en die van 25 Ju li 1674, toen er weder hevige branden woedden, die elk ruim
zeventig huizen in puin verkeerden. Thans heeft de Kijp binnen de kom ruim
375 huizen en in 1870 1931 inw. De plaats is regelmatig langs straten
en grachten gebouwd, heeft een fraai raadhuis en 4 kerken, t.w . een
voor de Herv., een voor de Doopsgez., een voor de Luth. en een voor
de R.-Kath. Liefdadige instellingen ontbreken niet, vooral is de nage-
dachtenis van J a n Boon Júnior, een tijdgenoot van Koning Wiilem I,
ais weldoener der gem. in zegening.
Rijp (d e ), geh. in de N.-Holl. gem. st.-Maarten, in 1840 met 86 inw.
Rijp, of Rijp (de), b. onder het d. Ferwerd in de Friesche gem.
Ferwerderadeel, in 1840 met 142 inw.
R ijp e lb e r g , geh. in de N.-Brab. gem. Bakel c. a., in 1840 met
25 inw.
R Q p e p d e , geh. onder het d. Witmarsum in de Friesche gem.
Wonseradeel, in 1840 met 18 inw.
B ijp e rk e rk , d. in de Friesche gem. Tietjerksteradeel, in 1811 met
247, in 1840 met 331, in 1875 met 572 inw. Men vindt er eene Herv.
kerk en de groote, schoone landgoederen Toutenhurg en Vijversberg.
R ijp e rw e e r en , polderl. van 147 bund. in de N.-Holl. gem. Broek-
in-Waterland.
R ijpw e te r in g , d. in de Z.-Holl. gem. Alkemade, aan de Rijpwetering.
Men vindt er eene nieuwe R.-Kath. kerk, wier hooge toren reeds van
ver te zien is. Deze kerk staat, in tegenstelling van de vroegere, die
ten westen van de vaart was gebouwd, op de oostzijde. Het d. Rijpwetering
telde in 1840 742, in 1870 674 inw.
R i js , b. onder het d. Bakhuizen in de Friesche gem. Gaasterland, in
1840 met 95 inw. Oudtijds stond hier een stins van het geslacht
Galama, welk domein vervolgens aan de familie Thoe Schwartzenberg en
de Wildt gekomen, is verbouwd en met schoone dreven verrijkt. De tegen-
woordige eigenaar, Jh r. G. R. G. van Swinderen, heeft deze bezitting nog
meer verfraaid, zoodat zij thans een der schoonste landgoederen in het
Noorden des Rijks uitmaakt. In 1849 werd hier een hunnebed gevonden,
dat echter te zeer was geschonden, om het te behouden.
R i j s b e r g e n , gem. in N.-Brab., tusschen Ginneken, Princenhage,
Etten-en-Leur, Rucphen en Zundert, benevens de Belg. gem. Meer. Zij
beslaat 3705 bund., wordt door de Aa, de Turfvaart en de Bijloop door-
sneden en is door diluviseh zand gevormd. In 1822 had zij 1364, in
1840 1568, in 1875 1552 inw. Bij de telling voor 1870 vond men er:
1542 R.-Kath. en 12 Herv. De ingezetenen bestaan meest van landbouw,
veeteelt en het aanfokken en mesten van gevogelte (kapoenen). De gem.
is eene onde heerl., die reeds in de lOde eeuw wordt vermeld. Behalve
het d. Rijsbergen, bevat de gem. de b. Tiggelt, Groot-Oekel,‘Caarschot
en Hazeldonk, benevens de geh. Breedschot en Klein-Oekel.
Het d. Rijsbergen, aan den straatweg van Breda naar Antwerpen
gebouwd, heeft eene fraaie R.-Kath. kerk en vele welgebouwde huizen.
Het telde binnen de kom in 1870 379 inw. In 1572 werd het door de
Spanjaarden aan kolen gelegd. Het kasteel van Rijsbergen is in 1837
afgebroken.
B i js d am , geh. in de Gron. gem. Vlagtwedde, in 1840 met 21 inw.
Rjjshof, geh. in de N.-Brab. gem. Tilburg.
Rijskampen, polderl. in de N.-Brab. gem. ’s-Hertogenbosch.
Rijsoord, zuidw. deel der Z.-Holl. gem. Ridderkerk, dat lang eene bij-
zondere gem. uitmaakte. Deze omvatte bij het herstel van den Nederl.
staat alleen de heerl. Rijsoord, doch den 1 Januari 1846 werd zij met
Strevelshoek vereenigd. Vóór die vereeniging was zij 120 bund., doch
sedert 266 bund. groot. In 1822 had Rijsoord 99 en Strevelshoek 44
inw., die in 1840 tot 116 en 47 waren toegenomen. In 1855 is Rijsoord
bij Ridderkerk ingelijfd.
Het d. Rijsoord ligt aan den weg van Rotterdam naar Dordrecht en
aan het binnenwater de Waal, waarover hier eene hooge brug ligt. Het
had in 1870 321 inw. E r is eene Herv. kerk.
Bijsoord-en-strevelshoek, pold. van 203 bund. in de Z.-Holl. gem.
Ridderkerk.
Bijsoordsche-Straat, b. in de Z -Holl. gem. Ridderkerk, in 1840
met 342 inw.
Bjjsselt, of Nederlandsch-Mettray, landgoed in de Geld. gem.
Gorssel, reeds in 1105 onder den naam van Rislo, ais eene bezitting der
Zutphensche st.-Walburgskerk bekend. In Ju n i 1850 werd het door de
vereeniging Nederlandsch-Mettray van den barón van Neukirchen van
Nijvenheim aangekocht, en den 5 December daaraanvolgénde eene vereeniging
in het leven geroepen, om knapen van den Pro t. godsdienst van
9—11 jaren, die behoefte hebben aan een nauwlettend toezicht en eene
goede opvoeding, aldaar op te nemen, voor hunne godsdienstige en ver-
standelijke leiding te zorgen en hen tot eenig beroep te bekwamen. Op
den 18 DeC. 1851 werden dé eerste elf kweekelingen opgenomen, die
sedert door bonderden zijn gevolgd. Rijsselt bevat thans, in plaats van
de onde havezathe, verscheidene nieuwe gebouwen, deels eenvoudige,
maar nette woningen voor de kolonisten, eene school, eene groote boer-
derij, eene gymnastiekperk, eene kerk, werkwinkels, eene bakkerij, een
badhuis en eene eigene begraafplaats.
Rjjssen, gem. in Overijssel, tusschen Wierden, Markelo, Holten en
Hellendoorn, hebbende eene oppervlakte van 2551 bund. Langs de Regge,
die de gem. in het noordoosten bezoomt, ligt klei. Overigens bestaat
de grond meest uit diluv. zand, afgewisseld door laag veen en hoog
veen. In 1811 had zij 1784, in 1822 1894, in 1840 2691, in 1875 3651
inw., in laatstgenoemd ja a r onderscheiden in 2794 Herv., 147 Chr.-Ger.,
1 Luth., 1 Doopsg., 624 R.-Kath. en 84 Isr. Deze ingezetenen bestaan
meest van den landbouw, weverij enz. De gem. bevat de stad Rijssen
en het Buitenrot, het laatste door verstrooide woningen gevormd.
De stad Rijssen ligt zeer nabij de Regge en, wijl zij door hooge gron