worden , en na dat men de eindpaal gezien
heeft naar welke men trachten moet, zoo
moet een ieder de middelen bedenken om ’er
in te (lagen*
De omftandigheden , die uit de verdeeling
der akkers on titaan , maaken deze wyze in
eenige Landftréeken ondoenelyk. Een tak
van deze nieuwe wyze van Landbouwen die
gemakkèlyker in het werk te ftellen is , en
die hiér om reeds door verfcheide Landbouwers
in 'Vrankeryk aangenomen is , is het
nieuw uitgedachte werktuig om te zaayen,
dat veel zaad befpaart door de wyze óp welke
het Graan ’er door verfpreid word , en
om dat het een betere Oogft verfchaft.
W y hebben hier voor aan gemerkt dat men
de Tarw in den Herfft zaait; hy fchiet ras
u i t , en heeft reeds lichaam voor den winter
verkreegen, die hy gewohelyk vry wel weder*
(laat, en die dit graan gewonelyk zeer gunftig
is om een grooter hoeveelheid wortelen uit
te fchieten. Wanneer men de Tarw niet
voor de maand Maart zaait b zoo zal hy niet
(lagen; hier om zaaide men in het verfchrik-
kelyk jaar van 1709, wanneer de Tarw door
een genadige op-een-volging van vorften hier
door omge koomen was, in de maand Maart
een ander foort van Tarw , die men Gebaarde
Tarw noemt. Zie Z org - Z a a d .
- Men ziet dagelyks dat byna iedere Plant
naar een byzonder Gewed gefchikt is : maar
het is vooral hier, dat de Wysheit van de
Voorzienigheit uitblinkt, om dat onzen Tarw,
die het voedzel van een gedeelte van het
Menfchelyk gedacht is-., te gelyk de beide
uïtterften , namentlyk hitte en koude , we-
derftaan kan. Hy groeit alzoo wel in Schotland
en Denemarken, als in Egypte en Barbaryen.
Ziektens van den Tarw.
Voor dat de Tarw tot zyne volkoomen
rypheit gekoomen is , zoo is hy aan verfchei-
de kwaaien en ziektens-Onderhevig. Wam-
neer de air van den Tarw zich begint te vor*
men, ontdaan ’er dikwyls zulke hevige ftorm-
winden , dat zy de halmen krommen o f ver-
breeken ; het lap kan alsdan in'de air niet
meer opklimmen, het Graan krygt geen voed*
zei -meer , word met geen meel vervult, eri
het blyft klein en dun. Het zelfde gebeürt
wanneer het Graan met vocht doordrongen
is , en ’er plotzeling zwaare hitte oritdaat
die de halmen en het graan doet verdroogen;
het word alsdan r y p , zonder dat het met
Meel vervult is. Wanneer de winden of regen,
die den Tarw ter nederflaan , ontdaan
wanneer het graan reeds geyormt is , zoo
heeft men deze ongemakken niet te duchten.
Voor ’ t overige , deze foorten van Tarw lel
veren goed brood uit , maar twee zakken
van dezen Tarw , veiTchaffen zomtyds geen
meerder brood, als een zak goede Tarw.
De Hoeft is een ziekte van den Tarw die
uit een zelfftandigheit ontdaan, die een rode
roeftkleur heeft,.die de poriën van de bladeren
en halmen van het Koren verdopt en
de deelen der Planten het groeijen beletten,
die ’er door aangetaft worden. Wanneer de
Roeit de Plant aantaft yoor dat de halm ge-
vormt is , zoo- is het kwaad niet groot, ’er
fchieten andere bladeren uit , maar wanneer
’er de jonge (teelen dooï aangetaft worden,
zoo word ’er den Oogft door benadeelt, ten
minden zoo: ’er geen overvloedige regen ont-
ftaat, die deze doffe los maakt en de gehee*
le Plant wafcht: men fchryft dit ongemak
aan de droge nevels toe ,'die door een bran-
dende'zonnefchyn gevolgt worden.
De Uit flor ting o f het Vloeyen is een ander
foort van ziekte van den Ta rw, men ontdekt
haar wanneer men de airen, in plaats van met
goede Graanen in haare geheele lengte vervult
te vinden, aan de toppen ledig vind,
o f met Graanen vervult die geen Meel bevatten.
Deze ziekte word door een gebrek
van bevruchting « veroorzaakt; wanneer ’er
zwaare règenvlagen ontdaan ais den Tarw
bloeit, zoo word al het Meelftof van de
helmdyltjes door den r'egeu afgefpoelt, en
het Graan dat niet bevrucht geworden is blyft
klein, en bevat geen Meel. Men wil dat de
hevigheit van het Weerlicht, het Graan mede
doet uitdorten. De Heer Duhamel heeft
opgemerkt dat eenige boomen, na de zwaare
onweders, alle hunne bladeren verloren, en
dat andere ftierven , zonder dat men eenige
blyken- kon befpeuren , dat zy van den Donder
getroffen waren. Wanneer de-airen door
de vord bevangen worden , zoo dorten zy
het Graan mede u it ..
De Kanker en de Mollem , zyn twee ziektens
diè het Graan zwart doeri wórden. Deze
ziektens worden dikwyls met elkanderen
verward ; zy hebben echter kenmerken , die
haar byzonder z yn , en die haar van elkanderen
moet doen onderfcheidén. Het is waar
dat men in de jaren in welke hét Graan dooi'
de Kanker befmet word , men mede veel
Mollem heeft.
De
De Kanker o f Uoningdaauw, is een ziekte
die di $£èen en de zelfftandigheit van het
Graan geheel verdelgt. Het geheele meelachtige
gedeelte van het graan en deszelfs
omkleedzel 9 worden in een zwart d o f verandert
, dat geen z'elfdandigheit en een kwaden
reuk heeft. Dit lugtig d o f word gemak-
kélyk door den wind wegge voert, endoor
den régen afgefpoelt, het kan dus geen nadeel.
aan de gezonde graanen toebrengen die
men op de korenzolders bewaart, en het
fchynt zelfs niet dat dit d o f befmettelyk is,
gelyk de Mollem.
1 De ziekte van de Kanker kan men reeds
in de maanden Maart en April ontdekken ,
wanneer de air noch naby de wortel is , en
niet meer als twee lynen lengte heeft , wanneer
men haar ontbloot, zoo ziet men dat het
vruchtbeginfel reeds zwart is. Wanneer de
air vervolgens uit het omkleedzel van de bladeren
voortkoomt, zoo is zy dun en mager:
de om kleed zei en -der «graanen zyn in diervoegen
uitgeteert, dat het zwarte d o f zich ’ er
door vertoont.
De gevoelens zyn altoos over de ware oorzaak
van deze ziekte verdeelt geweeft. De
Proefneemingen van dén Heer Aimer hebben
hem doen befluiten , dat de befchimmeling
een der oorzaken- van de Kanker is. Na dat
hy verfcheide Garftkorlen onderzocht , en
diegene afzonderlyk geplaatft had, op'welke
hy zwarte vlakken ontdekten, welke vlakken
hy door een vergrootglas bemerkte, dat
Biet fchimmel bedekt- waren-, zoo zaaide hy
deze graanen-,. welke alle , airen voortbrachten
die door de Kanker befmet waren ; waar
tegen eenige der andere graanen niet opkwamen,
o f zuivere airen voortbrachten»
Het hulpmiddel otn deze ziekte der graanen
voor te koomen, is hst zelfde als dat gene,
dat tegens de Vermolming nuttig is , waarvan:
wy nu fprecken zullen.
De Vermolming die men mede Tn-enting en
vpbuJting, noemt, is een ziekte die veel nadeliger
gan het graan als de Kanker is. De
turen die door dit ongemak aangetaft zyn ,
kan men in den beginne bezwaarlyk van de
gezonde granen ondc-rfcheiden,-; maar wan-
Beer de bloemen verwelkt zyn , zoo verkry--
gen zy een donkere groene kleur die op het
Maauw trekt,, en worden vervolgens witach—
Wanneer men deze graanen drukt, die-
Uitwendig gezond fchyn en , zoo bevind men,
ut zy met een vette en bruine doffe vervult
dia og. het zwart. t r e k t e n . een. kwade.-
reuk heeft. Een gedeelte van het befmette
graan word door den dorfchvlegel verplet,
en deekt het goede graan hier door aan ; het
zwarte d o f hecht zich voornamentlyk aan
de hairtjes die aan het uit-einde van het graan
tegens over dat gene , dat de Keen bevat
geplaatft zyn. Deze befmette graanen geeven
het Meel een violette kleur , en een onaangename
fmaafc. Men heeft opgemerkt dat de
Kanker het graan veel eer Befmet als de Ver*
molming*
De ware oorzaak van deze ziekte , is noch
niet recht bekent.. Welke die ook zyn mag,,
zoo heeft de ondervinding echter geleert dat
zy befmettelyk is-, en het heeft gefcheenen
dat het ftroo , ’ t geen door dit d o f befmet,,
en niet in meft verandert was, deze kwaal
aan het gezonde graan mede deelt. De be-
fmetting is noch merkbaarder , wanneer menmet
de aarde het d o f van de airen vermengt:
waar in de Veftnolming zich gezet heeft. Dit.
zwarte d o f dat zoo befmettelyk. voor den
Tarw is, heeft geen vat op de Rogge, noch.
op de Garft ; maar het d o f van den Dolik is
befmettelyk voor den Tarw.. De Wonder-
Tarw, is minder aan deze ziektens als de andere
graanen onderhevig, maar hst Zorgzaad'-
leid ’ er groote nadeelen door.
Op een jaar in welk men een overvloedï
van Vermolming in den Tarw heeft, volgt
een ander in welke men ’er byna niets van
-vind; de reden hier van , is mogelyk darde-
-vord de wortelen van de befmette halmen
doet omkoomen, dit belet den voortgang die
deze ziekte zou konnen maken , zonder deze-
gelukkige omdandigheic.
Het Spoor is een andere ziekte die van de-
kanker en de Mollem verfcbi.lt, deze tad:
zomtyds de Tarw aan , maar meenigvuldigcr
de Rogge,. Zie dit woord,.
De Akkerlieden hebben opgemerkt, dat
een der befte middelen om deze kwalen voor-
te koomen , is , dat men het graan ’t geen
men zaaijen wil , alvorens met kalkwatcr
loogt. Deze handelwys', fchoon nuttig zyn-
de , is echter veeltyds niet voldoende: het
befte middel is, dat men zynen toevlucht tot;
fterke Alkalyne loogen neemt, gelyk die van:
de Souda , Potaffchc ,. gemeene A fiche, enz.,
of wel tot een fterke Pekel van Zee-Zout,.
die mem door het graan laat loopen , met het
in korven te doen, gelyk uit de Proefnemingen.
blykt, die hieromtrent te Trianon , door
dè Heer 2 Wet\ op order van den Koningvans'
Virankr.yk. gedaan zyn.. De lieer Dnbamel'
denkr„