisregnorum, fub quibus Judxi vixerunt, publice ab iis pr*ledum non fuifse,
ne principes, fub quorum jugo erant, irritarent.- u t dè Apocalypfi fufpicantur
multi,ob hanc caufam non ftatim publicatam,vel in Ecclefia receptam, quia in j
ca multa mala impeno Romano prxdida erant. Imo fortafse ob eandem #au-
lam, Sept, hunc librum non tranftulerunt, ne Ptolemxum offenderent • fed ab
alio quodam pollea in Gr*cum converfus erat. Adillud Hieronymi, de’ triplici
fere parte libri Job in Ve r f.LXX . decurtato ; Refp. Hieronymum fortafse in
aliquod tale exemplar mancum & imperfedum incidifse, vel in quibufdam Ec-f
clcfiis talia exemplaria forte vidifse :a t alia omnia exemplaria talia fuifse, a
vero aheniflimum efse,, teftantur codices MS. antiquiffimi, Vaticanus & Alexandrinus,
quorum uterque Hieronymi feculo antiquior eft;in quibus liber Tob
integer habetur ; prout hodie in aliis libris impreflis legitur. Idem etiam conftat'
ex Veterum feriptis, qui vel in librum Job commentarios ediderunt, ut Greg., j
K S e^u.s Ioc^ qu*dam explicant, vel allegant, apud quos altum eft de
lice defedibus filentium ; imo liquet, ipfum Hieron. hunc librum integrum le-
gilse. bx hoc autem alufque liquet,Hieronymum omnem occafionem captafse
Verhonem hanc depnmendi,quo facilius fuam ex Hebr*o tradudam in Ecclefi-
amLatinam ejus loco introducerer.- nec tuto fidendum Hieronymo in iis,qu*
contra Verhonem L X X profert ;cum ex animi impetu & fervore, affedibus nimis
mdulgens,multa hyperbolicelocutus fit, imo circa earn varii* locis fu io b-
htus aperte contradidoria feripferit. Idem de libro Eftherx dicendum,Hieronymum
ex uno vel altero codice, quosviderat, de omnibus temere pronunciaffe.
Nam in libns MSS. Hieronymo antiquioribus, liber Efther, confentit cum exemplaribus
reliquis impreflis. In omnibus quidam funt, q u* Apocryphorum
nomine in quibufdam exemplaribus recentiqribus feorfim imprimuntur, quae
in omnibus antiquis codicibus per totum librum interfperfa reperiuntur qu*
rorte Hieronymo erroris occafionem dederunt, cum aliter in codice Hebrxo
legerit. In exemplaribus antiquis Romano, & Alexandrino diferepantix quxdam
occurrunr, ut in omnibus antiquis codicibus, prxfcrtim in libris Judicum
« Regum : at v ix alicujus funt momenti, nec plcrumq; alix, quam q u x ex feribarum
ofcitantia, vel fciolorum audacia in omnes libros irrepere poffunt. Imo
m Novi Teft. antiquis Grxcis codicibus, fi quis exemplaria impreffa cum
annquiffimis MSS. illo B ezx, noftro A lex, aliifque,qux a nobis collata ultimus
noiter Tomus exhibet ; to t inveniet diferepantias, ut fi aliquid valeret hoc argumentum,
codicum N ovi Foederis audoritatem, ut antea diximus, enervaret vel
prorfus everteret.Qux ex Juftino,aliifque Pacribus adferuntur, qux ab hodier-
np codicibus differre videntur, haud magni ponderis font ; nam Patres fxp e
memoriter veiba Scripturx citant ; ad fenfum, non ad verba reipicientes.- fxpe
per allufionem referunt, ubj nec fenfum quxrunt ; aliquando codices habuere
1 vitiatos, per gloffemata per' culpam librariorum intra textum illapfa, & cum
eo commixta ; hinc teftimonia fxpe proférant a L X X diverfa. Hoc enim m ul-
tis lolenne fuit, cum Verfionem L X X le ge runteamque vel cum A q . S yn v
y d Theodof. contulerunt, vel cum textu Hebrxo, quxdam in margine annota-
re, ubi aliquod diferiinen deprehenderent.- unde notis iftis ex margine in tex-
] turn recepcis, qui iftiufinodi codicibus ufi funt, v el aliis ex ejus deferiptis, fxpe
! multum diferepantia'a vera o* Içâionç verba referont«
1 <,2\ Audoritate hujus Verfionis, quantumque ei tribuendum fit,licet ex
didis judicare poflimus.- quxdam tamen addenda duximus, ad recentiorum
ora obftruenda ; qui Hebraicx veritati, vel V ulgatx Latinx honorem debitum
exhiberefe non putent, nifi in Grxcam Verfionem involent, & tantum noh
pedibus concuicent. Inter alios, Arnoldus Bootius & Taylerus in examine
Prxf. Joh. Morini. in Biblia G rxca, paffim ipfos L X X incufimt folfati textus
Hebraici; & tragice exclamant, quod itluftriffimam de Chyifto Prophetiam,Efa.
j z . i.peryerterunt, & adlfraelitas D ei verba detorferunt. Et ibidem Alls ad-
fenbunt indignam & plane intolerandam perverfiener* nobiliffima Prophetie de
Paffione Domini noftri, z%ch, j 2. i o. & multa iftiufmodi in antiquiftimam &
______________________ __________________________________ fa ß