m s a k
|||î
rer/rntbus (jroeâs^j rtapue LXXII ßeniorum. P r o l e g h t Ferjïombüs
pfacanittevenerandam Verfionem paffim eruftant. Inter Romano-Catho-
licos etiain non défunt*,qui licet haud ita intern peranter in ipfos Interprètes feri-
bantjOmni tamen audoritate Verfionem fpoliant. Inter alios Pet. Poilinus de
Geneal. Chrifti, c. 5. & Martinus Martini Hypotyp. Theolog. 1. i . c . 4, Joh.
Curterius Præf. in Procop. Efaiam affirmât, omnes Groecas Editions, Jive tjpis
mandatas, five in Bibliothecü adhne U t entes, mixtas ejfe : cum tamen liber ,quem
rum Procopio edidit, Efaias fecund, m exemplar Marchali five Rupifucaldianum
de ( quo fupra) contrarium plane oftendic.
53. Inter Veteres folus Hieronymus paffim Interprètes erroris ineufat, &
pforum Verfionem carpit, Comment, in Prophetas, & alibi. Pratf. priori in
Job ; Neque (inquit) fieri poteft, ut quos plura intermififfe fufeeptrint, non
•ofdem etiam in quibufdam errajfe fateantur ; pracipue in fob : cui Ji ta qua fub
tfierifeis funt fubtraxerû, pars maxima detruncabitur. Loca v ero, qu* ex
Hieronÿmo in contrarium adferuntur, ubi honorificede L X X & eorum Ver-
fione loqui videtur, ut Pratf. 2. in Paralip. ubi fcribit,ew Sp. S . plenos ea qua
fuerunt tranftuliffe, fed feriptorum culpa aàfcribenda errata, & c. Et lîb.
2. Apol. contra Ruffinum, ubi profitetur, fe nunquam LX X Interpr. tantillum
voluijfe detrahere : Egone (inquit) contra L X X Interprètes aliquid fum locu*
tus, quos ante annos plurimos diligentiffime emendatos mea lingua ftudiofis dedi ?
&c. Hæc, inquam, loca hoc tantum probant,vel Hieronymum fententiam mu-
tafle, vel cum ab adverfariis premeretur,quafi ipfis detraheret, u t invidiam a fe
amoverec, honorifice de LX X fcripfiffe : cum tamen in expofitionibus, ubi libéré
quid fenfit deprompfit, paffim eorum interpretationem carpfcrit : unde
videcur, Hieronymum fui oblitum, interdum de hac re contraria fcripfilTc.
54. Qu* vero a Recentioribus contra hanc Verfionem dicuntur, longiffime
« ro au elfe, cuivis conftabit, quianimo perpenderit, univerfam Chrifti Ecdefiam
aliam Verfionem,per quingentos poft Chriftum annos, pr*ter hanc,&
qu* ex ea dérivât* funt,Verfiones, (unica excepta Syriaca) ignoraffe-, hanc una
cum fide Ghriftiana ab Apoftolis accepiffe, & tantum non pro facrofanfta ha-
buiffe ; tantumque abfuiffe, u t de Interpretum fide dubitarint, ut potius Sp. S.
durante, itaeos fcripliffe, affirmarint. Etfi enim Interprètes eos fuiffe, non
Vates.cxifhmo; tamen Sacros codices fponte eos corrupifle,(licec, qua homines,
errare potuiffent,j diftunefes, omnes exiftimarint. Undevaldc temeraria (ne
quidgravius dicam) eftillorum ccnfura, qui ipfos pro arbitrio addidiffe, detra-
x ijfe ,& quodlibet mutaffe : lufumque ipfis fuiffe, omnia pro libitu mut are & cor-
rumpere, dicunt; quod non Interpretum erat, fed corruptorum peffimorum,imo
impiorum & perditiffimorum nebulonum ; hoc enim nulli homini fobrio, vel
mentis compoü in mentem venire poteratj nedutn viris rancis,doârina & probi-
tate celeberrimis. Qu* vero a V iro Summo dicuntur, infirmis niti fundamentis,
ex fequentibus liquet. 1. Quod de authore nefeio quo habet hujus Verfio*
nis, qui earn coaâus eft conficere, & quanta potuit negligentia perfecit, ni
forcis,(id eft,gentibus,)w4rg(<r»>4j projiceret.&c. plane novum eft & inauditum-,,
cunPnullum Vecerum teftimonium p ro eo adferat .* imo omnes hiftoriæ,omnef-
que veteres feriptores réclamant, qui 'unicam tantum Verfionem aenofeunt,
eamque LXX Intcrpretibus adfcribunt:Vel fi Pentateuchum folum ad LXX référant,
ut Judæorum quidam videntur : nemo tamen reliquorum hbrorum Interprètes
textum fpo'ntecorrupiffe, vel coados ilium vertiffe, affirma vit j fed a
Judæis quibufdam in gratiam Judæorum Alexandrinorum,qui Hebraiçam hn-
guam ignorarunt, converfum fuiffe opinantur. Qui vero contra unanimem
omnium veterum feriptorum, imo fotius Ecclefiæ Chriftian*, fententiam, qüic-
quam p ro fcr t.in rebus,quæ teftimoniispræcipue nituntur, certenonnudas
conjefturas, fed majoris ponderis.teftimonia, vel liquidas demonfirationes,qui.
bus nemo refragari poterit, adferre débet. 2. Dum Verfionem illam corrupcam.. ,& a nefeio quo profe&am, in locum puræ L X X Verfionis fuccreviffe, ejufque
nomine tarn apud Judæos, quam apud Chriftianos, invaluifse contenait, plu-
rima inde abfurda necefsario fequuntur. i.H a n c impuram & perturbatam
Verfionem ab omnibus Jud; is per Afiam, Ægyptum, &c. pub lice in Synagogis
receptam & ufurpatam fuifse.-cum tamen,fatente eodem, pur a rSy 0', faltem
P entât euchi, Uerfio in Ptolemai Bibliotheca ufque ad C afar is tempora extar et.
cui omnibus liber aditus patebat ; & ex quo, tefte Ariflxa, fudai alia exemplaru
deferipfenm : Hoc tamen licet optime lcirent, voiuifse aquanr turbidam & cce.
nofam bibere, potius quam puram & limpidamex fonte puro. 2 . Etfi pur a ilia
ruv • in privatorum manibus extar et temporibus Domini & Apoftolorum, ( fatente
eodem JJofephfl tamen & Philonem ubique fere turbidam illam in citatio-
nibus fecutos effe;imo Apoftolos(pura illa.quæ turn extabat,neglefta) turbidam
& Vulgatam in concionibus & difputationibus ufurpaffcjimo in facro Nov. T e -
ftam. Canone, omnia fere ex ilia citaffe, & quafi confecraffe & authenticam
feciffe. 3. Eofdem Vulgatam hanc & impuram Verfionem Ecclefiæ Chriftianæ
tradidiffe,nec de erroribus monuiffe,nec de alia meliori profpexifle:cum tamen
ipfam o' finceram in multorum manibus effe nofsent. Hæc & alia ejufmodi
«rem plurima, ex uno dato, neceffario fequuntur, quæ digito monftrare fatis
erit. Denique, fi veraeffent, qu* affirmant Neoterici, eorum caulam niljuva-
rent. Nam five hæc Verfio fada fuerit fub Philadelpho, five fub Philometore,
jfive a LXX viris, five ab aliis, cum apud omnes certum fit, quibufdam ante
Chriftum feculis a Judæis publice receptam, & ab Apoftolis & Ecdefia Ghrifti-
ana ufurpatam, ut e x didis abunde liquet i audoritatem eandem habet, &
habere debet apud omnes. Nam non ex eo quod per Sept. Seniores fad a fit;
vel quod tempore Philadelphi, vel Philometoris &c. fed quod turn a Judæis,
turn ab Apoftolis, & Ecdefia Chriftiana, accepta & approbata fuerit, audori-
tas ejus pendet. Nam u t Synagogam ante Chrifturaj fie Ecclefiam pôftea, veri-
tatis columnam, & facrorum codicum cuftodem, Deus conftituit : ex cujus ore
legem populus haurire debet, tefte Propheta Malach. 2.7.
. 55* Huic fententiæ oppofita eft alia, quæ L X X Intcrpretibus infallibilitatem
tribuit,eorumque Verfionem authenticam facit. Hanc Veterum plerique tenu-
*runt,unico excepto Hieronymo.-qui tamen cum ab adverfariis premeretur,idem
:um reliquis fentire videtur. Hanc fententiam fupra rejecimus, Paragr. 8.
56- Aliam itaque audoritatem Verfioni Grarcæ non tribuimus, quam aliis
/erfionibus, quarum nulli Authentiam proprre convenire exiftimamus.- fed
; udoritatem tantum humanâ. Ante omnes tamen in multis merito eâ præferri
1 lebere.ftacuimus -, licet non femper fenfum abfolute meliorem reddat: cum præ-
: ogativas fequentes præ reliquis habeat. Primo Quod fit omnium antiquiffi-
1 ia, ante annos fere bis mille fada, prout fupra probavimus, a LXXII Viris
|e r Judæam deledis, qui linguarum G rx c * & Hebraic* periria, &probitate
* onfpicui crant. Unde infert Augùft. de C iv it. lib. 18. cap. 43 . - S i non Uludvelie
rum effet, quod primum 5 tamen nulltis m us Interpret de butt ill is anteponi.
fine fpeciali providenti* divin* dudu confeda, quam omnes a dm ir a n tu r u j |
de Gentibus ofiium adChrifium fuiffe,dixit Chryfoftomus : Si vero n*vosali,
quos contraxerit job canitic tamen omnibus honoranda elfe débet; nam ut Do.11
minus Luc. 5 .3 9 . Nemo bibens vetus vinum, fiatim vult novum: dicit enim I
quod vetus melius efi. Secundo, quod a Jud*is ubique terrarum difperfis, pub»! I
lice & privatim perleda fuerit -, cum vix unus e centum textum Hebrxum intcl. ]
lexerit ; unde nulla in Chriftianos fufpicio cadcre pofset, quafi earn adulte. |
raffent, cum contra Judxos ex hac vaticinia in Chrilto impleta efse probarent
ipfofque propriis pennis configerentjpræcipui enim eorum feriptoresjofephus*
Philo, & alii, ex hac Scripturæ loca citare folent. Tertio, quod Apoftoli & e j
vangeliftæ eadem inScripturis Vet. Teftamenti citandis ufifint, eamque feri. 1
ptis fuis quafi confecrarunr. Hinc Auguft. Epift. ad Hieronym. ita lcribitj NtM
que parvum pondus habet ilia (Verfio LX X ) qua fie meruit defamari, of-9«*
ufos Apoftolos, non folum resipfa indicat, fed etiam te attejlatum effe meminix
Et de Civit. lib. 18.cap. 44. Ego pro meo modulo veftigiafequor Apofiblorum,
& ipfi ex utrijque,\d eft ex Hehraeo & ex L X X , tefiimonia Prophetica pofueruntj I
Et Çyrill.Hierof.H/w médit are Scripturas,quas in Ecclefiis confidtnter legimHs\ |
multo te prudentiores, & religiofiores erant Apoftoli, & primi Epifcopi, verita*\
tis duces, qui nobis eas tradiderunt. E x hac etiam Apoftolorum uoyMmCini, uti
fatetur Rever. Ufser. cap. 3. pag. 29. ad Gracam Verfionem magnum
tat is pondus acceffit. Quarto, Verfionem- hanc Apoftolos Ecclefiæ tradidifscj
cum per earn mundum Chrifto fubjugafsent : adeo ut per illam inter-Gentes!,!
Ecdefia genita, & hujus lad e enutrita fuerit. Quinto, Ecclefiam Græcami
& Latinam hanc pro Vulgata per 600 annos habuifse. Nam tempore Greg. I
Magni, tarn ex hac« traduda Latina, quam nova Hieronymi, in ufu erat apud I
Latinos. Ecdefia etiam Græca, ut ab ejus primordiis aliam non habuitjlicLfl
eandem ad hunc ufque diem confervavit ; nec fi cum Ecdefia Romana in unami H
coalefcerer, aliam habitura effet -, ut ex præcipuis Romanæ Ecclefiæ fcriptoriJ i
bus modo probavimus. Sexto,Patres& feriptores Ecclefiafticos antiques, hand I
commentariis fuis explicafse, populo in Homiliisexpofuifse, & ïcriptis fuis il. |j
luftrafse ; adeo ut maxima pars Theologiæ & fcienciæ Scripturarum , quam ab
antiqua Ecdefia accepimus, per earn quafi per canalem ad nos derivata fit,
SeptimOjQuod per hanc Patres Ecclefiæ,exorientes hærefes jugularunt & extir.j
parunt,ejufq-, furculos quafi enfe ancipiti amputarunt; Concilia etiam cclebrio-j
ra , (quatuor prima Generalia, aliaque,) veritatem divinam contra hærefes con* i
firmarunt, canonefque ad fidem & mores formandos ex eadem hauferunt. Et
his alilfque patet, quantum huic Verfioni deferendum fit, quantumque fupra
omnes alias Verfiones emincat. Unde non temere rejicienda, licet prima fron*
te cum Hebræo non convenire videatur ; fed omnia tentanda, ut in quxûio. J
nepr*cedenteoftendimus, antequam nigrum Theta in earn proferamus. Etj
in hoc maxime laborandum, fiq u in x v i in ipfa occurrant, ut exdiligenticol* |
latione cum Hebrxo, aliifque Veterum monumentis -, & diftinguendo inter li*
brariorum errata, & gloffemata in textum illapfa,qu* prorfus ejicienda, & alia)
qu* interpretum lapfuitribuuntur, cum textu Hebræo conciliatio fiat :& ita'
tandem priftino nitori, Verfio hæc nobiliffima Sc antiquiffima reftituatur.
57. Qui contra Verfionem LX X Seniorum calamum fltinxerunt, inter alia arJ
gumenta,quibuseam impetunt, hoc inprimis urgent; quod inannis Patriar-
charum ante & poft Diluvium ufque ad Abrahamum, a codicibus He*
brans multum variât, & annos circa, 1500 ad calculum Hebrxum addat. EtK
vero quæftionesChronologicæ nihil funt ad fidem & mores, nec Authentic
am textus tollunt ; & ad Chronologiam hæc quæftio proprié pèrtineac ; cum]
tamen ad Verfionis Græcæ auâoritatem convellendam a quibufdam hoc adfe-j
ratur, paucis de eo hoc loco agemus. Cumautem in his numeris Mâcordet’
Vulgata Latina cum hodierno Hebræo ; inde eft, quod plerique tum Kormno-
Catholici, tumProteftantes, computationem- Græcorum rejiciant. Vir Sum*
mus, ( ex quo antea quædam adduximus) c. 2. p. 14. luftffe (ait) in Chmcm
gia tfta pertexenda Helleniftam uoftrum, nihil que minus, quàm Interpret is o]fj
cio, fungi voiuifse ; fed data opera ab eo, quod in textu Originals invenit, ri-j.
ceffiffe ; veritatis ratione omni infuper habita in annorum Methufaltm, ■ &ƒ/»]
ejus Lamechi defignatione. Qiue qüidem cenfura,ut iniquiffima, fie a vero eft ■
maxime aliéna ; turn in eo, quod Helièniftam , nefeio quem, audorem VerlioAis
Græcæ fingit, contra omnes Veteres j turn in hoc de annis Mathufalæ. Cumj
enim de eoaffirmet, ex calculoLXX,ipfumdiluvio 14 annis fupervixiffecon*l
traexpreffam Scripturam, i'Pe t. 3.20. Gen.7.7. & 8 .1 6 .2 8 .23.optimeno*|
vit, errorem ilium omnes codices Grzcos non invafifTe, cum Auguftinûs no '
verit, In tribus Gracis txemplaribus, uno Syriaco & alters Latino, aliter 1 ,
nos Aiethufala deferiptos fuiffe. D e C iv . lib. 1 5 .1 3 . Et idem q. 2 . in Genef.j
dicit, JOuaftioncm Warn p lurium codicum mendofitatem peperiffe, quia non film»
in Hebraicis aliter invenitur^verum etiam in L X X Interprêtatione, Adethttfiha,
în codicibus paucioribus, fed veracioribus, fe x annos ■ante Diluvium repenti
fuiffe defunftus. Alii eodem anno Diluvii mortuum effe dicunt -, & quodpro
167 annis Methufalem, cum generavit Lamech, feribendifunt, 187. prout
MSS. legitur, & in antiquif. Cottoniano MS. Oftateucho Joh. Clenieniis, |
& AldinaEditione,exquapler*que.Germanicæ. Et italegifse Epiphanium,j
Auguftinum, & Julianum Africanum ex eorum computationc confiât. Mc-|
rus itaque calumniandi pruritus recehtiores adegit, ut Tiæc contra LXXJ
objicerent .* cum inter eos doAiores optime norint, in. antiquiffimis Græcisj
codicibus aliter legi : unde errorem corrigere debuerunt, non calumn^n“1
anfam arripere.
58. Ut ad reliquorum Patriàrcharum annos veniamus ; In fex eorum Ante*| j
diluvianis, poft iràiloy ovlap annos xoofingulisadimit Verfio LXX*, tptidcm*IuCi
iis ante vratS'oyvia.v addit. Genef. 5. Et Genef. 1 1 . fex fimiliter aliorum P*‘j:
triarcharum fingulis annos 100 ante uaiJ'oyoyla* adjicit. Calculus itaque ^a*
:um Patriarcharum ante Diluvium, fecundum Hebr. & Vulg. Lat. eft-annoro®
_656.Græcorum 2242. poft Diluvium ad Abrahamum fecundum Hebræos.z#*
fecundum L X X Interp. 1 1 7 1 . Hæc ut melius intelligantur, confulatLeftorTî* ;
bulàs Chronologicas D odifs . Lud. Capell.quas, cum Chro.nologia fua Sacr^,n]
hoc opéré ëxcudimus.De hac qu*ftione gravi ac difficili, nos fententiam non K-
rimus; fedrationes proutraque ledione proponimus, omnia Ledoris pu acj
prudentis judïcio fubjicicnces. 1. Ex una parte, p ro calculo Hebraico M g a
codicum Hebraicorum confenfus, faltem a temporibus Talmudicis; imo in
bufdam codicibus circa tempora Chrifti ita ledum fuifsé ex Onkc*oll|
jk fté i,n annorum îllorum computationc, tum codicibps hodiernis Hebræis con;
Bénit. R* etiam Hieronym. ex Hebrxo tranllulit ; & Vulgata Latinà apud
(Occidentales Ecclefias in ufu fupra mille annos, ita legit. Magm quidem pon*
Beris eft hoc argumentum ex audoritatc codicurh Originariorum dedudum j
Imibus ante omnes Verfiones fides adhibenda eft*nifi oftendi poffit, errorem'in
textum Hebræum irrepfifse : quod hic vix probabile eft; cum nullüs poft tôt
bnnorum centurias emendationem tentaverit, nec iedionis varietatem agno-
JJerint Maforethæ priores vel pofteriores î Cum in aliis locis emendationem
■ yideamus, ut Jof. 2 1 . ubi duo verficuli in omnibus fère antiquis codicibus He*
P>raeis aberant, quos adefiç debere manifeftum eft, & in omnibus ferecodici*
pus & exemplanbus recentioribus reftituuntur. Accedit plerorumque hujui
yeculi Chronographorura confenfus ; inter quos Viri multi dodifsimi, qui vel
Hebraici textus,vel Vulgatæ Latinæ audoritate dudi,calculum ray •' rejiciunt.
J Ex altéra parte, multa producuntur a viris dodrina & judicio daris, &
|n hac quæftione exercitatiffimis. 1 . Verfio ilia Græca antiquiffima, conflan-
|er has annorum centurias addit ; quod aliunde fieri non potuit, nifi quod ita
»rat in excmplaribus Hebræis, quibus ufi funt L X X : quam Verfionem licet ne
§10 fanus fonti æquet, multo minus præferac, (textus enim O riginâlis Verfioni,
fccccris paribus, præferendus eft j ) cum tamen exVerfionc, & aliis evidenti-
Kus rationibus oftendi pofsic, codices quofdam Hebræos olim aliter iegiffe ,
■ um non inter fontem& Verfionem inftituitur quæftio - fed inter codices varia
s , quorum alii hoc, alii alio modo légerunt, cujufnam codicis ledio fit præ*
brenda .* & fi probari pofsic, in codices hodiernos mendam irrepfiffe, calcu*
Jus LX X eric præferendus. In codicibus aucem G rxcis mendam non cflè, in-
1 er alia hæc fuadenc .* quod nec cafu, nec cônfilio hæc variacio fieri potuit. Non
pafn forcuito. vel iibrarii lapfu fadùm effe fatentur orfines .* nam licec in uni.
ju Pacriarchæ vita annorum centuria cafu addi poffec5in tot fieri non potuit,
fciti certo conlilio. Et verba fequentia in quolibet vérfu, quo Patriarcharum
"nni ante & poft *<ufityovi«r in unam fummam colliguntur, (quæ fumma
mm centuriis adjedis congruit,)plane convincunt, hoc cafu forcuito fieri non
botuifee. Qui vero affirmant, LX X certo confiiio & de induftria à textu
Hebræo recelsîffe, nullam caufam probabilem adferre poffunt, cur ita fa*
Bum fit.* necofiendere, a quibus hæc mutatio introduda. A d feribam pleri-
fcue référant, qui primo ex eorum ioroypi^a exemplar fuum defcripfit,- unde
In rcliqua error manavit 5 variafque rationes comnunifcuntur, cur ita fecerit.
ïsitiimavit fortaffe,annos Patriarcharum fùifse iunares,dierum 30. non folares,
Iierum365î velfifoiares fuiffe putaverit, exiftimavic fortaffe, utpübcrtatis
■ empus, quo incipiunt homines generare, erat quarta auc quinta pars ifiius pe-
Bodi,a<i quem hominü 2 tas tune pêrcingëret;(nam decimus quartus.aut dccimus
fcxtus annus erat annus pubertacis; & tôt anm funt quarta ant quinta pars an-
(îorum 70 vel 80.) fie cum Patriarcharum vitæ ad annos 600 vel 700 protende-
Bantur.ann*! 3 o,vel I4o.poterat effe annus pubertatis.Echas duas rationes voit
Auguftinum innuiffe, D e C iv.l. 15.c-i2.15.ubi bate verba habet, T auto f r
5 erat profortione pubertas, quanto vita major immenfitas. A t conjeduræ
p iæ vanæfunt, Sc qu* in hominis fani mentem venire vix poterant, præfer-
n prima. Quomodo enim exiftimare quis poffet, ætates numerandas effe
lecundum annos lunares, cum fecundum hunc calculum Abrahamus, & alii vix
■ 2 aut 14 annos vixifsent i nulla e'niin eft annorum diftindio in libro Ge-
fcefis, qua lunares ante Abrahamum; folares poftea, hiftoricum facrum fccutum
fcfse conllarct. Ifaacus etiam, Jacobus ; Sec. quinquennes vel fexennes
» ren t , cum liberos gencrarent. "'Imo Arphaxad, Saleh, Heber, & reliqui,
[u i circa annum tricelimum dicunciik1 generafse liberos, anno fecundo vel tertio
ptacis fiiæ generare inciperent. Idem de ante-diluvianis dici poteft *, Cainane.
Blahaleele, Enoch, qui dicuntur filios generaffe anno feptuagefimo, quadra*
Kefimo quinto, & c. id eft, anno folari, tertio, quarto, <&c, Præterea non u»
■ um, fed plura excmplaria habuere Judæi ex Ptolemæi «d]oyfifu deferi-
I ta .* & plane incredibile e f t , quenquam tam proftigatæ audacia: fuiffe,
m primum p ro libitu corrumperec ; cum ex Aucographo, cùi omni*
I Bus liber erat aditus, & ex ipfis Hebræis codicibüs, qui in muïtorum mani*
p Us crant, fàlfati textus facri convinci poffet. Anne credibile e ft, in re,
pu* omnibus nota e ra t , potuifse nebulonem aliquem omnibus Jud*is, eo-
wmque facerdotibus & principibus imponere ; cum promptum effec ex He-
■ r*is codicibus, & primoexemplarî G r* co , produdis tabulis, ipfum men-
Beu arguere ? Hæc qu* de primo exferiptore diximus, etiam ad Inter-
mcies applicari poffunt, fi quis dixerit eos mutationis hujus audores fuiffe.
Kuis enini credec, in Verfione tam celeberrima, audoritate publica adorna-
■ i in quam omnium oculi converfi, ipfos Interprètes, aliofve aufos fuiffe,
»otinus in re qu* neminem làtere potuit, facrilegas manus in textum Sa-
B UIJ?J tanta cum veneracione tradabant, injeciffe ; & mendacio publico,
■ pr îoni fuæ notam falfi inurere ? Quænam etiam caufa illos in hoc facinus im-
■ / rC Cam indecommodi vel utilitatis haberent ? Nemo gratis »“ «s eft. Quænam itaque malitia, quænam utilitatis fpes, vel ipfos L X X , vel
um amanuenfesad hoc facinus impellere potuit; difcrtis verbis,toties repeti-
jl^niendatium fol^nne in textum, quem pro S jcrofando habuerunt, incroduce-
K t c ‘T L X X , neÆgyptiorum annalibus fidem derogarent, qui
K ?î *uanV4nulto antiquiorem crediderunt, quam codices Hcbr*i pérmit-
B ’ 1 eoJCthporis intervallum inter Diluvium de Abrahamum extëndifte. Ar
te j r - ^U3C ftint, incredibile eft, ipfos viros dodrina & probita-
■ bil'r ^res» vpluifse codices fuos Sacros corrumpere. Neque hæc ratio ulla pro-
ï r n m t e ?i-tltur * cutn ^gyptiorum Annales initium Regni fui per multa an*
Uni fed « 7 w*antccalculum L X X extendant, imo non tantum ultra Diluvi-
B am R • antr (-'rcat‘onem etiam fecundum computum LXX,derivare vellenr.*
■ on nn.C^Um . orum Dynaftiam decimamfextam ad initium mundi référant.*)
■ tare nnfran^lta<^U e credere, fe'Ægyptiishoc fplendido mendacio grati-
B i l l io n Se' ^rxCcrea p n lto facilior eft feribarum lapfus, in vocabuli alicujus
K t0 j M f e âdditione ; cum illud ex inadvertentia fieri poffit, hoc vix nifi
frlverfibus ’* . . ‘^or et‘aP eft unius vocabuli omiffio, quam plurium additio
■ ndum pr- nrn's>(luam‘n Patriarcharum vitis Grxc i codices habent. N o -
éiim exorim,nf ,?umerois apud Hebrxos per literas numérales, non per verba
j l f n t e x u- ° lt0S’ ^ minutiffimischaraderibus exempiaria confcripta fuif-
■ Ifacillime16^ 11^ 0 oftenfum,) qui oculorum aciem fere effiigerunt : ita
B , gj jj c unms l'terul* omiffionc, numerus centenarius excidere pofsic. Eti-
|calibrosOE l ^ Um.' ante Antiochi-temporaJudxos altapace fruentes,
I . s ^acr0s magis i ncuriofos fuiffe,(tefte D.Buxt.)' unde ledionum varie-
M
cas in codicibus oriri poterat, cüm poft Antiochi perfecutfonem circa corticef^
Legis ad fuperftitionem fcrupulolî fiuerint, Pharifz'orum fe'da cirta id tempus
exOrca. Omnia etiam exempiaria publica fub AntiOchoj qu* inveniri poterant,
combulîa erant, paucis in privatorum manibus réliâis, ex quibus ( tempeilaté
ilia depulfa) alii codices defcripci; qui ad tempora nollra per vénérant .- 'codicibus
etiam in quibufdam minutisdiferepantibus, probabile eft.pharifeos, qui ca ca
Religionem omnia poterant^ illam leäionem elegiffe, qu* a L X X Verfione;
fquamilli oderunt,) maxime diftabat.
60. Leâiionem etiam codicum Hebr*orumolim în his variaffe, ex Jofepfio
colligitur,qui ex Archivis facerdotum, quum ipfe fiicerdos effet, hilionam luani
èxtraxit; Antiq . 1. 1.4.18c 2 . 7. & iftiuslibri prooemio, primo contra Appio1*
nem,&c. fxpius profitetur, fe ex codicibus Sacris defçriplifse, prout inveneracl.
Hujus autem fupputacio temporum, ad G rzcam propius accedit, qpam ad illani
codicum Hebrxoruin. Dicit enim, fc Hifloriam ccnfèciffe ab initio mundi, ad
everfioncm Templi fecundi,annorum circa 5000,cum juxta fupputationem He-
brzôrum codicum hodiernam, vix 4000 corn muni ter numerentur. Jud*i vero
longe a vero aberrant,qui ad annfi poft Templi everfioné lôy.numerant annos
tantum 4000 in addit. Talmud, linde ad natum Chriftum, e* eorum computo
fluxerunt anni a mundo condito tantum 3766. In xtatibus Patriarcharum an-
te Diluvium,qüas figillatim recenfcc, lib. 1 . Antiq. c. 4. Sc lib. 4. c.7 . miiltum
diftat ejus computus ab Hebræo hodierno. Nam ab Adamo ad Diluvium an^
norum fumma eft 2253. cum codices Hebræi habeant tancum 1Ö56. Sic in
fupputatione ante Diluvium cum LXX convenir : at in annis poft Dilu*
vium ad Abrahamum ufque cum codicibus hodiernis convenir.* fupputat enim
tantum annos 292. Samaritani autem codices, in annis poft Diluvium ad A-
brahamum plerunque cüm Græcis conveniunt:difcrepant in annis ante Diluvium,
ut exBibliis noftris liquet. Exhifce hoc videtur plane conhci, codi-
ces Hebræos olim in his numeris variaffe, unamque lediönem nos habere ini
hbris hodiernis, aliam fecutos fuiffe LX X . quibus in multis confentiunt Jofe-
phus & codices Samaritani.
6 1 . Idem probare laborant ex Hiftoricis G ræcis ante Jofephum, qui rer
a n Judaicarum notitiam habuerunt ex Judæis, & tefte codera jo f . Prol. dé
Bello Judaico, & lib. 1. contra Appionem, gentis Judaicæ res accurate îcri—
pferunt-, a quibus Græei feriptores eafdem in linguam fuam derivarunt. Née
eos multum a vero abeffe, idem J o f affirmât. Hiftoricos illos nominat Eb.u
contra Appionem, Demetrium Phalercum,Philonem feQiorem,& Eupolemum.
Ex his hiftoricis, ut collijgitClem. Strom.l . i . annorum calculus.cum illo ?»
fere convcnit,ab hodierna leâione longe recedit. Ex Demetrio colligit ab initio'
mundi ad Diluviû annos2140. a Sem ad Abrahamum,!250. ExEupolemo.ab
Adamo ad Goff. Domitianum & Caffianum.(qui annis 80 erant ante Çhriftü)
annos 5349. Eufcbius etiam ex A lexandro Hiftorico antiquo lib, 9. de Præpi
4 r a^' nDn,erat a mundo condito ad Diluvium 2284. & a DiluviO |
ad Ifraelis tranfinigrationem in Ægyptum, annos 1340. Exhorum calculis»
qui a Græco parum diftant, quorum audores laudanc Jof. Clemens Ale-
xan. & Eufeb. computus LXX clare confirmatur. Hæc vero non adferun*
tur, quafi Hiftoricqrura iftormn teftimonia contra iàcros feriptores aliquid
valeant ; fed cum ilii tiare ex Judæorum fcriptishauferint, qui ex facris iu-
orum temporum'codicibus fuum calculum confecerunt, ut ofiendatur codices
Hebræos in his numeris olim variaffe ; & probabile faltem effe, fi non cer^
tum,LXX fecundum codices,quos fecuti font, numéros illos fideliter expreffiffe.
62. His Judæorum, Ar exterorum teftimoniis, addunt fuffragium tonus Ecclefiæ
Chriftianæ, per Orientem & Occidentém, quæ Græcam fupputationem
femper fecuta eft; omniumque Scriptorum celcbrium,qui in Ecdefia floruerunt,
ufque ad hoc ultimum feculum, quo Ecclefiæ Romanæ feriptores plerique (non
tamen omnes) fcTridcnriniConciliidecreto obftndos credentes^ computum
Hebræum defendunt : non quia ita habent codices Hebræi, fed quia ita legitur
in Vulgata Latina. Alii e contra foli textui Hebrxo adhérentes, ©innefque an-
tiquas Vcrfionés flocci facientes, eundem cum prioribus calculum probant*, ab
urrifque rc jc d o illo , quem Ecdefia Catholica antea rerinuit. Unde Baron, in
Appar. n . 118. nonjratermittendutn fibi putat, annotate, f anil am Dei Eccle-
fiam anti quit us confueviffe comp ut are annos ab origine mundi, non fecundum He-
braos, fed fecundum L X X Interprétés : Et multos adduçit feriptores veteres
pro horum computo, cum verius adducere poffet omnes Veteres,lolo excepto
Hieronym. & Auguftino, qui tamen alicubi dubii hxrenc : nemo enim alius a--
liter inter antiquos fentiebac. Inter rcliquos, primus qui de computo G rxco
d“ hitavit, erat Beda, qui tatnen ilium nunquam rejecic, licec Hebræo magis
adhxferit. Ilium fecuti font quidam alii, fedpauci rcfpeâu eorum, qui antiquum
calculum prætulerunt. Notât idem Baronius, in fexta S ynodo, quam
quidam Oecumenicara faciune, fupputationem Græcam a Synodo comproba^
ri ; üt ex ejus aâ is patet; ubi numerantur a mundo condito ad initium Syno-
di, anni 619 9 . l a Romano etiam Martyrologio, 8Calend.Jan. Nativitai
Domini dicitur fuiffe anno a C reatione 519 9 . uctam G rxci, quam Eufcbius,
numerant, & in antiquis Ecclefiæ tabulis habetur .* et fie prxter Romanum
habent martyrologiaUfuardi, Rabani, Adonis, & aliorum. Hoc ita darum
eft, uc etiam inter Romano-Catholicos recentiores, qui fopputationcm Gr*^
cam rejiciunt, fateantur tamen, Ecclefiam tam Gracam, quam Latinam^
tam Orientalem, quam Occidcntalcm, femper ufam fuiffe Graca fupputatione
in numerations annorum a Creatione ad Chrifti Nativitatem, yerba font Joh»
D Efpeires, de Verf. L X X , T raft. 2. difp. 2. Dub. 5 , Quantam vero habere
debeat auftoritatem Ecclefix teftimonium prxfertifn apud eos, qui in nullo Ecclefiam
errare poffe ftacuünt, omnibus dijùdicandum rclinquo. Nee valet effu-
gium ipfius D’ Efpeires, Dionyfii Petavii, & aliorum* quod Ecclefta ufutrt
hujus computationis probavit, non ejus error es} & quod fatis fit, quodab aliquo
certo & fixo principe pendeat. Nam fi ipfe computatio fit falfe, Ecdefia eam
ufurpando, çrrores ejus approbac .* ncccercum et fixum dici poteft illud prin-
cipium, quod fupra mille annos a principio vero aberrat. Idcirco hæc dici non
poffunt ab illis, qui in nullo Ecclefiam errare poffe contendünt. Nec ab ulld
vix dici debent.cum univerfelis Ecclefiæ traditio omnibus nuperorum Chrono-
logorum fenrentiis præferenda fit; inter qtios hac ætate pene innufneros, viaé
unus eft, qui cum altero in omnibus çonyenit :cum, ut annotac $poodantiâ ad
finem Appar» Birohii^mnia ad libitum invtrtunt, contrabunt, protrahumque,
ut compatis futé aquent, & fuas temporum Efochas per incertos cteleftes cbara*
Itérés, prifcorumfeculotum Netmeniai, Embolifmot,Ectipfts ÿ Cj anxio, fitmt
prprfut iuutlUt laben fie ml fer t terqufanti