zaaken, die men, brand in 'tkoorn, jioepït.
De Rogge vooral, werd ’er toe dien
door verdorven dar. bet brood waar in .het
•gemengt word , het koud yuur veroorzaak tv
Zie op bet w.oort T arw het artikel van de
.ziektens van de T a rw ; -gelyk mede op het
wöort R.0 g g e , de ziektens van dit foort van
Graan.
De Nevels zyn niets anders als kleine wolfc-
je s , die in- het la.agfte luchtige welk geplaatft
z y n e n de wolken zyn niets anders als Ner
veis, die zich -höogei: opgeheeven hebben-. . ,
Dc voorwerpen die men door de Nevels
befc.houwt , fchynen veel grooter , en meer
verwydert: ’c geen door de breking der lich:-
•ftralen. veroorzaakt word.
N H A M D U I r dit is een foort van vergiftige
Braziliaanfehe Spinnekop :■ haar lic-
haam is. een en. een. halye duim lang , zy
heeft een foort van fchlld op den rug , dat.
driehoekig ,.. zeër'glanryk , en aan dc zyden
met zes kegels veiztert is , welke wit zyn *
en roode vlakken hebben r zy heeft agt poo-
t e n .d i e een vinger laag zyn ; haar voorde
gedeelte is geel o f roodachtig bruin , het
achterfte is blinkende ,.en zilverachtig :h e t
vertoont aan het uiteinde het aangezicht van
een menfclv, even als o f het.’cr op-gefchil--
dert was... Dit infëétfpïnt een net, gelyk alle
andere Spinnekoppén. In Br.azil draagt
men dit Dier als een draagmiddel;. niembangt
het om de hals ,, tegens de dêrdendaagfche
koorts..
N I E R ,. Minera md.ulany: de Mynwer-
k.ers geven deze naam aan de Ertz welkers-
groef, zoo niet afgebroken , ten minden uit
itukken van-min-Öf meer grootte bedaat, en die
de -gedaante van een Nier hebben:; dat i£ te
zeggen ,.dar dit Metaal klompen zyn r die-vam
elkanderen .afgefeheiden ; ,en-door de groef
van de Myn verfpreid zyn t men vind. dezelve
dikwyls in het midden van andere onvruchtbare
doffen; zie dé 'morden M y n-e n ,
M etalejst, en M.e.t a a l - ad -e r e n .
. N I E R H :0 U X , zie G r a v e e l h o u t .
N I E S K R U ID -, dit is een plant waar
van men verfchei.de loórtenonderfcheid ,. en
die reeds by de Oude Grieken en Latynen ,
bekent waren. W y zullen maar alleen: van
de twee Poorten fpreken-, die in de Genees-
konft. in, gebruik., zyn.\ te. weotém * het Wikte
ffiesfyui/f$; en. .h££ 'Iw r / « Niesbruid,
W i t N i e s k r u i d , V^.ratrum;; .album,.
De wortelen van deze plant 'zyn vezelacbtig.
en talryk: zy komen.even als .uit.eeo bolwys
en geelachtig hoofd voort t.zy zyn langwer-
werpig, zoo dik .als een:dui;n , olyfkleurig,
inwendig .wie, en van een bittere * en on-
aaligenaaine fmaak , -die walgingen; verwekt».
De deel is twee o f dr^e voeten hoog., rond,
recht , en .hol | uit. dezelve, komen betirteil
ngs ftaande bladeren voort, die de gedaante
van die van de Platanusboomhebben,maar
veel-gropter,. zenuuwachriger, en licht groen
z y n ; zy pm van gen de fteel. door ,hun
Onder (te gedeelte, .die. pypswys. rge vormt
is. Van het leidden van-de flee] töt .aan
het uiteinde, koomen troften bloemen voort,
die rooswys gefchikt zyn,, en een wirachtige
groene kleur hebben ;. pp-dezelve volgt' een.
vrucht, die gewoonelyk uit drie vliesachtige
zaadhuisjes bedaat , welke langwerpige , en
witachtige zaden bevatten, die met een vliesachtig
blaadje omzer zyn».
Men heeft nog andere fooFten^an wit Nieskruid
. .welkers bloemen zwartachtig rood
zyn, deszelfs bladeren zyn veel langer, dunner,
en veel afhellénder».
Z w a r t N i e s k r u id ,, o f Z w a r t e
N ie sw o r t e l , Helkborus niger : deze
plant is van een' ver.fc;hülent gedacht., als het
W it Nieskruid,: volgens de waarneemingen
van den Heer de Tournefort , in zynë Begin-
felen. der Kruidkunde, De wortelen van Het
zwarte Nieskruid , zyn. knöbbelaehtiger en-
knoopachtiger: uit derzel ver kruin, k'oomt een
groot getal vezelen voo rt, die-zeer dicht by
een gèvoegt, uitwendig;z\vart, en inwendig
wit o f graauw zyn ;.z y hebben een fcherpe-
en cenigzins hittere fmaak, en. verwekken
walgingen , derzel ver reuk is fterk wanneer
de plant verfch isy.uit den wortel komen Bladeren
vo o r t, die aan lange fteejen vaftge-
hecht zyn-, zy zyn fappig, emmet purperachtige
dippen > gel.yk.de (teel van dén'gröoten
fpeerwortel, gevlakt. Deze bladeren zyn tot
aan de deeltjes ingefneden, doorgaans in negen,
deel en , gelyk een geopende hand y en
vormen zoo veeldeviger blaadjes,,, die glad,
donkergroenen ge tan t zyn. Deze plant heeft
geen deelen :.de bloemen zyn,alléén daande,
o f twee by elkanderen gevoegt i zy bedaat*
uit. y y f, rooswys • gefchikte en rondachtiigö
b la ad je s z y zyn eerd wrtaehtig., vér volgens
purperachtig , en eindelyk groenachtig en
hebben in ’t midden verfcheide kortè en gee-
le helmdyltjes: tudchen déze helmdyltjes en
de blaadjes , koomen verfcheide horentjes
voort, die kroonswys aan de voet van de
damper gefchikt zyn. Deze bloemen blyyen
lang aan de plant zonder te verwelken : op
dezelve volgt een vrucht, die uit verfcheide
vliesachtige fcheden is te zamen gedelt, en
éven als hoofdjes , by een gefchikt zyn, zy
bevatten rondachtige en zwarte'zaden.
W y hebben deze foorten van Nieskruid in
het Alpifche en. Pyreneefche ..gebergte ontmoet
| als mede in de Landfchappen Dau-
phiné, Bourgogne en Auvergne: men kweekt
dezelve dikwyls in de tuinen , om de fchoon-
heit der bloemen, en de nuttigheit der plant,
De Heer de Tournefoït denkt, d a th y ,, in
zyn reis door de Levant, het qprechte Nieskruid
der Ouden, wéder gevonden heeft» Dit
zwarte Nieskruid , dat meer gevóed als het
onze is, heeft geen reuk noch bitterheit: het
p niet a^een op de Eilanden. A-ntycira , die
tegens over den Berg ^Éta , in de Go lf van
Maléae, liggen, dié men thans de Golf van
ZeHon noemt, niet verre van het Eiland Eu-
boèa || thans Negreponi genaamt; maar noch
meenigvuldiger aan d-e oevers van de zwarte
Ze e , én vooral, aan de voet van den Berg
Olympus, in A z ia , naby de beroemdé Rad
Prufias. De. Heer de Tournèfort , geeft een
middel aan de hand om te ontdekken , o f de
wortelen , welke men gewoonelyk onder de
naam van Zwarte Nieswortel verkoopt, nuttig
in de Geneeskobft zyn. Men moet dezelve
in een genoegzame hoeyeelheit fonteinwater
laten weeken, en dit vervolgens met
een helm difteleren ; zoo het water dat uit
de helm afdruipt ,.geen fmaak heeft, zo o moet
men deze wortelen verwerpen; maar zoo het
.fcherp is, zoo kan mén hengebruiken.
W y zyn , zoo "mén zecht, de kennis der
éigenfchappeu van den Nieswortel, én vooral
van den Zwarten, aan eenen zekeren Melarn-
pus verfchuldigt, die’een Gënees'jicërofHerdér
was , en. die de'purgatiën uitvond : hy
genas met dezelve, de dochteren van Prcetüs
die razende . géwordén waren; Men trekt,
door middel van het vuur , een zeer fcherpe
gééft, uit deze wortelen, die de oplófling van
de zoeté-kwik doet ftreinmen: Ijet afkopkzel
van deze wortelen , -maakt de1 kleur van het
. blaaiiwe papiej , veel. levendiger. De wortelen,
vari' hét" één 'en ander foórt van Nieskruid,
purgeeren zeer krachtig de taaije en
lymerige vochten: zy verwekken hetbraken,
niezen , en de flaap. Dit purgeermiddel is-
nuttig voor die geene, die door razerny , be^
roertheit, en melaatsheid,, aangetaft zyn; em
zelfs aan de fchorftigen die van eenfterke ge-
fteltheit zyn; maar nooit voor die geene, die
uit een ziekte-koomen , o f voor de vrouwen.
Het geene wy van de geneeskrachten van de
Cojoquint gezecht hebben., kan men op da
Nieswortelen toepaftèn. De voorzichtige
Geneesheeren , laten thans de Nieswortelen
voor de Hoef-fmits over , om de vaarnen en
andere ongemakken der Paarden | te genee-
zen.
N I E S W O R T E L , zie N ie s k r u id »
N IM B O , dit is een Amerikaanfche boom,
die Bepak ', op de Kuft van Malabaar, ge-
noemt word. Deze boom, gelykt vry wel
naar de Eiïchenboom ; zyne bloemen zyn
klein, w it, en uit v y f blaadjes zamengeftelt,
deftelvsreuk koomt met de welriekende.klaver
ren over een ; op de bloemen volgen vruchten,
die de gedaante van kleine Ofyven hebben
; zyne bladeren zyn oploflende : men
trekt door uitperffing uit zyne vruchten , een
'olie die nuttig is tegens de kwetzingen en op*
krimpingen der zenuwen.
N I N G A S , dit is eén foort van Indi*
aanfeh ongedierte , dat zeer laftig voor de
menfehen is : het verbergt zich in het ftof,
en fpringt gelyk de vlooijen : het kruipt tus-
fchen vel en vleefch ., in de toonen van die,
geene, die met naakte voeten gaan, het brengt
hier een zoo groote meenigte eijeren voort ,
dat men moeite heeft om hen uit te roeijen ,
ten minden , zoo men van geen brandmiddel
gebruik maakt, o f het vleefch wegfnyd, waar
in zy zich geneftélt hebben : dit ongedierte
is byna het zelfde als de Tous van Brazil , en
de Chiques van de Antillifche Eilanden : zie.
dit laatfte woort.
' N I N T I P O L O N G A , ditiseenbymt-
ftek fchóone Slang van Ooft-Indiëii , welkers
beet een dobdelyke flaap verwekt, Z y is niet
zeldzaam 0'p het Eiland Cylon ; haar kleur
is bruin dat op het zwarte trekt, en met wit-
- te bloemen gefpikkelt o f gemarmert is-; haare
oogen die groot, en blaauw zyn , fchitteren
•zeer 'fterk \ de opening yah • haar muil, die
met kromme en fcherpe tanden gewapent is ,
X 2 is