V I .
V I I I .
HEBRAICI CHARACTERED TUM VETQSTISSIMI TUM H QUOS ESDRAS 1NTRODUXIT.
v F ^ b ? a - r i d
F
6 ^ Ü § 3 £
X y i 3
m c f T J
AlpbabetUW \
yasicanum-
F t ~t Alphabet un
JF &. Axaria. I JHFBfPSM
Alphabetum Efdra am '
wmterit quos Usera dem-
U J /W W «h i
O T
300 ÎOO
f t P V J fl ? L P M
«to P tH7 3 i ? L 5 0
©
S 3 9 0 j D I D 90 8 « 70 60 3» 4 » 3« 2 0 XÓ
IN S T A B I L E D E I N OM E N ,
T r a f t i t u s de Antlqiiis P O N D E R I B U [ S , M O N E T I S E M E N S I I R I S .
Eîebrttarum. Grxcorum, Horna lorum, ex y mis Jucionbus
/^R e app^nfo utebantur antiqui, non fignito ( uc modbfit*) fcdrudi : hinc
* ndere xftimabaiit xs, argentum, aurum, non forma aut fignrd- A tempore
; yj pjtriafchx Jacob jam Cum videtur nfus aliquis fuiffe zris fignaci. Nam
uod Gen. 3?- v. ’ ?• dicitur Jacobemiffe partemagri centum agnis; S.^Stc^ha.
Jus Aftor- 7- v. i. cxponit cm iff: pretio argenti: 1 agna nummusforn*
»unit fienicus, pondéré fac magmas. Et codera modo Jobiukira. v. 11. pro
. A j Softer habet (ingulos cognatos Jobo dediffe ovem unam, alii vertunc ,
tmrnm nimm, nempeformâ ovis fignatum. Ita Hebrxi paffim. Quin 8cpeeu-
jn gen:re fie difta videtur à pecude nummo impreffa. Vide Plutarchum m
!1(a publicolx, & alios.
De Affe.
Vulgatiflimum pondus as erat : unde & generali nomine pondo ( neutrius genc-
~] uncia | fextans | quadrans | triens
P A R I E S A S
ris 9c indeclinabili ) vel pondium ( declinabili ) vocari folebat. Confiabac
tern libra arts : undequidam putant diäum fuifle as , quafi dicas as, fciliccc
librale. Hane libram xris,pondo, feu allem lecuerunt Romani in duodecim partes,
fecundùm duodecim menfes anni, inquit Fannius : quarum lingulas voca-
runt uncias, quafi micas vel muas- Uncia ergo erat duodecima pars libre, pon.
do alfis. Sextans erat fexta pars : quadrans, quarts: trient, terria : femis, feu
femifßs, dimidium aflis. Quincunx, erant quinque uncia: •• feptunx, feptem; bes
vel, ut olim, des,oöoerant uneix: dodrans, novem : dextans, decem : deunx
undccim. Dicitur verb deunx, quia ab unciis duodecim, quot ad allem feu li.
bram requiruntur, deefi una uncia. Sic dextans, quafi dicas, deefi fextam li-
brx,feudux uneix. Dodrans. pro deefi quadrans libre, feu tres uneix. Det
('feu, ut alii,bes) pro deefi triens libre, leu quatuor uneix.
I S feu L I B R Æ
nx 1 femis J- epeunx I bes I dodrans J dextans vel decunx | deunx j
unciae_______________________________ _______
. I 8 : f _ 9 1_ 10 . J u
Duo affes vocabantur âupondium, duo pondo, vel duo pondia : très affes, tri-
pondium : centum affes, centumpondium, Sec. j
' Succeffu tèmporis'invalefcence mercatura, cùm pondus xris plufculum grava-
ret. Si moleftum effet Temper adhibere bilancem, loco xris append coepertmc
mi xre fignato longé levions ponderis, forma plana, ac ferè rotunda, ut vide-
reeftexnummisetumantiquiffimis. Pretium verb feu valor cujufque nummi
non tam à materia defumebatur , que paulatim magis magifque minuebatur,
^uàmà figura nummo impreffa. Et hic ufùs, utpote percommodus, femper exinceps
continuavit- . .
Ergo as feu pondo non jam ampliùs erat libra xris 12 unciarum, led necun-
ôa quidem xris ,* verùm parvus nummus xrcus, cui nunc valore feu xftimatione ,
icfpondet un baiocho d‘Italia, médius fiuferus Bclgicus, médius obolus Hebrxus :
crâtque décima pars denarii, vel ÿulti ltalici, vel regalis Hifpanici argentei :
«Atejimapars ducati, feu feuti ltalici : midefima mifia argenti Attica vel Borna- ;
tu, bis millefima mina Hebraa- j . •
SedNoca, cùm finferi Belgicimentionemfacio, me non intelligere modernum
fnam hic apud varies varius ell etiam in Belgio,8c fortè eras alius erir, ut indies
mutantur pretia nummorum, non fine gravi patrix damno fc jurbatione fed
trifeum ftuferum, qui feièquadrante major eft moderno, éfique quinta pars Ju-
{ii ltalici, feu regalis H.îpanici argentei. UndeSc fiorenus prifeus quo hicuie-
mur, vnlgari floreno argenteo, prout nunc in Belgio cudicur, major eft quarta
parte ejufdem vulgaris : eft enim quatuor regalium Hifpanicorum argeateorura,
qui faciunt ftuferos prifeos ao.
Quamvis ergo mioueretur materia xris, manfit tamen valor idem 8e pretium
affis.- u ti& partium fingularum aflis, de quibus fuprà, qu* proportions alix ali-
isminores funt, minorifque valons , prout minits deatfe participant, feu pandores
uncias continent. Sunt alii variarum nationum nummuli xrei affe minores.
Habent Hifpani quartillos, quartos,ochavos, maravedixos & blancas-, Ita-
li fuosquatrinos; alii altos. XJn quartills ferè quarta pars eft regalis Hifpa-
met, feu fefiertius Romànus. V n quartoieib quarta pars èft médît regalis Hifpa-
pici argent et : feu media ferè pars feftertii Romani- Ochavo,dftava propè pars
eft medii regalis quarta pars feftertii Romani. Maravedizisxftimatur in Hifpa-
nia valor omnium aliorum nummorum m omnibus archivis, in omni commercio,
in omni contraâu'i éftque minima ferè moneta: nam 0SI0 maravedixà cum âi-
midio non faciunt nifi quatuor ochavos, vel duos quartos, vel unumjefiertium.
Wriginta & fe r è quatuor marauedizifaciunt decem affes feu baiochos : ye\ quatuor
fejlertios, vel regalem unum Hifpanicum, vel Julium Icalicum. Dixi,fere, j
quia rigido calculo fuflficiunt 33. maravedizi ad regalem Hifpanicum xquandum,
ucvult Villalpandus. Blanca eft media pars unins maravedizi- Nota. Chra in
regnis Hifpanix valor xnex monetx injuria teroporwm paulatim créfceret in tri-
plum ulcra valorem materix.idque maximo regnorum illorum damno -, plaçait Régi
Cathôlico Philippo IV. fine prudentiflîmo confilio, dimidium vilorls monetx
p rxdiâx decrahere, ut v. g. fruftulum xrisquod valebat oûo maravedixos,
feu un quartillo, deinceps non valcat nifi quatuor maravedizos ; & fie confe-
quenter,quod valebat unum nsaravedizum, deinceps, non valeat nifi blancam,
Icai.perpetuo edifto fancitum ae promulgatum Madriti 7. Augufti i^»8. Qua-
tririus eft quinta pars unius baiochi feu ajfis'. quinquagelîma unius f ulii feii regalis
: quingentefima feuti de moneta {ta ducati.
De Obolo.
Dupondium feu dut affesvel duo baiochihciaat éolum Hebraum,qui xqujvalet
ftufero prifeo Belgico.feu quintz parti denarii, vel Jnlii,vel regalis argentei.
Atttcus verb obolus quinta pa!rte minor eft Hebrao : nam Hebraus èrat vigefima
pars ficliargenti, quadragefima uncia argenti : Atticus vero obolus erat vigefi-
maquarta pars ficli, quadragefima oâava uncia. Undc dupondium feu duo affes
fieicbant ebolum Atticstm unum cum quinta parte.
De Seftertio.
Dupondium cum femiffe, feu duo affes cum medio faciunt unum fefttrtium ,
mafculini generis .-qui fie diffus eft quafi femistertius as. Eft verb quarta pars
denarii, leu fulii, feu regalis argentei, feu drachma Attica argenti.
Otto feftertii faciunt draebmam Hebraam argenti.
Sedecim feftertii faciunt (laterem lewficlurh argenti, feu florenum Bdgicum.
Seflertiii 8 faciunt draebmam auri Atticam, feu turn d'oro inoro.
Reftertii 9 6 faciunt draebmam auri Hebraam, kàdoppiad' Italia.
Scftertii 400 faciunt unam minam Atticam argenti • leu uBam libram & mediant
unciam, decem ducatos , iy argentées fields, yo drachmas argenti Hc-
brxas, icoAttieas. Continent obolosHebrxos yo#,Atticos soc,affes 1000.
feftertii 1000 faciunt unnmJcflertium in neutro genere.
_ Seftertii 1000 faciunt duo feffertia, & ita confequester. Singula feftertia con-
tinent duas minas cuit) dimidia Attiras , ducatos sy ficlos, argenti t i , drachmas
Atticas argenti tyo. Et funt »4 pars Attici talenti argenti.
Seftertii faciunt talencum Atticum argenti : quod eft 60 minarum argenti
Atticarum, fidorum ryoo, drachmarum Sooo.
, Seftertii 48 faciunt tatentum Hebrxum argenti : quod eft n o minarum At.
''«rum Hcbrxarum, fidorum 3000,dradunarura 11000. Atticârum dooo
Hebrxarum , librarum argenti 1 iy. ' .
Seftertia 18 8 faciunt talentum auri Atticum, quod eft <0 minarum auri Atti-
C3rum , fidorum aUri ^oo,drachmarum 6000.
Seftertia y7é faciunttalentum auri Hebrxum, quod eft 60 minarum auri He-
braicarum : 110 Atticârum •* fidorum auri 3000,drachmarnm auri Hebraicarum
^000. Atticârum 11000,librarutüauri ny ,ut extextu Hebrxo, Grxco 8f Latino
«xodi 38, y. m , & iy manifieftè colligitur. Et coutinetducatos mioo,fior.3^000,
r^gales Hifpaaicosaigentcos 144000,
Mille feftertia ( qux Hint decies centena rnidlia, id eft millio nummulorum
feftertiorum ) compendii caufa vocantur& fcribuntur Decies HS. vel decies fe-
ftertium; & faciunt talenta argenti Hebrza 10 cum minis yo. auri verb talen-
tum unum cum minis Hebraicis 44 8c una fexta parte fimilts minx; libras verb
auri faciunt »17 cum fexta parte uneix auri,ducatos faciunt ayooo.florenos 62yo«,
regales Hifpanicos ayoooo.
Vicies HS. vocantur viginti millia feftertium, feu duo milliones nummulorum
feftertiorum, & faciunt auplumfummx jamdidx.
Centies HS. funt centum millia leftertium, feu decem milliones nummulorum
feftertiorum, & faciunt decuplum talcntorum, librarum. ducatorum, floreno-
rum, 8c regalium jam diftoram.
De Drachma, Siclo, Mina <fr Talent0.
Non eadem erant pondera apud Hebrxos & Grxcos ; fed Hebraa ( quibus
Judafi utebanturj femper fuperabant Attica, quibus G.xci rcliqui, & fci e omnes
aliz rutiones, ctiam Romani, utifolebanc. Et de obolo quidem jam fuprä vidimus,
.In aliis ponderibus exceffus erat in duplum : nam drachma una Hebrza
valebat drachmas duas Atticas. Didrachmum Hebrzum erat tctradrachmum
Acticum : mna.vcl mina Hebraica pendebat duas minus Atticas : talent urn He.
braumduo talenta Attica, See- Id tamen in (iclo & uncia locum1 non habebat ••
nam hxc duo, utpote mundo peae cozva, unius ejufdtmquc ponderis apud omnes
erant < Libra multiplex erat, Sc apud diverfas nationes diverfa: nos hie dc foi
l communi ageraus de qua fupra, qux eft duodecim unciarum. Uncia argen-
tea conftat dnobus fidis, drachmis verb Hebraicis 4. Atticis 8- folidis fex, fe-
ftertiis 32. obolisHebrxis 40. Atticis 48. affibus 80.
Sexta uneix pars vocabatur folidus, qui inde & fextula dies folebar. Unde
72. folidi faciebant libram 12 unciarum. Tres iolidi, feu femuncia, lidum
faciunt.
Siclus eft vigefima quarta pars librx,2y. pars minx Atticx »“ yo- Hebraicx,
jyoo. talenti Attici, termillefima Hcbraici. Continct drachmas Hebrxas duas,
Atticas 4, unde & tctradrachmum Acticum vocatur, 8c didrachmum Hebrxum, I
Siclus argenti eft femuncia argenti £ftque idem quod ftater, vcl florenut J
Belgiens,10 ftuferorum, feu obolorum Hebr,aicorum, qiu laciunt obolos Atti- J
cos 24 & affes 40. Contiuec tres folidos, batzios Germanicos o£to , drachmas J
argenti Hebrxas duas, Atticas quatuor, feftercios lexdecim. Quoties lrgicur 1
argenterts fine adjun&o,fubintelligitur ßchts Simili modo quoties aureus, fub-
intelligendus ficlus- Duodecim ficli argentei faciunt unum fidum aureum: nam
proportio pretii, valoris & xftimacionis auri pra argento eft duodccupla.
Drachma argenti Attica eft quarta pars ficli argentei. Continct 4 feftertios,
y ftuferosTeu obolos Hebrxos, lex obolos Atticos, affes xo. Unde & Denarii
us vocatur. Appendic regalem Hifpanicum argenteum, vel juljum Icalicum.
Eft media pars drachmz Hebrxx , decima Philippic!,, centefima minx Atticx, I
. fexciefmillefima talenci Attici argentei.
Drachmam Hebraam, feu dimidium ficli argenti conferebant Deo jubence cx- .
pitatim finguli filiorum Ifrael in ufum tabernaculi foederis, Exodi 30.
v.13. Dicebatürque Hebr. Bee a, id eft divifutn, quia erat fidus dimidiatus . j
Exod. 38.25. Idemtributum pendebant poftea Judxi quotannis inufumtempli,
etiam extra ordinem, quotielcunque ferb luftrum inftituebatur. Et hoc quoque
erac mimifma cenfus, quod Cxfaribus Romanis pependerunc, etiam poft exci-
fum templum a Vefpafiano.
Ex prxdidis patet ftclum continuiffe drachmas Atticas feu Romanas quatuor
, Hebrxas folftm duas. Minam Atticam continuiffe Jiclos ay. fed Htbraam 1
ficlos yo. Talentum continuiffe minas 60. Atcicum Atticas, Hebrxum Hebrxas. j
fed Atcicum Siclos ryoo. Hebrxum ficlos 300c,Minam aliquando pro (iclo ufur- i
parioftchdam 2ParaL9.1e.Et multiplicis generis ac valoris minus fuiff;, probabo
Ezech.4y.12.Sed talentum non fuiffe minorts ponderis aut valoris poft,quam ante
> cempora Davidis, contra Josnnem Marianam & quofdam aljos, planum faciaro
a Paralip. ly . v. 6. ubi rex fuda Amazias centum millia robußorum dc Ifrael
mercede conducit centum talcntorum argenti, id eft mercede aurei unius in fin-
gula feu ducum, feu vulgarium militum capita, fi priftinum valorem Mofaicica- |
' lenti referves. Sinminuas, quo vis, quxfo, pretio, militem generofum Sc externum
evocare ? Sic 3 Reg. 16. v. 14. Amri rex Ifrael emitduobus talentis argenti,
id eft bis mille aureis nummis, integrum montem SamariX, id eft tancum I
fpatii, quantum vaftilfimx urbi regixcondehdx, 8c fuburbiis, pomosriis atque
• arcibus undique eingendzfatis effet. An vilioffpretio poffirt tantum fpatii com- j
S parari l 4 Reg; 18. v. ly. uefumroa trecentqrum tajentorum argenti, & triginta
talentOTum auri coniletur, id eft fexcenta (exagintx millia aureorum (fi valori
priftino Hebraici talenti infiftit) cogitur piiflimus rex Ezechias expihre omnes
■ thefauros cam templi, quam palarii regii,. adedque 8c laminas aureas a valvis
tempU rcvellere. An verofimile videtur , yantum ftrepitum Ü tanto rege eden-
dum fuiffe, fi talenta ilia, qux poftulabaotur, longe minoris erant ponderis aut 1
valoris quam nunc expofni ? Denique 4 Reg-14. v. 53. ut centum talenta argenti
8c unum talentum auri ( qux rex Pharao muläx nomine ab Ifraeliris ezigebat,
& fecondum noftrum calculum, fi Hebrxifuerint, uefummum faciuUrcentum 8c
duodecim millia aureorum,) colligereBtur, indicitur cenfus publicus, 8c fingu-'
li Judxi juxta vires feu facultates fuas contribuere jubentur. Quod fi vilioris
pretii fueric talentum, qiialis, obfecro, fuit ilia integri unius populi mulcta 5,
quid opus publico 8c generali cenfu tantillx pecuuix colligendx ? Plura in hanC
rem vide apud Villalpandum tom. 2. in Ezechielem» _ .
Porrö fupradiftis ponderibus claries eZplicandis ferviet fubjecn tabella. |
1 T A B U L A