Men heeft: opgcfmerkt, dat zy vyanden van
lieftelyfcë geuren zyn, en dat zy, niét l’igtelyk
in koffers van welriekend h'out koonïcn , ’t
geen gemeen op alle deze Eilanden is. Gelukkig
dat deze'vernielende infe&en het aas
van een foort van vreemde Spin zyn 5 waar
van wy in het artikel S i’ i .n n e k o p fpfce—
ken zullen.,
R A Y -G R A S.S :9 g V a ï .« c h -K o r e n .
Dit is een Plant, die in Engeland aange—
kweekt word ,. om ’ér door kón ft gemaakte
weiden,van zamen te Rellen',, zy be'zit alle
voordeelen om dèrzelyer aankweeking in alle
Danden, die gebrek*aan.natuurlyke weiden
hebben, aan te pryzen.
Deze Plant bezit des te meer voordeelen,.
om datzyinallë foorten van gronden kan aan—
gekweekt worden, *t zy koude., vochtige7ëh
kleiachtige, o f drooge,. onvruchtbare, Reen-
-achtige en zandachtige. Z y is - die van , alle
Planten,'die het befte den vorft wederftaat.
In een woord , haaren aart brengt mede om
tegens alle gronden en luchtftfeefcen- béftant
te zyn ; bygevolg kan den Öo’gft van dit voeder,
nooitmiflchen om overvloedig "te'zyn
hoe ongunftig de-jaargètyden^ook zyn mogen!
Wat meer. is , dit Kruid voed het befte-' de
Schaapen en andere tamme Dieren ,- ’ c zy
groen op het Veld ,. o f des winters als hooi
gedroogd zynde. Het hooi dat. men ’er van
vervaardigt,., is. niét alleen een : heilzaam,
maar zelfs een zeer aangenaam; voeder voor
de Paarden die h é t, booVeri alle' andere •
ioorten verkiezen zullen, waHneermen.de
voorzorg gebruikt óm het af'te mayeh ,; even
na dat de halm gevormt is, om dat dit hooi
alsdan i fflalfeh en'vql fap is.,'
Doof de loffpraaken aangemoedigt, die de
Engelfche Landbouwers van deze Plant gedaan
hebben, wierden eenige yverige Bemin-
naren van den Landbouw _— in Vv r1aa.nnak.ec1r y,/kk.' aaaarn -
gelpoort,. om het zaad van het Ray-Grafs.
over te voeren 5 Ray-Grafs is een'Engelfche
naam, onder welke dit zaad van het Valfche-
A o i e n , byna alleen bekent is:maar vermits de
Engelfche ten naaften by dezelve naam, aan
twee verfchiilendc voeders geeven.,die echter
zeer veel in aart en hoedanigheden onderfchei-
den zyn ; te weeten, aan het eeneydie van Ray-
GraJs o f Valfcb-Koren , en aan het andere
die van Rye- Qrafs o f Väifcbi- G a f f ; zoo
heeft deze gelykvormjghcit der Engelfche
najnen natuurlyk tot dwaalen gebracht; waar '
door. eenige Beminnaren. van, hun. Vaderland
In Vranfeytc,’‘welke daehtén , dat zy 'Rm:
Gnafi aankweéktén, alleen hunne zorgen aan
het geringe Rye-Grafs hefteed hebbfn 1| |
heeft het ware Ray-Grafs.,. in verachting Sg
bracht,-en dit uitnluntènt Voeder doen ver
onachtzame» vooral by dié geehe Jdie
geen vol komen er kundigheden-van' hebben.
Eenige Landbouwers ,, hebben meede een
ander foort vén Plant aangekweekt over
welke zy zeer vergenoegt waren i, en-die zy
r het S P Roy-Grafs of KalJch-km en hiclelen; maar deze is wezéntlvk
mets anders als de Kalfcbe. Rogge, =t gëen een
Middelmatig goed Voeder, e fd i i z Ü ma en
beter a s het Ray-Grafs-of KalfchecGarfl is,
tvelke -laatfte'Plant, die veel, éér' fcKadelyk
als nuttig is , natuurlyk in de voetpaden , cn
aan de randen- der wegen-groeit „ haare halmen
gelykennaar die van de Garft, en haare
lteelen en bladeren worden wreed, taai, enz
Het is op' deze wyze , dat Dom Mkoudot ’
Natuurkundige van .den Koning van Polen
dacht, een door kon ft gemaakte weide van
gevormt te heb-
r irifdlD°n 1 1 wezentI>'k niets anders-als
kaJfcÈeyRogge gqzaait, en ingeóogft beeft;,
echter is dit laatfte Voeder op zich zé lf zeer
g o ed j en is hef middël-fooa- tuffehen de Ha-
vetten de J$.eggj2. .
o f is’dusnoch
de Falfche-Rogge, noch ii-Kaljcbe-lh-
ver, noch veel mïhdèr dé Kalfcb^Garfi | of
/<«y-Or«/x;.maar.het is een foort-vair Dolik
een wezentlyke Loliurn van hét befte foort’
dat is te zeggen, van dat,. ’tgé-ende oude Landbouwers
zich voorlieldcu, bib it> ’t Vervolg
weder m Koren te veranderen J ó f veel eer-
dér., volgens andere .dat van een" Koren
voortkwam, cgeen-by gebrek, vanaankwee-
kmg ontaart was. In 2er daad, wanneer
men het Ray-Grafs mét oplëttenheit ónder-
zal n?.ei).ontdekken , -dat hetëeb,
kajjib. Kot en is yjndiervoegeb. vèrinitshetze-
ker is dar een goede aankweeking, de foorten
der Planten in zekervoëgen verandert , .en vel*—
betert, en hetgebrek van aankweeking dezelve -
doet verbafteren, bctwel zyn kan, dat bet
gevpelen dér Ouden zoo bukenfpoorig niet;
is , als het by den eerften opDag fchynt: want
ftvM-• • ®m' n*et a1fie»een te zeggen,,
alle Planten, en alle Vruchtboómen, die wy
aankweeken , hadden-vdézcïve fmaak noch
naauwkeurig dezelve krachten niét wanneer
de Natuur alleen voor haare onderhouding-
zorgde. . Iedere dach, doét ’er nieuwe ont—
! dckfcnij,
bekken , in welke men eenige nuttige eigen-
behappen belpeurt, ’t zy in de Geneeskonft,
of alleen tot voedzel voor de Menfchen en
Dieren, o f tot gebruik in de Konften. Deze
Planten, deze Boomen, die tot dien. tyd,
nutteloos en onbekent waren, fcheenen niets
anders als de vernuftige hand yjri den Menfch
te verwachten, om tot zyne, yermaaken mede
te, werken , of; om eenige van zyne he-
,'hocftens te vervullen,. Het Ray-Grafs, was
juift in dezen ftaat, voor dat de, een o f andei
re Landman in Engeland te rade wierd , om
’er de eigenfehappen van te onderzoeken, en
te bezoeken om het aan te kweeken.
Befchryving valt i e t ware Ray-Grafi* — .
De W o r t e l e n , v a n het W are
Ra ï -G rass , zyn by, uitfbek meenigvul-
dig; eenige; zyn krachtig : zy kruiden altoos
eljtmderen-wanneer zy zich uitbreiden, en in
de aarde infehieten; ’t geen de fteel een valt
en zeker ftpunzel ycrfchafc, en in ftaat (lelt
om rde tanden dér- Beeften te wederftaan.
Deze wortelen -zyn.WitachtigV en vormen een
dichte-zamenvlechiaing;, uit welke verfohei- ;
dé fcheuten .voortkoomeri ,- die in zoo veel
fteelen veranderen. Haare bladeren zyn tal-
ryk, ep fchoon groten:, fmal en fpits ; dé
■ de fteelen zyn groen , pypswys , vaft', en
vormen fchgóne fcheuten , zy hebben éent-
ge knoppen--,- ;V0öi-al aan .het oriderfte- gedeel-
te: zy ond-er.itehneii ieder éen air , die meer
of min lang , volgens de kracht van den Itecl
«. Deze airen bevatteH.korlen.of zaden dié
ten naaften by de gedaante van Kóren lveb-
oen, maar z y zyn veel kleinder ; een kleine
. oem vertoont zich voor dat de air ver-
lcnynt, deze is ten maften by aan die van
den Tarw gelyk , alleen met-dit ónderfcheid
dat zy meer op het bemorfte wit trekt.
• v et Ray-Grafi ónderfcheid zich natuurlyk
ui twee foorten, het eene word wtt, en het
“!! ■ genoemtbeide zyn -zv in’ het
zamepftel der Plant gëlykvorrrig , uitgezon-
aeit 111 de knoopen , die beurtelings aan de ■
eern-eiV gep aatft zyi1' -^e knoopen van het
n S t foortzyn.-«'*,, en die van het andere
/)i-,;,T-T0p h.et rootl i o f lievei' op het Hebt
.... ; svfe; vutte Ray-Grafs word veel groo-
W f „ het/ 2 ? de; maal' het roode groeit
poediger, fchiet meer bladeren u i t , en we-
aeritaat de-onguurheden; der iaargetyden be-
doo,-raart?m het, hoogcr tot het vormen van
“ Jor konftgemaakt -te' weiden , te.fchatten is.
Voor ’t overige groeijen beide deze foor-
teiremet veel gemak , en vorderen , om dus
te fpreeken , geen aankweeking. Wanneer
men het land maar eenmaal omploegt, zoo is
dit genoeg om hen te bezaaijen. De aarde
heeft de hulp der mift niet nodig om dit
Kruid te doen flaagen: het is het minft hongerige
van alle gewaffen, en de aarde verfchaft het
altoos een genoegzame hoeveelheit van fap-
pen. Wanneer men den grond mift, zoo
groeit het ipóediger, en het kan meer'malen
gemaait worden, o f verfchaft langer weiden
voor het Vee; want hoe korter het afgegêe-
■ ten word , hoe krachtiger het wederom uit-
Ichiet. De. befte tyd om het Ray-Grafs te
■ zaaijén is even na-den Oogft van het graan,
tot het einde van de maand Óctöber ; en in
de Lente, geduprende de maand April. Men
moet ftil weêr verkiezen om dit-zaad te zaai-
jen, om dat Het zeer ligt is. Het is ‘zeer voor-
deelig dat men een rol ;over de'aarde laat gaan';
deze gewoonte is zelfs zeer nuttig voor alle
door konft-gemaakte Weiden, om dat zy den
grond zamenpakt en vaft maakt, hem minder
bekwaam dóet zyn om uit te droogen , en
hier door te weeg brengt, dat het Kruid met
meer gemak kan gemaait worden-, om dat het
de velden gelyk doet worden. Men kan',
zoo men w i l, met het Ray-Grafs, verfchei-
de foorten van Klaveren zaaijen , waar door
men .een voeder van eén verfchillenden aart
.bèkooint. Volgens den aart van dén grond
-kan men het met de Roode Klaveren, ofHop-
;achtige Klaveren zaaijen.
- Het Ray-Grafs , -is 'een Weinig vroeger o f
later bekwaam om gemaait te konn’ën worden
, na dat het jaargetyde meer ó f min gun-
ftig voor dit gewas is; ■ maar het is altoos zeker
en onveranderlyk , wat ’er ook gebeuren
mag, dat dit altoos hêt eérfte voeder is , dat
men inzamelen kan. Wanneer men ’er groen
zynde; gebruik van maken w i l , zoo kan men
het reeds in April dóen afmaaije'n , mits het
in September van het voorgaande jaar «ezaait
is ; én dit is een van deszelfs eerfte voordeelen
, en dat des te aanmerkelyker is , om
dat deszelfs groei vroegtydig is, en 'de andere
voeders alsdan noch ontbreeken, en dat het hier
■ door noodzakelyk voor hetVeeword. Het is
vooral in de Lente, van een oneindig nut
voor de Schaapen , om dat het een der ge‘-
'zondfte voeders voor deze Dieren is , dat'dé
kwaade hoedanigheden van de andere kruiden
verbeetert, en hier door verfcheide ziek»
tens vóorkoomt. Na de èerfte afmaaiiW
S b b -2 k*n