De f'erßmbus Grids, firitcipuc LX XII Stniorum. P rolesTOT
dam in Latinâ Verlîone nonnunquam omifla ( nam in G rxca extabant) fup-
plevimus.
S3- Editio hare Romanactiam nupcrLondini prodiitin odavo,i653> Grx-
ce tantum. In qua.etfi profiteantur.qui Editioni prxfuerunt,fe Editioncm R o -
manam_excuderc:nimiam tamcn licentiam aflumpferunt,cam pro libitu mutan-
di & interpolandi, ut ad Hebrxum texturh & nuperas Verfiones accomoda-
rent. Non enim tantum ordinem librorum, capitum,& verfuum,contra o-
tnnium antiquorum codicum fidem.in quibus diferepantix ab Hebrxo per tranf-
pofitiones quafdam Temper notacx crant, ad normam Hebrxi codicis redu-
xerunt, ut authores Germanicarum Editionum plerumque fecerunt, & Pfal-
morum nomenclaturam, qu x a Veteribus, Juftino, Cypriano, Hilario, Atha-
nafio, Hieronymo, Auguftino, &c. obfervata erat, in illam Hebrarorum
coramutarunt : Ted etiam quxdam ex Complutcnfi aliifque Editionibus addi-
derant, qu* in Editione Romana nonhabentur: ut Exod. 25. 6. ubi verfi-
culum ex A ldina Editione adjeceruntj & cap. 28. poft verf. 22. pro duobus
verfibus, qui & in Romana & in Aldina Editione leguntur, fubftituunt o d o
verfus ex Complutenfi, ut Hebrxo apeius refpondentes. Quorundam etiam
capitum diftindjoné aliter,ac in Romana Editione,dederunt,ut Vcrfioni noftrx
Anglican* melius refponderet.At hoc non eft EditionemRomanam,vcl antique
LX X Verfionem excudere,ut Editores p rx fe feruntjfed novam & mixtâ Editio-
nemconficere. In plerifque tamcn codicem Romanum exprimunt ; & in hoc
laudandi, quod Editionem, qux extat, optimam, ut minori forma, fic minori
pretio, parabilem fecerunt.
34- Reftat, ut de MS. noftro celeberrimo & vetuftiffimo, quern Alexandri-
numvocamus, oui a mult is diu defideratus, in Kis Bibliis primum iucem vi-
dit, quxdam addamus. Alexandrinum dtcimus, non tarn quod ex reccnfione
Hefychii fuerit, a quo excmplaria per Alexandriam & Ægyptum fecundum
ipilùs codicem cafttgata emanarunt ; quam quod e x Alexandria primo allatus
fit per C yrillum Lucarcm, nuper Sedis Alexandrins Patriarcham, qui cum ad
Gonftantinopolitanam tranflatus erat, hunc librum tanquam magnum thefau-
rum Tecum attulit, quern per D . Tho. Ro e equitem auratum Regis noftri a-
pudTurcarum Imperatorem legatum, eidem Regi donavit. Exaratuseft hie
liber in Pergamcno Uteris majoribus antiquis (quarum fpecimen inter alias cha-
raderum formas dedimus ad finem Proleg.2.) fineulla capitum,verficulorum,
velverborum diftindione, & fine acccntuum vel fpirituum notis, except is qui-
bufdam fedionibus,quar per fpacium quoddam inter verba defignantur, & Iibris
5. quos per sr^«t oljm diitindos fuiffe tradidcrunt vcteres} Tcil. Job.Pfal. prov.
Eçclef. & Cant, ut ex libro Job. quem ex hoc MS. ohm publicavit Patrie. Junius
perfpicere licet. Hiaetiam in eodem volumine,atque eadem, ftichorum forma, ad-
auntur libri Sapientix & Ecclefiaftici. Defcriptus eft hic liber Alexandria; per
Thedam, feeminam nobilem, cu jus nomen(jam oblitcratum) ad finem libri olina
inlcriptum fui fie, teftatur idem Cyrillusjcujus verba ipfius manu initio libri ex«
arata h xc funt. Liber ifte Script Hr« facra Veteris rfr Novi Teft ament i, profit ex
ftaditione hab emus,eft feriptus manu Thcda,nobilis foemina iÆgyptia,ante mille\
dr trecentos annos circiter, panto poft Concilium Nicanum. Nomen Thee la in ft-,
ne libri er;at exaratum, fed extinfto ÇhrijBanifmo in eÆgypto a Mahumetanis,
dt' libri un a Chriftianorum in Jimilem fu nt redaEli conditionem : extinttum ergo
dr Thecla nomen dr laceratum, fed memoria dr traditio recent obfervat. Hxc
Cyrillus. Quxnam h xc Thecla fuerit, nolo anxie inquire«. Quandam, iftius
nomine, martyrium pro Chrifto fubiific, confiâtjex O ratione C hryToft, in lau-
dem S. Theda;: at an ab hac fanda feemina codex hie Tcriptus fuerit, an ita d i-
catur, quia ad Monafterium aliquod S.Theclxdicatum pertinebat, non multum
refert, cum conftet, antiquiffimum d ie , & codicis Vaticani Teculum xquare fal-
tem, fi non Tuperare : quod prxter d id a , fuadenc turn feriptionis modus, cha-
raderum figura, acccntuum & fpirituum abfentia -, turn alia, qux fummam ve-
tuftatem teftantur : ut cuin frequenter ponunt (<*<) pro,(t),ut orcufnv p ro mNot,
ttçcuçov p ro Aftcoe ’ & e contra (*)pro (<u) ut pro ov\*!;eu. Adeundem modum
feribunt (/)pro («)diphthongo, u t **4 « pro A«4 «,(f*)pro (f)ut tuple» pro
tvftttm. Sic (jl fzpe interponitur przfertim in defeendentibus a /«,«&£*»,ut a»ƒ«-
•\ofieu pro am4ou« ,(i>)duplex pro fimplici,in verbis a 0<ur«,ut NaCemr pro N a-
Cw \t-,aliaq; hujufmodi; qua; fortuito Tcriba; errori non imputanda, cû ubiq^ per
totum codicem reperiantur. N.Teft. iifdé literis Sc eodem modo feriptfi eft»Evan-
gelia in Ki<td\cu* diftinda, quae fingulis Evangeliis prxfiguntur : ipfa etiam x t-
siÀkaia in minores Te.diones five divifa,qu* fecundum Canones Eufebianos
minio in margine diftinde.In quibufdâ etiam mancus eft; nam a Pfal. 49.20. ad
79.12.omma défunt} ut & in N . Teft. E vang.S.Math. ufq^ ad cap.27. Ad finem
libri, extant Epiftolz du* dementi Romano adfeript* ; quarum prima eft i-
pfiffima Clementis S.Pauli difcipuli,Veteribus decantata, qu* in Ecdefiis quibu£
dam olim publice cum Scripturis preleda erat, ut omnes dodi confentiunt,
& inter alios argumentis infitis prbbat Nobilifs. Grotius, Epift. ad Gallos, qu*
eft 105. Hanc poft mille annos,cum periifse eredebatur,in iucem revocavit ex
hoc MS. Patricius Junius, eamque cum Verfione Latina publicavit. Altera,
lacera eft & imperfeda,quam etiam cum prioritedidit D . Junius Grxc e tantum.
D . Grotio primi feculi effevidetur, & ante conftitutum Ecclefiarum confenfu
Scripturz Canonem feriptam fuifse ; & licet Clementis nomen prat fe ferat,
alterius tamen Clementis efse, antiqui judicarunt. Inter Vaticanum & hunc
noftrum confenfus magnus in plerifque obfervatur, licet in minutis quibuf-
dam fubinde différant, prarcipue In libro Jo fua, etiam in Judicum,
Ré g . 3. & Job. Difcrepantia invenitur maxime inpropriis nominibus, in
quibus inter omnes Iibros antiquos diferimen fxpius occurrit.' H*c amen
non efficiürit, ut n q n f i tv e r * Si gënuin* Verfionis Sept, exemplar, prout
apud antiquos Eccléfi* Patres extabat. Mixtam enim Editionem non effe,
probant additameritorum Theodotionis fub afterifeis abfentia, & corum qu*
obeio notata funt prxfentia .- & cum Hieronymi aiiorumque commentariis,
lQcifque ab antiquis ci tatis vel ex plicatis confenfus : unde & ' in fingulis
paginis una cum Romana excudi curavimus, ubi fcil. a Romana difrert ;
ut noc modo, L ed o r utrumque, exemplar inter fe melius confcrre poffet, &
duo antiquiflima & nobiliffima totius Orbis ra t o' MSS. exemplariauno in-
tuitucohfpiceret.^ Q u * vero ex codice A lexand. fubjicimus, fine ulla muta-
tione exhibliimus, etiam ubi aiiquando conftabat de Scrib* errore, vel obfole-
cus illius feculi feribendi. modus ad noftrum fortafse reducendus videretur.
Propdfuit quidem D . Junius multis antehac annis MS. h o cT ypisevulg a-
,re , cujus etiam fpccimen impreffum vidi ; fed confilium ejus multis viris
doftis merito improbatum, ejus progreflum retardavit; dum multa^roTr
bitrio ex MS. detruncavit, &mutavit} idque cum nulla premebat ncceffit, I
prout ex Catalogo fatis magno vocabulorum per pauca Genefeos canjJ
q u* ipfe mutaverat et expunxerat, ( quem mihi oftendcrat TypographnJ
conftat. Idem etiam e x notis ejus, quas imprefias dedimus Tomo ult. «J
cepi • ubi multa a codice Alexandrino diverfa inveni, fxpe |c^jQ1
nem Romanam pro Alexandrina poni, & ex Romano, Veneto, CompiJ
tenfi, & Alexandrino exemplari, invieem mixtis, novam quafi Edicioneni
conflatam ; Unde non fine magno labore, notas ejus revifendi onus era'
impofitum, ut codicem noftrum ab ejus mutationibus liberarem, & uniciy
que Editioni, q u * fibi propria erant, redderem. Hanc viam inire tniiij
non p lacuit} cui religio eft, quicquam in ram cclebri MS. immutare, nifi cuml
librarii error m&nifeftus poftulabat. Integrum icaque hie exhibemus
non mutatum, nec mutilatum, vel interpolatum ; omnia I,eétoris doâi & J
judicio fubjicientcs.Qux autem contra hoc exemplar, inter alia objicit vir
qu*ftione fequentc, in refponfionead ea, qu* ab ipfo aliifque adfeiuntj
ut probent, veram L X X Verfionem hodie non extarc, difeutiemus.
34. Tandem ad quxftiones maximi momenti deventum e ft, ad qm,
omnia haftenus difta referenda fu nt, feil, de finceritate hujus Verfionis 1
An q u * hodie extat, vera & genuine fit Sept. Verfio, q u * apud Judxoij
ante Chriftum, ab Apoftolis & Ecclclia Chriftiana poft Chriftum in ufufj
it} quxque apud Vcteres tantopere celebrata erat : E e de ejus audorirstcl
An divina & Authentica f i t , ut quidam} an nullius plane auâoritatjs’i
ut alii Neoterici ftatuunt ? Has enim quxftiones pervicacia quorundaij
recentiorum, & partium ftudium, nobis, peperit. De prima primum die«,
dum, de qua hac prx ftri libet ; Hie non q u a r i, An L X X folum PcnuJ
teuchum, an omnes Iibros Vet. Teft. verterint: (de hoc enim fupra cgimusl
Paragr. 1 1 . ubi oftendimus, totum Vetus Teftam. ab ipfis convcrfum eflej
nec an alia Grx c a Verfio fadta fit tempore Philometoris, q u * in locuxo i
Sept, fuccreverit ? probavimus enim unicam tantum*Verfionem GricJj
ante Chrifti tempora notam foiffe, nec a Jud*is vel a Chriftianis alia« !
agnofei i fed an ilia , quam Jud*i variis feculis ante Chriftum in Synago|
gis prx lcg erunt, quam Apoftoli & Evangclift* in feriptis & fermonibia:
fuis citarunt, quamque Ecdefi* Chriftian* reliquerunt} quxque apud Vcte«
res in tanto. honore fiiit -, adhuc fuperftes fit , ita ut vera & genuina ejus
exemplaria habeamus. Hoc enim fi probatum dabimus, fruftra fe torque« i
Neoterici, ut probent non Philadelphi, fed Philometoris tempore conférai
fuiffc} nec omnes Iibros L X X vertiffe,fed tantum 5 Iibros Mofis.Hxc enim, licet
fàlfiffima effe fupra,ni fallor, demonftratum fit, nec veritati vel auftoritatihd
diernorum codicum quicquam derogant. Unde nobis perinde e rit , quid de his
ftatuant, modo quxftionem propofitam probemus. Nec negamus, codica1
Gr* co s hodiernos fuos n * v o s , &mendas habere; & , pro omniumlibrorjj
antiquorum fato,fordes quafdam contraxiffe,per frequentes defcriptiones,& M
emplarium per totum orbem difperfionem, jam per annos fere bis mille,»
quo primum fa â a eft h *c Verfio.Facetur enim Nobilius, nobilis ille hujus Vet.
fionis Scholiaftes, ejufque defenfor ftrenuus, Prxf. ad Edit. Lat. Rom. quoi
poft Hieronjmi at Atem, lihrariorum primum, dein de Typographorum infem
dr impudentia, confufis variü intcrpretatienibm alienoque loco pojitù, nm\
brifque lacer at ù , & luxatis , diftionibue fepe contaminates, liber ilhl
qui nafeenti Ecdefi* bona obftetricis, crefcenti uutricis officium praftiterßl
non folum exiguo cum fruflu, fed cum magno dolore Itgebatur. Etiam & hoc
monendum, demonftrationcs Mathematicas non expeäandas effe, qu* in leu
bus hujufmodi haberi non p offunt} fed qu* ex probatis cujufque feculi feripto*
ribus, & antiquorum cxemplarium cum hodiernis collatione }Ecclefi*etiara
Judaic* Sc Chriftian* confenfu & praxi, &c. petuntur. Denique & hoc pn-l
fandum, licet onus probandi nobis non incumbat, cum V erfio h *c apud Ju*
dax>s ante Chriftum, Sc a ternporibus Chrifti in ufu continuo, Ecdefi* pr*>
fercim G r * c * , ferpper fuerit, & adhuc fit ,& in poffefione fu * audforitatis po,|
fita, fub nomine L X X Seniorum; unde ad cos, qui concrarium affirmant, probandi
mu nus peftinec .* tamen ex abuüdanti ea proferemus argumenta, que
non nifi pertinacem in affenfum trahere poffunt.
36. D e hae quxftione, q u * feculis fuperioribus erat ignota, recentiora I!
acriter contendunt. Poftquam enim Concilium Trident. Vulgatam Latinam !
pro Authentica habendam dec(araffet,hinc quidam Ecdefi* Roman* Doftora,|
licet contra mentem Concilii, contra omnes alias Verfiones, przeipue contra !
G r z c am , q u * cum Latina contendere videtur , infurgunt * cum ilia fo i
Oriente, u th z c in Occidente, in ufucommuni Temper fuerit, adhucque fit . net
tantum contra Verfiones, fed contra ipfos fontes, & textus Originales,calamoJj
ftrinxerunt. A lii e contra extrema Tenantes ex imbecillitate humtna, non tan*
turn Vulgatam Latinam, fed Sc omnes Verfiones antiquas j & inter reliquas, I
Gr*cam,utpote omnium antiquifllmam,(quam eo nomine odio profequuntur)
rejiciunt, & folos textus Originales, prout hodie extant, unice venerantur. In*
de apud utrofque funt, qui G rxcam nodiernam explodunt, & ita corrupt*®»
& interpolatam effe damitant,ut eadem cum illa,qu* apud antiquos olim in ufo
fuerat.dici non mereatun Contra plerique viri graves & d o â i , qui in hac arena
fudarunt,& partium ftudiis non abrepti nudam veritatem qua runt,ut aliam non [
agnofeunt prxter illam Sept, ante Verfionem Aquil*} ita illam,f*pius ab Orige-
ne, Eufebio,Luciano Sc Hefychio emendatam Sc repurgatam, adhuc extare fen*
tiunt.eandemque plane effe hodiernam com ilia apud Vcteres celebrata.& f e
pro fato omnium librorum,ut fupra diximus,multa paffa fit a librariis,& injuria,
cemporuiÿ ; h zc tarnen tanti non effe,quin vera, & genuina adhuc fit,& habçn ;
debeat, Verfio ilia q u * hodie extat. Quod rationibus fequentibus flabilin!
cxiftimant.
37. Primo, habemusteftimonium Judxorum generale, apud quos h*c Verli°[
publice in Synagogis, Sc privatim a plerifque le ftâ& rccepta niit per cria fef{ I,
fecula ante Chriftum,& poft Chriftum ad tempora poft-Talmudica fcil. poft J“' I
ftiniani tempora:quod fupra oftendim* cx Ariftxa Jofepho,Philone.Talrnud«)^
Rabbinis,& ex feriptoribus Chriftianis omni exceptione majorib’ .Eandem vero fuifle ipforum Verfionem cum noftra hodierna, inde conftac, quod primi Chn-
ftiani a Judxis Helleniftis Verfionem fuam Grzcam acceperunt-, quam ad noftr*
tempora fucceffive continuatarn fuiffc, przfertim in Ecclefia Gr*ca,ftatim.Pr0i
oahirousjunde una eaderaq ; opera probabicur,eandem cum hodierna fuiffe ‘ft*?1
Chriftian* Ecclefi* primxv*,& Judxorum Verfionem. P rxter hoc argutnenl"j I
uo (irmius in hac materia dari non poteft, idem oftendi poteft ex feriptoribus
r daicis, przeipue ex fide dignioribus, qui Scriptur* teftimonia in feriptis fuis I
"ù Yerfione LXXXui temporis citant,qu* cum hodierna G rxca exafte congru- I
Hint. Hoc de Jofepho & Philone apud omnes conftat} qui tëftimonia Scriptur*
»bique fecundum Verfionem Grxcam hodiernam p roférant, etiam in iis locis,
T b i LXX Verfio ab H ebrxo diferepare videtur.Confulat quis Philonem, verbi
Eatia, libro Leg. Allegoriarum, & videbic citata loca cum Verfione G rzca
Ejnvcnire, cum ab H ebrxo differuntsut G en. 2 .2 . legit Philo, die fexto, u t &
| v X . cum in Hebr. fit, diefeptimo.l6.em obfervarelicet,cap. 2 .3.4. cap.3.1 £.
V locis aliis innumeris. Unde & Rever. Ufferius. S yntag.c.3. p. 25. fàtetur,
Milonem Alexandrinum, eo quod communi Helleniftarum ufu h xc Verfio re-
■ epta fit,in Pentateuchi explicatione Temper ilia ufum effe.
■ 38. Secundo, idem probatur ex locis V . Teft. q u xab Apoftolis &E v an -
Eeliftis proferuntur plerumque cx LX X , etiam cum L X X ,& textus Heb. non
»identur convenire. Interdum quidem, licet raro, textum Hebrxum fequun-
■ ur,ne Verfionem Sept. Authenticamfacereviderentur, vel Hebrxo pr*ferre }
■ liquando fenfum verborum, non ipfa verba, vel fecundum Hebrxum vel G r z -
Eum referunt ; In plerifque tamen Verfionem L X X fequuntur, & in omnibus
H is locis verba ab ipfis prolata cum noftris exemplaribus congruunt. Unde
T^uguft. Epift. adHierohym. inquit, Non parvum pondus habet ilia (Verfio
Krstca) qu* f i c meruit aefamari,x!r qua ufos Apoftolos non tantum res ipfa in-
Jlicat fed etiam te atteftatum effe memini. Ex locis multis .pauca feligemus, ubi
Hquuntur G rxcam o', etiam cum aliter in Hebr. legitur. Luc. 3. 36. in ge-
nealogia Chrifti numeracur Cainan fecundum Sept. Gen. 1 1 .1 2 . A t incodi-
■ ibus Hebrxis, iftius Cainan is nulla eft mcntio.-In codicibus tamen hodiernis
Przcis legitur. A ft. 7 . 1 4 . dicit S. Stephanus, Jacobi familiam,qux cum ipfo in
Egyptum defeendit, fuiffe 75 animarum:fic etiam legunt codices noftri G r cci
n antiquis,Gep. 46.2 8. A t in codicibus Hebrxis dicuntur fuiffe tantum
. Eodem cap. Aft., fcil. 7. v . 43 o h OKnuh n Mo\ix> tabernacu-
Moloch:fic codices G rxc i hodierni. Hebr. tamen Amos. 5 .2 6 legit, taber-
%AcrintnlZDDvü Regis vefiri. SicRo. 10 .18 . citât Apoft. locum ex Pfal.
■ 9.5. In omnem terram exivit p$iyyo< hvjon, vox eorum : Sic Apoftolus, fic o -
pnes noftri codices. AtHebraice legitur D i p tinea eorum. Heb. 1 1 .2 1 . ado-
it facob M r i dnpon vlf pa/M's iw î , f/tper fummitatem baculi fu i : & fic le-
lt codices hodierni. A t in Heb. Gen. 3 7 .3 1 . legitur, fecundum punftatio-
Eem hodiernam, in caput leüi: differentia enim.leftionis eft tantum in punftis,
i t fupra notavimus. Rom. 15. 12. citât Apoftolus locum ex Efa. 1 1 .
■ o.ubi verba fecundum L X X ,& noftros codices ita redduntur} E r it radix Jeffe
, qui flat in fignum populorum,dr qui exfur get regere gentes : in turn
ttes fperabunt. A t fecundum textum Hebr. eft } In ilia die radix feffie,
•i flat in fignum populorum : ipfum gentes deprecabuntur. Luc. 3 .6 . citât
'angelifta, ex Efaia40. 5. Videbit omnis caro Salut are D ei : fic habent eti-
1 noftri codices. A t in Heb. e ft , Videbit omnU caro, quod os Dei locutum
B/?. Idem videre eft in R om. 9. ult. collato cum Efa. 2 8 .16 . Heb. 10.5. ci-
Itato ex Pfal. 3 9 .7 . aliifque locis ; ubi qu* ab Apoftolis verba proferuntur,
■ adem reperiüntur in codicibus G rxcis, licet verba aliudfonare videanturin
lextu Hebrxo. In multis aliis etiam locis cpnveniunt verba Apoftolorum cuml
Grxci s codicibus hodiernis, ubi etiam textus Hebr. confentit. Ut hujus'
prgumenci vim éludant, hoc effugium excogitarunt quidam, quod plane mife-
jtum eft, & defperat* cauf* indicium} quod Apoftoli & Evangeliftx loca ilia,
mu* citarunt,de novo interpretati funt,prout Sp.S. illisfuggerebat.qu* poftea
tier feribas & alios, ita deferipta funt & immutata in omnibus Grzc is exempla-
Kbus, ut hoc modo exemplaria Gr*ca oüv » concordarent cum Evangcliftis ;
K c Apoftoli Interpretum veftigiis non inhzrebanc, fed exemplaria G rx c a ex
^poftolorum feriptis mutata funt. A t hujus commend vanitatem oftendunt,
iuod non in omnibus locis, fed in quibufdam tantum hxc m ucatiofaâa fit, cum
ndem effet caufa, a t ita fieret in omnibus ; & plane incredibile eft, omnes G r x -
io s codices per totum orbem,qui vel in Judxorum, vel Chriftianorum manibus
Bflenc, tali alicui codici conformcs fubito fados fu iflcn am fi fingamus.Chri-
Bianos, codices fuos omnes Apoftolorum verbis conformes feddidiffe, anne
■ udari etiam fups mutare vellent ? Imo h o c . Chriftianis exprobraffent,
fiuod Verfionem L X X falfaffent, cum contra cos difputantcs loca cx V crfio-
f e LXX attuliffent : aliter enim in fuis codicibus legerunt. Denique, cur
fcemo Veterum de hac mutacione locorum quidquam feripferit, fed omnes de
■ oalcum filent ? Imo plane eontrarium affirmant, cum omnes uno ore facean-
T r * Apoftolos ex Tranflatione Sept, teftimonia protuliffe. Hoc itaque, ut
pbricitantis fomnium, merito rejicimus } certumque m anct, facros N. Fce-
Pensfcriptores, teftimonia, u t plurimum.Vet. Teft. fecundum L X X Verfionem
ptaffe ; quæ cum ita in codicibus hodiernis reperiuntur, prout illi citarunt, ar-
RUracntum invidum prxbent pro veritate Sc finceritate- noftrorum codicum.
■ 39- Exdidis plane refelluntur dux Hieronymi affcrciones. Primo, nega-
■ ‘c ^fftonero T«r * ab Apoftolis unquamin luis feriptis citari. A t cum locis
■ fonflimis ab Augaftino allatis, eontrarium fateri coadjus e flè t} affirmavit, hoc
Pntum ab iis fieri, cum Verfio Sept, cum Hebrxo conveniebat, non ubi difere-
Epift. 10 1 . adParamach. lib.i 5. Comment, in Efaiam. & in M alach.i.
U tpifi.adAlgaz.q.2. A t hoc etiam a vero abfonum effe, ex locis a nobis jam
I . s *JJce clarius probatur. Interdum quidem citantur loca, qux nec in Heb.
F.ec in G rxc. inveniuntur: fed allufione quadam fenfus uteunque rerinecur.ut
33. ex Lev. 19.22. & Matt. 10.3 5.36.ex Mich.7.6. & c. Interdum etiam,
• ‘ Q'ximus, relidis L X X ,ne Verfionem eorum Authenricam facere viderentur-,
Quia textus Hebr.fenfum habet meliorem, hunc fecuti funt} ut Joh. i 9;37.ex
f c*1,12‘ *o. Matth.2.1 j . ex H o f.1 1 .1 . aliifque locis paucifiimis. Plerumque
»men ad LXX refpiciunt,non ad textum Hebrxum,ut in locis fupra allatis, in-
K . m|er‘lquc aliis patet. Profert quidem Hieron. Prxf. ih Pent. & in Jof. & in
Bnt fd ^ U' nt*Uel-°ca Evangeliftis & Apoftolis citata, qux in L X X non ex -
* c<* ln Hebr. inveniuntur,qux vehementer pro more urget,fcil. E x tÆg y
filiummeun. | ** ’ " " " ' '
A Et yFlum it
H vocavi filium meum, Et, Quoniam Nazaroew vocabitur. YLï.,Videbunt,quem
gpjixeruni. Et, Flum tua de ventre ejus fluent aqua v iv * . Et ,Q u a nec oculus vi-
_ c auris audivit,m
. ‘cin ço r homines afeenderunt & c . Quibus refponderi po-
■ uoadeXCCk C° Prïrço, & fortaffe tertio, reliqua nec in Hebrxo, nec in G rx co ,
Ï y y ,v- . rePeriri. In primo vero, eft tantum unius literulz differentia, cum
lir * e^c.nnc ^ ^ ƒ ^0J- E v a n g e l i f t a , 1^ filium meum. In tertio, codices
I , ,nci va^iarunc >alii enim légunt dpxharn, fa it aver unt, alii (ut ex Nobilii no-
aÇn,i2, confiât) legunt contpunxerunt, ut eft in Hcbtxo.Siç
videmus, hanc Hieronymi • jadantiam in Aimos abire.^ Secundo, aftifmavnl
Hieronym.de Epiftola ad Hebrxos,dubitaffe veteres, quirfoca in ca adducuntmf
juxta L X X , non fecundum Hebrxum. A t hoc cjufdem commatiseft cum priori.
Nam de hàc Epiftola nunquam dubitarunt G rxci,inter Latinos pauci; & qui
dubiMrunt, non hac de cauià dubios fuiffe lîquet, quia teftimoniis ex G r x c o uti-
tur;(hoc enim nuljus affirmât}) fed quia cap.6. & 10. Novati erroribus patroci-
cari videtur. Deinde, qui fieri poflit, ut huic Epiftolx contradicerent, quia teftimoniis
ex Grxca rm o'.utaturjCum E cclefix O rientales,Occidentales,Grxc*,
Latinx,Grxca iav »',vel ex ea expreflîs Verfionib*,tunc temporis ubiq} ufx Tint.
40.-Tertio, poft Apoftolorum tempora,Ecclefia Chriftiana, ejufque prxcipui
Dodores,apud quos Verfio L X X iu niagno honore fuit, hanc publice in Eccle-
fiis.vel ex ea fadas Verfiones (fola excepta Syriaca primajlegerunt,populo ex-
pofuerunt, in hanc commentati funr, ex hac exorientes hxrefes & errores jugu-
larunc,camque feriptis fuis ubique illuftrarunt; imo, ut olim S.Auguft.an alia effet
prxter Grxcam,quidam ignorabant.Eandem vero fuiffe cum hac noftra,uni-
cuique plane conftabit, fi quis Edicionem Venetam, Sc qux ex ea expreffx funt,
(exceptis quibufdam,de quibus fupra,) maxime vero Romanam, vel noftram A -
lexandrinam, cum veterum feriptis confert. Commentarios ediderunt H ilariusj
Ambrof. Auguft. in Pfalmos, Gyrillus & Procopius in Efaiam, Origenes & Am-
brof.in Prophetas majores;Cyrillus in Genefin,Leviticum,& Prophetas majores,
& quod nuper prodiit, in minores -, Hieronymus in omnes ProphetaS}Chryfoft;
& Theodoretus in totum fere Vet.Teft. vel in partem ejus majorera. Jam fi quis
‘horum commentarios cum Editionibus prxdidis confert, experietur in locis
qu x primo occurrunt, & ftatim deprehendet, textum G rxcum nodiernum eun-
dem effe cum eo,quem antiqui ifti feriptores ubique illuftrarunt ; quxdam hic i(-
lic difcrepantia inveniec, ut in omnibus feriptis antiquis*, fed quæ ne centefi-
mam partem conficiunt eorum, in quibus conveniunt. Prxter Commentarios,
etiam in Veterum feriptis ubique textus quidam citantur, quos aliquando
(longiores prxfertim) ad verbum exprimunt, aliquando memoriter citant.
Hos cum didis Editionibus fi quis contulerit, magnam fere femper con-
fenflonem inveniec ; quod ut in vetuftiffimis Ecclefix feriptoribus, Ignatio ,
Juftino, Irenæo, Tertulliano, &c. ubique eft videre} ita in illoq u i omnes
hos prxceffic Clemente Romano, Apoftolorum Pétri ac Pauli difeipulo ; cujus
Epifcolam ad Corinthios, e tenebris, ubi fupra mille annos delituerat, eruir,
& ex MS. noftro A lexandrino in lucem produxit Patrie. Junius. In hac Epi- j
ftola multa e x Vet.Teft.cîtantur, u t initio Epiftolx,verfus 6 .ex G en.4.in quibus
hxc verba Cain ad Abelem, Egrediamur foras, extant ; & alibi loca plura ad-
ducit ex Verfione pura r i t ut annnotavit Clariff. Grotius Epift. ad G allos
105. quxque cum noftris Editionibus mire conveniunt. Ubi autem memoriter
tantum verba refert, vel plura loca inunum coacervat, (q u o d& A p o * ,
ftolis frequens erat, J fenfum potius, quam verba refpiciens} apertum eft, haud
aliam Verfionem, quam illam L X X ufum fuifse} non vero fecundum textum
Hebrxum allegaffe} & quod verborum fenfus cum noftris codicibus confentit.
12. Quarto, Idemclare probatur ex yariis locis, quæ commémorant antiqui
Ecclefix Patres apud LX X abfuifse, & in Hebrxo adfuiffe, quæ afterifco
notarunt •, vel in textu G rxco redundafte, & in H ebrxo abeffe, qux obelo no-
tarunt} vel alio ordine poni,quam in codicibus Hebrxis. Sic J0f.20.tres verfus in
antiquis Editionib9 G rxcis defuifse, ex antiquis G rxcorum commentaris liquet*
(u t obfervat Nobilius in notis,) licet in Hebrxo extarent. A t abfunt iidem in
Editione Veneta, Romana, Alexandrina. In Hiercm. 17 . ihicio, notavic
Hier, quatuor verfus in textu LX X abfuiffe,qux & abfunt in Edit.Rom. Aldina,
& noftra. Efa. 1 .4 . aberant h xc verba, Abaliertati funt retrorfum, teftibus Hie-v
ron. & Bafil. vel (quod idem eft) fub afterifco notata erant ; qux verba etiam in
Editionibus noftris abfunt. Sic E f. 2. verfum 22. abeffe notarunt Hieron. Ba-
fil. C y r ill. Efa. 6 . v . i3 .ab erat, et cap. ç .v .ô .ca p . 10.4. c. 14. i . c .2 3 .7 , 1 3 .
cap. 4 .7 ,8 . vel toti, vel quxdam eorum parciculæ ab antiquis notantur cum
afterifco} eo quod aberant a Grxca odv Eadem vero verba in noftris codici-
bus plerumque exulant. Multa talia ubique occurrunt apud Nobilium. Secundo,
multa a Veteribus obelo erant notata, qux in L X X extabant, fed in
Heb. deerant. Talia multa diligenter collegit D . Morinus, exerc. Bibl. 9. c. 2.
Jof. 15 .60 . annumerantur urbes 1 1 . q u x , tefte Hieron. in Mich. 1 1 . non reperiuntur
in H ebrxo; at omnes recenfentur in Edit. Romana, Veneta, Alexandrina}
etiam & Bafileenf. Argentor. & Francofurt. quamvis hujns auôo r
multa addidit, & varia expunxit, ut textui Hebræo-conformem redderet. Loca
iftiufmodi multa notantur a Veteribus. Jof. c. ult. Deut. 32. 43. Prov. 9 .
2 Reg. cap.ult. adfinem. 3 Reg. c. 8. 53. Eze. 17. 23. aliaque plurima.-
ubi verfus unus, vel plures, vel unius particulx quxdam a Juftino, Hilario, Epi-
phanio, Theodoreto, Procopio, aliifque deeffe dicuncur ; quæ omnià ih Eai-
tionibus hodiernis défunt. Tertio multa funt capita; verfufque varii quitranf.
ponuntur,hoc eft, aliter ponuntur in Grx c a L X X Editione, quam in H ebrxo
quas tranfpoficiones obfervarunt Veteres in codicibus fuis fuifse. Sic Exod^-
cap. 36. 37, 38,39. omnia varie tranfpofita olim fiierunt, quæ eodetn modo
tranfpofita funt in noftris codicibus. 3 Re g . cap. 3. 4 ,5 . varie tranfponun-
tur. S ic in jc r . a cap. 25. adfinem libri, omnia aliter ponuntur. Plures taies
tranfpofitiones in Provcrbiis,libris R egum, Ecdefiaftico, &c. olim fuifse, oftdn-
dunt no t* Nobilii, & obfervarunt Orig. Epift. ad Jul. Afric. O lympiodorus,
Theodoret. Procopius G azxus,& alii : ita etiam hodie effe in Editionibus didis,
Veneta, Rom. Alex, ex locorum infpedione patet. Ita ut ex iis, qux vel abef--
fe vel adeffe, vel alio loco Si ordine difponi, notarunt Veteres in fui tefnpûribus
codicibus G rxcis; cum eadem plane in noftris codicibus inveniaritur} quis nifi
vertigine abreptus negabit, Verfionem hodiernam eandem cum ilia Antiquorum
efse? Si quis autë quxrat,unde ifta capitum ac verfuum tranfpoïicio originé
duxerit.'Refp. five ex fchedarum confufiOne.antequam compadx fuèrint,utTu-
fpicatuf D.Capellus} five ex fciolorum audacia,qui ordinem meliorem introdu-
cere vcllent » five alia de caufa evenerit} hoc nihil contra Verfionem t£? •' fà-
cit ; cum eadem poflit efse Verfio, licet capitum & fententiarum ordo permu-
tetur ; nec a fieu in codice Sacro pendet Verbi divini ûudoritas, fed a Dei ipfius
infallibili veracitate, & fupremo imperio. Sic, five Prophet* majores, utho -
die} five minores, ut olim, primo loco ponantur} eadem éft utrôrumque au d o -
ritas. Sic inN . Teft. ordo'Evangeliftarum, Aduum, & Epiftolarum hodiernus
multum differt ab illo, quem in multis antiquis MSS. codicibus invenimus : hoc
tamen earum a tfdoritati non derogat. Non enim cura erat Prophetis, tempora
confervare, qua hifioria leges de fédérant : uç olim Hieron. in,cap., 25.
Hieretn. Judxi etiam hodie ordinem librorum V. Teft. dîverfutn b*bent
R 2 ab
U .\jjfe kêËÈîÉIfm
mimi
|h |
m m
; j1 f f îïxm
1 1