gegolft : aan de- boven zyde zyn ,z,y .helder
groen',, en donk^r.gróen eo blinkende 'aan tic
onder ,zyde.: , Uit.dczelve wortel.,, en.naby
.deze (teel, komen andere fcharlakenkjeurige
fteelfjes a i t d i e .omtrent een en een half
voet hoog., en. piet. kleine ftnalle en.fpitze
blaadjes bezet zyrr, uit welkers fchootfchpo-
,ne ronde bloemen voortkomen, die even als
in een re i, o f pyramidaal gefchikt, en even
als uit drie op elkanderen geplaatfte pypjes
zamengeftelt zyn t eindelyk de kelk die een
..langwerpige ftamper, onderfteuut , word een
eironde vrucht, die de grootte, van eeij Pruim
heeft, .vliesachtig, navelswys uitgebolt, uitwendig
rood , en nip: een fap van dezelve
kleur vervult i s ; zy opent zich aan den, tóp
in drie deelen , en is. mee verfcheide rofle,
harde, en in een: vezelachtig vleefch bevatte,
zaden vervult.
Men vind deze. Plant overvloedig, in de
vochtige Boiichun en langs de Beken., op het
Eiland St. Vincent., omtrent ,de plaats die
jdoorde Karaïbers Q/aiou genoemt word. Haar
vrucht is eengtmgenaam voedzel vo.or de:Os-
fen en andere .laftbeeften, De Vader Plu--,
wier-zeciic,yd,a,t het fap van deze vruchtenop
lynwaat ofzyde uitgedrukt zynde , hetzelve
oen fchopne en .o-nuitwirchbare violette kleur
doet verkrygen.. .,
De Zerumbethwoftei- bevat.ten na.aften by-
dezelve grondbeginfelen als de Zedoariewor-
tel ■: de.szejfs.'geneesjcrachtjge1 eigenfehappen
zynop weinig pa,; dezelve:..men .gebruikt de.
Z.erumbethwortel^ vooral, regens d.e fpysloop,
en om de iragésmaahdgonden. op te wekken.
De-wortel,gedropgev pn,tót poeder gebracht
zynde, verïieft yeejf van zyne fcherpheit, by
is zelfs gefchikt om,der een foort vap brood
van te bakken', waarmede dé Indianen, zich
by hongersnood.,.voeden. De lym,achtige
ftoffedie men imdeopeningenvan den fchub-
ach.tigen kop vind,. bevat een weinig van deze,
fpeceryachtige, kracht,. Men z ie t.uit de
hiftprie van deze Plant, dat de Zerumbeth--
vvprteb een verfehillend- fobrt van wortel als
de.Zedoariewortel is , en dat Iiemery onge-
lykh é e ft, .wanneer, by zecht, dat deze twee
wortelen maar een. in de aarde uitmaken „ -en
dat de ronde Zedoariewortel o f Zerunibeth-
wortel, het boven gedeelte o f de kop is, en
dat dé-Zedoariewortel, het pnderfte gedeelte
uitmaakt. Zie Z e d o a r ie .w o r t e i .,
Z E S B E É,N I G E -W O R M : Dit is die
Z.dsheejjige-.Worm ,, die. zeer. levendig en.
• werkzaam is t eji-.het «led e r Vogell-néviër-
flind ; 'men vind in del èPbüofopbifche'-Xra'n's-
- ttSticn^Man een kind. melding.gemaakt dat zes.
Zesbèeuige-Wormen uitfpuuwden, M
Z E V E N B L A D y Termentilla.: Diris.
een Plant diebyna overal in de zandige:, vochtige
, grasryke plaatzen', en in de Boficben
gro.eit p alsmede in de.d-rooge .Weiden-, ,op
,3e bergachtige plaatzen , enz. Haar wortel
:is.een langlevende knobbel, die byna zoodik
als. een duim is; hy is ruuw, een weinig ve-
Izeiachtig. ,• en meer o f min recht; uitwendig
heeft hy een donkere kleur, inwendig.is hy
roodachtig, en bychceft' een zamentrekkend©
■ ftnaak: hy ftchiet. verfcheide dunne,, wolachtige
en roodachtige, fteelen u it , die.omtrent
een voet lang zyn , en zich krommen, en ter.
aarde, léggen ; de bladeren zyn gelykvormig
aan die van het Vyfvingerkruid, maai: zy; zyn,
wolaehtig, en op eèn fteél , doorgaans, tën,
getale vah.zeven., by ee-n.gcfchikt: harebloe>.
-men zyn ieder uit vier gèele blaadjes te®a>
mcn-geftel.cdie jooswys gefchikt zyn'J zy
worden door een bekkenswyze kalk onder-,
iteunt , die , in acht deelen -ingefneden-■ i s \
waar van vier groot en vier klein zyn,;.deze
zyn.bpurtelirigs.geplaatft, en bevatten in.’t midi-
den zeftien helmftyltjes:. op deze bloemen
volgen rondaehrige vruëhjen, dieverfebdde-
langwerpige., zaden bevattèn, E
Het. Zevenblad van hét Alpifchei.èn.Pyree.
neefche Gebergte,: verfchiit van heponzëj,
om dat deszelfs wortel, dieivoomaihendyk-
-in de Geneeskonft gebruikt word .,-■ veeldik-
, ker ,-;beter.gevoed-, ën roóder is'; ,by is' roerde
veel zamentrekkender .en bitterder:;-'hy
word wondhaelendë gefobat nuttig lom dé
brakingen , buikloop ,,bloedvloeijing;n , en.
de witte vloeden te doen ophouden.; hy is
nuttig in de kwaadaartige. roodeloóp; fbhöón
de Ipecaeuanha noch .veel zékerder middel ih.
dit geval is. • -Het-poeder,-van dezen wortelt'
over de verzweringen'ge ftroo.it,zynde,', droogt
haar óp, en doet haar tot een lidteken.zetten;-,
het'is, mede .dus,, dat hy dé Ryt-vry.wel-.ye-
neeft. Men maakt, van, den wtonteh van .'het
Zèvenhlad, gorgeldrankeng die. van zeer veel
nnt tegens de tandpyn zyn.
: Z E V E N B O O M - , Z a-.v e i .eo.om , Sa-,
b'ina. D.e Zevenboom,, is een Heeften, die
mannelyke en vrouwelyke bloemen, op ver--
fchillende plaatzen-voorthrengt. De manne-,
lyke.bloemen,., die geheel uit helmftyltjes te-
' zamea.
zamen geftelt zyn, zyn drie by drie , op een
gemeen fteeltje te zamen gegroept, eir vormen
door hare Ey een fchikking , een kegelvormig
en gefchubt katje. De vrouwelyke-
bloemen , beftaan uit een ftamper , en een
vruchtbeginzel , ’t geen. in een vleezige en
rpndachtige Bezie verandert, die metikleine
yerheventheden bezet,is, deze fchynen,door
haar uic-einde, de fchubben re zyn, die on-
tniddelyk op.de. vrucht zymvaftgehecbt. Men
vind in iedere Bezië drie zaden o f pitten,
die. verheven aan de eene zyde; zyn y en platachtig
aan die gene met welke zy elk anderen
raken.
Deze Befchryvingkan zoowel op den Ge-
neverboqm en Cederboom, als op den Zeven-
boom toegëpaft worden: dit heeft ongetwy-
fe it, de Heer LinnëHS’ óvergehaalt, om ’ er
maar een e.enig geftacht van te maken.
Men. onderfcheid verfcheide fóórten van
Zevenboom, ,de eene met bladeren van den
Tamarifchbootn, de- andere met.bladeren van
den Cyprejfus, en een . andere w:er gefchakeerdé
bladeren. Deze Heefters laten hunne bladeren
des Winters,niet vallen ; hier om,zyn tty
gefchikt,dom in de Winter-Luftbofchjes geplant
te: worden.
. De Zevenboom ds zeer doordringent;; en
zeer afzettende; hy verwekt op een krachtige
wyze de maandftondpn der Vrouwen-; het
is zomtyds genoeg dat men ’ erheen .gedeelte
van in de kouifen plaatft om dit uitvverkzel
voort te brengen : hy bevordert het uitkomen
der vrucht en de nageboorte. Men moet
zeer omzichtig in het gebruik , van deeze
Plant zyn, dié als een der krachtigfte en ge-:
vaarlykfte afdryvende middelen , moet be-
fchouwt worden. Wat het uitwendig, gebruik
van den- Zeyenboom betreft , men gebruikt
hem met vrucht op de kliergezwellen-, nadat
men hem in Azyn heeft laten .koken. Men
gebruikt zyne bladeren , tot poeder gebracht
zynde, om de verzweringen të zuiveren-, de
fchurfc en de daauworm te genezen en men
mengt dit poeder met zout ën olyf-olie, dit
als een pap gebruikt zynde, loft zeer wel de
gezwellen der Paarden en Schaapen op.
' Z E V E N G E T Y D E N - K R Ü ID ,Z « -
tus hortenps odorat. Déze Plant koomt’s jaar-
lyks op nieuw voort, zy-groeit ih.de;Weiden,
en op de heuvels, en men kweekt baar
mede in de Tuinen aan; haar wortel-is dun ,
enkelvoudig, Witachtig,' houtachtig, en eëh
weinig vezelachtig-: j hy fchiet -verfcheide
fteelen uit, die twee voeten lang, dun, ge-
voort, eenigzins hoekachtig, aan het onder-
fte gedeelte getakt, en gekromt zyn. Hare
bladeren komen beurtelings voo rt, en zyn
drie by drie op een lange .Heel geplaatft : zy
zyn groenachtig , glad en..getane. Uit den
fchoot.der. oppérfte .bladerpn , komcu lange
ftéeltjes voort, die.troffen , kleine en.peuls-
wyze bloemen onderfcbrag'en, zy zyn helder
blaauw; ;zdmtyds geeläc.htig, en hebben een
fpeceryachtige reuk , die-.zy Jangen tyd behouden.,
zelfs na dat zy gedropgt; zyn.; op
deze bloemen volgen, peulen,, die ieder twee
of. drie., zaden -bevatten, welke, welriekende
en rondachtig zyn. m -
De bladeren es bloemen Vian-hetiZévenge-.
tyden-kruid,,-worden, i-n de,-Geneeskonft ge--
bruikt; -zy: zyn -zuiverende^ wOudhefelende ,
en,zweetdryvende-.; wanneer zy: in. W.yn in*,
genomen worden ,oZDP. wil men , dat zy het
vergift beletten te- werken : .men maakc .er
pappen van , die nuttig zyn om de. -wonden
te .doen fluiten , haar zagt-te maken ,-.:en dé
omftekingen der gezwellen te doen verdry*
ven. Veele lieden plaatzen deze planten in
hare kleederen.,- omiheri voor dë Mot té bewaren.:
inaar dit iniddel- tis:aitoos niet veilig.
De Egyptenaren behben een byzondere, eer^
bied voor de Lotus, zy bakken ’er een foort
van brood.en koeken van. ,
Z E V E N J A R I G E E R W E E T E N .
Deze langlevende Plant kweekt men in Gua-
jana' aan , zy duurt .een uitgeftrektheit van
zeven jaren: haar vrucht is goed om te eeten:
hare bladeren geftampt zylide , Igéeven een
fap.uit, dat een byzonder hulpmiddel is om
alle bldedftortingen te ftillen ; men wafcht
de wonden1, wanneer men kan, met dit fap_,
anders lec-bt men ’er den droeflem op : Maèr
fm Ruß. de Cayenne.
Z E V E R Z A A D , W o r m k r u id ,. Senten'contra
Zermes. i D it is een grof poeder,
’ t geen uit kleine ■ , langwerpige., en fchub-
achtige hoofdjes beftaat, zy zyn groenachtig
geel , en met kleine blaadjes , en gevoorde
takjes vermengt-: het heeft een zeer onaangename
fpeceryachtige reuk , die walgingen
verwekt , en-een onaangename en bittere
ftnaak,die een zekere fpeceryachtige^fcherp-
heit heeft. - ' , ,
D e oorfpröng van dit pDeder , icnoon net
zeer menigvuldig gébruikt word , • is thans
.noch onbekent ;■ 'eenige denken , dat dit het
F f f f f f 2 2^ad