aars zeer naby het hoofd geplaatH: het ge-
heele lichaam heeft een wictè zilverachtige
kleur , maar' de rü'g is veel donkerder ó f
graauvvachtig; de fchubben zyn Mém, rond-
achtig en w i t ; de boven kaak fteekt over
de onderfte uit, indiervoegén, dat wanneer
de mond gefloten is , dé tanden van de boven
kaak, de onderkaak omvatten.- Hy heeft
noch andere ryen tanden , deze - zyn onge-
lyk , en inwendig'aan de oppérkaak geplaatft:
h'et gehemelte is met eenige ' beentjes bekleed,
waar van de eene rond, en de andere
ge tan t zyn. Men vind in het wydfte en.
diklte gedeelte van zyn kop, naby het brein,
twee kleine, langwerpige, witte en vry dun,
n'e beentjes: de oogen zyn groot, aan de
zyde van het hoofd geplaatft, met een 'flap
en do.orfchynent vlies bedekt, hunne regenbogen
zyn zilververwig, en de Oogappelen-
groot en blaauwachïig. Het vlies der kieuwen:
1 is ter wedcrzyden uit; zeven !graten te
zamengeftek: de onder kaak heeft geen baardjes
, maar zy is-teh minden met négen vlakken
ter wedefzyden geflippélt. De Zyling-
fche ftreep ’ van' dezen Vifch Is zwartachtig,
en nader *.by den rug als buik géplaatfl: men
merkt mede een zwartachtige vlak, naby den
oorfprong_der borftyinnen op-, die graauw-
achtig zyn :• de vinnen- van. den buik zyn
witachtig,, en meer voorwaarts geplaatft als-
die van de borft. Hy heeft drie vinnen op
den fug, en twee naby dén ftaart, de ftaart-
is gelyk en zwartachtig aan< zyn uiteinde :: de
W v : ing heeft vier en yyftïg werv-elbe en deren-.
Men vangt-dé Wy tin gén in menigte inliet
Kanaal , en :de-geheele O o ft-Z e e : - zy worden
uit de dieptens door een menigte vyan-
den verdreven, die voor hen zeer te duchten
zyn, en hen geftadig trachten te verfim-
-den, hier óm naderen zy de kuften in menigte
* alwaar zy in de. hettën der Viflchers
vervallen : wanneer men hunne maagopciit
zoo ziet men dat zy zich met Anchovifïen*
Garnalen, Zee-Grondels'én andere ïcletne
Vilfchen voeden, die zy geheel doorzwel-
gen, want hunne tanden dienen hen niet dra
hunnen prooi te vermalen , maar om hem
vaft te houden.
De Schryvers van het vervolg van de Ma-
fiere Medicale zeggen , "dat men Wy tin ge 11
heeft, die wezentlyke Hermaphroditén zyn,
gelyk men ’ er zomtyds mede onder de Karpers
enfnoeken vind: want men onderfchëid
duidelyk de kuit aan de eene , en de hom
aan de andere zyde.
Wïlloughby zecht, dat men in zommige-
Landfchappen van Engeland, deze Vifleheri
laat drogen , na dat men ’er lier ingevvand
uit gedaan., en hen gezouten heeft |§ en dat
zy'dus bereid zyude , een zéér aangenaam
voedzel verfchaffen, k geert voor lieden vari
één tedere gefteicheit nuttig is. Deze Schry~
Zecht noch dat dé Duicfchers , Rooien eti
Vlamingen zich'van- de Kurkuma bedienen,1
om dezen Vifch fmakelyker te maken , ëil
ëen. geele kleur te doen verkrygen.
Het vleefch van den Wyting is wryfbaar,
zacht, malfch, ligt, en béter gebraden als gekookt:
men heeft weinig Viffchen die zoo gezond
als deze zyn: zyn vleefch bevat byna geen
fymerige fappén , het bezwaart de maag niet;
het is voedzaam en verfchaft een goedé 'chyï:
men mag’ er het gebruik van, aan lieden van
allerlei Ouderdom, en gefteltheden, toeflaan ;
zelfs aan de zieken, en die eerft. van. e_en-£
ziekte herftelt zyn..
, «bOrr
XA.N';
X A N X U S . X A X A T H U A . '
X A N D A .R U S . Dit is het zelfde Dier
als de Taranda^x. gèen het Laplandfche
Rendier is. Zie R endier.
X A N X U S . Volgens Lemery, is dit ëen
groote Schelp, die gèlykvpfriüg iari die gêné
is, die de Schilders als het blaastuig der T r itons
afbeelden: De Hollanders doen hen om.
trent het Eiland Cylon viflchen, o f naby het
Koningryk Travancour: die. gene , die men
op deze Kuit vifcht, hebben hunne flarigë-
trekken van de rechter, naar de linker zyde.
Zoo men ’er eenige vind waar vari dé ilarige-
trekken natuurlyk van de'linker naar.de rechter
zyde looperi, zoo verftrekkén deze tot
ëen voorwerp'vari zeer grooten ëèibiéd voor
de Indianen, .om dat zy geloven, dat het iri
een X a i i x u s van dit foort was, dat zich een
van hunne Goden voormaais verborgen heeft.
Men wil , dat het aan de Indianen verboden
is , om deze Schelpen aan iemand apders als
aan de Hollandfche Ooft-IndifcheMaatfcbap-
py te verkopen , die hen , door dit middel,
zeer goedkoop bekoomt, en hen'weder tot
eenhooge prys in het Koningryk Bengale verkoopt
, alwaar men hen doorzaagt, om ’ef
armbanden van te maken.
Wy hebben eenige van deze Schelpen in
Holland gezien, ’ t geen niets anders -als zeer
groote Trompetten warén.
X A X A T H Ü A . D ir is-een Mèxikaan3
fche Coluber, die by uitilek .fch-óon. is, Z y -
ne fchubben zyn witachtig",-en tnêt flippen
van een heldere-roffe kleur gevlakt. Zyn kop
is met twee langwerpige vlakken verziert,
die-een vaairoode kleur hebben , en dië; hi
het ronde, gelyk horentjes gekromt zyn , hier
om is dit Dier door de Oude Schryvers, ori-
eigentlyk Gehoornde Slang , genoemt. Zyn
muil is breed en rond. Op de hoogte der
oogen , loopt een dubbele flreng over den
neus; zyne tanden fchynen klein, om dat zy
diep in de tandkaffen ingedrongen zyn. Seba
heeft deze Slang met twee langwerpige zaadballen
afgebeeld. Zie zy-nen Thef. II. Tab. yj.
n. 5. Het wy f je is noch prachtiger *ls het
mannetje verflert; haar huit is overal metzon-
derlinge cieraden bedekt.
X E der CI-IINEEZEN. XO CHICA PAL .
‘ X>; der C H IN E F .Z E N , o f M cts-
k u s -D i e r , Animal mo/cbiforum. De Heer
jLinncsus zecht, dat dit een foort van ilert
is , - dat geen hoornen heeft, én wiens opper-
fte hondstanden Ontbloot zyn : men bewaart
een Van deze‘Dieren iri het Kabinet van het
Koninglyke Genoödfchap van Londen., eri
fiétTchyrit .vari de Gazelle ré vérfchillen, die
mede .VI uskus 'verfchaft.
De Xd, zecht de Heer Grew, is drie voe-
teri en eenige duimen'lang. Zyn kóp ,is een
half voet lang :’ zyn fnriit is >.óo fpits, als
die -der Jacht-Honden , die 4 e Engclfchen ,
Grey-Éoünd,, noemen. Zyné opren géiyken
haar .dié der Koriynen zy zyn drie duimen
lang, en recht. Zyne pooien' zyn zeer wel
géfplcten , .en niet zeer lange, en breeds, nagelen
bezet. Het hair van délikop en bcenen
is ëen halve duim lang , gelyk mede dat van
den buik, eu het is niet dik ; maar op den
rug en dyen , heeft het drie duimen lengte ,
het is wit en bruin , gelyk mede dat van de
kop en pooten; dat van den buik en ftaart is
w it, en even als gekronkelt. Ter wederzy-
den van de onder-kaak, heeft hy een bos van
grove, korte, en wfeede hairen, zy zyn alle
van een lengte , en omtrent een duim lang.
Het hair van de zak o f blaas, die de Muskus
bevat, is drie duimen lang.
De Xd, is:-een vreesachtig Dier, het hoort
op èeri zeer groote atftand, en neemt de vlucht
zóó ras’ men het nadert. Men vind dit Dier
-in China, in de-Land-fchappen Kenfi en Sa-
Chriè’n. Men -trekt ’er goede Muskus van,
■ flië irieri' in een zak o f gezwel vind , die zy alle
maanden onder aan den buik krygen ; deze
Muskus'is de volmaakfte en welriekenfte
van ritje:, zie het gene wy van de Gazelle ge-
zéehc hebben.
- X I L O B A L S É M , Xilobalfamum. Zie
ap bef artikel B a l s em v a n J uda.
X I P H I A S . Dit is een Vifch van het
foórt der Walviflchen, wiens fnuit, by wy-
ze van een zwaard , gevormt is. Dit is de
Zwaard-vifch : zie dit artikel, op bet woord
W al v i SCH.
X O C H I C A P A L . Dit is een Boom
X x x x x a van