B R I A N I V V A L T O N I,
S T . D .
In Biblia Polyglotta,
P l O i E l I O M E N A.
I. J ) E linguarum luttura, origine, dirijione-, numéro,
mutationibus, ür ufa.
II. ’ De Uteri? five charatleribus , ipfarum ufu-mirabtli>
I origine iff- iribentione prima, ü" diberfitate in Unguis proe-
\cipuis. . . .
III. X>e lingua Hebraica, ejus antupuitate, conferbati-
\one, mutatione, prafiantia & ufu, charableribus antiquity
IpunBifque bocalibus, acceiitibus.
IV. De Hibliorum editionibtts pneeipuis.
1 V. Df Bibliorum yerfionibus.
! VI- De bariantibus in Scriptura leBionibus.
VU. De Tcxtuum originalium integritate, &• autorime.
VIII* De Mafora, f\eri & ffetib, Varus lefiionibus
Orientalium & Occidentalium, Den Afcber O* Den Heph*
tali - & de Cabala.
IX. De Verjione Gretcayi. hterj). aliifque Greeds Ver~\
fionibus,
X. D.e Verjione Vulgata Latina.
XI* De Dentateucho Samaritano, ejufque verjioni-
bus.
XII* De lingua Chaldaica, ts* Verfionibus Chaldaids.
XII* De lingua Syriaca, & Ver fionibus Syriads.
XIV* De lingua/Irabka, Verfonibus drabids.
XV. De lingua JZthiopica, <sr ^verfonibus ALthiopids.
XVI* De lingua Derfica} Verfonibus Derfids.
p — — ■ ■ p r ó h g. i.
De linguarum natura) origine, diYifione> numero, mutationibus, ufu-
Ration is & -Oratiouis connexio, fermotiù ufus. 2. Sermo frime hsmirti concrealus. . 3. Lingua nulla homini uaturalis. 4. Fojfibile efi eX ko-
minum infiituto fermonem oriri : de faBo tamen prima lingua a Dee immediate infttfa. 5* Sermonis fubjeBum natura intelleÜualis. De lin»
guis Angelorum. 6. Lingua unie à ante cladem Babjlonicam. f . Coufufio linguarum a Deo immediate, »0» ab Angelis. 8. Peccatum ex-
firuBorum turris Babilonic* quodnamfuerit. '9 . Divin* clemend*, fapientià, &"bonitatù,cumj»flitia mixtura in bac pcena. ib . Linguas pri-
jnetvas dsverfas fuijje, non Hebraic* dialeBos. 1 1 . Linguas 70. efie fiatuUnt fud*i. Sffpl Cbrifiiani feriptores flarique 72. linguas Origi»
varias fuiffé fentiunt : multo tamen pandores fui fie probatur, numerum etiam incertum efie. .... 13. Linguarum a primis orhtrum numerum cer-
to définir i non pofie. 14. Lirsgu* Cardinales nobis cognita. 15. Linguas omnes efie in perpetuo fiuxu. Hebraica lingua, mutatio. 16. Gra-
ca multummutata. 17 . Et Latina. Column* rofirat* inferiftio. 18. Linguarum mutationis caufa triplex. Prima, rerum omnium viciffttudo,
& vulgi mobilitas. 19 Secundd , mixtura ex colàntis, vietnitate• maxime ex qrmis viBridbus. 20. E x Religione & Sacris. 'Vbi'cauf* mu-
tationum abfunt, lingua antiqua retenta, ut in Wallia, Cantabria , &C. .-&1. Caufa tertia, ex redonis fitu, & coeli temperie. 22. Linguarum
ufus & militas, ad vit* focietatemcommenta, fcientiasJ& antes. &c. 23. Pracipue ad fidem pfopagandam., Nunquam defuijfe in Eccli*
fia viros linguarum periros. Hebraica, Graca, & t . linguarum Originallum feientia necefiaria ad Scriptnras iptelligendas. 24. Sdolorum fu-
percilio occurritur. Lingua non propter f t f fed propter uliud addifçuntur. Scientiarum janua, tantum. Rerutn ipfarum cognitio vert doBos reddit.
£ U O funt a&ionum humanàrum principia,
Abus a reliqùis ’ ânimantibus homo potiffimum
diferiminatur : -Ratio, quæ mentis conceptus
format- & Oràtlo, quaecofdém tanquàmrati-
onis minifter ac inftruméntum aliis manîfeftât:
Unde dixerunt Democritus & Epicurus, fermonem
efie radonis flumen , quia a fationis COrt-
cèptu Huit oratio, ratione quafi Aillante,in lin-
guatn, ut ea plettri inftar aéra diverberans' Voces
pormet, conceptuum, qui a ratione fiunt, fignifîcativas : & tam arfta
p inter eas connexio, ut utrafque una cademque voce Hebnei Grae-
îiqne exprimant, illi per, "Q1, hi per, hiy*v. Eft énim ferme» quafi
^ in im æ immortàlis vehiculum, quod mentis arcana ex imo peftore pàn,-
& orationis fuadela in aliorum mentes influit. llnde illudaPlato-
nc in Titnaeo, Propter hoc datum efie fermonem, ut prafio forent muta* yo-
[»ntaris indicia : & promptuarium hoc re&ae rationis, & fu.aviflimae o -
fetionis homini datum efle affirmât Apuleius de Dogmat. ’Plat; ut quae
|rudentia corde concepit, ea in fenfus promat oràtio .* unde eft quod fer-
mofi t focietatis humanæ vinculum, fine quo nullum inter-homines com-
percium infiitui, nullum vitae folamen haberiTpoflit : imo mallet quif-
^ | ue»ut fcripfit-Auguft. De Çiv.iç. ib . 7 i cum cane fuo yerfari; qbitm cam
jomine ignot* lingua. Parum ïâne fujflet, ut ait Poftellüs lib. dé G fi-
SiniKi« Deum hùn,c thicrocofmum fecifle & tonus naturz
quoddam exemplar, divinitatis participem , be 9 $ ‘s
bfiefiorem pnicum î nifi a i propâlàndum; tantum beneficium acccdèfet
£mo- quo omnium .creaturarum vice caufam ipfam primam, omnium
pmine celebraret, & pofieritatr tanti magnitudinèm beneficii & afti-
pum per manus traderct. Cum itaque in opere hoc Polyglotto
przeipuas orbis terrarum linguas, quibus eloquia facra afflatu Sp. S.
. primum feripta, vel in quas veterum Ecclefiz Antiftitum cüra tradu-
fta erant, exhibemusj qutedam de linguarum natura, origine, confu-
fione, .numero, mutatione, confervatione Sc üfu prasmittenda, baud in-1
: utile judicamus.
;j 2. Primo, ftatuendum ed hominem ur ftb initio ratione, fit etiam &
oration.e: five loquela. fuiffe praeditum ; unde Hcbrari hominem vocant
*1? T!9 animal loquens, & Graeci {»or xoyieJr & oroknviiy: quae utique
liomini oequaquam competerent, nifi p'tzter xationem etiaun organum,
quo. rationales copceptus ènuntiare poffet, Creator ipfi dediffet. Nam fii
ne hoc fermocinandi inftrumento , non eflet animal politicum five foci*»
ale : nec ad imaginem^Dei creatus dici pOfset,'fi non menti divinz fe
per verba & figna extenora exprimenti fimilis e fse t : Cumqueex com-
muni Theologorum fentf.ntia primus homo cbnditüs fit petfe&us animo
& cófpore, omnibulqüe corum dötibuS, idque vifili state,' fine prow
grejfu incyementoram, ut loquitur S.- A ug. de G enefi ad literam cap. 14 .
& ' Scriptura teftetur, ipium VOcem T)ëi in hortö iiitellexifsé; qüii ne*:
gabit in Adamo fermonem cum ratione concreatum fuifie ? Linde fa l-
fifllrnum eft, quod ib’ter Ethiucos .qüidam nön ihdoéli feriptis prodi-
"derë. ^ribuiit dnitii Diodó'rii^'Sicqlte iji‘{i£dbpa. ffia, & Vitruvius, dc A r-
chitieftl f. 2'. c. i..' homines primo morebeftiarum in .fy lvis& "ca vc r-
his vixiisfe, vocefque inarticulatai & copfufits habuilse, donee per'timo*
rem congregati fuam inter- p fo^am'Acpgnpytönè» paulatini verba
fl^Aertdo.& d j rpbuf firigufif mutua inter fe figna fingeridor.qotam,
fibi' feceriht fömmümintérprêtatibri(ïm & ejulmodt conventiculi* ’ |par-
fim per pfbem fafti* • inde efsc quod ilOn {tames ëandèrii lingudni fia*
bnerint, 'turn fiftguli förrijifO flomina fii^ e ren ti: Hoc forimiüm ex ignb-
rahtia h iftoriz C reatibfiis ortum refeÜit Eöfèb.' dé Praep. B r in g , f. 1. c . M
A ' p Mee