nigvuldig in de Geneeskonft, om dat ’er geen
fpoediger o f zekerder hulpmiddelen zyn als
de brakingen , om aanllondy de ftoffen uit te
doen. werpen welke zich in de maag bevinden,.
en die de verteering- bederven , en afbreken,
en, wanneer men haar tyd laat om
door te dringen , het bloed zouden konnen
verderven , en. zeer gevaarlyke ziektens veroorzaken..
Door behulp van de braakmiddelen , ge-
neeft. men de buikloop- en roodeloop ,. die
door verteeringloosheit veroorzaakt, en onderhouden
worden. Vermits zy het geheele
zenuuwgeftel aandoen , om de overeenftem-
aning,. die ’er tuffchen alle de zenuuwen
heerfcht, zoo begrypt men ligtelyk , dat zy
van. zeer veel nut in de gebreeken van het
Brein., als mede in de beroertens , vallende
ziektens, lammigheiten verdovingen zyn
moeten*.
Vermits de braakmiddelen het bloed-zeer
fierk aandoen , zoo is het voorzichtig dat
men de aderlating voor derzelver gebruik laat.
voor a f gaan , zoo men eenig toeval aan het
eemof ander, ingewand ducht.. Men moet het
gebruik der braakmiddelen: vermydem, wanneer
dekkrachten van de zieken vervallen zyn,.
als-; mede in.de teering, de bloedfpuuwingen^
de aanmerkelyke ontfteekingen der ingewande
n.y. en: wanneer de zieke aan breuken onderhevig
is..
De Braakmiddelen , die men,uit het Ryk.
der. Planten ontleent, zyn de bladeren van
de■ Mansooren■ ., de Godsgenade.-,. de Wonderboom
, de Braaknoten, de Wolfsmelken-,
bet fmal. Meferoen , het Vingerhoedskruid,
bet; W itte Nieskruid', het fap van de bladeren
der Violetten,. de beziën van de Nigel-
l e , van de Huift , het zaad van de Spurgie ,
van de. Melden ., van de.Brem, en de Ipeca—
cjianha..
buikzuiverende Planten;. -
De: Buikzuiverende Planten dóen dè ftbf-
fën-dië in de maag en ingewanden verderven,.
door den ftoelgang Loozen. Zy. werken met
de ftoffen-die zy in de eerftedarmen ontmoeten
te verdeden en vloeibaarder te maken ,
en-met de inwendige vliezen van de maag en
ingewanden te prikkelen.
De deelen-van de Buikzuiverende Planten;
gaan in een zekere hoeveelheit, door bet
bloed, zy beroeren -, verdeden, en verdunnefr
Beiz.elyë: Men; bew.yft: hier- door.,, dat de:
buikzuiverende middelen , tot in het bloed
doordringen , om dat de melk der minnen-,
welke een dezer middelen ingenoomen hebben
, de kinderen den buik ontlaft , die doorhaal*
gezoogt worden.
Het gebruik der Buikzuiverende middelen
is zeer uitgebreid in de Genèeskonft, om dat
het grootfte gedeelte der ziektens , door de
raauwheit der ftoffen in de eerftë darmen veroorzaakt
o f onderhouden worden en die,,
door haare vermenging met het bloed;, ’er
zeer gröote veranderingen- in- vóórtbrengen-,
De buikzuiverende middelen- doen niet alleen
de fchadelyke ftoffen van de eerfte -darmen
loozen; maar zy herftellen en vermeerderen
de uitzypeling van de fap der maag,,
der darmen, en van het alvleefch ; zy wekken
bygevolg; de verteering weder op , ont-
laften de eerfte darmen, zuiveren den onderbuik
, veroorzaken nuttige omwentelingen,
zyn het hóófd- nuttig , herftellen de vlóei-
baarheit der vochten , en eindelyk verminde-»
ren de hoeveelheit der vloeiftoffen zeer aan--
merkelyk:; dit bewyft hunne onmeetbare nut-
tigheit , en'de vóordeelen die men 9er in by-
na alle ziektens van trekt ; en dit bewyft te;
gelyk de noodzakelykheit om ’er dikwylszyn
toevlucht toe te neemen.
Zoo dë buikzuiverende middelen-, rechtty—
dig ingegeven zynde, groote voordeden verschaffen
; zoo is- hun uitwerkzèl mede dik-
wyls ten - hoogften-nadeelig, en zomtyds zelfs
doodelyk wanneer zy ontydig gebruikt worden*
Wanneer ’érniets in de maag is , ’tgeem
uitgedreven moet worden, zoo.werken z y
onmiddelyk op de zennuwachtige vezelen,,
gaan ten eerften in ’t.bloed'over, ’ t'gëén zy
ontbinden,,en berooven het Van dat geene dat
het van alle zyne deelenxhet-vloeibaat'fte,
weiachtigfte en balfemaehtigfte heeft ;.’t’geen
die verfchrikkelyke toevallen veroorzaakt,,
die op de al; te grooté buikzuiveringen volgen;.
•
De Gèneesheeren verdéeTèn dè Buikzuiverende
midèelen in drie foorten, naar mate van.
de kracht met welke zy werken :- te wee-
ten de zwakke,. de middelbare-, en gewek-
dige. •
De Zwakke buikzuiverende Planten ,. zyn-
die geene , wier werking het allerzagtité ■
is : zy bevochtigen, verzagten, en prikkelen'
de vezelen der maag alleen op een zagte wy-
ze. Z y zyn - nuttig wanneer men alleen den'
buik moet zuiveren zonder te verhitten , em
dat.het. jioodzaakelyjt.is. om.de.,loslyvigheit.
vatt;
vsn den buik te bevorderen, gelyk in de hart-
lyvigheit,. Verhitting,. en dróogheit der in ge,
wanden. Men moeide zwaarmoedige,zwart-
vaHwe en mildzuchtïge lieden alleen met dit
foor? van Buikzuiverende middelen purgee-
reft-, om d'at het gévaarlyk is het bloed van
deze lieden te verhitten, ’t geen reeds geheel
ontftoken is. Wannéér het in de ontitekiri-
gen van de Long, en de ingewanden van den
onderbuik nodig is om purgeermiddelen voor
te fchryven, zoo moet men de zagte verkiezen
, gelyk mede in de Cholera morbusen in
den blóedachtigen buikloop.
De Zwakke buikzuiverende Planten , zyn
de Beet, de Kool,, dé Kruisbloem, de Wrangen
, de Lombaartfche Linfen.,. en het kleine
Veldvlas ; de wortelen van de Boomvaren
, van de Peerdik , eh van dén Wilden
WyngaartdéPerzikbloemen en- dié der blée-
ke Roozen ; en het zaad van de Wilde Car-
thamus én de Violetten; :
De Middelbare Buikzuiverende Planten,
worden ih.de kwaadaardige koortzén gebruikt,
als méde in de rotkoortzen1 eh afgaande koört-
zen, die doof de verftopping der eerfte darmen
veroorzaakt, en door de èvergang der
verdorven ftoffen in het bloed onderhouden
worden, en tegens de verkoudheden , en de
waterzucht. Deezé buikzuiverende middelen
zyn niet nuttig in de inwendige ontfteekingen;'
'
De middelbare buikzuiverende Planten, zyn
dé bladeren Van dé Pèriploea Monfpeliaca ,
van de Perzikboóm , en Pruimenboom ; dé
wortelen van de Phytolpbca, van dé Nacht-
fchoohè, en Hermodactyt;
Dé Vóórname en Geweldige Buikzuiverende
Planten , onderfcheiden zich van alle andere
doof het gewéld met welk zy werken'; haar
uitwerkzèl is veel' langzamer , maar zy'zyn
meer onderhevig Om aï te overvloedige ont-
laftingen te veroorzaken , zelfs tót de bloed-
lozing toe , en om dé vliezen der ingewanden
te ontfteeken. Men moet van deze middelen
geen gebruik maken^.als in'gevallen'in
welke, de andere buikzuiverende middelen',
van geen uitwerking zyn zouden , en wanneer
men niet vreëft dat men hét zenuuw
'geftel te fterk zal: aandoen.- Z y zyn nuttig
wanneer men de waterachtige en fcherpe
vochten overvloedig uitdryven w i l, gelyk in
de ongeftelthedén van het brein, de beroert-
heden, en waterzucht.
De-foorten der geweldige Buikzuiverende'
Planten„ zyn.deiWolfsmelken de Sp.urgie,,
dé Godsgenade , ■ de Zee-kool, de Winde,
de Wilde Konkpinmers ,. de Mans-oor,. de
Colöquint, het Zwarte Nieskruid,, de Wonderboom,
het Bollifch, de Wilde Wyngaart,.
dé verfchillende foorten van Aloë , de fchors
van het Pylhout, van de Vlier van de Ha-
dich, en de Muskusroos.-
Ilartverfterkende Planten:
Men kan op de Hartverfterkende Planten
■ dat geene toepaffen;dat wy van de Hooftver-
fterkende zeggen zullen. Z y wekken de trillende
beweeging der vafte deelen weder op,
en herftellen den omloop van het bloed met
hetzelve vloeibaarder te maken.
De Hartverfterkende , en Verglftweder-
ftaande Planten, verfchillen niet veel van el-
kanderen , zoo niet hier in , dat de hartverfterkende
fpoediger werken , om dat haare'
vlugge deelen ’er zich veel gemakkelyker af--
fcheiden.
Het uitwerkzèl van de Hartverfterkende'
Planten moet fchielyk zyn ; zy moeten de:
krachten op het oogenblik weder opwekken.-
De Hartverfterkende Elanten.zyn de MeliiTe,
de Rosmaryn., de Hartsgefpan , en de Le--
üën ven den Dale ; de vier Hartverfterkende
Bloemen zyn, de Violetten, de Roozen^,
die der'Ofletong, en de Geele Violetten,.
Hoofdverfferkende Planten.-
De Hoofdverfterkendé Planten worden ge--
méehelyk gebruikt om de ongeftelthcden van1
het'hoofd te geneezen..
Het woord'Hooftverfterkendmiddel, fchynt:
een denkbeeld te Willen geeven van een mid--
del dat byzonder voor de-ongefteltheden van-
het hoofd gefcliikt i s , even als o f ’er een1
overeenkomft tuffehen de; geneesmiddelen en-
de oogeftelde deelen van het menfchelyke lichaam
plaats had; echter is de werking van de
Hoofdverfterkende Planten algemeen, op de'
vochten en vafte deelen , ?t geen wy van de'
Hoofdverfterkende zeggenb reid zich mede'
over de Vallende ziekte wederftaande , de;
Hartverfterkende , en die tegens de Leverkwalen
uit.
De Hoofdverfterkendé Planten , koomen1
in aart veel met de Hartverfterkende, Ver--
giftwederftaande en ■ Maandftonden-bevordè--
rende Pianten over1 een : zy zyn zoo veel als:
een middel fóorc.- Haare werking duurt veel
langer als die-yarfde-Vèrgifowederftaande ,,
PP. 3 - ota‘