34-
2 ) g f p p t î D E < S J ' S i l S B T H Ë £ ' k / H E
c a p . X I I I .
2> Argenteis Romanorum Nummis.
D e nummis argenteis pofteadicemus. Qiii eranc, _■ _
Denarius, fic didus quod denos xris feu Affos valeret, T'ir. lib. 4« 5 ' *
V i r t ^ l x . c. i . Cujusnon idempo»das & «#ta.rio t o p « .pad Rom.no.
frat. N.m Denlrius veius Rom«nas, Confolum tempore procofu., f 'P "™ ” P"m
to u o c i« pandenbu, * «/ƒ« 1 5 - Jj * *
alii., author« foot, Etiamque P/wi*i l 1 3 " M - . 08r0
genii libra cufos tuiff; prodidit. Viloit proindc v an. ille Drnarius, dcnoltro
* B 4 C t e K Impcratori. temporibns nr creditorn1' “ ' ' “ (P‘c“ r
tamen kliqiflnco aotiquiorem effe ) drachmam Ann: in'. Cloutiitr^poi^d a)
96 Denarii < :i libra cudebancur; ut non folum P imm l. »
lM hH t.lib -i.G a kn . 1 8. Cwfa/Tt- » d ./ re . t e . c-l- * W g * g « 4 g ^
med found rentra ^ verum & certaprxeerearatio comprobac. r tcl*'m .
c! feriptores^bi de rebus Romanis loqoontur, to p e r pro d ow n s drachmas
M u L u W h W D » omnes ooftr. comporariooe. f c f e fnm.
Qqodh in adhibenda ratione nnmmorum ad aottqoa tempora
in qui bus fciUcct veins Be legitimus denarius viguio, ommaparte leptima aug
da funt. Tantum enim Denarius novus à veten luperatur. _
Rieur«’ 8t SßtJrimn s. idem e« Romanis quod Denarius, fkn- lib. » M . Æ m J d ra S . bigas an. quadriga.g f alter, pane impreffa. habrnt,
iis nominibus f«ic appellatus. Valuit 7 d. ob. , _ . . Tr.iur Mets-
ViRortttut, imaginera fedentis Vtdlori* oßendebac, Liv . l . i • - ƒ .
an l tie Ponder runde ei nomen fuit ) le ge cW i« Rom« primo pçrcuffra, « » • I w S T r . i ' D.midia pars Denarii fuit: nude te SuiMriHlvh m
d ia n^ qoodtuinquc Affes valu««. Denolito au em v .ta t , £. o b j
SlSirtim, fie d i t e quafi fefquitemus, inquit Infcunns hb. h rendenb.jmt
o o X c e Aies duos cnn? to if fo : n.P liainske. W U ♦ '>»£•
M ia m i lib de Ponder, ritn-vimlib. 3. J r eH uB .c tf.1 . «trimuthotestot.
Dimidium efi ViCtoriaU, quartaqoe pars denarii. Won «J , ,,«
te oofitus fignificat apud Romanos fcriptores.qurafrequenciffimus ejus in ra i
onibus u fis ê it . Etiaminterdum sefiertins nnmmus vocatur. De nofirovaluit
’ O f cÆ f ï t a pars Denarii, (Obsk A llie, vqualis j quem ca cnil» SexMUm
fine. Lat. libella diaa.quod valore xquarec xris libramj quafi publia libra,
Metianus loc. aile g. Valuit de noftro ob.qa* .. :u:Aem T ibell*
SembeOa, quafi fcmulibella, vigefima pars Denarn, Varrotbsdem,Libell*
feîlieec Dimidium. Proinde ea valuit de noftro q* q. , *
Tcruntius, quadragefima pars Denarii fuit; tbtd. Ica appellatus, q u atre *
«ris uncias valeret |retio. Minimus argenteus fuit m
ufauatn leeifur in hiftoriis. Nam 8e hos poftremos argenteos fuifle, Varro
Kitos nobis author e « , libro jam fiepe allegato. Valuit autem Temnnnt
noftri q . c.
' G A P . X IV .
. ’ De Aureis Romansrum Nummis.
nique apud Theophslnm, Harmenopulum, Ntctphortm, C
&c. Valuit autem is Aureus de noftro 8 s. é d. ob. q*. 8c ^ q ,
Ad Valentimani Imperium ufque tales viguerunt aurei. Is enim ad paulogra-,
viores rediit. juflic enim ut \_L. quoties. y. cap.de Sufcept,'} fex ex_auri uncia cu-
derentur.unde ScGrxcis dicebatur, 8C Sextula Ifidoro Etymolog-1. 16. i
c. 14. quod effet fexta pars unci*. Proinde fcrupnla yere 4 id eft, drachmam & !
x ponderabat, xqualis plane noftris Gemalis Anglseis , Ita ut 71. ex auri libra |
cuderentur. Quales etiam fuiffeaureos folidos xtate fuftmani ex Novell. $i.\
eertumeft. Et fane videntur ad extrema Imperii tempora tales perftitifle. Niff
quod aliquid fraude 3c avaritia prxter leges 8c edifta detraâum fit à principi-
bus. Nam egopliires eorum Imperatorum aureos diligenter expendi, Valenti-
niani, 8e fratris fui Valentis, Arcadis, Honor», 8c aliornm, omnefquefiaud
paucis granis pondère jufto leviores reperii. Legitimum tamen pondus erat 4.
fcrupulorum ut dixi, 8e proinde de noftro valebac 10 s.
, Semi f i s aurei Valentiniani, rtiam cudebawr, qui valuit denoftro y s.
A f r e i Romanorum nurnmi proxime declarandi, quos Aureos Denarios Pli-
„ i „ l „ . e . 3. DiehrHHJ tfnd Prifcitn-lib. de f t r jen iu a appella«, five quod
eafdera imagines quas argentei denarii oßendebant, live quod magnitudme ad
oculum non multum ab iisdifereparent. Quorum tres yanetates apud Romanos
fa&as Plin löc&tllegat. meminit. Verum tarn corruptus nie Plittu loeus eit, ut nihil
inde certFvel divinando elicipoffit. Veruntamen ex aureis nummis qui lu-
perfunt adverto prifeum Aureum Romanorum Confulum temporibus procu.
fum duos veteres De«rfwrargenteoi ponderaffs. ut ex iis qui fuperfunt explora-
tumefti Vide Anton Pois. Ub.de Num. Anttq. c- 9- Ita « 4 » . ex aun hbra
cuderentur. Duas proinde drachmas cum f pendebat. Valu« proximç de no-
flro 17 s . id .o b . qa. , , , . f
Äureus Recentior, circa prima Imperatorum tempora (utvideturj proculus,
parte feptima aureo prifcolevior fait s Drachmas enim duas,pendebat, ut 4*
erx Auri Libra cuderentur. qùod in multis, poft Budaum de AJJe.1,%. Hotoman-
uumde Re Nunmaria vag• 314- 8c alios, expertusfum.Äo/i/« Anglicis (Spurre
Rl*Ls) P*res pondère vel Nobilibus Eduardicis, quibus etiam fere paris
indicatur» funr. Valuit ergo hic recentior aureus de nummis noftris u s. _
Triensetiamvel Tremifu fu t vocabacur; id eft, aurei folidi pats tertia.
Ifque valuit noftri 3 s. 4 d. .
Scrupulum denique pars aurei Solidi quarta : Quod de noftro valu«
Aurei ergo Romani didraçhmi fuerunt, talefque perfeäe perftiterunt, per pri-
morum quinque Imperatorum tempora, ufque ad Neronem.Buda.lib i.de Aye
Inde fraude 81 avaiitia principum, paulo jufto leviores faöi funt pondère. Nihil
tamen de valore 8c poteftste deceflit. Prima ut dixi diminutio fafta eft fub
Nerone, fed perexigua, a aut 3 granorum. Paulo adbuc major fub Galba. Ner-
va autan, Trajani, Hadridni aureis 8 momenta five grana ponderis défunt 1 .
Iis autem quos Vcfpaßanus cudit, 10 detraäa funt ; Quam diminutionem etiam
Aurei Antonins Pii, M. Aurelii, Severi.Scc. fttbierunt. Inter hos tamen <
, pomitianus, T iti frater Sç fucceffor, aureis integrum fuum a drachmarura pondu*
reftituebat. Æ . r J.
Aurei ergo Imperatorii apud Romanos, aut dxdrachmi fuerunt, aut pro di-
drachmis permanferunt, ufque ad Alexandri Severs imperium. Nam eo Impe-
rante aurhore LamPridio in Alexand-Severo primo cufi funt.
Semijßs Aurei. Id eft, aureus drachmalis , .qui-frilicet pendebat drachmam.
Et valu« ptpinde de noftro 7 s. ö d. ' . ,v *
y Trmiffts Aurei.id eft, f riens feutertia pars. IJqiie valuit denoftro j s.
Atque h*c futc aureorum nummorum conditio ad Astreliani tempora, qui de-
nuo ad didrachmas rediic r Neque àlia fuit eorum conßitutio, dum Roma Imperii
Romani fedes permanfit.
C A P . X V .
De Aureis Nummis poft Imperii federn Byzantium tranflatam.
A t Confiant inus Magnus aureum qui ante didrachmas fuerat, ad drachmam
umm, 8c iepeimam drachm* partem dednxic : ut denarii argentei veteris Roma-
ïiexquifite pondusobtineret.Etenimin Ccpteml.t.c.Th.de PonderSeptemex au-
i uocia cudi ftatucbac fex libra, id fuit 84- ) Quem tarnen 4 Scrupulqrum ( nova
Scrupuli nocatione, quod io grana cum \ contineret; faftum iri edicit. Ifque
poft tempora Confiants™ Gracis Romanis, Solidus; femper didhis eft
tum in Novellis fuftitiani, tum aliorum Orientalium Gonftitutignibus, tum dé-
6à.
C A P . X V I .
De Argenttis & are is Nummis Imperii Byzantium tranflati.
MiMoekiov, Miliaripum a pendebat drachmas. Novel. 1. toy j
cap.a. Sell. i. partem enim odavam Aurei Solidi valcbat, cum» Ceratiis \
( magnis fcilicet auâifve) Cedreno ubi de Leon. Conone fermonem facit authore :
confiée. Suidas in UihiAfifiov, tamen decimam effe dixie ('variavit fcilicet cum ;
tempore auri pretium : ) fed » drachmas cum haberet, valuit de noftro 1 s. 3 d. j
K«etrw. Cerates Ifidoro in Etymol. 1. K .c . 14. Siliqua cornuta eft, ob |
Lun* ut creditur crefceiuis notam qua flgnabatur : quo figno fupra ceratiuin |
commune feu filiquam excrefcere intelligebatur. Argenteus nummus fuit drach-
m* pondéré, fed Ceration diftus, quôd Ceratio auri, crefcenti fiempe vel ma- j
gno, fquod filiquam cumdimidia compleâebatur, id eft, ftmiobolum ) pretio j
xquaretur. De noftro proinde valu« 7 d. ob.
Kiomoy , Siliqua vel. Ceraùum fimplex. Argenteus nummus, fed ita ap- j
pellatus quod pretio 4 granorum auri fid pondus eft filiqux J xqualis effet, i/i. 1
dor. ubijupra. Vigelima quarta pars Solidi auri, ut eft in Novel. 31. fufiinia- j
ni, Valuit noftri yd.
foAit, 40AÜ«, Beilis, cujus in Kiftoria Eufebii,Hsfior. Ecclefiafi. \
lib. 10. cap. t . 8c alibi fxpe mentio : xreus nummus fuit, ut Lampridius in 1
Helsogab. ferreus, ut Euftathius ad 1 Iliad, dixit ; fic diftus , quod i
folii inftar in cenuem braîh'Olam percuffus effet.
Duodecima pars Siliqu* fuit, ut fuftinianus in Leg. Georg. Idem dicit Zo- I
nor as Tomo 3. 8c Cedrenut ubi de Leone Conone loquitur. Valuit proinde de |
noftro q* q. 8C
Nummis Romanis omnibus dedaratis, quorum nomina ex yeterum feriptis eli.
cere poitui : figurâtes prxcipuorum notas fubjicio, quibus indicabantur 8c in ,
nummis, 8e in foriptis. Itaquenota Affis quoniam ab initio Libralis fuit, erac |
L- Seftertsi. quod duas libras aéras 8c dimidiam poteftate continerer, erat HS, j
vel HS. Quinarii feu Vidoriati, erat V . Denarii denique, x. vel * ,
C A P . X V I I .
De Summit Nummorum Romanis.
L ) e Nummis dixi, dc Summit Nummorum proxime dicam, qui fuerunt in-!
Roma norum uftt. Ill« autem tres,
Seftertium, genere neutro ( Nam in hoc nomine vulgarem opinionem & ,
nos iequamur; 1000 Sefiertios continet, ( Quantum lege Julia Sumptuaria, 1
nuptialibus convivifs impendere licebat Augufii taaipore, ut Gellius l. i . c.m . |
meminit;. Id valuit noftri<7 li. 16 s. 3 d.
Libra feu Pondo, uncias continebat argentiduodecim, id eft, drachmas feu
denarios recentiorcs 96. Parte ini vigefima quarta minor quam Mina Attica.
De noftro valuit 3 li.
. Talentum, »4 feftertia continet, £900 Denarios recentiores: Idem plane cum
Talento Attico; Nomina enim Talenti, Min», drachm*, Romani acceperum a |
Grxcis, ut Grxci a Romanis libram 8c nnciam, fqux illis^T^. 8c ivyyta) Gale. |
no lib. i - de Compof. lAcdieam.fec- genera id agnofeente. Id proinde valuit de |
noftro i87li.ios<
Sfor tula, fNam 8c earn adjicio, quod fxpe occurrat, 8c fummula quxdamfu- |
it, 100 enim quadrantes, id eft, feftertios 10 continebat.; Merces erac olim fa-
lutationum ambitiofarum apud Rortianos togatis , Red* coenx loco comitibus
8c affeclis a viris principibus data.5 ut Budaus lib. y. de A fie, 8c alii norarunt.
Mentio ejus in Sueton. in Nerone• Domitiano, tire. Poet is, tsc antiquis inferipti- J
onibus fxpe. Fuit autem Sportula noftri 1 s, 6 d. ob. qa-
C A p. x y n i .
De Sefitrtio. E t arte Romana Numerandi per feftertios.
OEfiertium, ^in neutro genere, quod nunc invaluit, obfervo nunquam.in nu- i
mero fingulan apud veteres Romanos occurrifle. Vide Agricol.l. 1. de Ponder, j
dr Temperatur. Monet, dr Hotoman. 1. deRc Nummarsa. Trail, de Seftertio• I
Nam 8c Prifcianus lib. 7. negat Seftertius neUtrum habere genus; Et perpetu*
um ejus nominis filencium in Varrone, Plsnio. Volufio, Prifesano, idem com*
probat , licet its perfxpe fuiffet occafio ufurpandi , fi nummorum funv
mam defignaffee: fic denique ratio quam de Nomine afferunr, fcilicet Seftertium
appellari, quod duas argenti libras cum femiffe contineat, cum reipfa nen
convenit,id eft, cum millefeftertiis. Nam hiiefficiunt7 li. 161.3 d. at ill*
tantum 7 li. 10 s. Tamen plurale nomen Seftertia fxpe legitur, 8c quidem eo
fenfu ut 1000 feftertios fign:fleet.
Ars autem Romana numerandi per feftertios in tribus his regulis confiftic:
Primer. Si nbmen numeiale convenit cafu, numero, & genere cum Seftertio,
tot prxeife indicat, quot efferuntur, ut f exempli gratia; Decern Seftertsi to-
tidem defignat. _ I
Secunda : Si nomen numerate alterius cafus jungatur cum genitivo pltaral»
nominis Seftertius, ut Seftertium, tot qoidem millia indicancur, ut ex- gr. D£* 1
cem Seftertium, denotat decern millia feftertiorum. -
Tertia: Qu«>d fi Adverbium numerate, jungitur cum feftertiis, defignat to-
tidem Centena millia: ut Decics feftertium valee decies centena millia fefler*
riorum. - Quin 8c adverbium numerate ipfum , fine aliqud adjefto pofitum
idem indicat, ut Deeies, aut Vigefies, dre. tot centena feftertiorum millia*
vel ut loquuntur, toe centena Seftertia.
C A Pi
J L 1 0 ( H U M a u B K B
G A P . X I X .
Sutunta «juadam RomanorumNummum, eorum in tsoftris Dcelaratio.
C Amillimulûa yooooo xris, id eft, Afiium.Liv.lib.rf. Ingens pro ilia tempe*.
Rite apudRomanos Summa. De noftro valuit 1 ytf 1 li. 10 s.
Mille Denarii diurna merces Hiftrionis Rofcii. Macrob.Sacurn.lib. 3. cap.»«
Quod de noftro fuit 31 li . y s.
Decern millia Denariorura, Thaidis meretricis poftulatum a Demonnene, ut
Gellius lib 1. cap. 8. tnemin«. Idemque pretium à Platone datum pro tribus Pni-
lolai Pythagorici libris, Gellius lib- 3. cap. 17. Denoftro 3 i t li. 10's. '
Remuneratio Centurionis ab Antonio, ejus qui capuc Ciceroms ei attulif,
, , 0ooo. Denarii fuit. Appian. lib. 4. CiVil De noftro 7* t .l i . o s .
Qaadringenta feftertia, id eft. quadringenca millia feftertiorum, Genius eque-
firisfuit apud Romanos. Plin.lib? 3J.c»p. i . Valuitquedt noftro 3 'ty .li. ;
Oftingenta feftertia, ( priori« duplum j fenatorius Cenfus ante Adguftum fu«>
Saeton. in Auguft. Quod valuit tfiyo. li. .
Auguftus autem Senatorium Ccnfum ad 1100. feftertia perduxit, Sueton. Ibid.
Ouod noftri eft 9377. li. . I I IH H ; H I
'Cicero [in Paradox»] centena HS, id eft, feftertiorum tot millm redituum per-
cjpiebat è fuis prxdiis. Id fuir, tantum, noftri 781 l i. y. s. •
pecies centena millia feftertiûm maximusapudRomanos dotismodus,utBu-
dxus de Affe lib.4 . cx Juvenalcdocet. Denoftro fuity li t . li. 10.s.
Julius Cxfar Servilix ( matri Bruti ) dedit margaritam, quam fexagies merea-
tuseft. Sueton.in Julio Cxfare. Noftri fuit 4^87y.l>.
Unio Cleopacrx propinaca Antonio centies feftertiûm fuit, Plm. lib. 9. cap. 35.
Quanti etiam C- Caligula coenavit, Seneca lib. de Confelac. adHclviam. Valu«
denoftro 78111 li- . ■ .
jEfopus Tragicus ex arte Hiftrionica filio fuoreliquit ducenties feftertium. Ma-
crob-Siturnal.lib. 3 .cap. 14. Fuitiddenoftro lyétyo li.
Ornatus Lollix Paulinx qikdringenties feftertium fuit, Plin. lib. 9, cap. 31-
Quantum etiam legimiis fiiiffe tribuclim Gallixà Cxfare impofitum, Sueton in
Julio & Eutrop. lib. f . Qjantdra denique ex Sicilia contra leges abjtuliffe Verres
accufatur à Cicerone, Aftion. t. 3. y. in Verrem. Quadringcnties fcftertièm autem
de noftris nummis eft 311100 li. . . .
P. Clodius habita vit in domo empta centies quidragefics fepttCS, ut meminit
plinius lib .31. cap. îy. D : noftroidfuit 1^48431** '5 *• ...
Curio films contraxitxris alieni fexcen ies, ut meminit Valerius Max. l«>. S.
t>p. 1. Id noftri fuir 4*8710 U. j r,>
At Milo debuit feptingênties, narrante Plïnio lib. 3<. cap-15, Qlloa ruit
194687s li* ’ " . . •
Julius Cxfar autem oppreffus xre alieno dixit, bis millies & qumgenties centena
millia fib'i effe oportere, ut nihil haberet, Appian. lib. 1. Civ il.lddeno -
1 Iro eft i9fî« l î li* [ S|B8 «je
I Vcfpafianus primus è fifeo. Rhetoribus Grxcis & Latin«, annua centena tio
I confiituit, Sueton.in Vefpaf. 18. Id valuit noftri 781 li. 7 s. . ..
! Illatafunt inxrarium à M. Livio 8e Cl. Nerone Coff. Tricies % oâogmta mUr
lia feftertiûm, Liv. lib. 18. Denoftro ay<87yli.' _ . ....
Area fori Romani , quod de nunubiis Julius Cxfar inchoaV«, fuper millies
feftertiûm conftitit, Sueton. in Julio Cafare za. Id denoftro fuit 7 8 iiy o l i .
Relatum à Scipione Africano inxrarium Romanpm.bis millies feftertiûm, Liv..
;lib. 38. Id denoftro valait 1 ytfnooli.
Bis millies centies illatum xrario ab Æmilio Paulo ex Macedoni* manubus,
j Velleius lib.». Id fuitde noftro i640tf*j li. _ ..
Stneca apud Taciturn lib. 13 Annal, fatetur fe quadrienuio çomparaffe ter mi 1-
1 liesreftcttiûm, quantum 8c Eprius Marcellus 8e Crifpus Vibius,& Palus Clau-
diiLibcrtus, dienneurpoffediff-. IdCrat2343710li.
Lentulus Augur, antcquam.libertini eum pauperem feciffent, quater, millies
feftertiûm fuum vidit, inquit Seneca lib. t Benef. Quod fuit de noftro jnyooo li.
Pecunia quinque Julii Cxfaris triumphis è manubiis lata, fexies millies 8c pau-
loampliusfuir. Vc lleiuslib.i.De noftro4687500H. _ ,
Tiberius Cxfar corrafit 8c reliquit vigefies feptics millies feftertium. Q«oq
lotum anteannumCa'liguladiflipavir,Sueton in Cai.iguU 37.Id valuit »1093750 li.
Nero bis 8c vicefies millies feftertiûm donationibus cffiidit, reference Tacito,
lib. 1 Hiftoriar. Iddcnoftrpfuit 171875C0U. .
Qui Tiridati urbe difeedenti donavit fuper millies fcftertiûm.Sueton. in Neroae.
31. Id fuit de noftro 7 8 i»yo li.
Et eid'em Tiridati in urbé moranti, numroûm ( id eft feftertiorum; 800000 diur-
nierogavit,Sueton.ibid. Id fuit «»yo li. _
Vitcllius pauciflimis menfibus ( iiiquit Tacitus lib. » Hiftoriar. ) confumpnffe
creditur nôvics millies HS Id denoftro fuit 7031 xyoli. ..
Vefpafianus proteftatus eft in principals fui initio, ob fummam xrarn diffipa-
tionem, quadringenties millies opus effe. ut Refp. flare poffay : Siieton. in Ve.
fpafiano >6. Maxima ea fumma omniumquz in Romanis leguntur Hiftoriis. Valuit
de noftro 3 i»jo8ooo li.
Redemptio Rom* à Gallic mille auri librxfuérunt ( una P. Clodiidomus, tri-
plopluris poftea conftitit; authore Plutarcho in Camillo 8c Liv. lib. y. Id valuit
noftri 3<coo li.
Cxfar ( DiElator) in primo confulatu 3000 pondo auri furatqs è Capitolto,
tantundem inaurati xris repofuit, ut rctulit Suetonius in Julio Cxfare 49. Id valuit
denoftro 108000 li. '
Oftavius Cxfar in Celiam Jovis Capitolini intulit auri pondo itfooo. Gcm-
mafque iufuper & mai gantas feftertiûm quinquies millies, Sueton. in Augufto.
Qiiorum, aurutn valuit dé noftro 57^000 li.
Gemrn* vero & Margaritx valuerunt 390^150 li.
Reliquix bpum Craffi, poftquam decimam eonfecraffet Herculi, atque publico
convivio populum Romanum excepiflec, & civibus infuper fingulis dediffet 3.
menfium triticum, fuerunt talenta 7100. Plut, in Craffo. Id valuit de noftro
*45 «xyo li. . .
Plin us lib .33. cap. to; autem in agris eum poffediffeTcnbit bis millies çen-
ena millia feftertium. Quodde nôftrofuit iyteyoo li.
Antiochu? pro pace Romanisfolvitex pa£to 15000 talenta, Liv. lib. 33. Id de
noftro fuit »8<»y°°di.
Mulfta Afi* impofita à Sylla ob defcâionem, talenta fuit »0000. Plutarch, in
Sylla. Quod facit denoftro 3750000 li.
Tributum impofitum Afix ab Antonio »ooooo talenta, Plutarch, in Antonio.
Quod dc noftro facit 37500090 li.
C A P , XX.
. De proportione Auri ad Argentum.
■ T lucnJentior fiacnoftra qu* prxeeflit num U morum traâatio,de auri argtntique
proportione, pretiis, & temperatura, pauca adjicienda funt. De proportion
autcm imprimisfrieiuium, auium obcinerc è natura fua quod cxtfrismerallis.prx
ftec : quia exteris & pitrius eft, utpote magis liberum 8c fegregatum ab ext
mentis, 8t etiam in m xcione ipTa perfeâius, utpote exquifitiftima aftionc
loris elaboratum. Metalla en m omnia licet in mixturx fux radice & initio,
miliafcrefinc, varios tamen rxeretionis, coâionifque gradus forciumur. Verum
quod certa proportione, argenti aut aliorum metallorum pretia aurum fuperec,
id non ^,natura.eft, fed confticutione principum. Proinde proportio ea auri ad
argentum quayn fipra affigryivi, fcilicet duodecupla, perpétua non fuit, fed vel
pro copia auri aut inopia, vel arbicrio principum fxpe variavic. Julius Pollux
lib. 9. Onomift. cap. de Talent. & apud cum Menander ; & Hefychii
atquc aP°d ilium in vocabulo fävoit Polemarchus, cam decuplam facie.
Quin & tantum foifTealiquando, non majorem , apparet ex Livio, lib. 38.
ubi k Romanis paâuta cum Ætolis fuit, ut fi aurum dare mallent quam argentum,
pro argenteis decern, aureum unum pcrlqlverent. Idemque fane plurimum ob-
tinuiffe vidcturiivvetcri Grxcia 8c Afia, quodde Grxcis ex Dione Zoniras it
Tom. 3. obfervac, quod & de Perficis è Suida in A«y*x«( non obfciyie cognofci.
tur. Plinius lib. 33..cap. 3. proportionem auri ad aigcntum, cum primùm Ro.
m« fignaretur, prodidit fuiffet quindecuplam, nam auri fcrupulum.toquit,valuit
feftertiis vicenis. Tempore verb- Arcadii & Honorii confiât fuifle fere , ut 141
ad unutq, ut ex eorum conftitutionibus [In lib. 1. cap. dc Argent, prêt.] dare
elicitur. Valuit autem interdum aurum ut 1 Par. 13. argenti, etiam apud Afiiti^
cos, ut evidens, ex Herodoto in Thalia, ubi unum talcn.um auri 13 argenti talen.
tis taxatur. Porro, ea proportio aliquando fuit, ut 1 ad 1» * ut cum Aureus Rom.
anusdidrarhmus valeret feftertiis centum, ut in Galbz temporibus, ex colla,
none Suetonii in Othone, 8e Taciti lib. 1. Hiftoriarum fuifle cognofcimus, Nam
de eadem Othofiis largicione locuti, ille aureum, hic centum feftertios eam facic,
ut etiam Dion lib. yy. »y drachmas, quod in idem plane recidit. Ac proportio
auri ad argentum eelebratiffima, & quz plunmum evicir, eft duodecupla. Q^iam
non folum Plato in Hipparcho, veram effe illorum metallorum analogiam ft
8c apud Romanos circa Plimi cempora valuiffe video, lib. 19 cap, 1. qui quatuor.1
denariis unum auri fcrupnlum permutari feribit, Verum & can Jem xftipiatioxiem.
proportionémque apud nos, aliafque genres plnrimas jamdiu obtinuerunc
ilia autem ucriufque proportione, ftatuendum eft hunc in modnm utriufqui
t alii pretium & xftimacio,
C A P. X X I .
De Auri dr Argenti pretiis.
CArgenti, 3 li- ? Continet Libra i i
Alrgjt Libra<Auri valet 36 li. Mlncias. Pondérât gra-
CObïtû Bud. de Aftel.%. 37 li. lo s o n a 6912.
’ o vyyia VnciaA r
Argenti
^Argtm
Afaxpn Drachma-
Tripp* Scrupuluml
Auri
■ r Argenti
yOßs>K@- Obolus^
« Aüri
5 s.ft Continet uncia 8
>drachmas,: ponderat
3 li-jgran a 576.
7 d. ob.2 Continet drachma;
. . >3 fcrapula I Pon- 1
7 s. 6 d . j derat grana 72 . I
2 d. ob Continet Sclfupu-
|lum O bolos 2. Pon-
2 s. 6 d. derat grana 24.
1 d. q*. Continet Obolus Geratia
^feu filiquas 3. Ponderat
i .ic r a n a r Argenti
KtyiTM Siliqua^
1 3 d.s grana 12.
c. f . o Continet Stfiqua feu
^Ceratium, ponderatqj
5 d. fitaria feu grana 4.
q». q
%i7ÀfSor Granum
Argenri : : f
C A P . X X I I .
De Aurei dr Argentes Nummi Temperaturis.
Supereft uni confideratio de auri & argenti temperatura, quz eft ejusperniix-
tio cum materia aliena : Aurum enim.A> gento. Argentum xre temperant, ut proinde
in aureis 8c argenceis nummis varii obferventur gradus ppritacis, Aureorum
autem omnium puriffimi, Darici funt. Darius enim Herodoto reference in
Melpomene, quoad fieri potuir, omnem mareriam alienam cxcoxic. Quod 8C
inter Romanos Imperatorcs Tacitus fecit .* Obrizum Monetales viri id vocant: '
nam in cffitiina monetali natum id nomen foiff.. cui tamenaliamoriginem quidam
aflignant, [ Obrizum iis quafi ophirizum, id eft. aurum ex Ofhir allatum.1 Pli-*
nius lib. 33. cap. 3. non obfeuie fignificat. Eft autem Obriza examen feu pro-
batio per ignem a'cerrimum, qua Qtnms fere alien* macerix admixuo excernitur 3
Vide Buda. lib } de afte : dixi (fere ) Nam eoufque excoqui aurunj poffe, uc
caractx umus quadrans tantum relinquatur macerix alienx , id eft pars cotius
maflx nonagefima fexta, mctallarii agnofeunt, eamque puritatis gradum Edvar-
. dices Nobiles adeptos effe. In argento autem volunc neceffario relinqui qua-
dragefimam o&avam partem maten* alienx : verum exquifitifsimi monetales
affirmant aurum ad uicimum etiam quadrgntis caraflx quadrantem, id eft decimam
fextam caradx parrem defxctn 8e expurgari poffe,ita ut folum trecentefinu
oftuigefima quarta pars alieni meralli dcreli&a fic. Argentum autem decoqui
poffe, ut nihil prXter merum argentum fuperfit, licet non fine aliquaejus jafturq
illudfiat. Scribit autem Bodinus lib.». Theatr. Naturx, exAurificum ( ut inquit;
Parsfiorum experiment is, in aureis nummis Vefpafiani faftis, folam feptin-
gentefimam fexagefimam nonam partem defuiffe fummxeorum bonicati. Quod fi
.verum, trigefima fecunda tantum pars unius cara£tz macerix alienx fuperfuic ;
verum utcunque fuerit, funima aureorum Daricorum puricas, in Grxcis tamen
Ajyreis Philippi, Alexandri, Demetrii, &c. ut etiaiq in externis Profit 8c M s -
thridatis, admixta fere fuitquinquagdifha Argenti porrio[Vid. Agricol lib .»,
de ponderibus 8c Temperatura Monctarum.] In Romanis aucem quos fignarunc
Confults 8c Impcrarores ad Vefpafianum ufque quadragefima & oftava fine Argent
i port io. Quam cemperaturam aurei Tureses, Hungarics, veteres Hifpaui,
8c Ietc Ducati Vemti hodie fervant. Ducats autem Romani, Bonmitnfes, Lucenf
t f ,
Î sliii!'
■ 11