te denken, dat in deze kwaal het weiachtïge
vocht alleen verdorven is ; want het bloed
van die lieden welke door deze ziekte aange-
taP zyn , is fchoon en zeer rood. De go*
woone afzettende Planten zyn in Haat om-de
verpoppingen weg te neemen , die door een
verdikt en lymerig bloed veroorzaakt worden;
maar "er worden afzettende Plantenver-
eifcht, welkers deelen by uitpek fyn ontwonden
, .en .zoo hart zyn , dat zy de wei
van de lymerige Poffen ontdoen, en de ui-
terfte vaten van den omloop der vochten,
doorboren konnen.
De Vénusziekte-wederPaande Planten wer-
ïe n zoo krachtig ni e t a l s het Kwikzilver;
men flaagt ’er. -gewoonel.yk niet mede , dan
wanneer de kwaal, geen tyd gehad heeft om
groote voortgangen te maken : men kan haar
echter als nuttige hulpmiddelen gebruiken,
wanneer de pökPof zich met het bloed vermengt
heeft , en dat de kwaal ingéwortelc
is .
De Planten die men tegens de Venusziekte
aanpryp zyn, de Saffiaan , de Palboom,
de Salfa-parilla, de Apnus oaflus , de Agri-
monie , Alantswortel o f JEiivïa campana ,
het Pokhout en-de Saffafras.
Verdovende PidniètiK
De Verdovende Planten, o t Slaapverwekkende
Planten, veroorzaken de Slaap,Pillen
de prikkelingen, der feherpe. vochten , en
doen de fmertenbedaren.Het uitwerkzel vair-
de Verdovende Planten- is een fóort van dron-
Renfchap, en verphilt niet veel van- die gee—
ne die op bet onmatig;gebruik van de Perke-
dranken volgt t z y bezitten mede een overvloed
van zeer vlugge deelen. De verdovende
Planten veroorzaken Paap , en Pillen de
fmerten , om dat z y aan het bloed dat zich
in de fyne aderen by een vergadert, . gelee-
genheit geeft om het brein en de zenuuwen
te drukken: men weet by ondervinding , dat
wanneer de zennnwen door opipanning gedrukt
worden-, het deel in welk zy zich uit—
breiden gevoelloos word.
Het gebeurt byna altoos dat de Paap die
door de Verdovende Planten veroorzaakt
word, door ontroeringen word voorgegaan,
en van een kleine koorts en vermoedende
dromen vergezelt is ; indiervoegen dar het veel
eer een-dronkenfehap als een zagte en geruste
Paap verwekt. Deze middelen* moeten
niet als- metveel. amzigjigjieit en- gematigheik
gebruikt worden : omzigtigheit , in hét on-
derfcheiden van de.gevallen in'welke men ze
moet voorfchryyen , en gemadgheir in de
■ hoeveelhcit die men ingeeft. Zoo de drukking
van het. brein en de zenuuwen te Perk
is , zoo verfchilt dezen ftaat niet veel. van
de beroerdheit; dus zyn. deVerdovendePlan-
ten. fchadelyk voor lieden die van een blocd-
ryke gePeldheic zyn. Het misbruik van deze
middelen , word gewoonelyk van waterzucht,
bevingen, verlies van het geheugen
en dof heit gevolgt. Het is-nuttig 1 dat het
grootPe gedeelte van de Verdovende middelen
door de een o f andere bekwame drbge-
ry verbetert word. Byna alle de verdovende
middelen.zyn wezentlyke vergiften, wanneer
zy in een zekere -hoeveelheit.. ingenomen
worden. De vcornaamPe flaapverwek-
kende- planten zyn het zaad van het Bilzen-
kruid,. de Klapperroozen, de koppen vanvde
witte Maankop , en derzelver lap , ’t geen.
men Opium noemt, de fchors van de wortelen
van de Mandragora,.de bladeren en vruchten
van de Nachtfchade , en het fap van den.
Doornappel.
Men gebruikt mede dit fóor-t van Planten
uitwendig om de fmerten- der léden te Pillen,
om dat hare vlugge deelen het bloed verdunnen
„ ’ t geemalsdan de zenuuwachtige vezeltjes
drukt; en wanneer de genleeiffchap van.
het deel hier door afgebroken, is zoo-houd.
de fmerte op.
Verfriffende PlantenK
D e VérfriJJende Planten- matigen de hitte-,,
verminderen de te groote beweeging van de-
vochten, en verfchaffcn.buigzaamheit aan.de-
vezelen.
Men onderfcheid. drie fóorten van Vèrfris-
fénde Planten , de Ontbindende , i e Zuiverende,
en de Stremmende-.-ie eerpe vcrfchaf-
fen overvloedig een waterachtig en,zeer. zagr
£ap , ’t geen gefchikt is om het gebrek van
het weiachtig vocht te vervullen, en zy. ont-
ipannen, door dit waterachtige lap , de vezelen
die te Perk. gcipannen zyn-, en geven
hen- hunne buigzaamheit weder. Deze
Planten zyn nuttig voor de drooge , levendige
, en galachtige gepeltheden als- mede-
in de verhitting der ingewanden , dróogheiti
der keel en deborp, de brandende koortzen,.
en in de ontPekingen. De ontbindende ver-
friffende Planten z yn , deLatouw, het Porce-
k in ,. eitde. bloemen der, Violetten.
De
De Verfriffende en Stremmende Planten ,
«nderfcheiden zich door een rinsachtig en
zuur fap, zy zyn nuttig in de Cholera morbus,
de buikloop en in gevallen in welke het bloed
te veel ontbonden is. Deze planten zyn, de
Smeerwortel, de Donderbaart, de Zuuring,
het Koekoeksbrood , de Limoenen , de Ci-
tsoenen, de Granaat-appelen, de Aalbeziën,
de Aardbeziën, de Karffen, en de Krakebe-
z.ën.
. De Verfriffende en Zuiverende Planten,
bevatten veel lymerige deelen, die gefchikt
Zyn om de feherpe en zoute deelen in zich te
winden , zy zyn nuttig in de onmatige pislozing,
de bloedfpuuwingen , ' de hoep die
door een feherpe flym veroorzaakt w o rd,
de krachteloosheid de flepende koortzen,en
de verteering van het bloed. Het-langduurig
gebruik.van deze Planten verzwakt de maag,
nierom voegt men ’er de maagverperkende
middelen by. Deze Verfriffende • en Zuiverende
Planten zyn , de Plompen , de vier
groote verkoelende zaden , het Kruiskruid,
de Hazen-latouw; de Paardebloemen, het Guichelheil
, het zaad van bet Vlookruid , de_
wortelen der Maluwe,, de geele Maluwe,'
de Waalwortel, de GarP , -de Haver , de
Rogge ; de vier gröóte koude zaden , welke
die van de Kauwoerden , de Konkommers,
de Pompoenen en Meloenen; en de vier kleine,
welke die van de Latouw y het Porcelein,
de Cichorei en Endivie zyn. -
Vcrgifiwederfiaande Planten, of Verfierkendé
Planten,
Men begrypt onder deze namen de Planten
die, inwendig gebruikt zynde , eensklaps dé
vervalle krachten herPellen , de omvloeijing
van het. bloed weder opwekken, met de werking
van de vaPe deelen te herPellen, en de
fappen te verdunnen. Deze Planten hebben
een Perke en doordringende reuk , ’ t geen
bewyp dat zy- een meenigce geepige en vlugge
deelen bevatten : men voegt haar by'de
buikzuiverende middelen ., wanneer men -do
krachten moet onderPeunen, en eenige Poffen
uitdryven. Het grootPe gedeelte der
VergiftwederPaande Planten, vernietigt het
ukwerkzel der vergiftige beten, en der Pre ramende
vergiften, doorhaare infnydende krachten..
De VergiftwederPaande en VerPerkende
Elan-ten zyn , de Géneverbeziën , het zaad
van de Peterfelie, van de Ammi, en Karwei,
de Gezegende DiPel , de Chamedrys , de
Water-Look , en de bladeren van de Salie ,
de Vlierbloemen , de Goudsbloemen , dé
wortelen van de Angelica , de Anthora, de
witte Everwortel , de Gentiaan wortel, de
witte Diétamnus , de Beerwortcl, de Mce-
perwortel, de jEnula campana, de Dolc-
kebladcren , het Adderskruid , de Schorpi-
oenwortel, de Zwaluuwwortel, de Wolfs-
beziën en de Oranjëfchellen.
Men fchryft deze-Planten in de bezwymin-
gen voor, die van de verdikking van het bloed
ontPaan , in de kwaadaardige koortzen , in
de zwaarmoedigheit, en wanneer de pols
fiaauw is ; zy zyn gevaarlyk in gevallen , in
welke, fchoon de krachten vemaauwt zyn ,
het bloed zeer dun is , gelyk in de Cbolcra-
Morbus, én wanneer ’er een gevaarlyke ont-
laping gefchied is , Om dat men alsdan te
vreezen heeft de vochten noch meer te zullen
aanzetten, welke reeds te veel in beweeging
zyn.
' Vleefchmakende Planten. Zie op het artikel
IVondhelende Planten,
Weekmakende of Verzagtende Planten.
Deze Planten, uitwendig opgelegt zynde,
ontfpannen het vezelachtig zamenweefzel
der deelen , ftillen dè uitfpanning -der vochten
, en verfchaffen een vochtigheit die met
een zagte lymachtige ftoffe beladen is; Het
gebruik der Weekmakende middelen is zeer
meenigvuldig om de deelen zagt te maken ,
die te veel- gefpannen, en ftnertelyk zyn , en
gevaar loopen om door de geweldige ftuip-
•trekkingen te ontpeken, in de verkoutheden,
die van de hevige fmerten vergezelt zyn , en
door te' groote verdunning en fcherpte van
het bloed veroorzaakt worden.
Men moet van deze middelen geen gebruik
maken wanneer ’er vergaderingen van poffen
plaats hebben, die door een gebrek van fpan-
ning in de vaPe deelen veroorzaakt worden,
en in de verdikking der vochten.
D e voornaamPe Weekmakende Planten ,
zyn , de Beerenklaauw, de geele en witte
Maluwe , de Violetten , het Bingelkruid,
de B ie t , de Melde, de witte Leliën , het
wild en tam Vlafch , de Meliloten , de Ka-
'momillen , en het St. 'Janskruid, deze Planten
zyn Weekmakende en te gelyk Zenuuw-
verPerkende,
Q 1 * ll'ind