. De Lingua Hebraica, ejus __ ____________ ___ _._ antiquitate, <?c.
vc\ Talmude, vel aliquo fcriptore antjquo fit vel leviffima iftorum no*
minum antiquorum memoria, quibus nova fuccefferunt. Nec nonnina
pundorum funt Hebraica, fed plerunque Chaldaica, vel Syriaca, & re-
fpeftu pur* Hebraic* peregriua : qupd làtis innuit, noiuina iis non
impofita, fuiffe, quandiu Hebraica vernacula fuerit, fed poftquamGhal-
daicarn pro vernacula commutarint. Aben jEjtra, & illius atatis Gram-
macici, feptem tantum vocales agnofeunt, quas reres appellant : & ad
Maforethas, Tiberienfes, ut auçtores, referunt ifc il.Ch o lem, Scburek, Chi-
rek, Patach, Segôl, Carnets, & Tfere. Puncta etiam Daghes, Raphe,
& Mappic, licet lectorem impéritum in iegendo adjuvent ; tamen anti-
quis ignora fuifse, confiât ex Hicron. S ept .# aliis. Liter* Begad-Ccphat
n B 3 U X fine Daghes Temper afpiratas, cum Daghes tenues efse volunt j
Grammatici : at apud 7 0 . très priores feniper ut tenues efferuntur, très
pofteriores ut afp ira t* , ut loca infinita probant. Nam pro ÎQ’n te*
gunt illi e*ip*v, jflp n per ficKaph femper efferunt p e r jçG r * - ,
cum, Phe per q, nunquam per m. Imo Hicron. in Efa. 2. ait, ui Pal*- j
(Uni dicuntur Gracü, Hebrais vocari Philiftinos, quia P liter am He- j
brans non habet. Idem habet & in Dan. 11. Idem de Mappic dicendumj
Utile efsC lingu* hujus ignaris -, iis, quibus vernacula e ft, plane fuper-i
fluum efse. Raphe vero in plerifque libris omifsa eft , & in defuetu- j
dinem abiit. Idem ftatuendum de duplici puncto liter* Schin, Sept. &
Hicron. nullam hic agnofeere diferepantiam : nam hi illud femper per
f , hic per f effert. Et in comment, in Titurn, Nos, inquit, & Gr*ci,u-
nam tantum liter am S habemus ; illi vero très, Samech, Sade, & Sin.
au* 'diverfps fonos pojfidcnt. Sion fer S, Sade, fcribttur ; Ifrael fer S.
Sin )&c. Ex his, ni fallor, fa ris confiât, puncta hodiérna vocalia Ion-
g ç poft Efdram inventa efse. De accentibus idem dici p oteft.De numéro
inter Grammjtticos non convenit ; alii numerant ad minimum 20.
alii 30 cum tamen très tantum Tint naturales accentuum différend*,
acutus, gravis,-circumflexus. Quorfum itaque tôt apud Hebrxos, quorum
plurimi lecdonem potius jnterturbant, quam adjuvùntjnec omni-,
um rationém hodie quifquam explicare potuit ? Nonne Rebhia pro comma
te ,& in longioribus Sxgolta. Athnach pro Colon, & Sillük vel Soph-
pafuk pro periodo mfervire poffint, ut oftendic Capellus>In quem ri-
nem rejiqui ? Dicunt, in ufii fuifse ad Muficam in Templo & Taberna-
cuïo. A t contra hoc fe c it , quod non tantum libri Poetici & Cantica
his apiculis notantur-, fed & Prophedci & Hiftorici : imo capita, in quibus
fola pnoprfe nomina reçenfentur , & libri qui populo in ufu pri-
vato e ra n t , qui tyuficam ignorabant. Veriffima itaque eft D . Capel-
îi , Voffii de Arte Gram. 1. 2. c .8 . aliorumque fententia, nec adMu-
fiçam primo vel fecundo Templo. denotandam, fed ad ledionem in fyn-
àgogis p oft Capdvitatem inventos effe hos apiculos , cum cantilla-
donc quadam ilia leftio fît : nec fimul, fed gradatim introduftos, donee
ultimam manum appofuerat nobilis Maforetha Ben Afcher, qui poft
annum Chrifti millefimum floruit. Sçripfit nuper quidam integrum volu-
men de Accentuum rationc : in quo narrat, fe quajf Jpeciali Sp. S,
luce illuftratum omnem accentuum doiïrinam, eorumque myfitri* haEle-
nus incognita plene enucleaffe. Varios accentuum gradus fecit, diftinguit
in Reges, Duces, Comités, Djnaftas,Toparchast Minifiros majores, minores
& c, & totum vêtus Teft. percurrit, dum ilfos explitat. Cujus li-
brum cum legerem, non potui non hominis mifereri, qui tanto.’ moli-
tnine nihil e®it • & dum lucem majorent promiçtit, omnia tenebris in-
volvit : dum fupponit omnes apiculos, qui hodie textui apponuntur, div
in * origiriis effe, & magna myfteria continere ; quorum magna pars
erant hominum ' inventa,ocio abundantium : qu* nihil conferunt ad lingu
* cognitionem j nec ex curiofa corum fpeculatione quifquam dodior
evafit, mit in textus facri intelligent* quicquam prôfecit. Pauci fane ad
diftindiones orationis, & tonum in fyllabisdenotandum, fufficere poflènt:
reliquorum ufus pr*cipuus eft in Textus cantillatione in fynagogis.
M in ifir i, quos vocant, cum ledorem moneant tantum, fentenciam
continua ndam ad proximum incifum, parvum habent ufum, cum ex ab-
fentia Reris hoc cuique notum fit. Quis enim adeo hebes, ut nefeiat
continuandam oratiqnem, donee ad aliquam diftindionem perveniat l
vel quis in aliis linguis, fi talibus apiculis fingul* voces notarentur,
moleftiam non fentiret in Iegendo potius, quam adjumentum aliquod?
Certe accentus notandi morem recentein efie apud Gr*cos & Latinos,
obfervarunt viri dodiffimi : Et etiam apud Hebrxos : a quibus ut litc-
ras acccpere ; fie accentus etiam, fi in ufu fuiffent, traduxiffent. Morem
autem hune apud Gr*cos & Latinos non invaluiffe, antequam eorum
lingu* defierunt effe vernacul*, multa demonftrant ; Antiquorum lapi-
dum fculptur», quæquo vetuftiores,eo magis his apicibus carent : MSS. e.t-
iam libri antiquiffimi, qui accentibus omnino deftituunturjut de MS. Graeco
70 Interp. Vaticano refert Joh. Morinus j & de noftro MS. Alexandri-
no 7»V 0 con fiât, quem circa 1200 abhinc annos feriptum fuiffe veri-
fimile eft ; qui abfque ullis accentibus vel fpiritibus , .vel verfuum vel
didionum diftinaâone,pulchre admodum deferiptus eft ; Quod etiam probat
liber MS. antiquiff. N. Teftamenti in Bibliotheca publica Canta-
brigienfis Academi*, ex dono Theod. Be?*. Idem teftatur Angel. Po-
litian. Mifcell. c. 58. & 80. de verfibus Sibyllinis & Callimachi hy-
mno, quos fine accentibus deferiptos vidit. Ariftoteli ignotos fuiffe, probat
D . Voff. ex verbis ejus. de Sophift. Elench. c. 3. Imo Hieronymi
açtate folitos.fine apicibus feribere, o b fem t Seal, ad annum Eufch. 1426.
ex eo,quod legit Hieron. pro KttâaipH, & tranftulit, fubvertit,
cum verti debuiffet, mundavit. Complutenfes etiam in Bibliisfms Novum
Teft. ediderunt G race fine apicibus : cujus rationém reddunt in una P r*-
fetionum , quia antiquitus Graca lingua accentibus defiituta erat. Ideo,
u t Textus ipforum Gr*cos codices Originales (quos fine; accentibus
feriptos fijiffe, tanquam certum fupponunt) plenius aut perfedius exprime-
ret, fine accentibus imprimebant. Ut ergO laude digni funt Maforeth*,
qiiod punda &c accentus. invenerint, q u* ad textus lectionem fecilio-
rem, & orationis diftinçtionçm conferunt : fie quædam addiderunt, quorum
hodie haud magnus eft ufus; Et uc in his fortaffe nimis diligentes
aliquibüs videri pofsunt : fie in aliis incuriofi fucre, ex defeetu notarum,
P r o l e g . Il
interrogationis, Jntcfjectioms.. , x xtlamatio_nis, parentheü
&c. q u * in aliis linguis ufkrpantur, & in omnibus utilitatem habetit
cum de his apud Hebrxorum magiftros fit altum filentiurainec in ‘éx.
emplaribus Biblicis Hcbraiicis, eorum aliquod veftigium apparet.
46. Septimum argumentum fuppeditant antiqu* verfioxles, Gr*c*
Chaldaica, Syriaca, & c .* ex quibus perfpicuum eft,ob defectum punctoruti
voces, quafdam ambiguitate laborafsc : unde aliter interpretati lunt Ver
fionum iftarum ayptores, qiiàm hodie in punctatis codicibus d,egiuius
qui fi olim punctati fuifsent, ambiguitas nulla fùifset ; nec aliter Iegi(
lent illi, quam in hodiernis exemplaribus legimus. | Hoc pafiîm .obfer.
vant viri docti in comraentariis fuis aliifque feriptis ; & multa exemp
ex 70. aliifque Interpretibus colligunt, ubi exdem liter* ( fûblatis pun
ctis ) tam ipforum verfioni, quam lectioni hodierox infervjre pofsint
Excmpla pafiim occurrunt. Genef. 4 7 . ult. ubi n ü S î l fine puncu
rcddi pote ft, virga, vel IcBulus, Iegendo hammita, vel himmata, LX^
reddiderunt fdßJ'tv, vir garni hodie, ut nunc pundatur, leflulum figni.
ficat. Sic Ef. 4 . 5. vox K”lüQ ab Aquila redditur men fur a, at LXX s
Hicron. vertunt prineipatum. Hieronymus vero ait,Aquilam deçeptun
fiaiffe ambiguitate verbi : quod fi pundatum fuiffet, nulla relida effet
ambiguitas : nam K"itDO mifra eft principatus, ^*3^9 mtfur* eft rm%.
fur a. Sic Hof. 13. 3. vo x a L X X redditur locufta, a Theodocio
nés fumarium : caufam reddit Hieronym. quia apud Hebrxos locufia S
fumarium iifdem literis feribuntur. Si enim legas Àrbe, eft locufia -, fi dirait
fumarium. Idem obfervat Mercerus in Chald. Paraph. Deut. i6. 5
circa voeem T 3K quem vertit Chald*us, quarebat perdere -, Vulg. LaJ
tin. perfequebatur. Non efi dubium ("inquitj quin fine punftis , ,qnib&
tune carebant Biblia, legerint in Piel, hoc efi, per débat, non .anttn\
“I3 K in Kal. Multa talia ubique occurrunt. Argumentum hoc, quod inj
vidum & Achillaeum. videri fatentur, variîs modis cludere copanturj
«Dicunt, punttatos codicçs rares fuiffe, & interprétés talibus codicils, I
ufos non fuiffe : imo L X X codicibus corrupts ufos fuiffe, ab optimis ’difcrcM
f antibus -,idque confulto, eo quod inviti, & juffu Ptolemai, (cujus offen-
Jam metuerunt,)hoc opus aggrefiî funt : unde tranjlationem corruptam d
falfam confulto dediffe -, leftionem earn cum pftniïis fuiffe partem tern
Oralis a Mofe in monte Sinai tradita , .quam exteris dr-gentibus cxw
nere nef as putarunt : &c. Quam vana & abfurdâ corn mi ni fc un tu f homines
pervicaces, ccdere nefcii î A n L X X , Aquila, Theodotion, Symmi-
chus, Chaldæus Paraphraftes, Hieronymus, &c. codices pundatos non[
habuiffent, fi taies tune extitiffent ? Anne credibile eft taies cftitiflc,
ipfos vero eorum nunquam meminiffe PCerte nemo verfionem pujblicam|
unquam aggreffus e ft, quin exemplaria optima, qu* haberi poterant,
fibi compararet : q u* non confulere, extrem* effet dementi*.'„Cum ita-;
que, fetentibus adverfariis, pundatis codicibus non ufi fine interprètes,j
certum eft nullos taies extitiffe. Quod vero pundationem feciunt legis
oralis partem, hoc merito earn fufpedam red d itcum tota ifta lex oralis
figmentis & fuperftitiofis plerunque traditionibus con If et, a ppfieno-l
ribus Judatis poftEfdr* tempora inventis. Interprètes vero *jo optimos
codices non confulniffe j'imo pundatos, fi tales extitifsent, cum ex au-
doritate publica verfionem fuam adornarent, a Pontifice fummo à
Sanhedrim miffi cum exemplari aureis literis deferspto, uc refért Jo-1
fephus -, ipfofque regem potentifsimum', (fub quo mult* Judxorum my-l
riades vixerunt,) aufos fuifse felfa Sc corrupta interpretatione il ludere,;
nemo nifi Talmudicis & Rabbinicis fomniis fafeinatus credec. Imo cd
hiftoria certum eft, ipfos optima exemplaria attuiifse, fideliter vernfse |
idque tum ob gentis fux gloriam, tum ut regem demererent, & fuaj
gentis Helleniftis, (qui magno numéro per Ægÿptum, aliafque regio-
nes difperfi erant,) confulerent, quiGracam linguam melius, quam pro-
priam, noverant. Certe multi erant inter Judaos,' qui de verlione ju-
dicare poterant, an fideliter ifacta efset : nec, fi confulto corrupta fuiffet,
tantam habuiiset auctoritacem apud Judaos, ut-publice in fynagogis
legeretur ; nec ea ufi fuiftent Apoftoli, cumEcclefiam plantarent, necj
earn Ecdefix Chriftian* tradidifsent.- nec in tanto honore apud uni--
verfam Ecdefiam Chrifli fuifset per multa fecula, fi confulto. corru-j
ptam cxiftimafsent. Scd de hoc fufius, cum ad hanc Verfionem perven-j
tum fuerit.
47. Odavum ex Hieronymo, & Origene, aliifque Qrxcis & Ladnis
Ecdefix Patribus petitur .- apud quos nullum de vocalibus pundisj
vefiigium apparet; fed altum apud oranes de iis eft filentium .- cum tarnen
Hieronym. omnium fux srtatis erat Hebraice doctiflimus, renim-
que & antiquitatum Judaicarum indagator folertiffimus. Origenes ve-
ro erat auctor HexapLür. Hieronymus ftfldiis indefefsis, & laboribus
magnis, fummam lingu* Hebr. peritiam afsccutus eft : punda vero&j
accentus ignorafse, exinnumeris locis in ejus operibus colligi poteft ■
quorum pauca referam. In Hierem. q. 22. verbum Hebraicum,
tribus literis feribitur *^33 (vocales enim in medio non habent -, fed W
confequentia & legentü arbitrio legunt) f i legatur, Dabar, fer.monemfilni‘ \
ficat ; f i Deber, mortem ; f i Daher, loquere. , Vnde LX X . & Tkepdo-.
tion junxerunt iUud praterito capitule , ut dicer ent, difperdens parvf
los de fions, juvenes de plat eie , morte : Aquila vero & SjmmacW
tranfiulerunt loquere : fic etiam tranftulit Hieron. In nupera
vero Hieronymi editione, notandum, quod obfervavit vir doctus, Ma*
rianum Victorium, qui notas addidit, Sc editiöni p rx fu it , haud bona j
fide egifse, cum pro Hebraicis verbis, qu x Latinis literis extant- in H>-.
eron. textu, Hebraicas literas cum punctis hodiernis fubftituat } <]u . L
Hieronymi fcopo plane contradicit : nam in hoc loco pofitis :pùncDS!
ambiguitas plane nulla efr. Hic vero videmus, nullam apud Hier0",
iftorum apicum mentiopem fieri ; licet ad ambiguitateni tollendain,^
varietatem fignificationis explicandam, commodifimia feie obtulcritoc-
cafio. Certe aquum effet, ut hoc loco fe explicaret, dicendo, cuffl
duplici Carnets fignifkare verbum y cum duplici Sxgol mortem yel p j
ftem i cum Patach & Tfere loquere : Sc quod fic legerunt Ä q . Sc $Tnl,|
& ipfe fic legat : at L X X . .& Theodotion cum duplici Sxgol : Vel 1«
noluit punda nominare,faltem debuit ea fub literis fubferibere. Tantum I
yeroi
L E G . III.
De liingüi* Lieft '(itca, ejus amtqukdtt, W :—
■ero abeft, ut hoc ne levillime itifinuet, cüiü tnaxirrte opportunam hiiii
ujt occafiopem , ut difertis'.yef|>isi' quantum^ fien'lmflfit ab pbndoruriif
*naro» contrarium affirmet, cum dicàt, Wedlet iü^inedio 4pud Hé:brdtfis
pn haberi, & pro confequentia ß r legentis arbitrio y arte ltgt poffe,. Idem ad
yagrium fic feribit- » No» refertfutrum Salem an Salim notpirtttur, dum W -
alibtts i* tnedio literis perrar0 utantkr Pfebrat, (fr pro voluntate letto-
m at que v arid ate regimum, eadem verba diver fis'Jouis „atq/tè' dfcenA
bus proferantur. Idem, in Efai. 26, 14. .cjrca ledjonjem Wear.* & d*-
tr, -de qua fupra .quadam dixlpf^!,. J t ç r i b ' i r , ; J f e t f 'afiäd
\X. mafculum c*teri interprètes mémoriarn'tranfiulerdnr1 i cubh
Ifietn tribus liter if ^21 Utrum.quejribaiur apud Hebraos, 'fëdJqÙaHdé
emoriale .dicitur,. Jegitftr, ie c e ff quqndp, mafculum,fegttur aeàr :
ic verbi ambiguitate figfeftflip. gritU*'&stâlefts cùmfipUfeHdlt
contra Amalevitas. , ait >» -Ignis; ■ ,<$; lumen Hebraice iifpt
feribuntur literis ligatu'rjtgièfif'.foifdt yji,
E n plurima ta lif ex H ieronymo, proferri pôflunt : Q u * licet lüçè clâ -
iora videntur, ^d probandum,punda v^çalip ^jerptiymi.-xmte‘Int,
fuiffe ; nç^^tamen,viCTiJ videanTur'» çôntra ferttiunt, cum ßla-
.• convidifint, refp.onfum âd' pfacçdens argumentum hic ingemihanr,
cil. punBato/. codices rqrostunç ftûffe ; ^iépônjmüm quidem iqli (Oâîcè
\fnrn non fuiffe l förde <fut^dt^fi^cib»fß<kifMyif^'_ qù* oinnia fir
c ulla iprobajÿpnë,. vef prpbabilitatis. umbra üiçuntùrideoqüe éâdem
gcilitate rejijciuptur, qua affirmahtiir.*' Jrhô'non1,tantum. Hiçrqri. fed
ce ullus Pacrum^^Gjaçôrum'yel. Latinoruin, 'àiîufve feriptor. ab ipfis
poftojoru^temponbus, per qu.^n,gento§ annos,..eörühdem m.en$peiit.j
: unicum teftimonium ex iîs.prorerfipolfi^,‘.unde ,hoc prqbét.ùr,'
i potjeft, ..yetetea .(excepto .prigëne..& }^^ony0$): Jînguqe''Hebr|idè
gnarojC fiiiffç. J. iibc enim^ liçet fsififtimùnj ’fit ,'d ato i fed hqn eprfeef-
o- non potuerë tamen, quin afiqûîd de pündi’s audiyerint,. fi tune m
‘ ü fuifsent ; ; cuni. Judçi màgnp pumerP .inter; Çlniüiân^'viverèn
é&o Ivre per punda npvum quid & 'infolitiïm. îïïertt', a Grxc is &"La-
inis alienufç.f . Quis.ehim eft. inter nos, qui Græcu'm Sc Latinum ferT
^onem/câljet^qùi dé pundis Hebraicis. nihil audivit' ? ' À t ,éx jftçro-
ymp pbjiciunt, ipfum f*pë ménuphem fecere apicüm Hç^irâi^ojrùrif,
W fine dubio •( fie ■ vir doails ) e rà»,t. funfta. yoçalia. Hieron. P raff in
)b. fiegum ■ dicit , Pentateuchum Sqmaritanitm tot idem literis. ac fjç-
raicum feriptum effe : figurés tantum apicibus difirepure. At. fine
ubio Hieronym^. npn legerunt»r qui h*c âjfnrmâht., Ipfe enim plus-iis
locis explicat, quid per apiçès literarpm întélligat; linearum dü-
us feil, vel fummas earum partjçulas. In Zach. 12. 10. dicit, Hebfqi-
.1 liter* ^. Sc fimiles fint, &,parvo tantumapic’edifiinguuntur. Quis
je per apiepm»yocalem defignâridjcet ? anDàlçth ‘Sç. R d h vpçali differ
it ? Imo planum e ft, foliiip..jludum line* fuperioris, apicem voca-
Idem habet.Efa. 8.. 4.. St,,.2 7, 1. & Ecclef. 8. 6. Gloffa ordina-
jria in Luc. 1 6 .1 7 . ait, quod apex efi fumma liter* particula ; Et Érafin.
Intelligtç. fuptrnum elementi fajf igium. Praterea notum eft, Judxos jiteras
uafdam corouulis & apicibus quibufdap) ornare folitos, in libris qui —
us publice in Syn^gpgis utnntiir ; liter* verp ift* funt feptem
fifnjoyw. Habep librum Eftlier,' de quo fupra , hoc modo deferi-
-tum, ejufmodi apicibus & coronulis fnfignitum .- & ex his apicibus
)gna myfteria excrahunc Cabalift*. Hic vero mos fuperftitiofus for-
Hieronyini atate invaluerât.,!licet pribrem refponfionem veriorem
-iftimp. Cum ,verb dicit Hieron. literas Samaritanas ab Hebrais, fi-
uris & apicibus.difcrepare, non potuit per apices intelligère. punda
ocaiia, -cum Samaritani talia nunquam Babuerint,. nec in huhe ufque d i- j
i agnofcuRp :.unde idem, qui hoc objicit, vir dod u s , addit, fe yip
seift imare pun ft a .vocalia tempore Hieronjmi Samaritanos habuifse :
nio dicere $ptwt, nnnquam habuiffe. A t,in q u iu t i t , Hieronym..fape
eminit accentuum, u c in Amos 8. Epift. ad Eyagrium, & alibi. Fa-
ilis eft refppnlio, per accentum tonum ipfum in tellig i, non ejus no-
am vel figurant; nam ex u fu& .confuetudine notum erat, qux fylla-
a in didione elevanda effet,, lic etfigu r* null* extabant; prout hodie
pud Syros, Arabes,, eyfthiopes, & in omnibus linguis vepnaculis notüm
\ in qua. fyljaba accentus effe debet, vel qu* fyllaba attollenda eft, li-
t notas vel figuras accentuum nullas habeant. Job. D’ Efpeire?;. ficec j
unfta ab Efdra non inventa fuiijp fentit ; tamen quædam punjäa-vo-
lia fuifse tempore Hieronymi affirmât, T r a d . i . difp. 1. dub. 3. quia
jerom repreheqdit ïedionem r£y aifien.4 7 . lift, qui n B O tranltu-
unt, vir gam,mm ipfe legendum vult, left um. Nam fi nulla fuifsent pun-
> quomodo Hieronymus tam confideater.prpnuhciare poterat, legen-
am else, Idtum ? Sed refponfio eft feciljs, quod ex .ufu & legendi con-
etudine tempore Hieronymi, feiri poterat, vertendum efse, left um, licet
pnda vocalia non efsent. Voces enim> q u x in' fe ambigu* erant fine
pndis, cercam tarnen plerunque ledionem Jiabent in contextu : qu*
fu & tradicione ad ppfteros derivata fu it , Sc fecundum quam, quum
pnda inventa, efsent, pales voces pundarunt.
48- No no, probatur ex aliis linguis Orientalibus, q u * maximam cum
ebraica habent affinitatem ; q u* tamen punda & accentus vel recen-
er accepere, vel hodie ignorant : quales funt Arabica, Chaldaica, Samaritans,
Syriaca. De Arabica, qu* omnium hodie latiffime propaga-
res plana eft, earn punda vocalia olim non habuifse; accentus vero
paie habet.nullos ; ut nec Syriaca, nec Samar. Très habent Arabes
Itéras ^£2* qUaS quiefeentes vocant, ut Hebrxt j q u * omnium voca-
N vicem olim fuftinebant .-.poftquam vero notas adhibuere vocalium
? morem Hebrorxum, très tantum excogitarunt, Phatha f ' ) Damma
■ *) Sc Kefri (^ j 'q u * licet ad ambiguitatem tollendam haud fatis vi-
tri poffint -, tamen ex iis cum paucis regulis, & ex ufu & confue-
paine, omnes vocalium fonos diftinguunt, .& verum legendi modum
Nvi afsequuntur. Poft cpnfcriptum Alcoranum ccepifse Muhamme-
?nos , linguam hanc excolere, & punda pro feciliori ledione textui
örani affigere, teftantur yici in Arabifmo verfatiffim'» ejufque profcffo-
s_celeberrimi. Intereatcros,clariff. Golius Prxf. ad cap. 3 i .C o r a n i ,
ad finem Gram. . __ . . 4 ,
veniffe in exemplari Alcordni, \ex Mogul lor nm regno fibi delate , in mar-
gine notât as, qu* peeuliarem hàbuerè femper. adftoritatem ex antiqua do-,
ftiorum crifi. ZJniverfam vero ‘ iHam varietalem fere in vocalibus con—
ftitiffef cfUOf 'ut pofieribressf& exterrras feriptionis partes, verifimile vi-
detur, literdtorum ApHftieum confenfùtffe. adject as, tunc demum, cum
aliquandix Coranus fuiffet divulgatui : indè efse duorum codicum, quoi
pifftdil, fragmenta quadam in membranis exarata yetafiijftmo char a ft ere,
qui aqti fecal*, null* prgrfus vocales comparent : commutteyjyero
leftionem vstlgato textu, expreffum effe Miccenfem, & Me-'
dinenfem. Sic vir file jon ge dodiflimus ; nec quenquam me legifsë
tnemim ,| qui punda ; Arabica cum Uteris co * v à ftatuit. ^ D e Syriapà
Maronitarum iqetn inter- aUos teUatur î ) ’.‘ Mâfiusfpunftà initio non hà. \
buifsc ; pofiea. ad facilitaiem leftionis, vel ad ambiguitatem tollendam,
unicum .pun, ft tsm adhibuifse, quod pro vario fitu infra vel fupra liter am vo-
cqIcs diftfinguebat : ut affirmât etiam Boqtiqs Epift- dida, fed. 48. Fi-
gurqs vero, quibus nunc utuntur t dicit Mafius, îpfos â G facts mutuaf-
^ •.idem.de.Samantanis obfervare licet, qui. ledionem veram opë tri- -
um, liter arum m q u * pro vocalibus olim etiàrh apud ' Hebraos habit^.
'font> Sc ufu a t majorum tràditionç conféirvarünt ; nec punda ul*
lit . vocalia ad hunc ufque diem habent. Perf* vix aliqubs piindatos
codices‘ adhuc habent, vel çertas régulas de pùnaaridi fatiofie tradide-?
runt,; licet quidam in Gramfeaticis qqafdam 'nuper excogitarunt. Chal-
daas etiam Paraphrafes antiquifiîmas pundatas non fuifsë, ex literis j
fupéffluis poft punéfationêm relidis,'tèftatur Lud. dé Diëu. Cbfhpar.
trium Ling. 1. 1. c. 7. quod efiam ante ipfum oftèudit dodiff. Buxt.
Gram. Syr. & Ghald.. 1. % 1. unde poft fuperaddita vocalium pun-i
d a . relidis iilis. cônfonis, quaè vocalium erânfc indices , cpnfufa extite-
rit pijndatio, q u * tùfh,m Bibliis V enetis,' turn in Regiis'pafsiiri înve-
nitur, & fummo fabore Buxtorfii in Bafileenfibus ex maxima parte fub-
Iaca eft!, Ex his omnjbiis.colHgitur, cum in omnibus his linguis, Heb
r * * cogna tis, punda recenter ufiirpafe.fint, nediitèris cO*va fuere,
idem efiain de Hebraa dicendum j née nujus magis, qikm.iildrum' perfe.
dio ni, ledioni, See. ' derogaffe.
49. H * fuqt pr*ci.puaè rajiftnes, qpas pro h‘ac fentenria proferunt*
Beftat, utj qu* ih Cohtranum addtieUntur,~perpendamusi idque brevi-
ter ; ut enim omnes fnifiiitias confedenïur, chartarum angufti* non
permittunt. Qui plura dèfiderant, àdeant L . Capellum,& D.Buxtor-
fiam , qui argumenta pro utraqUe parte lafoüs deducunt. Primo ar-
guunt ex cujufque lingu* natura, q u* ednftate debet ex confonis &
vocalibus. Vocalès enim funt didionum quafi anima, qu* eas viyifir
carit & movent ; unde a 'Vpçe dicuiitùr vocalia, quia eorum adminicle
lo vox articulata proferttir. Refp. veriffimum effe, nullam linguam
vocalibus-carere poiffe, nec vocem ullam fine vocalibus pronunciart.
Quod vero' bine inferuht pto pundorum vocalium antiquitate, nega-
mus. Nam hàbuit ab initio, habetquC h*c lingua, tam vocales,quam con-
fonas, ex quibus. confiât, inilar aliarum linguarum ; nec audieridi funt
Grammatici, fi ftride & proprie loquamur, qni vocales ex literarum
albo 'ëxpûhgnnt,&' dmhéi literas conto’nas effe volunt. Nam ' I pr*-
cipue, f*pe ^ & (ut Hiéroiiymo, aliifque placet) V, quaé hodie pro cori-
fonis tantum habentur, olim pro vocalibus erant ulurpat*. To t fane
literas Hebrsi habebant, quot alia nationes, cum ab ipfis ca te r* natio*
nes literas hauferint. C u r itaque non potuerint Hebrai omnia fua vo-
cabula viginti duabus literis exprimere, ut ali* nationes? • Origenes é-
nim integra volumina Hebraica deferipfit G ratis charaderibus, nec novas
vocales fibi fînxit, ut abfentes vocales in Hebraicis didionibus
exprimerct: & ad eundum modum Hieronymus multa vocabula& ver-
ficulos expreffit literis Larinis, ut & alii lingua Hebraic* periti ; annon
idem poterant Mofes & Prophet* ? In codice MS. Barbarino. anti-
quiff. ex qno variantes lediones Prophetarum minorUm défcriptas exhi-
bemus Tomo ult. hujus operis, extant fpecimina quadam ex Origenis
Hexaplis deferipta, ex quibus conftare poteft ex parte , qp*nam liter*
G r * c * Hebraicis olim refpondebant. Hof. 3. 2 . lOH I :
D H I IO pro Omer h’ordei, & dimidio Omer hordei, fic reddit Origenes j
literis Grxcis, o tx om p s e a p im o ta e x© s e a p im . & Cap. 1 1 . 1 . ;
’a 1? -nsip an so o i inansi ’- is-io’ iy : ’3 cm if™,i,fa fm, |
dilexi eum, & ex WEgypto vocavi filium meum. Q u * literis Grxc is
ita exprimit Origenes, x i vtf irp«»* eut afin «v « utupifteup na/a&t /Sort,
Hic inter alia videmus, Jod pervocalem i, Sc aliquando per «, exprimij
Ain, p ro *, & • inferviifsej Alephpro •> Vau pro o, Sc tv five v, po-
ni. * Joh. Morin. Gram. Samar, cap. 13. multis exemplis probat, Samaritanos,
qui eafdem habent literas cum Hebrais, figuris folum difere-
pantes, nec punda vocalia agnofcunt,jper y ' IH 8 vocales a e i o u.
ubique exprimere. Cette mutilum effet Alphabetum^ Hebraiçum, fi de-
effenc vocales, q u * inter literas przeipua funt, & quarum caufa reli-
quæ excogitat* funt : effet enim Alphabetum literarum, cum quibus nihil
pronunciart poffit. Et plane abfurdum effet, u t a e i o, u , non
Eoflcnt nifi aliarum literarum ope pronunciari : ut apud .Grammaticos
odie videmus, qui efferunt a per e per i per o per 18,
u per 1 8 .- nihil enim fonarent ill* liter* fine pundis. Unde, ut ob-'
fervat. Morinus, quod natura fua eft vocaliffmum, & per quod catena
redduntur vocalia, eorum opiniotte efi mutum : & quod femper ef-
ficax & mobile eft, et cujus ope catera moventur, femper quiefeet, et
otiofum erit. Jofephus etiam lib. 6. de Bello Judaico, literas, quibus
nomen Dei Tetragrammaton lamina aurea inferiptum erat in ornatu
Pontificis, vocat dement a quatuor vocalia, Tw w «f1» feivitri* riom-
f* ’ per fettntrm enim vocales intelliguntur oppofitx aliis literis, quas
ev^um, confinantes,vocant. Vocales enim literarum nomen maxime me-
rentur ; & , ut obfervat clariff. Voffius, Non fine ratione Maforeth* fub-
tiliorum figurarum nods, vocalium nomen tribuerunt. j crafporum, con-
fonantium: quia ill* quafi anima, ha veluti corpses orationis referunt. Sed
non hint fequitur, vocales non effe literas: imo,Ji argument art liceret, dicer
em.