bij Gouda ingelijfd. Het deel tôt Gouda gebracht, 426 bund. beslaande,
had toen 3X3 inw., terwijl het deel aan Waddinxveen toebedeeld, 1342
bund. bevatte, met 1428 inw. Aan de Gouwe, die deze voorm. gem. door-
snijdt, staat in het deel thans tôt Waddinxveen behoorende, een
R.-Kath. kerk.
B ro ek d ijk , buurt in de Geld. gem. Oldebroek, in 1860 met 393 inw.
B r o ek d ijk , geh. in de Geld. gem. Huissen.
B r o e k d i jk e , dijk in de Overijsselsche gemeenten Diepenveen en OIst,
tusschen Okkenbroek en Wezepe. Langs dezen weg staan ettelijke
huizen en buitenplaatsen.
B r o e k e , voorm. d. op het Zeeuwsehe eiland Zuid-Beveland, aan de
Schelde, sinds 1530 geheel weggespoeld.
B r o e k e , buurt in de Geld. gem. Neede, in 1840 met 197, in 1860
met 228 inw.
B ro ek e in d , buurt in de N.-Brab. gem. Gemert, in 1860 met 63 inw.
B r o e k e i n d , buurt in de Limb. gem. Grubbenvorst, in 1840 met 147,
in 1860 met 166 inw.
Broeken-en-Maten, pold. in de gem. Kampen, groot ongeveer 600
bund. Op 15 November 1825 brak de dijk door, waardoor het land onder
water werd gezet.
B ro ek-en-Sim onspo lde r , pold. van 262 bund. oppervlakte in de
Z.-Holl. gemeenten Oegstgeest en Warmond.
B r o e k e r h a v e n , of B e e k c a r s p e l , buurt in de N.-Holl. gem. Boven-
carspel, aan de Zuiderzee, in 1840 met 203, in 1860 met 328 inw. Het
heeft eene ruime, in 1449 aangelegde haven.
B r o ek e rm e e r , in 1624 drooggemaakt meer in de N.-Holl. gemeenten
Broek-in-Waterland, Nieuwendam en Landsmeer, groot 290 bund. In 1825
werd het overstroomd.
B ro eke r -O ude -Gouw , meertje in de N.-Holl. gem. Grootebroek.
B ro ek e rv a a r t, vaart in de prov. Noord-Holl. van de Broekerschouw
aan het Noord-Hollandsche-kanaal naar het d. Broek-in-Waterland.
B ro ek h em , buurt in de Limb. gem. Houthem, in 1860 met 107 inw.
Men vindt hierbij eene begraafplaats der Romeinen. In 1327 liet Ja n III
Hertog van Brabant hier een dam in de Geul leggen om het steedjeVal-
kenburg door overstrooming tôt overgave te dwingen.
Broekb.8U.rne, buurtschap in Overijssel, in de gem. Lonneker, in de
Usseler-Broekheurne en Eschmarktsche-Broekheurne onderscheiden. Zij
had in 1840 267 inw.
B ro ek b o ek , buurt in de N.-Brab. gem. Heesoh, in 1860 met 428 inw.
B ro ek b o rn , of B ro ek e rb o rn , geh. in de N.-Holl. gem. Broek-op-
Langedijk, aan den dijk van den Heer-Hugowaard.
Broekboven, buurt in de N.-Brab. gem. Riethoven, in 1840 met 145,
in 1860 met 206 inw.
Broekhoven, buurt der N.-Brab. gem. Tilburg, met eene voorname
wollenstoffenfabriek. Zij had in 1840 159, in 1860 153 inw.
Broekhuizen, of B r o ek b u y sen , gem. in Limb., ingesloten door
Meerlo, Horst, Grubbenvorst, Arcen-en-Velden en Bergen, zijnde de oos-
telijke grenslijn (die naar de zÿdo van Arcen c. a. en Bergen) door
de Maas gevormd. H e t uitzondering van eenige gronden langs dien
stroom, die klei hebben, bestaat de geheele oppervlakte uit dilu-
visch zand. De gem. bevat de d. Broekhuizen en Broekhuizervorst, bene-
vens de buurt Oijen en de geh. Stokt en Geenenberg. Zij beslaat 1156
bund. In 1822 had het 645, in 1840 871, in 1870 857 inw. Al de inge-
zetenen belijden den R.-Kath. godsdienst.
Behalve de hoofdbron van bestaan, de landbouw, bloeien er de zuivelberei-
ding, het olieslaan en steenbakkerij. De oude Heeren van Broekhuizen
hebben in de geschiedenis van Gelderland eene merkwaardige roi gespeeld.
Het d. Broekhuizen, tijdens het bestaan van het Dept.-van-de-Roer een
hoofdplaats van een vredegerecht, telde in 1860 131 inw. of met Geenenberg
218, zijnde beide plaatsen in 1840 door 210 menschen bewoond.
Broekhuizen, buurt in de Limb. gem. Dbach-over-Worms, in 1860
met 192 inw.
Broekhuizen, buurt in de Drenthsche gem. Ruinerwold, in 1860 met
202 inw.
Broekhuizen, heerl. van 116 bunder. in de Z.-H. gem. Gouda, aan
den Hollandschen-IJssel. Zij had in 1840, toen zij nog onder Broek c. a.
behoorde, 81 inw.
Broekhuizen, ridderhofstad in de U tr. gem. Leersum. Zij bestond reeds
; in den jare 1294 en werd bezeten door de Broekhuizen’s, de Culemborg’s,
de Gaasbeek’s en de Gent’s, tôt zij in 1460 door Bisschop David van Bour-
gondië werd aangekocht. Sedert kwam zij achtereenvolgens weder aan
onderscheiden voorname geslachten, tôt zij aan de Nellensteyn’s ten deel
|viel, die op den Donderberg het bekende famieliegraf stichtten. Het huis
ris in 1810 fraai vernieuwd.
Broekhuizervorst, d. in de Limb. gem. Broekhuizen, in 1860 met
1333 iuw. Met de geh. Heyming, Heide en Beerendonk, stijgt dit tôt 446,
I bbende deze vier plaatsen in 1840 436 ingezetenen geteld.
Broek-in-Waterland, gem. in Noord-Holland, ingesloten door Mon-
[mckendam, Landsmeer, Nieuwendam, Ransdorp en de Zuiderzee, en
1 samengesteld uit de vroegere Waterlandsche bannen Broek-in-Waterland
■en Zuiderwoude, benevens een klein deel van Ransdorp, namelijk het
l.zuider uiteinde van Uitdam. De gem. beslaat 2329 bund. grond, in
I et dusgenoemde oude land laag veen, doch in de drooggemaakte
I meren uit klei. In 1822 had deze gem. 1126, in 1840 1426, in 1870