mede door zynen aart en zeden. Deszelfs
lengte van den top van den neus, tot aan het
begin van den Haart, is ten höogflen drie
duimen.
. De V eld-Muis • maakt zich hooien in de
aarde , die in twee afdeelingen gefcheiden
z yn , gelyk die-van de Bofch-Muis; maar zy
zyn noch zoo g root, noch gaan zoo diep in
de aarde niet: zy woonen ’er met verfcheide
by elkanderen in, en zy befluuren hier haa-
*re kleine huishouding. Wanneer de wyfjes
op het punt zyn om te werpen , brengen zy
’er Kruiden in , om een bed voor haare jongen
te maken: zy werpen in de Lente en. in
den Zomer : haare drachten zyn van v y f o f
zes , en zomtyds , van zeven o f acht jon-
i en'
De Veld-Muizen verzamelen zich een
yoorraad van Graanen , Nooten en Eikels
in haare hooien. Echter fchynt het dat zy
de Graanen hooger fchatten als eenig ander
voedzel. De V eld-Muizen koomen in de
maand -July, wanneer de Graanen ryp zyn,
van alle zyden uit de BofTchen voort, in welke
zy zich verborgen hadden , en veroorzaken
dikwyls groote fqhaden met de halmen
van het Graan af te knaagen , om ’er de ai-
ren van te verflinden: zy fchynen de Mayers
te volgen: zy bevoordeelen zich van de uit-
geflorte Graanen, en de achter gelaten airen*
Wanneer zy alles opgegeeten hebben , zoo
vallen zy op de bezaaide akkers aan , en verflinden
by voorraad den OogH van het volgent
jaar. Deze kleine Dieren vertoonen
zich in een zoo groote meenigte in zómmi-
ge jaaren, dat zy alles verdelgen zouden, zoo
zy lang leefden; maar zy vernielen elkanderen,
en den eenen verfiind den anderen by
gebrek van voedzel : behalvon dit, zyn zy
het gewoone yoecizel der Bofch-Muizen,
het aas der Voffchen, wilde Katten, Marters
en Wezeltjes.
V E L D - R A N O N K E L . Deze Plant
is doodelyk voor al het Vee dat’er van eet,
en byzönder voor de Schaapen. Zie Hane-
voet.
- V E L D - S A L A A D , V a le r ia n d ia . Deze
Plant groeit alomme in- de V el den en Wyn-
gaarden. Haar wortel is dun-, vezelachtig,
witkch.tig , byna fmakeloos , en koomt alle
jaaren.op nieuw voort ; hy.féhiet eeirfleel
u i t , die byna een half voet hoog, zwak,
rond, ter aarde gekromc, g e y o o r th o l, geknoopt
en getakt is : haare bladeren zyn lan*.
werpig , vry dik, zagt, malfch, teder, z t
mengevoegt, gras-groen ; eenige getant, en
andere geheèl, zy hebben geen H e e k je s en
een zöetachtige fmaak : haare bloemen , die
aan de toppen der takken voortkoomen zyn
klein in troffen by een gefchikt, cn hebben
een witachtige purper kleur, maar geen reuk:
’er volgen rondachtige , gerimpelde en wit-
achtige vruchten op, welke.afvallen wanneer
zy tot volmaakte rypheit gekoomen zyn.
Men kweekt deze Plant mede in de Tuinen
aan , men zaait haar in de maand Sep.
tember in een vette grond , om haar geduu-
rende den winter te hebben: men eet de jonge
blaadjes by wyze van Salade , ’ t zy alleen
o f met andere kruiden gemengt, zy duurt tot
de maand April, wanneer.zy Heelen en bloemen
vóortbrengt. .
De Veld-Salaad is verfriffent, en zuiver
e n t; haare eigenfehappen evenaaren die van
de Latouw; zy is goed om de fcherpheit der
vochten , en de te groote zoutheit van het
bloed te verbeteren, De Lammeren beminnen
deze Plant,
V E L D V L I E G E R . Dit is een foort
van wilde D u if, die de grootte van een Pa-,
trys heeft. De bek en pooten van dezen Vogel
zyn zwart, zyne vederen zyn bruin , en
rosachtig geel. Men kan deze vogelen niet
eeten , o f men moet hen het vel af ftroo*
pen.
V E N E T I A A N S C H E A L C E A ,
Keimia. Deze Plant groeit byna in alle warme
Landen, en zy word in Afrika en Amerika,
in de Geneeskonff gebruikt. Men
kweekt haar alleen tot lieraad in onze Tuinen
aan: haar wortel is vezelachtig, en haare
He el en zyn een voet hoog, en wolacbng;
haare bladeren , die vry wel naar die van oe
Alcea gélyken, zyn in'gefneeden, aan de onder
zyde wolachtig, en hebben een lymeri-
ge fmaak : haare bloemen gelyken naar die'
van.de Kaasjes-bladeren, en hebben een geel-1
achtige kleur, die akèt een weinig purperachtig
gemengt is: op deze volgen vruchten die,
in verfcheide afdeelingen, kleine en’zwartachtige
zaaden bevatten. Deze Plant is weekmakende.
V E N E E T S C H E T E R P E N T Y iV
z i e T e r p e n t YN.
■ 1 1
V E N K E L , Faniculum. Men ondei> I fcheid twee voornaame Poorten van Venkel :
I teweeten, de Gemeene Venkel ,e n d e Zoete
I Venkel? •
[ De G e m e E N E V e n K el , F a n i c u lum I vulgnre, is die gene, die in de warme Lan- I deirzpnder aankweeking tuffehen de keiHee- I nen groeit.--De wortel van deze Venkel is
I hart,levende, ;en.duurt verfcheide jaaren ; hy I heeft de dikte van een vinger, is.recht, wit,
I welriekende , en een weinig zoet en fpèce- I ryachdg. van fmaak : hy fchiet een Heel ter I hoogte van omtrent v y f voeten ü it, deze is
[recht-, ge voort , geknoopt, glad , met een
| dunne Ichors bedekt, en groen bruin van
[kleur.-Deze Heel is inwendig met eenffpons- I achtig en wit merg vervult; hy is aan den
[top-getakt; zyne bladeren zyn in lange Hroo*
| ken ingefneeden, donker groen van. kleur, en I zy hebben een fpèceryachtige fmaak. De
[toppen onderHeunen zonnefchermeri o f bree-
[ de troffen van bloemen , die geelachtig en
[welriekende zyn , en dooreen kelk onder-
I fteunt worden , die zich in een vrucht ver-
[andert, die uit twee langwerpige., rondach-
|tige-, bolle, op den rug gevoorde, aan de andere
zyde platachtige en zwanachtige zaaden
I zamengeHelt is : zy hebben een fcherpe en
[ eenigzins fferke fmgak. Deze zaaden wor-
I den door de aankweeking verzagt , ën de
[Plant word ’er eenigzins^"verfcheiden door;
[hier uit ontHaan de verfcheidënheden van
[ditfoort van Venkel , men kweekt haar in
[onze Tuinen aan. Men bedient zich in de
I Geneeskonff en in de Keukens van de zaden,
[bladeren, en wortelen van deze Plant.
De Z oete V e n k e l , Fceniculum dulce; .
Veifehilt alleen van de voörige door haaren
fteej', die mindej. hoog., en veel dunder is ,
en door haare bladeren die veel kleinder zyn;
E hier tegen zyn haare zaaden, die door de tyd ;
I gedachtig wordén, veel grooter , zoeter en
I minder fcherp: en in een woord veel aangenamer
van fmaak en reuk.
[ Wy hebbpn hiei’ voor gezecht, dat de Ge-
mcene Venkel, Zoet door de aankweeking'
word ;; op dezelve wys ontaart de zoete of
aangekweekte Venkel , naar mate men haar
herzaait, en word gemeene Venkel. . Men
af dat de Venkel uit Syriën , en van de ;
AzoFifche Eilanden oorfproAkelyk is. De
wortel van deze Plant bèkleed den eerffen
ra,ig onder de. vyf groote afzettende worte-
i l . D e e l .
len : zyn fap nuchtereri ingenoomen zyn de,
geneeff.. de afgaande koortzen : dit is« een
zweetdryvenc en windbreekent middel (, ’t
geen zoiiityds Hinkende oprispingen veroorzaakt.
AHe dé -. de el en van d e v enkel ver-1
Herken ;de: maag,; ’haare bladeren in-een af-
kookzel gebruikt zynde , verHerken de oogen,
en verwekken het zog' der zoogènde Vrouwen.
i
Het zaad der Venkel gedroogt zynde , is
een-, der vier groote verwarmende zaaden ,
het bevordert de verteering*, en verfchafc
een friffe mond wanneer het gekaauwt word::
het is een,byzönder geneesmiddel in de kwaadaardige
R o tkoórtzen. Deszelfs gebruik is
zeer nuttig in de Kolyken : want het I00H
de winden onder en booven : hier van is het
Spreekwoord voongekoomen: ■
\Semen fmiculi referet fpiracula cuii.
Men bereid van.Brandewyn en Suiker een
V enkel-water,, ’ t geen zeer hoog gefchat
word. Men trekt door de diHellatie. een
Olie uit dit Zaad , die met Suiker gemengt'
zynde, niet minder goed is: tegens de winde-:
rige kolyken, en om-.de verteering te bevorderen
,- als voor de engborHige Lieden. Mem
zecht, dat de geheele Plant in vleefch-nat ge-
kookt-zynde, met vrucht gebruikt word, om
de al te zwaarlyvige Lieden te doen vermageren.
Men dient in Italiën en Languedoc,
onder het nagerecht , .de jonge fcheuten der
Venkel met de toppen der wortelen voor,
men eet deze met:Peper, Olie, enz. Men.
maakt mede van.de toppen der Venkel in de
opHoofzels en korte vifch-foepen gebruik,,
om ze aangenamer te maaken.
Men kweekte de Venkel voormaals maar
alleen te Florence aan , maar men doet dit
thans mede in Langüèdóc , en op andere droo-
ge en warme Plaatzen : men-zaait het, zaad:
op bedden : men zamelt de Plant in de maand
AuguHus in, en zy fchiët ,Weder u it, na dat
zy afgefneeden isv
V E N K E L * R U P S. Deze Rups is
waardig om: gekent te worden , zoo wel om
de fchbonheit van haaren Vlinder, als om
een byzo'nderheit die haar eigen is. Het is
dóórgaans op de V enkel, dat men deze Rüps
vind , die een .geringe venkelachtige reuk
heeft: zy voed zich mede met de bladeren
der Peen : en zy gewend zich mede zeer wel
aan de Dolle-Kervel. Haare grond-kleur is
Tt-tc een