verkwikken kan : men moet mede de planken
met Herken azyn, o f welriekende kruiden
beftryken , zóó cikanaals 'als men ze
lchoon’ maakt.
- De Zywormen zyn aan verfcheide ziek-
tcns onderhevig, waar van éériige natuurlyk
en onvermydelyk z yn , om dat zy van hun
geitel afhangen;dit zyn dé verfchillende verveningen
, die hen achtervolgen« alle zeven
dagen , ria hunne - geboorte aantaften, De
onthouding ên ruft gedurende zes en dertig
unren, zyn de middelen die de Natuur ge-',
bruikt-, om ‘hen té genezen. Het gvoötfte
gedeelte 'der andere ziëkcens ontftaan hier
door, dat men natte o f verzengde bladeren;
aan de Zywormen gegeven heeft, en henriet
genoeg voor de vochtigheit befchur-
Hunne ziektens ontftaan mede door de on-'
géfteltheid der lucht, doof'de fcherpe winden
en het koud -weder i ’t geen plotzeling'
ontftaat; het ie niet als met oneindige moeiten
, en zorgvuldigheden , dat-men hen hier
tegens befcfiut | de rook van welriekende
planten is een krachtig geneesmiddel voor
deze Infeéten.
Wanneer de Zywormen hunne tonnetjes-
begonnen hebben , waar mede zy zeven o f
acht dagen onledig z yn , zoo blyven zy ’er
aehtien o f twintig dagen- in befloten ; maar
zoo men echter langer wacht met hen af te
haspelen, zoo zal men alle de tonnetjes
doorboort vinden ,. en ’ér alleen floret van
bekomen. Het zekerfte middel om de wor-
. men o f liever om de popjes te verflikken ,
is dat mén hen in een oven plaatft , die
heet genoeg is om hen om; te dóen komen,
zónder dat men hier door de zyde eenigzins
befchadigt: men befpeiirt dat het tyd is om
hen uit den oven te nemen , wanneer men
een gekraak hoort, dat gelykvormig aan dat
van een zoutkorl- is die men in het vuur
werpt. Wannéér dit verricht is , fchiet ’ er
niéts overig, dan alleen om de tonnetjes a f'
të haspelen.
De deugd en fchoonheid: van de zyde ,
hangt , gélyk wy gezeeht hebben , van de
lüchtftreek a f, in welke de Zywormen opgekweekt
worden, van het foort van Moerbeziënbladeren
met Welke zy gevoed z yn ,
en van de voorzorgen die men voor hen-
gebruikt heeft- Men onderfeheid mede verfcheide
foorten en hoedanigheden in de zyde,
bétrekkelyk tot de verfchillende bereidingen
die zy ondergaan konnen.. Men geeft.
de naam van Ruwe Zyde, aan de zyde zoo-
als zy van'de tonnetjes koomt, voordat zy-
gefponne is , o f eenige bereiding ondergaan-
heeft. Het grootfte gedeelte van deze zyde:
-bekoomt men uit de Levant , in kluwens o f
•bóffen. Men geeft mede de naam van Ruwe
Zyde aan die gene, die men van de tonnetjes
af haspelt, zonder dat men ze gekoekt
heeft. Vermits men de naam van Ruwe Zy~
ófe .aan die gene-geeft, die men de werking
van het kokent water niét- heeft laten ondergaan
, zoö geeft men de naam van £e-
reide Zyde-aan die gene , die men heeft‘laten
koken, om ’ er de fpinning en haspel in g
gemakkelyker van te maken. Dit zyn de-
fynfte foorten van- zyde die men in de Zy-
déweveryen gebruikt. Men weeft ’ er de
fehoónfte linten van, en de koftbaarfte ftof-
fen, als Fluweel, Satyn,. Damaft, T a f, enz.
Men heeft noch een ander fóort van gekookte
zyde , die men medé Gezuiverde Zyde
noemt; dit is die gene die door Zeepwater
gereinigt is , ’ t geen de bearbeiding der Zyde;
gemakkelyk maakt, met haar van een zekere
hoeveelheit gomachtige deel en te ontdoen,
die vreemd aan dè zelfftandigheit van
den draad zyn; Men kan de zyde mede reinigen,
en zelfs veel voordeeliger door het
loogzout van de Zouda, gelyk de Heer Ri—
gaud, zulks in een Memorie bewezen heefrr
die met den prys bekroont is , die de Aka-
demie van Lions, voor dit gewigtig onderwerp
bepaalt had. De reiniging beneemt
de veerkracht van de zyde r en maakt haar
hier door gemakkelyker re bearbeiden; Het
werk o f zyachtig vlas , dat de tonnetjes bedekt
^ gelyk mede de afgebroken zyde draden,
met elkanderën gekaart zyn de, maken •
een foort van zyachtige vlakken, waar van
men geringe Zyde-ftoffen te zamenftelt..
Wanneer men dit werk. van .de tonnetjes-
niet afheemt, zoo kan men het in dezen
ftaat,. met verfchillende kleuren verwen , en
het dient, om ’er door konft gemaakte bloemen
van zamen te Hellen, dié zeer bevallig
zyn.
Naar mate dat men het gebruik van de
zyde beter heeft Teeren kennen, zoo hebben
de handeldryvende Volken getracht, om de
Infeéten in hun Land te vermeerderen, die-
h 3af vóórtbrengen. Schoon de warme Landen
het befte gefchikt zyn , om hen op te voeden,
zoo begint men echter ih verfcheide-
Noordfche. Staten,., als Pruiffen , Denemarken^
ken , enz. Moerbeziënboomen te planten ,
en Zywormen aan te kweken , en zelfs in
luchtftreken die vry koud zyn. In Vrank-
ryk lecht mén- zich hierop voornamentlyk,
in de Zuid'elyke' Landfchappëh, toe : en men,
zamelt ’ er zyde in , die byna -zoo fchoon
als die van Piemobt is-. Men heeft geen
Landfchap in Vrankryk, rt geen thans geen
meer o f min groot getal Moerbeziënbomen
heeft. Verfcheide groote wegen zyn ’ér mede
geboort; en de Regeering heeft zorg gedragen
, dat men ’ er boomkwekeryën van
Moerbeziënbomen heeft , die altoos in ftand
gehouden, worden, om ’er,om niet,.aan die
gene uit te kunnen deelen,- die hen op hunne
akkers aankweken willen. Schoon déze
oprechtingen noch in de geboorte zyn, zoo
rekenen eenige bekwame Kooplieden echter
dat het beloop van de inzameling van zyde
in dat R y k , reeds dat gene kan- evenaren ,
Jt geen ’eruit vreemde Landen inge voert word.
. Spanje begint tegenswoordig de oogen
omtrent den Koophandel , in Zyde weder te
openen, die men in dat R yk veronachtzaamt
heeft S en men kweekt ’ er thans zeer veel
zyde te Grenada'aan , die zeer hoog gefchat
word zy is, zeer fyn en zeer glad. Sicilië
n trekt'noch groote voordeelen van de
zyde. De Inwoonders- van Florence , Genua.
en Lucca maken ’er hunnen voorhaam-
Hen handel van. De verfchillende' foorten
van Zyde, die. de Eilanden van den Archipel
uitleveren , worden niet hoog gefchat;
derzelver draden zyn wreed, en breken lig -
telyk ónder het bearbeiden.' De bloedige
oorlogen die Perfiën zedert langen tyd ver-
woeft hebben, zyn oorzaak van de vermindering
van den uitvoer der zyde , die naar
Smyrna door de Karavanen gebracht word.
Indoftan en China zyn zeer ryk in Zyde
maar ’er word weinig van in Europa
overgevoert, . om dat ’er deze Zyde zoo
hoog in de Zydeweveryën niet zou gefchat
worden, als dié gene , die men uit de Levant
bekoomt- Men maakt in Vrankeryk
echter eenig gebruik van de Zyde van China,
’ t geen een der foorten van de Chinee-
neefche Zyde is : men gebruikt haar voornamentlyk
om ’ér Gaas van te weven. .
' Eenige andere ïnfe&en, gelyk de Pinna
Marrna en Spinnekop, verfchaffen mede een
foort van Zyde. Men maakt van die der
Pinna Marina gebruik; deze Zyde is by uit»
ftek fyn: men heeft te Palermo en Tarente
Fabrieken Opgerecht om haar te bearbeiden.
Men heeft zich van die gene niet konnen
bê voordeelen , die de Spinnekoppen vóórtbrengen:
zie op de woordenP in n a M a .r i -
n a en S p i n n e k o p , de nafpöringen die
men omtrent deze onderwerpen gedaan heeft+
E I N D E . V A N H E T T W E E D E D E E L .
B E R E E K E N I
hoe veel dit W ERK , aan de H e e r
S C II R Y v e r s , koft.
Volgens Conditie van fH e t ifte Deel groot l M 3
Eerfte Infcfaryving. l l l e t zde D e e l.gro ot 1 2 6 bladen a i j ft.
ƒ j : i i : o
f 7- U ■ 0
bedraagt ƒ 1 3 : 8 : o
Waar van de Heeren eerffie Infchryvers korten
de,' by, gedaane Infchryving, betaalde ƒ 1 = ° \
En het . geen by le.vering van t tfte Dee l betaald is ƒ 8 •___•___|
bedraagt: ƒ 9 : o;".- o
Wu ï-eft' voo r dit Deel te voldoen , * • : _ * 4 ' 8" °
KB:: Volgens, Conditie- van. tweede.Infchryving;, werd voor • V ;
Deel; nu, betaalt K k.k,k u.k 3.