Be L in g u a Æ th io p i ç » , ô* S c r ip tu r e V e r ß o n e Æ th io p ic i P ro leg . X V .
ipfi non admodum ab «Æthiopibus differ i
nefctant ipfoi fudaos in fuo Haruch t
dicuntur • quanquam tun
m vocart linguam* lfmatli•
o. De verfîone Scriptura Æthiopicae pauca dicam, cum totam non
habeamus, & pauci fint qui de hac verßone vel lingua ejus militate aliquid
feriptum reliquerunt.
1. ' Confiât apud Æchiopes totam Scripturam lingua ipforurt), quam
Chaldxam & Gbeez ßve liberam vocant,efle deferiptam-,licet enim tantum
Pfalmorum liber, & Novum Teftamentum typis apud nos edantur, cum
Cantico canticorum & Canticis facris quidufdam aliis, tarnen totam eos
habere Scripturam tarn Vet. quam NoviTeftamenti fatis exploratum &
ccrtum e ft , totamque fperabam me in hifee Bibliis in lucem editurum,
fi promiflis ftetiflent qui exemplaria perfeda Æthiopica mihi promiferant.
Habuir dodiflimus Gaulminus in Gallia univerfum Vet. Teftamentum
Æthiopicum, quod ope D . ß ig o , viri undequaque d od iffimi, confc-
cutus eifern, niß quod exemplar ipfum Sereniffimz Regina Suecorum
commodatum & in ipßus Bibliotheca repoßtum, foreuito an fraude ali-
cujus nefcio ami(Tum , baberi non poterar.
2. Habemus Pfalmorum librum cum Cantico canticorum aliifque facris
canticis charaderibus Æthiopicis editum primo Roma anno 1 5 1 3 . poftea
Colo nix anno 15 18 . per Potkenium Prapofitum Ecclefiz S.Georgii apud
Golön.qui etiam ad ßnem Alphabetum Æthiopicum cum paucis ledionem
& pronunciationem fpedantibus adjecic. Exemplar etiam MS. Pfalmorum
Æthiopicum habui à D . Pocockio accurate feriptum, ex quo errata
qua in codicibus Roma; & Colonia im prédis quamplurima occurrunt,
correda & emendata. Novum vero Teftamentum edidit Frater PeÆthiops,
Pontißci Leoni X. ut dixi charus, auxilio, ut ipfe loquitur,
piorum Rom a anno 1548. Paulo tertio Pontifice & Claudio Abyffinorum
Imperatorei Primo vero Evangeiia 4. cxcuderunt cum Eufebii Canonibus
concordantiarum & Epiftolis Sandi Pauli, Epift. ad Hebraos, Apocalypß
& , qua ultimo loco ponuntur, A d is Apoftolorum. Ad ßnem etiam
Mißale Æthiopicum five Liturgiam adjunxerunt cujus in Bibliotheca Pa-
trum babemus Latinara verßonem : poft triennium etiam Epiftolas reli-
quas idem edidit .* unde eft quod in plerifque codicibus défunt Epiftola
Catholics quas vocant, quia poft reliquas édita. In exemplaribus quibus
ufus fum deßderabantur, & poftquam illas diu fruftra quaßeram, tandem
à d o d ilfim oD . Gaulmino, perfedum exemplar nadusfum. Cum vero
nihil unquam in hoc genere typis antea evulgatum effet -, non mirandum
eft navos multos & errata plurima occurrere, qua in editione noftra, ni
fkllor, emendata funt.
3. Ex iisq u z édita babemus liquet Ve t. Teftamentum apud eos ex
G r z c a LX X II interpretum verßone tradudum e ffe , quam, ut ab Apo-
ftolis traditam, in fummo honore primis Ecclefiz temporibus fuiüe nemo
eft qui' igno râ t, unde eft quod Pfalterii in Bibliis noftris verßonem
Latinam aliam non dedimus prater illam qua G r a c z refpondet, ubi tarnen
à G r z c a dilcrepat Æ thiopica, diferepantiam Latine exprimi curavi-
mus. Q u o d adN .T e ft .a t t in e t , mihi videtur ex G r a co codice expreflum
e l le , non ex Syro quod autumant quidam : nam qui Syrum cum Æthio-
pico conferee, plane percipiet magnum ubique in ter eos diferimen, &
fapiffi m e à Syro Æthiopicum recedere turn verbis turn fenfu Hoc tarnen
notandum, in multis cum Syro convenire, ut in Doxologia ad finem
Orat. D om. Matth. 7 . qua in Syro &Æthiopico habetur, at in Vulgata
{Latina, Arab. u t& in omnibus fere Grscis codicibus antiquioribus dee ft.
Matth. 2 2 .2 7 . hac verba, & in omni virtutetua, adduntur à Syro et
Æthiop. Cap. 2 3.8 . non legunt (5 Xptsit) Æchiopicus cum Syro et Vulgat.
Matth.2». 23. verba reddit plane ue Syrus. Sic A d . 3. 37.. verficulus
integer ut in Syro fic in Æthiopico deeft, et 1 Joh. 5. 7. verfus ille ,
(quern in plurimis codicibus G rsc is antiquis non extitifTe nota turn eft apud
Veteres » nec in Syro nec in Æthiopico exemplari apparet. Quod mihi
iprobabile reddit, non unum ex altero exprefium, fed utrumque ex antiquo
aliquo codice, qui in hifee ab aliis diverfus e ra t , fadum fuifle, quod
utriulque antiquitatera probat. Matth.27.49. addit Æthiop. ex Johanne,
dr alius rurÇus accepit lane earn, & confodit ea latus ejus, dr ejfluxit fan-
guis & aqua, qua non in Syr. Arab, vel Vulgata Latina ieguntur. Beza
"tarnen in duobus vet u ft is Godd. G r sc is ita legi notât. V. 56. addit,
£ t Maria qua Jacobi, & mater fofeph; q u s folum in Evangelio Hebr.
habentur. V. $3. cum Arabeconfentit addendo, poftquamrefurrexiffint,
See. & hoc obfervandum Verßonem banc textum fatis fidel iter plerumque
reddere, verumque ejus fenfum exprimere, obfeura qupque loca illuftrare,
ita ut ex hujus cum antiquis collatione multum lucis textui oriri pofiit,
unde temeraria & injufta videtur Jof. Scaligeri de hac verßone, quamvix
fatis intellexit, ccnfura, cum leribie, peflima fide eorum libros tradudos
e ffe, & malam fidem in Epift. Pauli reperiri, in quibus v ix tria commata
continua reperies in quibus aut verba aut fenfiis Apoftoli reddita fint,quod
qui Epiftolas diligenter contulerit cum verßone noftra Latina aliter fe habere
deprehendet.
x i . De A d is Apoftolorum innucre videtur qui ea edidit, fefecundum
Vulgatam Latinam tranftulifie, quodScaliger affirmât etiam vel puero ex
innumeris locis colligere baud difficile fo r e , cum tarnen hunc librum con-
ferenti aperte conftet Vulgatam non exprimere magis quam Syriacam, vel
aliam verßonem,imo in quibufdam à Vulgata plane variare verba addendo
vel omittendo,& aliquando fenfum plane alium reddendo. V erba etiam qua
ad finem Aduum Apoftolorum in edit. Æthiop. adduntur mala fide récitât
Scaliger, qua verbatim reddita ita fonant, Hie abfoluta funt A d a «Apoftolorum
, quorum preces & benediCliontsfint cum feriptore Tifpha Zion dr
cum plurimis illorum interpretibus,cum S . fohanue Prafedo (vel Dictators')
& cum omnibus noftris baptifmi filiis in fecula [seniorurn. Amen. Ifte A Cl us
Apoftolorum cujus Roma mult a funt tranflationes, Latina Çraeaque con-
formemfecimus ( vel contulimus) exemplari «Æthiopico,Patris can fa : f i qua
itfimus addidimufve condonate nobis & vofmet corrigit'e, quip pc hac non
ifecimus ab gloriationem ant qua ft urn, fed propter Deum, cujus caufam ha-
bent : fumus enim omnes filii Abuna Tec la Haimanoth. Ex quibus verbis
clare confiât Æthiopes iftos exemplar Æthiopicum ftcutosefïe in editione
fua, nonyero Vulgatam Latinam, licet Latinam cum G rxcaaliafquever.
Hones contulerint. Prsterea in A d is , ut in reliquo Teftamento, ledio.
nes Scripturz notantur pro diebus feftis fecundom ufum Ecclefiarum Æchi.
opicarum non Latinarum, ut A d . x. 22. ledio in Lampadihus Pafcht.
tis & in cruce. A d . 3. i2< le d io in Lampadibus Pafcbatis. A d , 4, i,
in die fefto Pafchatis le d io , & c . qua indicare videntur eos exem.
plare Æthiopicum fecutos fuifle tarn in A d is quam in libris reliquis. Quid
iraque dicendum dc ipfius interpretis aue editoris verbis qus adfert Lud,
De Dieu in Appendice ad Evang. Matth. ubi adducit verba authorum
(ut ipfe exiftimat)tranflationis hujus Ætbiopicæ ad finem Evang. S. Match.?
Propter Patrem Or Filium et Spir.Santt. et propter elellos, & indutos cruce
leCtores hujut libri me mores eftdtenoftri in precibus veftris fan Cl is, frat run
veftrorum expeCtantium fpemrefurrcCtionis filii, & ttrntrii, T e tr i, Pauli
& Bernardini ( nam omnes nos filii eAbuna fumus, planta §dti mantis X/.
banon. ) Labor animus in hoc libro afflictions magna ; unde notât D e Dieu
eAbjJfinos five tÆthiopes Patriarcham fuum non alio nomine quam Abuns
i. Pater nofter, nuncupate : quod au tem fe dicant plantam fidei mont is Libanon,
fignificat dérivât am ad ipfos fidem a Syria Chriftianis, qui mom cm
Libanon incolunt. Sufpicatur etiam cautionis gratia id expreffum, ut con.
ftet e x illorum numero eos effe, qui Maroni tas mont is Liban't fecuti Ponti.
fic i Romano fe fubjecerunt, quod a Maronitis iftius mont is anno 1182,
faCtum ex Setho (falvifio didicimus, at que inde de antiquit ate dr auClo.
ritate hujus tranflationes non obfeurum judicium fieri pot eft. HadenusDe
Dieu. A t primo fallitur vir dodus dum audores tranflatiônis facit cos,
qui ipfam Roma edjderunt & typis excudi curarunt •; in editione enim
tantum, non in verfione laborarunt Petrus Æthiops cum fociis Paulo &
Bernardino : quod & ex ledionibus diebus feftis obfervatis ic ubique no-
tatis in hac verfione confiât > hoc enim plane oftendit ipfos verfionem
apud Ecclefias fuas ufurpatam edidifTe, non novam condidi/fe, qua fane
nulli ufui inferviiflet. Quod vero dicunt fe Æthiopes elfe & filios Abuna & !
plantam de monte Libanon, multum errât vir dodus in verborum tranflatio* !
ne, cum alium plane fenfum habeant, nec per plantam fidei e x monte Libanon
reddi pofiunt, fed proprium nomen Abuna exprimunt, & ita reddi.de- 1
bent, Sumusenim nos omnes filii AbunaTecla Haimanoth montis Libsni
qus eadem verba ad finem S. Matthxi, & ad finem Aduum habentur, unde
omnia qua ex his verbis deducit De Dieu, fublato hoc fundamemo
corruunt.
12. De antiquitate hujus verfionis non polfum Scaligero fubfcribere,
qui vale reccntem elfe, & ante Juftiniani tempora fidem Æthiopibus non
prædicatam fuilTe magna fiducia affirmât • cum vero hoc manifefte fit hum
efie, & omnibus antiquis feriptoribus contraire fupra oftendimus, etiam &
hoc de ipfa tranflatione à vero alienum elfe ftatuimus:fi enim fides Chrifti-
ana.ab ipfis Apoftolorum temporibus ab ipfis recepta fuie,quod fupra evici-
mus,Ecciefla vero fine Scripturis effe non poteft,cumq- etiam nullam aliam et.
ullis Hiftoriarum monument is ipfos habuilfe probari pofiit,primis vero il!is!
temporibus omnes fere nationes Scripturam in linguam fuam converfim
habuerint, hinc fane probabile videtur à primis nafeentis Ecclefiæ Æchi-
opum incunabulis verfionis hujus origfnem accerfendam efie. Ideo ab
exemplaribus G ra t is antiquis, à proximis Apoftolorum. temporibus,
tranflationem banc derivatam efie probabiliter colligitur. Hoc enim
manifeftum eft magna antiquitatis argumentum, quod cum antiquis Grc*
cis exemplaribus in multis locis concordat, ubi aliter hodie legunt codicesi
Graeci, ut ex variis hoftrijs ledionibus G rzc is liquet. Feftaautemquo-|
rum ex Scriptura lediones annotantur, non in omnibus ejufdem cum!
rextu antiquitatis funt, cum illorum multa temporibus pofterioribus in-
fertafint, ut in Syriaco textu videmus, qui tarnen fatencibus plerilqiic I
non multum poft A poftolorum tempora confcripcus eft. Confuetudinem
tarnen banc dierum feftorum in genere antiquiffimam effe, & Catholics
traditione niti, hinc contra Novatores noftros fedarios plane confiât,
cum in omnib* per Aliam Orientis Ecclefiis, u t ex verfione Syriaca & A»*
bica perfpicimus, etiam in Æthiopicis per Africans, ut & Latinis per Euro*
pam, hanc confuetudinem obtinuifle clarum fit : qui quidem confenlus
orbis Chriftiani necelfario probat hoc ex aliqua authoricace qua totam ;
Ecdefiam obligare pofiec ortum fuifle ; cumque in Conciliis generalibus
hoc non primo conftitutum, fed Temper fupponi videamos, nec in Scriptu-1
ris exprefle mandatum, non ex alio fonte quam ex Apoftolica tradition?,
profluxilfc manifeftum eft, ut longe antehac S. Auguftinus de talibus ri-
tibos pronunciavic.
Ut vero iis qua à Lud. De D ieu & à Scaligero dicuntur de hac verfione,
(quafi, fc. à Petro ejufque fociis primo confeda fuerit, qui earn Ro*
ms ediderunt, & quod recens fit) fides à credulis non adhibeatur, plaçait j
verba qua ad finem Evangeliorum adjiciuntur ex Æthiopico exemplari
Latine reddita hie adferibere : verba enim qua ad finem Aduum habentur
Paragr. przeedente retulimus.
A d finem Matthai, Tropter Patrem & F ilium & Spiritum fanCluitj
propter eleCtos dr indutos cruce, leClores hujus libri memores eftote nojlriu .
precibus veftris fanClis, fratrum veftrorum Tifbha Z ion Melzazo, T w f
Wald & ternarii, Tetri, Pauli, dr Bernardini : fumus enim nos omtieifi11
esfbuna Teel a Haimanot montis Libani: e labor avimus hunc librum if" !
fiiClione magna.
Ad finem Marei, Memores eftote Petri%& Pauli,qui nobis propter De»* ;
opitulaii funt, & noftri memores eftote iu precibus veftris, laborum fc. ttytëj
rum ob hunc librum. In multa affliClioue elaboravimus y00 mvothbu>\
ju x ta bcneplacitum CD ei : E i & Trinitati ejus convenit laus. tAenf
Ad finem Luca, Benedidus fit Dominus qui ad gratiam recordari vos f1’
tit, ut agnofeatis gratiam Domini noftri Jefu Chrifti -, Tauper ego & ,
Cl us ju xta ritus Pat rum meorum,peregri»us Jerufalem etiam adivi tivmt
tern Roma, atqut mecum frater meus Tanfa Wald, eb quod non atten^f
mus verba eorum atque mores. E t Romanenfes admodum benigni funt, # p.
Pontifex eorum Maximus, & omnium Cbriftianorum Antiftes, qai r" ,l
funt fide, cujtu nomen eft Paulus tertius Farnefitu. Finita J*nt
ba Evangelii, & beneplacitum Dei habent qui in praceptis atque riwfik
ejus ambulaqf. “D iligant, mifereanturque noftri omnes bent, quorum ope ft*’>
ftcsffti
3Paóleo.XVI.
■ in » " - hancimpreffionem, dr JOO libres conftgnavimus. Memores eftote
I nfflri vos omnes Ec clefia Chriftiana «Æthiopica, corumque etiam memo-
I res Vfl in for ore funt reCla fidei. Sumus cum Komanenfibus nos viri «Æ-
\biopi£, teftt Spirits* SanClo. Ad finem Johan.
RenefiClus fit Deus,qui auxilidtus eft nobis in Evangeliorum imprefftone ab-
•folvenda : Eum denuo obteftamur, ut reliquos etiam libros nobis manife-
Jet, cui Laus. Amen. Agite nunc, defieamus apud Great or cm atque D r
minus» noftrum cum premia Lament at ionum peritiffimo, tempore calami-
Ustis filtorum Ifrael per manus Nabucodonoftn adeo ut obliti fint fefto-
D e L in g u îi T e r f i c a , k ? V e r fto n ih iis Serrpturce T e r f id s
P R O L
. atque rituum fuerutn, diripiente Mo dorsum D e i ipforum, atque libros
eorum, utpoti inutiles, comburente Par eft, ut nos etiam lugeremus
miferanda eaptivitatem hominum noftrorum et mulierum. Quz.de afHidione
magna & perfecutione habentur, intelligenda funt dc invaiione Æj;hibpum
per Arabes Muhammedanos tunc temporis f a d a , qui omnia vaftarunt
Ecclefias, urbes, & pagos ubique combulTerunt, & Æthiopes plunmos
captivos abduxerunt. Ex his vero luce clarius.conftat, Petrum & ejus ld-
c-ios, non fuifle audores Verfionis Æ thiopica, fed earn typis primutn edi-
difle, ipfamque Verfionem multo antiquiorem elle.
E“ G T
he Lingua Terficat & Verfiontbus Scripturoe Terficis.
Perfia d im Vocata Cuth. & Elam. Sub Gyro diCla Perfia ab equitibtts. 2. Dc lingua Perfica 3 Plurima voce
g j B B a B B B 4 - V ü t i u m m O m U . 5. D , u fr Ungut P,rfic, . t . T x K r fm ib * , S c r ip n r .P e rS n
8. De Pfalmorum exemplaribus Verficfs. 9. D c Evangcliis Perfide. J
Perfitq iadem cum Germant"-
. 7 .' De P entafcHcho VerficopErfiaiïi
olim fub nominibus Cuth & Elam notam fuifle, teftatur
^ A Jofephus, qui Antiq. 1 .7 . fenbit fuilfe n^-
»r *wy'tra<> P erf arum gen tis- condiiores -, & lib .9 . cap. 14. Samarita-
los didos Guthaos, quia «4 tSU xavy£f i^Anmirm $lwcu, S.uni
** t? fkpert\J); Kai erhutfilf <Ht %%>* %*•!*■ * -, quia ex Cutha, regione
r,c diCta,trauflati f unt, Iftac vero eft in Perfide,)aut fiuvia qui idem nomen ha-
. Frivolum enim e fi,& a fabulis petitum, quodqwdamaPerfeoPerfa-
tn nomen deducunt: nec verum e ft, quod alii feribunt, a feipfisArtzo s
lidos elfe, quo nomific foli Heroes & Magnates didi -, nec Charfachas,
iuomodo eos vocabant Scythz per retaliationem .• cum enim P erfz ipfos
Focabant Sacas, inde illos Charfacas, quafi' appellabant. Oc-
^afionem mutati nominis dedit Cyrus Monarcha Pérfarum primus : nam
pm, tefte Xenophonte, $>. 1. Gyropad. ante Cyrùm rarum eflet in
lerfia eqüum videre, ( regio epim montana ad equos alendos, ut£r ad e-
ittitandum minus apta erat;) Cyrus primus omnes a téneri^ equitare juf-
Bt, & edido .lancivit, ut ignominiofum effet, f i quis, qui equitaré polerat,
Woftea pedes i f et .-unde apiid eundem Xenophontem legimus lib. 4. equi-
le s (latim Perfas fados, & q u od vir.probus nemo haberetur, qui pedibus
■ Itro iret; & , nt Herodotus, pueros a teneris hac tria addifeare cura-
■ ant, inarijm ■ n’çêim ^ *\nBl£oàxu, equitare, fagittas mittere, dr ve-
I adhere. Cum vero Arabice fignificet equum, Sc Vha-
I “ c5“ tei"» ut & Heb.r* hinc Per fa didi quafi equites. Hinc eti-
§tn eft, obfervante viro Dodilf. quod apud facros leriptores, qui ante
P y r i tcmpora fcripferunc, nulla fit Perfarum mentio .• at in libris Dani.
ins, Ezech. Efrz, Nehem. Efther. & Chronic, quorum feriptores C y -
*° coaEVI er,nE. vel poft ipfum vixerunt, frequenter Perfarum n o -
■ lenoecurrit..
f?- liagua Perlar-um legimus A d . 2. inter alias nationes qua Hie-
Jilolymis conftuxerant fefto Pencccoftes, fuilfe & Perfas,- qui Apoftolos
■ flono hnguarum ecelitus collato) audicrunt fua lingua to ptyt*,*«. n dud
Rquentes. Gum vero varias fubierit mutationes h zc regio, dum fub im-
■ erio Grzcorum, Romanorum, Sarracenorum^ Turcarum, &e. fuerit
■ Jbitatio ontur de lingua Perfica. 1., A n poft tor mutationes adhuc fu-
■ erites lit, an ver-o pcrierit prorfus. 2. Unde fit, quod tot vocabula Per-
aca tmt, qua prorfus Germanica & Anglica funt eadem fignificatione.
ffe prtma fciendum eft, in Perfica hodierna magnam efle mixturam vo-
■ balorum, ex gentium variecate, qua in Perfiam variis temporibas irru-
* rum G r z ^ u m fc. Romanorum, Arabum, Turcarum, Tartarorum
■ amberlane &c. Maxima ramenpars eft Arabicorum & Turcicorum.-
am carnen feffe reliquias veceris fermonis Perfici inter veceres au-
-j C ‘ntcrPerfas fervantur, quorum quadam collegit G e t
f , *n Micnridate, plura Wa-ferusin notis fuis ad Mithridatem pas. 127
^ « P ^ ta tu r Andreas Brflavicenfis in Gloffis Avicenna, omnia fe-
i t h i i l ' 10 Vet* nn§Q*^^ Perfica qua apud prlfcos
Ba rcP * ^ n£ur • ex quibus varia fuat qua in Tawofi Verfione Per- V nMceuch f reperiuntur, v c lad e a prope acccdunt, ut Parafanga ho-
>“ T »w o i G m . 35. IS. & 4 J - 7 .'S i c apiidjfios
vuIS9 Xcrib^up, jcd foroii'petlica ' iwod alii a * I
m f tf ucunt, qnoialimentunrvcl cibum fignificatj quia Reges nutricii
j es lunt populo 5 alii a Perfica £ , ... ^ Citrfhid, deducunt; quiaiit ;
fic principes ih terris, ut Cteljas 85 PlutarChus: qua '
l||ri » J ™ « ™ ” 'n boe flgnifieatu m anec.'Plura ifliufmodi obler- !
mi qiiarr,UnLCK ParaP[lrafi Perfica, qua eft in Appendide noftra To-
^ r e s Drif * CX a^'s bbr‘s Perfici's; collatis cum vocibus Perficis apud au-
|rfasexfl°SA eperC^ . • ^u‘ bus’ con^ac veterem Ferfarum linguam non
| es ve licet alienarum vocum colluvie fere fepulta fir. A -
lunacurnT ^e ig i° ncm> fiecharadercs Perfis dedere, vidorum mo-
i ’>ignoratur^a a ^Uapr^pa®atOS: Qn^e> fuerit antiquus chara-
^ m a n i c i s ^ h l c r v a r u n t plures, voces quamplurimas Perficas cum
I « « . U n l t J S l prorfus eodem fenfu, & licerarum fere numero oc-
I&Dodi/T niSJ ° W Lipfius Epiftoiarum Cent. 3. ad Belg. Epift. 44.
ter Job. Gravius ad finem Grammat. fu a Perficz.’quarum
fpicilegium ex mefla pleniori vocum Perficarum & Anglicarum, cum L a tina
In terpretatione, fequens tabella indicat.
Verf. A v . l . .. 1 Lat.
O K «
faner. pater.
W m moner. mater;
M m
brother. frater.
» t i t -9
B
Bangster. filia.
tna^B* virgo.
0 3
w t
tljunccr. tonitru.
M ban. malus.
r K
better« melior. -
barbar« tonfor.
BOO?* oftium.
i
c J lip.. labium. .
«C 03
bolffcr. pulvinar.
3 y
s t v
abjotu. frons; 1
n a te l. umbilicus.
bonû. vinculum;
- 4 - Cum Germanis Saxonibus quadam verba Anglos habere communia
nemo miraqitur, qui 4e Saxonum primum Heptarchia, & pbftéà Mcrnar^
chia m Infula noflr? audiverit .• quomodb vero utriqpe in tanta loco-
rum mtercapedine voces .cuûi Perfis ,communes habuerihtV haud f-nle
quilpiam capiet ^ cum( nulla extent Hiftoriarum momimenta de aliquo
* î£jr u* * n e e d e Coltmiis ab uni id alteram miflis:
Uftdenaud immeritodubitat DV Bqchirtus^ an tali* fit.convenientia lin-
guarum lflarum-• agoofeif;tarnen, Vat excmpla a doClis c»ngefta'efsc, ,ut
ab invitis ptne fidtnt extpuquent. Jof. Scaliger E p jlff/ i'a S atflßici^m
Pontanum Jcribit, NiJjiljam diffimile tfse.'altm, quam Xsttimfmus lift fu a
Perfica: iu quo reperitvr fader,, tftoder i broder , tochter,' & q .P e r ’f i s } ta
patrem, matrem, fratreiçj'fllikm, vecarir 'g u i indft;e*$emejfr liftgu*m
amtrantur, cum rations errar.efatetur, errttre tfmenXufjas eadem set
■ MgWdßtfpanica cum Arabica, cum tpt pur* Arabica Htfpaftïd re-
** e x illis jttftftm Lextcoft confici pofsptj. A gn o ftit mmen
Teutonifint veteris multa* Cïiifa propagées, quorum mdtneem Dar.icam
& Norvegicam linguam efse, non immer it 0 quis fufpicari pofset. Jftan-
dtea lingua, qua efi prifea Norvegica, quid habet comfnune cum hodierno
Teutomfmo, prater 'lyyn, qua veteri Saxonum lingua dr lingua
Anglicana mads r e f pondent, quam relique Teutonifmo : fed libri fa e r t is*
prifeum T eut i f mum, five Teutonifmum converfi, qui penes dodos fc r ïtti
extant, quos dr nos vidimus , quid maxima e x parte habent commune
cum hodierno Germanifmo, &c? De hac quzftione difficile eft aliquid
pro certo affirm arc. Probabilis tarnen mihi videtur 1-1W4UI1» ismen mini viaetur BBooxxhtioorrnnuii lleenntteern da,
quam ampledendam fentio, donee aliquid probabilius adferatur
iftiufmodi origintm nec a Perfis, nee a (fermanis petendam -, fed ab 1