Ve L mg«« V e r f ie lt , <sr V t r o m b u s S e r i f tü r k T e r jtc
l ö s ' ______________________ -____________
.q u itu s t.m P irfu , quumGtrmqni tu umpire, u Sephit f v t Turtu-
r l , ttutrum irruptiqnts -tuen in Or itu tm , M M H
quarundam flmilitudinem & identitatem tn locts longe a Je dtj/irts tn-
troduxerunt." Adfert idem tabulas etiam vocum Gracarum cum Ger-
maoicis convenientium : inde tarnen non proban has * G r a sp aen-
vttas, afferit-, fedutrafque ab aliqua tertia, quam Scythicam efse non
fine ptobabilitate ftatuir. Dialedos in hac lingua piurcs proprie dirtas,
necat Salmafiu* Epitt. üb. i . 7 8 . D. Goliurn, etli linguae eorum
h o l e in très dividatur, Xiraß, Loftralis, & Hormaß : quarum pnma ,
clegantior & quafi aulica ; têrtia durior, & tarn.pronunciation quam
vocabulorum irfipropriorum admixtione impurior. aj$S|äl|
< l i t vero de lingu* hujus ufu dicamns, late per Orientent propaga- 1
ta e ft. unde peregrinantibus ncceflariam efse liqilec : »mo affirmât V V a- I
ferus in notis ad Gefneri Mithrid. p. 124. quoi tn tota fere AJia hodte locum I
habet In V c t. Teftamento multa occurrunt vocabula Perl.ca y: in uam- 1
eie feil. Efdra, Nehemia & Eflher, in quibus Hiftona rerum Judxorum I
fub im per io Perferum continetur : qualia funt Ahafuerust exvarnsvo - I
cibulis Perficis compofitus; Eßher, quod, notante V V a fe re , nunc alu I
vocabulo prxponitur, ut Aftrampfjchus ; nt ™ ê°~_ I
roaßer -, afiquando per fe pomtur, uc m regina Efther, qu* antea Ha I
dafsa n o i n ; Pur vel Purim affirmât Lyranus vocem Perficam efse,
non Hcbraicam. Gaza Efih. 3. 9- R«g»s « arium dénotât, ut Hicron.
iö Ef. 3 9 . & ante ilium Curtius lib. 3. Paradifus Neb. 2 . 8 .
voluntefse Perficum, licet etiam in Ecdefiafte & Cant._SaIom. reperi-
atur Pcrfica alia plura apud EÜheram occummt. In Dan. 3. 2. no-
minadignitatum, quxibi recitantur,Pcrfica efse, arbitratur Bochart. N o -
min, ,11. celcberrima Cy r i & D a r ii, j § |
VVafcrus loco eit. Hac & alia vocabula in Scnpturis line linguae P cr-
ficae ope, plene incelligi & explicari v ix pofsunt.
6 . A d Verfiones veroScripturx, vel quarundam ejus partium, qu*
in hac-lingua extant, nemo neg.bit ea. maxime uul“ ^ sc;
bnifse Perfas totam . Scriptnram in linguam fuam verfam, e i Veterum
feriptis abunde liquet : qubd e a Theodor«« &
Licet enim de generali totius gentis converfione nihil legimu , ^
Inm enim Rcgum Perfarüm Chriftianum fuifse ex Hiftorus confiât ; ;
fidem tarnen Chrfflianam multum propagatam & pub ice toleratant lb,
fuifie; multafque EccleGas ibi fundatas, Epifeopofque plurimoj Martyr»
célébrés fuifie. ea Hifloria Ecclefiaflica certum eft. Inter alios Epifcopum
quendamPerfam Concilio Nicatno interfuifse, cohüat eaEutebio invita
Conttantini, 3. 7:'fecdefi*etiam Antiochcn* Perfia fubdita erat. De
perfecutione Saporis regit P er6runi,Magorum incitatione.qui C entn ido-
lolatriam propugnareftudebant contra Chnftianos,latefcnbunt Soaom.
ü b .2 . c. 8 .& fcq. Hieran, in Chron. Theod. lib. JVC. a j - Cedren.
in Compcnd. anno 21 Conflantini, feil, quod Ecdefua dirutis Simeon
Seleuci* t t Gtefiphonis primanae Civitatis AKmepifcopus, Ultu-
zan Eunuchorumprinceps, & pm e r eos centum SP!“ P,. C“ " “
facerdotibus & diverforum ordinum Clericis, martyrio coronati luerint
annoCbrifli, 343. Popes veroEcclelia fub Ifdegerdifive Varanmpro-
pagata fuit anno Chriffi 4ao. cum Tlieodofm ]umor pro ejus de-
"fenfione bellum e n t r a Perfarüm Regem fulcepit. t ofroei etiam anno
« Î2 ut HeraclioImperatori rem moleftam faceret, CbnftianorumEcde-
fias omnes per fuum regnum donis & donariis fpoliavitxomncfque Chrilu-
anos v i & minis ad Neflorianorum erro ra ampleftendos co e g it , ut
vindaffam non tantum ineotum corpora, fed etiam animas exe rce r« :
donee tandem Deus vindex , Perßrum peccaiis ad fummum Tcrdu®*.
imperio eorum terminum impofuerit, regno Arabibus delate, qui nova
fuperflitione Muhammedis inveda.in corpora St animas Perfarüm tyranm.
dem eierccbant. Cum vero tot inter Perfas ' ficn^ Ecrc “ Pr " "
eines, tantofque Chnltianorom numerus, quis
ras in propria lingua non habuifse ? prifertim cum in omitibui fere G en-
tibushifeetemporibus hoc in ufu fiierit j Se de Perfia nbmmatimidemtc.
ftantur Tbeodoretus, Hieronymus, Stalii quos fupra a d d u im u s .A n v e ro
reliquisr a liqu* ant,qua Verfionis Periic* adhuc extent,multum dubitatur.
VerCones enim, quas jam hsbemus, Pentateuchi fell. S H M W U p f l
Evangcliorum, de quibus jamdicendum, recentiores e&e non diffitertur.
7 r . Pentateuchum Perfice ranfiulit Jacobuslavvofus vel, ut alii,
Tavulius aut Tufius Judarus, ab urbe Tus Academia celebn, denom
in a t e , ex textu Hebraro, in ufum Judiorum in Perfia degentium,
quern typis ediderunt Judxi, fed charaftere Hebraro, ConBauunopol. cen-
tum abhinc annis, feil’ anno Cbrifti J « T un. cum team H eb raoSt
Onkelofi & Saadi* Verfionibus, fingulis m eadem pagma, ut.Mn in-,
vicam refpondeant, ordine difpoficis. Hanc, cum Fentateuchus ille C o n -
ItantinopoUtanus rarusftt, in Appendice noftraad Tomum quartumex-
bibemus cbaraderibiis Perficis eum V erlione Latina, quae antehac non ex-
rabat Exhujus vero Paraphralis cumaliis Verfionibus collatione, multum
B M W exfurgete, facile pnfpiciet Leftor Chrilbanus i cum tex-
tum Hebraum plerunque foeliciter exprimât, yeramque leftionem loco
que fenfom confcnfu fao corroborât. Vaocinium Jacob de ventura
ebr ifio cum feeptrum de Juda auferretur, de Meffia plane explicatj
non, ad morem Rabbinprum quorundam, in alienos fenfus dnorquetr
unde infolubile irgumentum contra Judaos, ad probandum Meluam
P r o i . f g X V I ,
lam venilse, depromitur 1 leca tamcn quadam obfeura ds-dittcina
v e r t it , fed verbis Hebraicis exprimic/ut videre licet, Lev. 8 .8 . ubi Tc. I
tinec voces Hebraos Vrim 81 Thummm : de quarum fenfu multa dif-
putantInterprétés. P r o n i n ' feribit literisHebr. . ,ubique.Lev. u .A .
vium & bclliarum, q u * nobis ignota funt, nonaina plane otnittit, qua: I
in noftra tainen Editione exprimuntur. . . . , n-^.. .
8. Pfalmorum Exemplaria MSS. Perfca habui : unum dottiffimi | |
ri, & linsuarum Oricntalium callcntillimi, D . Ih om x G ravij, quod ex
Oriente attulit frater ejus ejufdcm generis litemura clarus, Johannes
Gravius S ua^fivit -, alcerum ex Bibliotheca celebernma OxonicnfiJ
quod inter innumeros alios libros Orientales cidcm dedit Reverend.
Guit. Laud nuper Archiepifc. Cantuanenfis, totius Angl. Primas, quj
hoc unice in votis habuit, u t Eccleli* & Rcipub: Licerari* bonum I
promoveret. Horum vero neutrum in hac Editione exhibetur.
quod licet diverf* plane fint Verfiones, utraque tamenyalde recens. U-
na Audio Lufitani cujufdatn fratris Carmel it* in Civitate Sphahanen.
fi elaborata e f t , ut ex initio libri liquet; & in calce libri additur an.
nus, quo abfoluta crath xc V erfiovfcil. Hegir* 1028. i. c. * r * Chrifiianj|
1618. Alteram a Jefuitis quibufdam faftam, ut libri ritulus indicat, dc.
prehendimus. Plurimis erronbus & folcccifmis utraque fcater nec
ex Hebrxo fonte traduft* , fed ex Vulgata Latina , cujus veftigia « .
ad e premunt. Inter multos errores unum hunc nominare fufficiat.qui
nullo modo excuftri poteft} fed infignem infeitiam, vel olcitantiam,
velaudaciam Interpretis prodit. Pfal, 1 39* juxtaHebr. 1 j . verba Hebr.
l o o ’o x y in D : qu* rc(3dit Vu,Sat- uc
S Sm os meum a re , Perfici ifti Interprètes utrique fo'lam Vulgatam
confulentcsyillud w non pro ofse, fed pro ore accipicntes ita Perfice reddijk- 1
runt, u t ledori rifum m o v e an ty ,^ ] ^ * > 3 <-*.**!
cum tamen Auguftinus multis antehac feculislib. 3. de dodrina Chrifti-l
ana c. 31. ipfos ut efrotem hunc fugerent monuerit ; iibi dc bis
verbis agens docet, in Latina iHud OS ambigunm efu,.fed ex (?«■
co ambignitAttm ttlli, ubi legit Hr non çip a fed id or. Unde r turn eoj
loco, turn alibi 1. 2. c. n . UngHarnm feientiam necefsariam tfse «l\
Scriptura cognitionem i & contra errores mJ£nnm remedium efse affir-
Evangcliorum Verfiones duas habuimus : prioris exempllria duo|
unuinAcademi* Cantabrigienfis, alterum Oxonienfis-, fecund* unictm, !
Clariff. D . Pocockii. Harum primam, exemplanbus inter fe collatis, & qui.
bnfdam inde notatis, imprimere coeperatD. Abrahatnus VVhelocus, ia
Acad. Cantab, nuper A rabic* lingu* Profeffor, cum Latina Verfione:
q u* poft ipfius obitum integra prodiic fumptibus viri optimi, & dc m
teris Orientalibus bene meriti , D . Adams Civis Londinenfis. Secun.l
dam quam omnium antiquiflimam & optimam judicavimus, inter-
reliqùas Verfiones Tomo quinto hujus operis inferuimus, una cum Verj
fione Latina, viri dodiflimi D . Sam. Clcrici. D e qua h xc pauca and
notare licet. 1 . Defcriptam fuifse trccentis abhinc annis, ut ex ver.j
bis quibufdam ad finem libri colligitur. Verba ex Perfico tralata ita fe
habent. Abfoluta funt tjuatuor Evangelia gloriofit Matthai , Mmd
Luca, fohannü, in urbe Chrifiianis habitata Cafa, die tertio fcptimr.t\
precibus fecundis peraffis, nono mtnfis Tamuz.i, qui Latine dicitur M
liut, anno 1341 Chrijli Mejfta, per manum imbecillimi populi M
Simon Jbn fofeph , Jbn Abraham Altabrizi Dtus timentium ( fui, id
eft chriftianorum) miferictrdia& providentiafuamifcreatur: ut cumkl
Evangelium legerint vel audierint, Pater nofter & Ave Maria pro Jeri*
ptore pauper e legant, ut ip ft etiam per mifericordiam divinam condmm}
Amen. Et fertptum fuit per mandatum & conjilium Domini & RegisJu,j
(aui Gloria Magnat urn & Mercatorum, Decus populi ChriJH,) Am
(Jr fratris Ecclefia pur a, Domini & principis lbn Sahm Addault M
Scirana, cognominati Tejlizi. Propitius fit ei Deus & parentibus fj».
Amen. 2. Qiiod ex textu Syriaco, non vero immediate ex Grrco.tra-
duda fit:u nd e plurim* voces Syriac* occurrunt, quarum intepretati',
onem fubjungit Interpres Perficus : quod fane magnam Syriac* Verfionis
audoritatem indiçat, cum ut fupra de Verfione Armena ex Gregorio
Sy«> notavimus, banc quafi normam & regulam aliarum Ver-
fionum *ftimarunt Orienales omnes. 3* Aliquando feipfum interprej
tari interpretem Perficum, cum non tantum peregrina, fed etiam verba
Perfiea per alia etiam Perfica, fed notiora & magis ufitata, explicit-
4. Arabicas etiam voces, q u * spud Perfas familiares, retinere, & ,nJ
terdam interpretari, interdum non, ut fatis apud Perfas notas. f.S*
pe etiam qu*dam explicationis gratia addere, & Paraphraften pot®
quam Interpretem agere, ita ut in aliquibus vice Commencarii hxc Venn
effe pofsit. Hinc f*pe verba inMrapM conjungit, quorum unum tin-
turn exemplaria G raca & Syr. habent, ut Matth, cap. 6 . 13. Sam
(Jr libera, e. 1 1 .1 3 . Damonia cjicite (J fugate. c. 10. 14 . Paccm&trtf\
quillitatem. Sc v . 21. ment cm pur am Sc Spiritum Santtum con]UOglt;l
& Marc. 1. 10. Spirit us S an ft us, 1. mens pur a. H*c & alia ejufmo-!
di Ledori occurrunt, de quibus hie breviter monere fufficic. .
D e hac Verfione pluravidea Dodifiimo viro D . Thoma Gravio n
ultimo noftro Tomo annotata.
TJroltgomcntm F I N I S .