D e Varüs in $ ç n p um i eikambus. ~Froi.eg.YI:
fcquitur Apoll. A S . 13. '4 . Differentia eil in 1 cum 1 commutatio- |
ne. Et certe leftio 70 videcur magis Apoftoli fcopo convenire, üt ex
contextu patct : & cum alia caufa affignari non 'pofiit hujus varietatis,
(nam nec myfterii caufa, nec clarioris explicationis, ita vertiffe 70 liquet,)
neceflario rccurrendum eft ad: cocücum varietatem. Pfal. 145 fin-
guli verfus incipiunt fecundum ordinem Alphabet! : at inter verf. 13.
& 14 . deeift unus in codicibus Heb rx is, qui incipere debuiflet a litera
Nun : quem tarnen olim im quibufdam codicibus extitiffe, judicant viri
d o d i ex Verfione Grxca Sept, ubi inter hos doos, hic verfus interpo-
nitur, n/ri« Kü?i©- i» t•?* \bpit «fl» > £ •> m # T*‘ ‘
«U?» .-cujus primum vocabulum fi ab Heb. indperet, totum Alphab.
Hcbraicum per verfus initiales extarct. Multa ejufmodi ubique occur-
runt. Exemplis teftimbnia fubjungam virorum doäorum, qui fine ullo
fcrupulo ex Verfione varietatem textus Originalis infcrunt. Beza in
Luc. 9. 48. ubi nunc legitur, «/©• irai #«>*<, notât Vulgatam legifte,
- in eft, in prxfenti : quam ledionem magis finceram efie putat. Sic y.
53..ubi Grxce nunc l e g i t u r , r i *fitra*o» «fl» Sr -r»pit'»u*v»r &c. di-
cit Darum & infolens hoc dictndi genus fibi videri : itaque Cum vctere
Lacino interprète vult fcribendum »ofiwo^r». Idem in 1. C o r . i§ . 55.
in hxc verba, V b i eft, mors, v idoria tun. ? ubi eft ftimulus tuus ? qux
fecundum 70 ita a Paulo citantur, ita fcribit, Qraca editio, quam f t -
entus eft, Paulus, legit H’fct pro ’'"IS per metathefim : deinde Graci interprétés
T ^ d e d u x e r u n t non a "13*1 deber, p eft is, fed a " O l dabar, Verbum.
Infinitum effet, omnia ex Beza adferre. Joh. Drufius ad Gen. 26-
/ex verfionibus conftat) cohgcliimus, li ex iis de textus originaiis fund
fenfu, turn ledionc, nihil judicare poffemùs. Cum enim eundem codicetnI
varii interprètes varie reddunt, hujufque caufa faltem prol>abilis reddil
poteft, praefercim 1Î periti fuerint, &fideliter omnia redderc-fibi propo.
fuerint, ipfos codices origiparios a fe invicem in quibufdam dilcrepafie cbl.
ligitur. Èxtat; jam Ara'ti Pharno/nenon, quod- Latine olim reddidit Cicero
20. Legerunt 70 . & Vulgatus, & Scholiqftes pttfy cum pundo in dextro
cornu, at nunc legunt p®V cum pundo in Jjniftrt. Idem in Jer. 1.
1 1 . miratur, Hieronymum dicere , Saced, fignificare, nucem, & tarnen
vertere, virgam vigi/antem, id eft, Soced. A n legit aliter, quam nunc eft in
codicibus Hebraisl Videtur. Nam etiam Aquila & Sjmmachus ita lege-
runt. In Parallelis Sacris in ilia verba, E x <^£gjpto vocavt filium
me um, ita fcribit, Prius erat in 70 rd t ixr«c iujnt, ut d id pojfit, interprétés
illos le gifte nam proclivis & frequens eft error de fod in Vau.
Schindlerus in Lexico Pentaglotto, ex Verfionibus Hebraicam ledionem
variantem ubique colligit. In radicc Ezech.27.5. ita fcribit, In co-
dice hodierho eft C T n in 1? tabulas, at Hieron. legit tabulatum maris,
CD1 m m 4? (Inas faciens didiones, L X X raivUt cavlJbv, coronx tabularum.
J_ nm T „rn » 7!A**~*. .0- DD r.rut T W .0.
poculum, legerunt DD poculum. ob afftnitatem literarum ' &
(fr D quoque c r 'D . Vide in rad. & in T 'T l , & in n^?0}
aliifque quamplurimis. Lud. de Dieu, in A d . i . 9. ita fcribit, Porro
Sjrus. & Arabs v. 1 1. legerunt quoque *r«t 4a*J«7ui, non *t& , prout
affirmât Beza* in tribus veteribus codicibus feribi : & hanc ledionem
laudat, ut v aide emphatic am. Idem V- i 4 - dicit, Sjrum, Arab. & *Æ-
thiop. Interprétés legifte, x} Tf Jtien. Ad Marc. 1. 2. Sjrus non legit
a*,qued tarnen in Gratis codicibus extat, & in Vulgata at que
Arabe le£lum fuit.. Ita pafiim file. Ifaacus Cafaub. Exer. 13 . n. 21.
ad annum 31 . n. 32.- dicit, L X X pro Heical legifte Hakal. Eft 9.
1 . mutatis punElü, tuqlôtTai fublevari, & vertiffe t ajÿ woitt, cito fac.
NobiliCf. G ro tiu s , ubique notât 70 aliter legifte, quam hodie legitur.
A d . 8. 33. legerunt 70 HpV 1ÖBTÜÖ "1X1Q poftquam deprefsus eft, al-
lata eft ab eo pana. D o ft iff. Hottingerus in Analect. diflert. 2. de
Heptaplis Parif. colligit ex Verfione S y r a , interpretem Syrum variantem
Hebraeum codicem habuiffe. Inter alia, hxc profert. Num. 10 .3 3 .
ZJbiomxes verftones .legunt iter triam dierum, fold editio Sjriaca habet
}.>i-2SO. iter unius diei. Exemplum (inquit) manifeftum codi\
cis variantis. Idem Thefaur. Philol. 1. 1 . c. 3. fed. 2. obfervat ex
editione Arabica Erpeniana, Pentateuthi authorem ufum exemplari Hebt
æo a comm unibus noftris diver fo, quod ex variis locis probat. Gen.
50. 19. Pro, An loco Dei ego fum ? legit, Ego timeo Dominum -, quafi
pro n n n n eflTet ,r?nnn. Idem obfervat Exo. 12 . 8. & 23. 17 . Sam.
Bochartus in opere illo omnigena eruditione referto, Geogr. Sac. part,
i . L 2. cap. 22. præfert ledionem Graecam Sept. 2. Chron, 20. 1,
Hebraic*, & fubdit, Fruftra fe torquent interprètes in his explicandis,
Filii ' Ammon, & cum iis ex Ammonitis : fed fi pro D'JIQVHQ
Aiem & Xin trànfpofitis, legatur O ’JWOnO prout legifte Gracos ex
eorum Verfione confiât, tollytur omnis fcrupulus. Idem part. I . 1. 2. c.
23. ex Verfione 70,Eufeb. & Vulg. colligit, Veteres legiffe pro
“n w . Videatür & part. i . 1. 3. c. 5. Claril£.Salmaffus (vide Capeili
Apo l, p. 1 1 3.) de iftiufinodi diferepantiis aif, fe ex iis cognovtfse interprètes
reEliorem ledionem in libris eo tempore invenifse, quam qua hodie
in noftris ext at. Imo CL Buxtorfius, ftrenuus Hebraici Textus defenfor,
fatetur, de Verfionibus Grads, quorum fragmenta extant, Aq. Theodot.
& Sjm. qua interdtim ab hoaiernis Hebraicis codicibus dijferunt, fe
nihil pronuntiare andere. Idem de Hieronym. differentiis diçit, fe incertum
efse,quid refpondere debeat. Anticrit. 1. i . c. 8 p. 152. Hifce ad-
jicerc poflem, Brentium, Ofiandrum, Calvinum,Mufculum,Mercerum,Sca-
ligerum, aliofque plurimos j fi hoc non effet lueem Soli foenerari. Hoc
enim ita frequenter apud Interprètes occurrit, ex verfionibus colligere
varias textus lediohes, ut a nemine negari pOfiit.
iQ. D,emque ratio manifefte probat, ex interprète authoris mentem,
& quomodo interpres legerit, colligi poffe. Verfio enim authoris
verba & fenfum reddit, ut [fpcculum imaginem : alias Verfio dici non
meretur. Hoc in omnibus libris in omni icientiarum genere conftat.
Alias ffuftra effent verfiones, & nulli ufui infervirent ; & inter alia,
fruftra. to t antiquas verfiones in hoc Bibliorum opere ('cujus pars maxima
: obfervant vero Critici codicum varieratem ex Ciceronis verfione.
Idemque de Ariftotelis & Galeni verfionibus per Ayerroem &
Avicennam-obfervatur, ipforùm codices in aliquibus ab hodierno textu,
Graeco diverfos fuifTe. Nec eft, quod quis objiciat, hujufmodi lediones
effe conjeduras tantum, non demonftrationes. . Nam etfi_ interdum di-ll
verfitas ex interprètis errore, vel ex certo confilio oriri pofiit, quod
plerumque ex ipfa verfione colligi poteft : tamcn cum caufa yarictatis
manifefte reddi poteft, iftiufmodi lediones variantes fuam certitudinem
habent, cum fcil. ex levi literarum figura, vel fono fimilium, mutatione,
vel metathefi five tranfpofitione., vel ex ambiguitate per abfentiam
pundorum, iftiufmodi ledio oriri poteft, qualem reddit interpres J
nec alia ratio oftendi poteft probabilior,cur interpres ita rcddiderit.Certe I
demonftrationes Mathematic* in omni materia non dantur ; fed fecundum
fubjedam materiam probationes funt diftinguenda: .* & in hoc
genere alia demonftratio dari non pote ft, quam oftendendo, verfionem
quadrare le d io n i, qu* illi tribüitur, nec poffe cum altera congruere. I
Sic demonftramus L X X . et Evangeliftam legiffe 11^3 non , DH3 qu;aj
vocem Hebraicam reddiderunt per £^tt»,foderunt, quod nulli ledioni
convenit nifi DSD. imo fidicamus, tantum verifimile cfTe, interpret« I
ita legiffe^ hoc lacis e ft, donee probetur verifimilius effe, eos ita
non legiffe .* aim ratio manifefta f i t , qüare* ita legerint, quia fcil,
quadrat eorufti interpretatio cum tali ledione. Rationi vero confentaneum j
eft Cut ait vir Dod iff.) interprètes ita legifte, quomodo reddiderunt, po- II
tins quam reddidifte aliter quam legerunt: nee valet dicere, pollibile
efTè,ut aliter legerint- -fed reddenda eft ratio probabilior, ita non le-
giflè. UndeBootius cum larvis ludatur, Vindic.cap.23, p. 225: idemque
rcre dicit quod adverfarius, contra quern pugnat, cum-fatetur ledionet\
conjedurales ex verfionibus peti poffe. Lediones enim tales conjeduris
niti verum 'e ft ; feel talibus, q u* probabiliorem faciunt ledionem, quam
quae in contrarium afferri pofliint: nec enim aliud in hoc negotio dari
poteft. Quod vero ipfe cum fociis in verfiones omnes pro libitu, pra-
lèrtim Graecam V*» •' debacchatur, quafi nulla fides huic verfioni haA
benda fit , quod non fibi propofuerint Grad Interprétés, fententiam origiA
narii textus exprimere ^ fed quod ad libitum addere & fubducere,eis ludus\
fu e r it ,& c . propriô loco,mcras calumnias effe» oftendemus. His enim
concefGs, non in terprètes, fed corruptores peffimi & perditiffimi ne-
bulones effent. Convicia vero, qua: in cos a Novatoribus conjiciuntur,|
per ipforum latera ferrant totam Ecdefiam Ghriftianam,omnefque Patres, |
antiquos,(ne ipfo Hicronymo excepto)qui talem corruptam verfionem
in precio habebant, populo explicabant, & commentariis illuftrarunc,
Imo Apoftolos eodem crimine involvunt, qui hac verfione frequen-j
ter ufi fu n t , eamque Ecclefix Chriftianae tradiderunt. Sed de hac
reliquifque verfionibus, eàrumque ufu, uberius dicemus, cum ad lingulas
in fpecie deventum erit.
1 1 . Non tamen omnes interpretum ab originario textu dilcrepanti-!
as pro variis ledionibus habendas volumus ; nec quenquam novi, qui)
hoc affirmar : etfi Bootius omnibus fibi adverfantibus affingit. Multa:i
enim effe poffunt ex interpretis lapfu, dum vel in ledione, vel .in ge-J
nuino loci fenfu, vel in vera verborum fignificàtione errarc pofiit.I
Sxpe etiam Paraphraftem agit, & verba quardam ad loci explicationem I
additj quxdam etiam, quae minus neceffaria videntur, omittit. Scriba-
rum etiam errores, qui turn in textum, turn in verfionem irrepere poffunt,
pro variis ledionibus non habendi. Diftinguendi itaque funt errores
librariorum ab ipfa verfione 3 & in hac accurate diftinguendi funt!
interpretis lapfus, & expofitiones Paraphraftica*, a variantibus codicis j
originarii ledionibus. Variae enim poflunt effe caufæ, cur interpres
aliter legerit, quam vertit. Cum vero ratio alia nulla probabilis reddi
poteft, cur interpres ita tranftulerit, prater exemplaris varietatem;
& ratio probabilis adferri poteft, ex vocabuli ambiguitate, vel literarum
figura, vel fono fimilium, mutatione, vel ex literarum levi tranfpo*
fitione, vel ex vocis divifione v e l. compofitione & c , exemplar ita ha-
buiffc; non video, quin hoccafu ex verfione, varia exemplaris ledio colligi
polfit.
12 . A t ex mera cohjédura, varias colligere lediones, (cum fcil. nulla
codicum vel interpretum diferepantia adferri polfit , nec ledio re-
cepta quicquam in fe falfum & abfurdum continear,) quia ex levi fciU
pundorum miitatione, vel literarum fimilium tranfpofitione', mutatione
&c. melior elici videtur fenfus; falvo aliorum judicio, vix tutum
eft.- S c io , magni nominis Theologos fentire, hoc fieri poffe .* imo
tentaflfe : ut videre èft apud Brentium , Pfal. 8. 4 . 2 Chron. 2.1
40. Ofiandrum Pfal. 53. d. Mufcuhim Ef. 49. 24. Pellicanum in Pfal.1
2 .6 . & 3 5 . 1 6 . & alios. Hoc vero concçflby lata feneftra aperietun
luxuriantibus ingeniis Scripturam depravandi, & in quemlibet fenfum
dendi ; ita u tinftar Cothurni Theramidis cujuflibet pedibus aptari pofj
fit. Quod enim in prophanis audoribus non audent Critici (fine codicum
vel interpretum authoritate, ' vel urgente neceffitate) e x proprio in*
genio corrigere , & aliam ledionem fubftitqere, ( quod in iftiufmodi
libris vix ferendum : ) in libris Sacris,- quibus multo major reverential
debetur, quam ullisferiptis humanis,plane illicitum. Undè illorum auâorn
tas non follicitanda, nec led io ufitata mutanda, nil! ex optimorumj
codicutn vel interpretupi confenfu, vel cum led io abfurda & plan0.
falfa in textum irrepfit, quæ nullo modo defendi ’ polfit. Hate de va-j
riis ledionibus.
p r o l e & i
iî>R 3 . V U -
~35
De Textuuni Orijpnariomn integritate & dunoritatè.
W T r u t rm r l i . di T ix tu tm i.ttgritMt & M th r iu tc mdc
M a,krdtci. 3. J *d .is t u t Chrtflum. Ttxtum ma c
M a lt i tarn vtttraat.tHm rccentiorain, fudaos aceafaat de cbrraptione T e x t . 1.
. . . ■ q ■ j . J i H . . . cerrmitTe 4 t ê t Chrifiam, erne a fa d t it, «at .H it Scriptarae malitiofe cerrxftas fxifie i
S H U 3- p h g ■ ' % ” B E c c ie r J Ceditte Hetrai ad Ecclefia c ram fiiHaat. Ntmejaam defaeraat in Ecr
5. Reragnaretjxc p rev,deal,ad,a,aa 6 . f l daplex I t ieOie, fxd.ee earn W A S m fe c i,es, qxa C M -
nîSdeZaZa Errata tamen qttadam leviera te ftrUarxm incxria, temperumce ,n,xr,a erreper, p,}e ,n textu, Ormnale,: Dc m-\
liftoff, tip • . er.i,,, HiernCnl De iis dodorum indicia. 1 3- Idem probatur ex HteroHjmo. 14. Et aliorum aodorum tefiimo
Z e i r f t f t Ç a Î d l n a ^
providema dtvina, & Ecclefi* fidelttat. j?* ’ thus concedunt Bellar et Conus, pofse nos a Vtrfionibus ad fontes recurrere. I
nv W V W Æ w M M } ' In'omnibus bad textum O r ig L r ium recurrendumefse, nifi ubi certo confiât, mendam irrep/ifse. 24. Refponde-l
l t d f ,S a t i s 'pnnClis textns Htlraxs albigsexs, et qmd pauti text«, Oriÿnatcs inteUtgxnt. ^ f*> f i »» ™‘H
K A b u s ' 25. Verfiones ex textu OriginaU corrigendas t__________
I~De Textus Hebraici Veteris, & GracciN.Teftamentiintegrate &
inceritate primo dicendum : deinde de ejus audoritate & Authentiat
fciendum vero, controvcrfiam dc his ex Decreto ConciliiTridentim, L Vulgata Latina pro Auchentica dedarata e ft , potiffimum ortam
J f e . Hinc enim alii ita pro vulgata decercant , ut non tantum ali-
|s Verfionibus praelatam elfe velint, fed etiam ipfis fontibus. Quja Iero abfurdum videtur rivulos fontibus praeferre -, ideo fontes non pubs
hodie effe, fed turbidos, & ita corruptos, ut pro régula fidei ha-
eri non poflint s nec dogmata controverfa, vel verfiones per eos ex-
minari poffe, affirmant. Alii e contra, non tantum Vulgatam Lati-
L Authentieam effe negant-, fed in eam,ut omnium verfionum pef-
Lam pleno ore déclamant : nec tantum Textus Hebraicos & Grachs
puros, & ab omni corruption fpontanca immunes efie vplUnt v
[a ut pro régula fidei & morum haberi poffint : fed ne in minimo api-
Ke ab ipfis Au togràphis difcreparc, nec exferibarum errore aliave caufa,
I licndas leviffimas in eos irrepere pofic, ftatuunt. D é Larina Vulga- Ei peculiari differtatione dicemus, hic de textibus Ongmahbus agen^
12.' Multi funt inter veteres, qui Judaeos accufare videntur de corru-
tione textus Hebraici voluntaria ; inter quos Juft. Martyr dial, cum
ryphonc. Iraen. lib; 3. cap. 24. Tertull. de hab. mulier. c ap.3• Nec
liter fentire videntur Athanafius in Synopfi Script. Eufeb. Hut. Ub. 4.
ap. 18. Chryfoft. Horn. 5. in Matth. & Hieronym. ipfe m Gal. 3. file
t hic poftea fententiam contrariam acerrime défendit. Horum tamen
eftimonia ita exponit Bell. lib. 2. de V c rb oD e i. cap. 2. us non de
m u Hebraico, nec contra Judaeos ita feripfiffe, fed contra Aquilam,
fhcodotionem & Symmachum, qui crant judaei Apoftata:, & Verfio-
jibus fuis Scripturam contaminarunt, jntelligenda fiht .* quod, an de o-
hnibus, quos citavimus, dici poffic, multum dubito. In te r rcccntiores
bmen plures hanc fententiam .propugnarunt. Ante Concilium Tnden-
Snum paüciores quidem, ut Lyra in Hof. 9. 12. Paul. Burg, in Pfal.
ta. & alibi. Porchetus in Viftoria contra Judaeos, part. 1. cap. 2. &
I )er totum cap. 15 . Galatinus, qui omnia fere e x Porcheto tranfen-
I »fit. Nebienfis in Pfal. 22. Poft Concilium vero multo plures 5 Canus
I bcorum lib. 2. cap. 13. Lindanus de opt. gen. interp. lib. 1. cap; 2.
l i c o Caftrius , proleg, in Efaiam. Gqrcias contra perfidiam Judarorum.
I ialmer in Proleg. 4 . Àuguftin. Steuchus in recognit. Vet. Teft. Mer-
I 'ms in G en. 3. 18. Greg , de Val. Analyf. lib. 8. tap. 5. Serarras
iroleg. cap. i i-. q. 2. Gordomus Controv.' 1 . cap. 9. quibus Cochlae-*
mi, Tannerum, aliofque adjicere licet, qui in gratiam Vulg. Lay. He-
Iraum textum malitiofe a Judaeis corruptum effe, clamitant. Ejufdem
jriminis reos fecit impoftor impius Muhammedes turn Judaeos, turn Gnri-
lia n o s ilfo s accufat falfaflc Teftàmeptum Vetus, hos corrupilfe No-
I mm.- ipfe vero a Deo miffus ett,ut omnia reftitucret. Surat.4 .« 5 .
I r 3. Quid nobis vjdetur vero confentaneum, paucis eXponam. Prima con-
I lufio fit hxc; Judxi ante Ghriftum malitiofe Scripturam non déprava*
un:. Nam, ut fcribit Hieron. in ËÇ 6. nunquam Dominus & Apo-
:oli, qui caetera crimina arguunt Scribarum & Pharifasorum , de hoc
rimine, quod maximum, tacuiffent. Tantum vero abeft, ut Chriltus
eprehendat, ut potius contrarium innuat •, dum J6h. 3- 39- a£* Scriptu-
Us ferutandas audicores fuos amaqdat : .quod nünqùam fecifict j 11 fal-
I kx & corrupt* fuiffent; fed de corruptione prxmonuiffet. Et Matth.
IS. 2.3. Sica,Sederunt Scriba & Rhanfai fuper Cathédram Mo fis.
I Unque ergo dixerint vobis, .fervate & facite. Credatne aliquis , aa
I pipturas cprrUptas légendas, & ad ipfos corruptores audiendos, D omi1-
um populos ahtegafle ? . f t ' T . .
[_4- Poft Chriftum v.ero malitiofe non corruptas fuifie, a Judaeis vel
ijwiis, multis probant Bellarm. lib. 2. de Verbo Dei* cap. 2. Joh. U tipei-
'cs, Simeon de Mois, aîiique Ecclefix Roman* Doclores argumentis
I [alidillimi*. Primum eftHierotfi. loco citato, & Orig. lib. 8. in blai-
im, quod qu* à Domino & Apoftolis ex Scriptùra cit$ntur, eadem
»lane funt in codicibus noftris : at abfurdum & Pia,?.e ridiculüm elt
magitiari, eos loca ifta ita citafse , .ut a Judxis ycl aliis poftei depra-
fanda fore pr*viderant. 2 Si Jud*i malitiofe corrupiffent ScnptUras
p o Ghriftiano.rum,, hoc -fine dubio fecifsent in yaticihiis d eÇh rilto , &
P locis qu* de prxeipuis myfteriis religionis Chriftian* agunt : liM ve-
Fe non fecerunt. Nam in quibus codices Hebrxi a Grxcis & Lati-
pis differunt,é ahuliiusaut parvi momenti funt: imo ut obfervat Bcl-
prmin/ in •#$ (xpe. codices Hebrxi judx is magis obfunt,quam Grae-
p & Lntini' j q t in Pfaltno ubi legunt G rx c i & Latini codi*
cés, Apprehendite difciplinam , nt irafeatur Dominus j in Hébr. eft , [
Ofculamini filium , ne irafeatur. Q u * leftio magis fecit pro ChriftO
Dei filio, quam prior. Quis vero credar, Judaos depravalsé lo co s , de
quibus in ter nos & files nulla eft controvërfia-, & in reliquis, q q * dc
graviffimis myfteriis noftr* religionis agunt, nihil i,mmutafse ? Hinc affirmât
Andradius, S i quis yelit fudaorum petjtlantiam ceercere, & de-
mentiam reprimere, multo apertiora & illufiriora ex Hebrats, quam ex
Gratis & Latin is codicibus, argumenta dtdudurum. D e locis yero q u*
a quibufdam objiciuntür, infra dicemus. 3 Judxos Scriptùràs corrum-
perc nec potuilse, nec volùifse, probat S. Aug. lib. 13 .d eCiyit.cap.13.
Anne credibile eft ipfos. codicibus fu is volui fie eripere veritatan, ut nobis
triperent audoritatem \ vel per totum orbem difperfos potuiffe in hoc con-
fpirare, nullo contradieente ? Confirmatur yero, Judxos hoc nunquam
voluifle, ex incrcdibili ipforum Ze(o erga Legem & libros Sâcros, ut
mortem potius omniaque tormenta fubirent, quam vel unum leg»
apicem mutare vel adulterare v ellent; ut de iis teftatur Jofeph. lib .i.;
; contra Appionem, & Philo apud Eufeb. L8.C. 6. & 8. Imo tanta fuper-j
ftitione feruntur erga Sacros codices,ut in libroLegisfi vel unicum erratum
deprehendant, pro illegitiiho damnant, et abjiciuntj nec ullos libros non
corredos fervandos volunt ultra 30 diesfi vero ultra 4.errores habent,!
fepeliendum volunt cum probis hominibqs.
5. Repugnaret providentix divin*, ut libros quos adfalutem generis
humani exarari voluit ab hominibus Sionrtugtit, quofque permanere vo-j
luit ad finem mundi -, . ex quibus,ut fontibus,aquas falutares omnes genres
haurirentj ita falfari finerct, ut ad hunc finem inepti client. Non ita(
unquam indormivit cqftos> Ifraelis, qui in neceflariis Ecclefix fux,
nunquam deficit .-Cumque novx revelaciones non funt expect and*, eo
quod Deus totam voluntatem fuam de doftrina falutis libris Scripturx 1
confignaverit * injuriofuimelsetDei providenti*, qui fe Ecclefi* femper
adfuturum promifit, aflerere; libros, in quibus h*c do Arina continetur,
perituros aliquando, vel corruptos fore. Cumque Judxos per omneS
oentes difperferit 4 qui hos libros ubique circumferunt, fpecialem ejus
curam obfervant Juftin. Orat. Exhort, et Auguft. I.18. deCiv.c.46.&
• in pfalm.56. ut tudai,tanquam capfarii Hofiri libros noftr os tircumferrent,ut |
cum Pagani non credunt, qua nos de Chrifto pradtda futfte diemus, quafi j
a nobis effent confida,mittamus eos ad inimicos fidei nofira fudaos, qui libros 1
nofiros circumferunt, in quibus eadem habentur. qua nos pradicamus.
6. Prxterea hoc contra fidelitatem & curam Ecclefi* Chriftian* erga I
libros Sacros feceret, quam Deus columnam fecit & fir marnenturn verita- J
tis cui oracula fua concredidit-, fi facrum hoc depofitum adulccrari St
felihri permitteret. Libros N. Teftamenti Ecclefi* Chriftian* tradide-
runt Apoftoli, quos fideliter confervavit. Hebraicos etiam ad Ecclefi*
I curam pertinere, agnofeunt doftiorés Romano-Catholici. Ex quo enim
Judxis libellum repudii dèderit Deus, nec amplius pro populo fuoagnove-
rit.fefti funt injufti Oraculorum divinorum poffeflbres^quorum curam DeuS
in Ecdefiam tranftulit : nec aliter jam portant Judxi Scripturam, quam
cxcifpeculum, in quo alii multa vident, ipfi nihil. Multum itaque a verO
aberrant, qui dc H ebrxis codicibus ita loquuntur, quos l ‘^ f caf t vocant,
quafi ad Judxos tantum pertinerent, non ad Ecdefiam Chrifti. Longe
aliter fentit Joh. Mariana, traft. de Vulg. Lat. cap. 9. Omntno abjur-
dum videtur, divinas Scriptural, hoc efi, Teft amentum,quod Deus nun-
cupavit, & in quo Eccleftam haredem fcripftt, in linguam Lattnam
transfufum modo confervare : amifsum autem, aut depravatum pemtus,&
contaminatum in iis Unguis, in quibus feriptum primo e/L Unde p o ftg
infer t , S it itaque fix um , non minus ad. Ecclefia cUram Hebraicos e r
Gracos codices, quam Latinos pertinere. Vnde primo effiçttur,neque eos co-
dices potuifsein miverfum, vel in re majoris momentt corrumpt : continuo
enim Ecclefia. óccurriftet, qua divitio inftindu & affiatu regitury
& v iri dodi, quorum numerus aliquis femper fu it, periculum mdicaf-
fent. Ad eundem medum Jofeph. a Cofta de Cfirifto revelato lib. 2.
c . 16. Editionem Hebraicam authentieam efse, dubitare non pojsumus: &
quamvis fttdaica perfidia atque invidia tent at urn efset, tantum nobtsbonum
eripere, foritem ipfum, J c i L fermonem Dei inficere : tamen nullo mode
credendum eft, licuifse eis, qüicquid libuit. Ration «n reddit, Aio» de j fier
un t in Ecclefia viri, dodi, quorum ftudio confervati. funt ^gbra* cedi-
ces. Simeon de Müis Hebraic* lingux Prófeflbr Regius Panfiis, Epilri
tie Verit. Hcbr. p. 17. V t dem fudaos exemplaria omnia adulteraf re }»f-
go, & pernego, in ea, qua in Chriftianorum Bibliotheçis extarent, neque
adeo ipforum juris efset , quicquam potuifse. Omnes enim mihi vidert*
tur cinCefsurij Hebraica Bib Hórum exemplarta Chriftianis nunquam dc