ijis a h tiq iiiïîié, & c. F l o i i â ® '
" j f T a ^ m ^’Vffdiaximus":^‘ râtTônes'ëtiâîh- ^üa; _a~pn.
L ; ________ _ ^ î k lÆ ^ \ t l è i r à ï c à ,
«dfetant, cur U t e * ills l a w ' , I S omiffiTiis magis o f t « « # * » -
fenifici fint i Nam PlurK carujii .fibi Gmiles else, qtns_n;fi l u t e ntm
pidet ? unde Lçpe invkcm commucaniur. A n n o n 1 & item & ol
ID & D fitniles Cnt ? & an n o n pluies a l i i Tint .E u ro pio nm M I B B
ïibi invicem non c o u r e n t Î annon m io n e s ift* §ai^itam^pottUSSnafn
fobracis hodiernis convenant ? De.nique,.quaih ftultuin & ineptum ett. chaT
ïaétcrcsbéatosvelbeaqficos dicere, qiiaC fed. l i t e r * , ,& lmtarum duftus
jbeatitudinis capaces effent? A page jftiufmodi nugas oçdehna. ,
! 34. Secundo , duplieem fiiifsé charaderem in ufu apud Jpdxos ante
Icaptivitaton »o'lunt; bodietnnm feit, qnem/any«» S c f iu B m voranr
Iquo 9 1 fieri confcripti fin e, nt (fcriqte a fc ru n t j v t l filtern tabulir
legis & Moiis autographon, ut alii : .«t commudein five pm p bm m ,
I q u o ’ in negotiis civil.hus U i funt, qùique populo noms erat. Et b e
i charaderem agnofeunc Judsris & Samaritanis commtman finfse ; pn-
iorem vero tempore Captivitatii amifstim Efdram reftituifse; & hoc It;
I bros Sacrös esarafse. altero Samaritanis .relida. A t hmc duphci
icharafteri repugnant omnia, quat a nobis allata funt tcftimoma : qqae
Ide unico charadcte ante Captivitatem, quo libn fieri defcripti fu n t j
!quemqueHebratum v o tant; hbn.de pluribus,loquuntur.r ...Nec dicunt,
Scripturam abEfdra reliitutam, vcl çharaderes antea latentes ipfum in
! ufum revocafse fed mutafse e x Jlekm$ in Afiyrios, nt line clanus
j confiât Apud Gentes Idololatras iegimus quidem tuifse literas fieras,
I quibus myfleria fu i borrenda & turpia in delubris occultabant ; ut
ligna ra pletecula, qux non inteliigebant,. venerarejirar., Tales finfie
I apqd J g g yp t io s tettatur Diodorus f l 3 . &apud,cÆthiopes ftnfsepri-
i ter literas vùlgires etiam R e g ia s , qua: Ægyptus fiem fi miles fnere,
: feribit H e lio i lib. 4 . ,» & . Babyloniorum..literis . 6 m , & de fa-
: cris Meroe feripfifse Democritum (licit Laertius lib. 9. quibus^ myfieria
! fua plenunque iinpia occultis charaderibuf, yulgo ignotis, velabant; ne
i fraus & impoflura ipforum patefieret, ipiique omnibus ludibno eftenL
I A t in hoc diifert vera Religioa f i l f i Gentilium fuperititiqne, quod my-
fieria fua non occultabat, nec occultis charaderibus yulgus ab ipfo-
I rum cognitione arceret; fed potius omnibus propalandï eippnerer, ut
omnes fiiv i fièrent. Sufpedam etiam fecit hanc fententiam, altumdeea
turn inScripturis, turn in Jofepho & Philqne de duplicicharadere filentp
I um Scio argumentum negativum non femper firmum eise ; A t eum faipe
I data fuerit octafio ejus mentionem fic iendi, prïfertimapndjqfephunj,
1 qui anciqukates f u i gentis melius, quamomnesllabbinl p o tew re s , no.
vit nec de iis filere folet 1 apud quem tarnen ne verbum de hujufmodi
I charaderibus invenitur: probabile filtern fic it lalem charaderqm diftim
I ftionem nunquam fin®. Imo multi, funt in Scnpturis,_qllieontrarmm
i bradent- Deum feil, legem foam populo fuo propofuifie, uc omnes earn
• I lceerent St pofieros doedént-, & per,prophetasifepiusexpoftulafle de
I corum negligentia .- quod fin e nonfeçiiTet, fi ch a r a te e a r .ÿ o jgnotd
lex feripta effet ; & tali, qui in ufu cpmrnum non luiffet. Si vero di-
c a n t , charaftercm hune populp haud ignotum fuiffe, |ket in lipris fa-
cris folis ejus ufus effet -, cur non habuérint etiam Samaman, P e n ta d -
chum fuum iifdem literis confcriptum ? Si emm charafter ille, in ùfu
publico fuiffet, certc libros fuos charaftere facro defcnpHffent, nonpro-
phano &i communi. Anne credibile elUnte defedionem rp cnbuum,
cum eâfdem literas antea habuerint cumreliquis Ifraehtis, ipfos m communes
eas comroutaffe? vel Manaffem, qui prim.us Ponc.fex fuerat Tem-
pliin monte Geralim, librum legis alium,aliifvecharaaeribus defcriptum,
attuliffe; quam qui antea in ufu erant? vel facerdotem a R ege BabylO-
• niac miffum, ut Samaritanos verum Dei çultum doceret,, librum Legis
I aliis charafteribus exaratum habuiffe, quam quibus libri facri,antea defcripti
fuerant ? Si vero poll afpo.rrationem decern, tribuum.exemplana
1 legis quaedam intec feliquias pppuli remanfèrurit, (nam ex omnibus tn-
I. bubus quolâam, pauperiores» S réliftos effe, v in do âifta raunr;) cer-
i te ii&em charaâeribus talia exémplaria fcripta e rant, quibus exempla-
ria in tnbubus cæteris. A quibufeumque vero Samantani codices fuos
I habuerint, nemo faniis credét , ipfos prophanùm charaderwn in codii
cibus fuis facris eligcre voluifse, cum facrum m publico ufu effe vidèrent.
1 Praeterea fidorum inlcçiptionès, qnæ omnes charafteire SämaritantMti-
cifæ funt Vantiquiorum feil, qui ante Çàptivitatem cufi,J plane' often-
! dunt, alium cbaraâerem in. ufu non fuilsé, Si enim aims extitifset,
eene aliqui fich eopereufli fuilserit. Si y£ro dic?nt,, .ficJos ilto snonfe -
I ifse ficlos Sanâuarii, fed civües i Refpondeo, nüllo fandamento mti di-
I ftindionem iftam ficli in làcrum & ciyiletn, .uc a^ViUalp. în ^ e c h . &
i aliis clare oftenditar,. Qmnis çnim afiimaiio erat fecundum l.clumyin.-
I anarjj .Levit. 1 7 . 25. & cum fepius leglmus de pqn(lttiblis & helft
1 Sanàu’arii hoc noh ideo. fit, quafi alius effet M u s cïyilit ah 1II0 San.
i äua rii div e tfus , fed quia in Sanäuario afrérvabamur ponderum &
menfurarum Ciater*. Hoc enim ad facerdocum officium pçrtmebat,
I Paralip. 23. i l k uc.fint fu f tr m m fmitis & m»furarn. M W
! xfiimabant çtian! Éthniçi pondéra & menfcra?., u r m .Templis feryaçi
i veilent ficut ex infcriptione Congil Vefpafiani co n fia i, A Ghnm-
I anis etiam. inäEcciefiis afiprvata fuerp, k € » 5 ® N?vti'-
' 128 c « , apparet, qui legem finx.it, ut p lâ tra >» ƒ . -
I Z ‘ cl&
! ifiauf tamficii, quxm.charaftërum, in Éçro? ^ .coffiiuuqte,,plane cous.
! fidam e fie , ex diéis liquet.. Pliira qui, dçiidérat, M ffiter ahos-Llid.
I CapeUum.dç antiq. Lie, Hebr.dt Joh. Morin, in P ent; Samar. Exert, i .
; ^a*s^*Reftaç ^uc’ argumenta contraria.breyitçr percurràm, Primopro-
i ducuiit ftabbi’q'ormîi cpfihnonia, tiinj vqtKiim
I bus itt.rebus fuæ- gentis,ycquum « » , .* M j » a f i t t » M fe . ■ » %
q u i ad gdntis.Tiw'gioriam'.pertinent, t o d w d i.fu f it acMtri.Jud?r,
! cum in talibus, nibU.nQn |H H lli |» i f i P f B « « * * S f fW W 'Ç 'S iS S -
lia f i a i fw t tu pr»pr» Mo rin
i ria ex iis hauriri W if e , aiec tuto B M I « S JW M g E H ®
I metur u t affiïB at,V l^4 l fW s.
'. ipfos vetuftiflimos doàiflmifijque, qui hdti^um feutrant •• quorum very
judicio liberum in affenlùm trahere poffunt. Secundo, proferunt rno.
netas • qüafdam lireris hodiernis inferiptas : & afferit quidem Schickardus,
tè iVidiffé Helos Salomonis nomine & vultu pereuffos ex una parte, ex
altera Temßli. Sed non negamus, quofdam eufos poft reditum a Baby.
lone literis hodiernis, quas pro antiquis introduxerat Efdras : quales
& ipîe vidi. Sed hæc noftram fententiam non oppugnant. Quod ve.
ro ad ficlüm, in quo crac Salomonis nomen & imagOj qualem etiam nu-F
per habuî, tales plane fiditios effe conftat: quod Judatis illicitum fuic|
cujufquam ariimantis fpeciem fculpere v el effingere, & prxcepto feçun.j
do interdidüm j ut non tantum ipfi Judaei, fed inter Chriftianos do-j
diflimi ftatuurir. Inter alios vid. D . Grotium in præcept. 2 . Imo illi-l
cicum fait in qüémcutique ufum, five facrum five ciyilem , fine fpeci-
ali difpenfatione divina, qualis fad a eft Mofi, & Salomoni, cum Cherubim
» in Tabernaculo & Templo fabricàrent. Unde Tacitus lib. 5. de
iis affirmât, Nulltt ßrhulacra urbibus-fuù, nedutn templis, ƒ nut: non rc-j
gibus hac adulatio, non C afar thus honor. Habet quidem Waferus inter ali-
os nummos. linum cum Salvatoris effigie ex ,una parte, & nomine Je-
fu ; ex altera liunc titulum habet, Rex venir cum pace, Deus homofa-l
Mus eß :• talefque videt tarn Samaritanis, quam Hebraicis literis hodier-l
nis exprelfos vulgo circumfcrri, quos fido s, & récehtiores effe, nemo |
ambigit. Tertio, arguunt ex inferiptiombus quorundam fepulchrorum.j
quas refért R. Benjamin in Itincrario fuo, qui obiit circa annum .Ghri-
fti 1170 . Scribit enim, fe vidiffe Patriarchärum fepulchra, AbrahamiJ
Ifaacij Jacobij item Sara», Rebeccae, & Lea?, cum inferipeionibus litera-
rum Hebraicarum hodiernarum: feil. Abrahami hxc erar^ Hoc eß fepM
chrum Abrahami beati patri's nofiri: & hsec vidit in vallë prope.Hebron,!
ubi templum quoddam ChrifUanorum, cui nomen , SanEli Abrahami\
Refp. Authorem hunc fabulofifliiqum e ffe , ejufq; librum infinitis men-
daciis & erroribüs f e a t e r e q u a t detegit & ubique confutat; Copltant,’ i
L’ Empereur, qui Benjàmirii librum cuni notis edidit. Nec dicic R . Ben-
i jàmin, inferiptiones fiiiffe literis hodiernis j fed quod fingula fepulchra
Iitefis incifis obfig'nata effent: vel fi tales fiiiflent, quomodo probetur,
nón fuiffe a pofteriôribüs Judacis inferiptas, qui P rophmrum fepulchra
acdificare & ofnàre folebant ? N ie affirmât, haec effe ipforum fepulchra,
quorum nomina prié fc ferunt : fed Chriftianos, qui ibi habitabant,
hæc fepulchra fcciffe, quibus impofuere nomina prædida, quæ peregri-.
nantibüs prô Patriarchàrüm fepulchris oftendunt; & inde pecumam!
èrogare. Quae vérba plane indicant, ( fi non fit hoc merurn Bénjami-i
ni commëntumAcônfeda effe hac fepulchronini nomina, ab avaris qui-
büfdam nebulönibus, ut bac -impoflura credulos pecunia çmuogerent.
Certë, fi talïâ fê^ulchra extitiffenr, Judæi antiqoiores, qui tantum de A-
brdiamo gëntis. fuac conditore gloriantur, de iis nùnquam filuiffent, fed
blenis Bùccis Ubique prædicàffenc. Aliud ejufdem popderi? producunt j
argumentum ex R.MÓfè Schim Tóff, qui vixit circa annum .1480. de
vifo fibi monùmehto duels exërcitus Regis Jchudae Amafiàe in Vâlentia,
Hifpaniae provincia; ubi Seniores oftenderunt ipfi lapipem fepulchralcm,
in verticé mbntis , cum inferiptione literis à verbis Hebr. quæ latine
ita rëddituhj Edite lametittim : Ÿoce amara : Duci magno : erepto a Deo;
reliquà vetuftate. exéîa. Sed aÜ finem erat n ' S b 1? Amdxaa. D e liôcl
monumento prolixam texuit hiftoiriaim V i llip , in.Ezçeh. Jo in, lit.. 5,.
cap. 58. pag. 5s4- & lic.et. yerbfi Hebwça ob ledionis cÇfnyultatem ex
liKrKvemftate attritis paùlo aliter, référât, ex MS. qupdam apüOagiip*
mm in Hifpania,. ubi fepulchrum hoc ihventum ëft ( ipfum enirn
lapidera teperiie npn poterant duo Societatis fuæ ad exquirend'am ven-
tatem mifli : , ) , tajnen lapidem eunqem effe ex loco & tempore, qui
cum rélatîone,R. SçhUn T o ff cppgruûnt, plane confiât^ Addit ycro Vil-
lalp. ex eodem. MS. hac verba tuipulo quodtun ipferipta. literis Hèbrai-
cis, Hic efi. Tunktslùs Mdoairtm 'ferai ßegis S*lomnu,qtti:vcnit ut **
ireret tributum, & mrtuus eß die •;.* religua- vetuftate öb|fter«a. Ex |
ffis vero quam.infirmum duçitur argumentum,: càcus eft qui noqvider,!
cum ex nomine Amaziae inférant, hune foiffe. puçejn exercitus ^maàï!
Regis Judas : quafi nomen Àmaziæ foli, illj Régi Judæ progjium effet.
Quid etiam,,ut objiçit Î^Gapell. regibus JudaelÄ a u p e râmTftfpania,.
cui nomen Amaziae formée, inapdiçipi ? eu y ir i.aô d i conjedura
cum , Mauri regnabaût,;per Hifpaniafn multjs ànnis* & Judasi
Oriente expulfiiupra mille poft Çhriftum,,annos illuc çqnfljàxerant, Ju-j
dæum hic fepultum fuifse ferv^m çujufdam Amaziae Maurorum RegU'j
li Quæ vero habet .Villalp.. ex MS. fuo, aperte falfa funt. Çontradi-
euht.emm. jbiûoriæ fecræ, quæ teftatur Adpnirmnum a Rehobqamo ad.
fedandos rebelles mifsum , lapidibus ab Ifrpelitis pbrutum,fuifse, &
Sichern fepulturq. Undë etjam e ra t, ut, Hifpania. Salomoni vel Régi-
bus Jùdæ tributaria fad a f it , de qpa fortç nunquam inauffiyerant ? j
Credibile eft itaque, quod idem Çapellus pddit,. Judæum quendam cum
inventus efset hic lap« »Xhriftianis lihgq? H.e.braicæ ignaris impofuif-
fe : undê. in. librum,iftum ,M,S. hæç relata, H ife . infcriptiombus.
etiam àddunr illam, quaç in aurea lamina:fummiPôntififis fieri jullie
Dominus, Exod< 36. 37. de qua Hieron. Epift. ad Fabianum fcribiti
infcriptum fuijfe Dei nomen literis Hebraicis •"“T'H1. A t noq dicif H‘‘
eroriymus, ante càptivitatëm läminam talib'up. literis inferiptam fuifse-
póft Eßfram vero quis ncgàt lamiham talibus literis inferibi potuiße ? Sed
qiiid fi in antiquis Hieronymi editionitm» , literarum iftàrum nomini
tafttüm appofna fuerunt-, riguræ vero additae ab iis, qui editionem pro-
curarunt ? Tale quid in nomin« Tetragrammato accidifsc «bfervavit
DL Boch. Geogr.1 facr. parte lib. 2 . cäp. 17 . Nam in Gomment. Hi-
eroh.. in Pfal. B. ubi de hoc nomine dieit,. quod legi pöteft,'. fabo,#
fiabent veceres editiohes, novæ perpefam feceriint, Jehova , fa quo™'
eronÿmùs nunquam cogitàvit. _Sic hoc lo c o , qüöd fïiéröhymus de m
*11:. nn-inim nnmino ffilnm arn n fiiir hoc DcrvenC "
nymus cogitavit.jmc noc y u quuu niciuuyuius »»• •-
5 Hebraicis dixit: quarufi nomina föfum àppofuit, hoc pürverfe »
à fide editores de hodiernis fbrmis intelligi màla 1.... volunt, quas de fuo w
didërtint. . ,> .
30. Ë x literarum figtiris etiam alia pêtulit argumenta. Et'primo
ob*
P r Q l e g . HL De LingUtt Htbrùca, //us afitîqmàttè,--{rcT
bbjicîuik vcrbW Gfiriftlv Mattlf.' yV f8; DoHlô MÀti/bat1 <f&t1tm ‘ &
terra* tol‘l bhetüi' *0*1 dffài’ non pràteribtf <£ left. Hiiit’ cblligunt,
Tod minîmüm fii'ifl? litèratiiln HëDraicatuta : quod dë hbdierKîi verifin
rioii veiri) dè Sâïfia'ritàriisi ub'i /tf J<M\eft potius7 lîtërarüm rhaltiffiïfL
i{à'c argdiheritulh' pâliharium" vbc'at SthicKardu? BÉthinhap. dîfp. jÿ
l g f . 83. &' DelheiAis EcTog: fàc. Sÿir. p i d . 1 . cum Criiiéfio in;:Bà-
héle, colligunt, riôn' ufitàtbs ïlilfft' clmtaderes' Samifitaflb^,- uËiJdd' ri6-
tabilëm hàBet màgriitüdihétfi. Ac afgiiifi'é'htutn hûc vërefttamiheurk eft:
jgc noil poffum fa t if mîratî Vifo^üdl* dbdôrunl' iflifOgitaiitiàm, <Jüir tàliaf
L^arit fadVèrfiftri ëiiifif fent'êhtiiàffh' hori'pètïïht, fed* euflî iarvis ludaffi-
tui". Pofitb' ebilft'(quÔd (EbncëdchdÜm nôh e ft/ Chrîftuttl M P
re de miiiimd ÀIpnüBètii lifeVra'- nir aliüd' irifo rë pôfluht,- qüiflii infër fi*
teras, q'uæ: tqnc Judsns in üFu cy'anTVHebt'a'iëàv,'Jod'miriimam fülffe r a ï
buis hoc- üriiqüaffi’ nëgavît ? Anhôh ihter Onïries côttVëriit!, abEfdfkretlt.
|tu libroê faerôs" his‘ ëhàrtidëïij&ù’s dèfcrîptôS fûîffë ? qnid' vero' hoc ad
Samaritanos vel ébrùin cHàr'adeïcs ? Ddiiiinift' ehini' fët'môri'ém'liâbüit ü
füdaeôs; in qüdïum codiciBus'Jod’ erat litérk' miniiïia,,i no*ff id Skmatttÿi-
9 a 2l U ïg eh ï literam Tküi quâffi diim'CTütiS'figuïaffi liabüiffé cyi'îm'-
Oriff. in Ezeiîfi. 9. HfërpH’. ibid, ët' alii'. Hôdiërifüm Verb Tab nul-
îaril cum Cfu c e coriveriîëh'tiairt Bübèïe vîdëmüs': üiide St&l*. ad:
Ëufeb. 1657. digrëff. dê literis, in'Grigi & Hiéïôri.^ihv’dhltulr ltriBit,
\ftil jalfinit did f ofte, quant Tdu habûiffe Crutis ffgàfani. A ï p'acc fen-
ti viri dîxcrim, nil vcïiuâ dici poïfe : hâffi iri’ ânüqbiS fidis cértifliffiüftï
U\ ■ talèrii' figùïam literæ T a b invëhiri ; quæ ëkacté Crütehr ïeprséïéh’-
tat, licet' hWièrnum Tau ah antiqua forma aliqbantülÜni dëflëxerit,-
bb facilitatem feripturaè, ut ex fidorum .variorum fotnii's Tomb nbftrp
bit. clarûm fa'ciëmus. Inter eos ëiiim videmu^ T a b iriftar Cfiiïis divérfi-
jnode expreffurn : quod & ex hac rationé conflit. Nârh figbïa' Alëpli,
huæ fuprà ùrnarti .imponitor, Crucérii exade 'reprarfëntïft,' fis inférïorëhi
Eneam trànfvérfam collas : pèr hanc èni'm folabi linëolam a Tâu dif-
mminâtur Alepn, ut ex hodiernis Tau & AlëpK Samaritanis1 liquet .*
Quorum ütrumque àb antiquà forma àd feriptibnis cëleritâtehi éodëÿri
biodo dëflexit : & in unica ilia linëa totu'rh fibdié difcrimërr co'rififtït,
bua démpfa ex Alëph fit Taiï. Née ab allô fonte illüd Ægÿptioruhi
Tau, quod varias Çrucis forma's rëpræfëhta't, (ut in Hiéro'èlÿphrcii
fegyptibrum eft Viderèj) vél Æthiopùm Tau,' quod eïndem1 fârbet figrf-
tam, fluxit-,quam ab antique Phcénicum vel Hëbraéorùm Tau , à qür-
bus Ægÿptii aliique literas habuèré. t 3. Objiciàhf MëWr claùlurti1 fn
| roce mwià, E f. p. 7. &’ aperturh ih fine vocis ,• Neh; i . 13.
T p 'S r t S QH in quibus niàgnâ myftéria fnëflè volunt Jüdæï i fie ih
priore Ctoifïiâni quidam interprétés; Ad hæc rëfpondét Maghüs Gto-
[ius, ( eu jus fëntentia eft multorum gravium Theologorum, quibus* af-
jîntior) hæc primo ex libràriôrum érrorë orta fuiffè, poffea vëro Jù*-
læos mÿftcria quæfiviffe. Cum veto’ locuih iflürh, Ef. ÿ: riiùlti ëx Paribus
de iriÿfteriofa" Chrifti. incirndtioné Se Nativiéâfe obfVfvà-
inc, etiam . illi aliquid hi/fterit ihèffc fufpicati funt; àd charaderés;
[ui tunc in ufu, folos attendéhtes. Glariff. Capëll. rëfért hoc SS và-
gas lediohéSj néttipè, vefba po.Te diÿiflnî Iegi r T I T t f? ip f i mûlti-
licabit imperium, u t . fie- El. Lëy. Mâf. Hàmmâfi Tàb‘. 2 . bràf. i .
11 nihi tamen magis placet altéra refpô'nfio. SupëtftUfom Jûdâiçæ àferi-
| lit Wigatnméiçrùé in Tabùlis. Forériiis ideip cûhi Grotm ftiftüft, fa-
uum fuiffe lcribæ .• quêiti, ùt Se aliOï éîüihipdî Jâplu^ præpbftërà rëlî-
iione judæi non âuli font c téxt'ù\tbli«e.'S<ali^âf, E jfufiils^^Riü^, a-
iique Hebriicè dbdiffimi, nëgànt ita fcriptûm fuiffe 1 0 M Màïbra* liiüil
[otat, quâm legi *iû,? _çum bïém ,.ap ç^ ô ,tncàâv^ j tu in . , i i t cunf
an çfauio. Hieron. ,Ar. Mont. Junius, Pffcator, Depkatus,, Gënlyeq -
Intcrpretes, fie complures alii, de myfierio aliqup, altym filent. Gaî-
I înus vero dicic , ajfert vix pojfe, içp fcriptûm fuiffè a Profbetis. Çhri-
1 iani interprètes, qui myfteriiim ineflç volunt r .ut de anti^ûo çfiara-
Tere. forte nil Cogitarunt •. ita inter fe diviff font, judæorurn vero cx-
uçationes de Mëm daufb fié aperto, mera fomniq ôç içània figibcnca
h t q u æ legere licet apud Sixt. Am. AntibarB. Bifel. N on omnes ta-
tn Jüdæi nie myftéria quærunt. ,R;_ Salomon ita ^yiga’^ur, Dvxçrunt
JoRorcs nojtri,Deo Benediào prdpojiturn fuiffe, ut He&kïam Aicfftam
meeret, & ex Sennacharib Gogum <ÿ- Àïagogunt. Dixirunt Àhgeli mi-
T p -« Deo Benediiïo j An is, quijruncayit janitas templi, Qr mift eas
K* -djfjria, f i t Meffiap ? , & Jtatim clauferunt fçripturarp. Ejufdem
Bimatis font, quæ habet.yÀb. .E zra,. ÀÀtm claufum in medio vocis in-:
wf Jji*W P W i : quia enim retroivit umbra, par erat, ut faq. jÇffiret. ad
i ignitudinem nominis ejus : enim efi nomen forma d o ÿ û jdem
B° de voce O n Neh. 2. 13. innuit Aient aj>ertum, muros apertes^Mr
moSy fed hot mjjiicum eft. Iftiuimodi myftéria elicit ÎÜmchi ex Mcm
J f fp in medip, EÇ.?,' 8e aperto .in fine. Neh. 2. 13. JDe h o c , ut fie
H illo , nuljum myfterium latere;fed feribæ errorem effe, fcribic Yo f-,
dç arte Gram. 1. 1. e. 13. eurrç apud.Job 3 8 ,1 . Nun non pro-
■ «iitn reperitur in fin«, yoçis .* etifi.hiç ratiuncùlæ, aliquid comjnep.-
ijjP eft R. Salomon. Producunt etiam 8e illud TajmûdicHm Trad;,
R g d l. c. j . & de Sabbato, de Jitera Samedi fie Mem finali claufo,
■m T mirac“ lofe fteterunt in Tabulis ; quia Tabulæ perforât* ërant, uy'o-
litene per orramque partem tabularum appàrerent : quod prp-
M P te x illo. Ex. 32. 15, Tabula erant infer ipta ex duobtu ipfarum
wHpibus : hinc & hint\ fcHpta erant. Hinc inferunt, literas Samarità-
i^ ^ ^ l^ .non fuiffe, cum. illæ fine piiraculo;ftare pofsent. Hoc vçro
abbinicum çonimèncühi ferîo rcfponfo yix digrium eft. Unde enim hoc.
m m m Probant, nifi hoc eis conçedatur, quod ip quæfiione cfty
■ bulashis litçris feriptas foifse:nec ex Mofis verbis talc quid ,c,plligi
^ e » nee ffüifquam fani éerebri ita interpretatus eft. .Si. verp dicant-j
nrtfe ^ j Per tradltionem a monte Sinai-, hoc. ipfis probandum,’
dfirmàndum erat. Verius mulco e ft, cos hoc fie alia Kujuf-.
habuifse a mendaciorum pâtre, qui efficaciter opérâtur ih filiis
^tateutta. Tandem proféifuht illud trium Rabbinorûm ex ebdçm lo-
^ a,mhoisi qui ex Eiod . ’2 7 . 10, x i . probant, literas nunquam mu-
• . — ....— ■
litèræ'yair: Nàfo'Mofes'Vbcaic’ ifhdhds cohimnâ^ |
rütrï p i Vdvïfiy « figkra’ ^ 'V à u : ufidë’infèriint, ééndéfti' fùifseï figurâm |
VaHi- tcnlp^re- |wrîfï$, hÖdié’. À t qôis rifoni tènekt, edih nügàs j
buflatai iftiufoioffi; ^hdfpïïdônnh Raboînohirii audit ? Dîcit Mofcs; |
coldWrias^ Tàbérti'actih1 fiaburfse" hricîhos; qhibtis aülaà appéndi potèrant,- j
D è V 'a f f h ï^ ndn ^ J & v i t ' î nam ’ Il uticiMty noh Vati licëraïri fignifi-
ca t: eft elàîffi'iH éo'nftrpdlöhè' fi?GéhitiVuni regît; ht alfbr. Si Vëro ad !
M Vaà'alHffifleP àr^riièntüm pbtibé indè prb ’V a u ■ S'aïria- i
y ® * ' - ^ k l ë ’tfr àhtf R'em- HëBfób- quæ unciiii1 figuram potiüs: j
rdërtiht,; cjuâîh' ŸàÜ HefîRftlih, pefr poïsèc. Vaii emm' pbtiur clàvunf
rde rt.!qu àh l üHcurri & SaffiàHtariâm' etiàin ëujfaffib’ët figtirsé ùncuiii i
re'pt'æfintàt-
3*7; Fullërü^'ih Mifcellàneî^ GetiYeih fhdkàYum'hrige numéro- j
jTffmum f îc iliu s poti'îffè cKiracicrcs Jiws cunfrvnrc , cjium: j
eiliguds pbfeïtus, H dnguftfttfïantuînfcconiMfM. At de tiot ribii quæ- i
n eu t , ÿ i i f h'eri1 pdtüfc,- fècf | 0 p M u f t i llï. GônTëfVarünt quidem' i
Judài; chaMerds* f t îo f /M o ïe ’ ad’ ÉaptiVitalèni fopra rnillé anrios; et 1
aufiuï ïö fifefvffrè potd-ant, fi*Efcfiràë i^foifurn Duci, quem Mterum Adofem' i
voCant,*- rioîrî' viftftn; fUifs^é* illo^S: rflütaVe .'' mûtàtio veto h’scëribh e*x! neg- ^
li^énrîa;^■ fffd ë x aliif ïaufïs* fàda ' ëft. Priihb , quià pbpulüs Judaiôiÿ ;
hffïé àlniéfos' erat. durahflf Capfivitâtë, ptioi-ibuff vulgo fo>ë oBlitëra^ j
cis' : ita lit ih illis legenv tràdere, liaiid populo1 cbnvfeniré' .jüdicaBaï j
phidëris’ illé‘ Du^ fit Sàcerdbs; ^ecuridoi capitales erant inter Jhdaros: fië ;
Samarita's inimicitiæ : ira' ùï qùipkhem cum' Cuthæô'cbmèdéret, eodëtti1
1'óïó' ëffer, âfc fi’ carneftl pbteiriam c'bmë’diflët. Ut itaqué fe nil hâBërë 1
curft iik cbmrpuHe tëftarehtü?, literas ahtiqùasj qiiàs retiïiûtfrunc Sahiâ« !
ritani, iis' rëliqüiç : êc Affyrb tià, quibùb popülüs iriblëÆrat, libïoè f t - 1
cros deTriipfit. Hoé (etiaift! non finë fpëbiàlïprovidëritia .pei fadurii effë i
vîd'étiir. üt Ler|em chàfadere Â'ffyrîorum, quorum impeïium lorige'laté1 i
quë dmufùm1 êraï, dèfcribéhdb1, in'nviërét, tetfipus a’dfuturùrri pèr adVëh- •
rüftV Fiiiï fuî ; ht no‘n inter Judæsë porhairià vèrus D el ciHcWeohdude* 1
réïur, fSÎ untfiiqhe iïïter gëhtèë, fit uBiquè'tèrrârüm in fpiVitu St vericà- I
te' cplërëtùï.
3à. Hæc de chà^ad'ëïiÊûs Jîëbràiciÿ antiquis1 : qüibûïdëpufldis’ vô- j
càliBuééi atëéntibu? ^ràôfâM'fo^iciëiïrfa. Hæc veto a qüibufife’m, Hceris
Mc' cóhfpriant'ibtó cùsWâ' èfsë ftàtutift'tuï. A lii àd; Mbiern tofcïunt j alii i
ad Efdràmfit ^n'ago’gam riià'ghâm} alii dèhiquëad’ Mafôréfh'às Tibérien-1
fei' , ^ui circa 560 póft Chrrftùm aniium,. cexcùi facto é'à1 appofüëruinc<
Qui veto pro' eoruiti afitiqûitâtë cofttendunt ; à lii, cum e k uftf q'üôi :
tidiàriü ffuifqué finë phndis lëgerec, pàulatini in oblivî'bh'e'rp eâ vehifs<f, |
Vëi nôiî nifi àpüd d o d ô i eonim nôtitiâm màn'fifsë,-dieüht .- dööeë póft j
cbhfedum Talmud, a" Tiberiehfibàsr, àfiifvé, iri ulbùï rév'bcàtà foérihr. j
Dubitàtit etîàm, an vbcàlihm notasr, qùà$‘ jam habëmtra, iriitio'foëriht, i
é t ilidr. ffro hac fentëntia àdduénrit Ëetr. Cévalier. & Radülph. Ceyalier. j
ifi Gràm. Hèb. c. 4. Ffà£. lïlÿ r .1 GJàvis parce’ 2.- c.- 5.- Marc. Nfarim
Ptxf. Lëbicï fol Hëbr. Pôffélf. de Grigih. c. 6. A lii ftàtûunï, a Mo-!
fê non téxtui dffixa;, fëd leëë ôrali hôh fcripta tràdita, për Bftlram in '
lùtêHt prôdita, &c téxïüi àffiiâ' .- fit hæc plerùthqùe Judafofùmeft fen-
tëhtiài AIE yëto fimpHtitér Èfdrà» à'dfcribunr, quenr volunt puridoium !
aüdôrctft foîfsc .- ùndfi pfthdâciôhefti divina* audorîtàtis éfsë ffacuunt. ;
Cofttrà vërô pleriqùë hujus féctili, d od / ina , ac eruditibné Hêbraicâ
c là r i, püitdbriim audôïës Mafôiëcfias Tibericnfés, qui póft I
corifodufti Tâlffiud, fetino' pô'ft GhPiflùin quirigenteômî),- vel lètfcen- j
tëfitöö, riótai hodlttoki vôca'IRifti St aïcèhtuiihi tçxtui âppofuerunt, utj
faftijifts lëgërëtdr, fit uï véi!ï fédi’d mëlfûs cbhfervàti poftet. B t licet!
ebtom qftîdàrrl, EëftipiiS, cum. priïfiô invëncà fiiérinc, pr'æci'fe aflïgnari1
pôTse hëgënt; ift hbc t'dffienbmriës'êohvêhiuht, nëc àb Mofe, vel Efdra,,
v ê la Prophétie Sc fatrisfb'ripthrîbdfaffixàêfsë, née élsë originis divinæj fed i
.à îèîafotofh^ eScbgitàtë a l . « pdïî GliFiflum fëculis ; five vero 4. 5 . 1
6. vèl àlib' póft QhHftfthi' fêtliîo ihV'Çhtà fint, hàüd multum réfère .- hoej
efiitn ptobftt'bj fèliqùjë fentëhciæ mdlë foa riiüht. Hæc èontrovérlîa li-j
cét W è Grahiftiâticà fit, a lfièblt^lcà. tàiViëh ôtigihem duxit. 'V éren-i
tuïèdhH' tjdiddrft ribii ihdb^di, fi p ilfid i vôcàllà nôii fine origiriis di—i
vlnæ, rie poïth lata' ^dhtiHïli^ àpëïiàïür, attéverténdàm Scïipturæ cer-i
titodiftëm fie atfdqfitàterri ^ ttfjus Ifcdib (hbirfebncéffo) incértà fit aflïbl-j
fiÛS rèdmtuï, rindé\ à!9 EtxldHæ audfifitate; faltem quoàd nbè, Scripturà
dëpëridtr, Itàbu'é’lehtèntftirii illàfti diè puridôVum: âhïiqdîtàt^ Ifcec fal-l
fani* qfticTdtti mOrdicfts dêfendi veliënt, qübd in cbbtrôverfià dë Striai
ptüirâ» àtidbiricà'të ïtóbis m'agis ïaveto viuërür. A ï h’On éget vèrifaà!
mënaacii 'pïtïÖci'nió : hèb në^airtHà Vèl* otculïa'ndà eft vërità§, licet in malum i
firiém àlîqiiï éàabftïufttüf.
39. Àftïëqükm râtiôné's uïrthl^uë profeifam, Tibet vitorum quoruii-*|
dàfh çlàrî'flîrtfotüM pto fehtëh'tiii, qiiaih Vffiorëm éïiftîiriamus, tcfttej
mónia addüëëto.; Jo L SïàlièèŸ Ëpift. àd' D . RSh. Buxtorf. fehiorem, quæ J
eft 24.3, fiV.fcribït, f)'i fpreibiis cjf* t/dcdUb'tis Hib'rdofüm ïam tnihi con-l
fiat rem nèy'dtri effè, quant èôs fa lti, qui nhtbs tina cuni fin oit à putant : I
cjuo nihil ftulfiks diéi pôtuit Mit ÜôffitÀYi. N-drh prècèftiöhes 'GrammU‘ \
ttca alïçifjus lifcgfta tUnç infthttUftiUr, üàh (jftdnâo vèrnàcitla eft ilia linguti, I
ff? fiftqi*d^'/^h .'^u'‘^ lg i j f fe enim hégdre pofeft, Arte-i
bifmi pHtMayocdti recéns effe iHi/eÜtàni, 'ia eft, niultis dhhïspoft obiturh im-j
A'dah'omnieffs ? Hôaié tÀtoifn pMèŸi "turedrum , Àritburh, Perfa-\
: omnium ’denique AXahilnmedàtibYÜm 7 ftùt punSlis legere difbunlÀ
Eodem modo ^athdrifeihi & fuaii Jiüle ullis pitmHs in Sjhagogis' fuisï
legêm Vf n u i « otmZ# tegUnt. N/c eft, quod qui contra feritiunt, locum;
ilium objtcidni ex Zohdr, qhèni iti Èpiftolh tua produxifti : ifte liber eft\
rècêniiofiaudm Talmud. Nôbfs flurd ib'gülherità ex Verjiônt 70 Juter A
pret tint Juppetüht ; üt pföbèimiti, tiülla puhMÂ olim fuiffè fudaisyl
qui Ulud taritüni ex pàu'cis aliefàbt Tdrgu'th lotis probaŸe poffunt. Hade-|
nus Sçâligcr. Cùrii qûo cô’nfehtît hiâ'gn'us Grotius, in Màtth. 5. |8.
ubi affirmât, libros vëtere's eti'àm poft E f drain fine puhMis vocalibus)
fer ibi folitos : quod ita perfpicuis argument is a viris harum rerUm dMifA
f mis dempnftrdtüm eft, ut id dnfpliüs itifteidri, non nifi perttnatium fit}
Schid&tdos. cap. 2. dè fifre Réglo Ffebræorùm p. 4 1 . fcribënsde pun-|
dis!