Oosterhout, vierde kant. van het N.-Brab. arr. Breda, bevattende de
5 gem. : Geertmidenberg, ’s Gravenmoer, Made-en-Drimmelen, Oosterhout,
Baamsdonk.
Oosterhout, dek. van het bisdom van Breda, bevattende de 9 par.:
Dongen, Dorst, den Hout, Klein-Dongen, Oosterhout (Middelwijk), Oòs-
terhont (Oosteind), Terheyden, Teteringen, Wagenberg. E r zijn openbare
kapellen te Oosterhout en in het klooster st.-Catharinadal.
Oosterhout, gem. in N.-Brab., tusschen Geertmidenberg, Baamsdonk,
’s Gravenmoer, Dongen, Gilze c. a., Ginneken c. a., Teteringen, Terhey-
den en Zwaluwe, ruim 7300 bund, groot. Het geheele westen, midden en
zuiden bestaat nit zand (diluvium), het noord-oosten deels uit klei, deels
nit laag veen. In 1795 had Oosterhout 5395, in 1822 6690, in 1830
7287, in 1840 8047, in 1850 8221, in 1860 8593, in 1875 9346 inw. Bij
de telling voor 1870 onderscheidde men er 8388 B.-Kath., 326 Ned.-Herv.,
3 W.-Herv., 1 Luth., 34 Isr. en 3 ongen. Zij bestaan deels van den
landbouw en aanverwante bedrijven, deels van fabriekwezen en handwer-
ken. Men vindt er 32 looierÿen, 2 bierbrouwerijen, 1 linnenweverij, 5
klompenmakerijen, 4 sigaren- en tabaksfabrieken, 5 kuiperijen, 2 oliesla-
gerijen, 1 gasfabriek, 5 meekrapfabrieken,' 2 beetwortelsuikerfabrieken, 1
ijzergieterij, 1 touwslagerij, 1 vlaszwingelarij en 3 biljartfabrieken. De
gem. bevat de stad Oosterhout, de dorpen Dorst en den Hout, de
buurten Horst, Heistraat, Leisen, Steenhoven, Vraggeîen, Stùivezand en
Hoogerheide, benevens de geh. Groenstraat, Klein-Oosterhout, Seters, Eind-
van-den-Hout, te r Aalst en Steelhoven.
De stad Oosterhout — in 1840 met 4366, in 1870 met 4501 inw,, het
Oosteinde medegerekend — was eene opene plaats en slechts een vlek
tot daaraan in 1809 stedelijke rechten werden verleènd. Het heeft meer
het aanzien van een groot d. dan van eene stad, doch de meeste wijken
vertoonen een aangenaam, welvarend aanzien.
Het Baadhuis is in 1839 vernieuwd. De B.-Kath. hebben hier eene
groote, schoone kerk in de Middelwijk en eene in het Oosteind, benevens
eene kapel in de Middelwijk. Voorts is er eene kapel in het klooster
st.-Catharinadal, dat door Norbertijner nonnen wordt bewoond. De Herv.
hebben er eene kerk en de Isr. eene synagoge.
Onder de kerkgebouwen munt vooral de st.-Janskerk uit wegens haar
prächtig hoofdaltaar, snij- en beeidwerk, en haar zwaren, hoogen, ofschoon
niet voltooiden toren. Ook het klooster st.-Catharinadal is een belang-
rijk gebouw.
Aan de noord-oostzijdo der stad, in een wandelbosch, herinneren nog
geringe overblijfselen aan het onde Huis-te-Strijen.
Oosterhout was vroeger eene vrije heerl., leenroerig aan de heeren van
Breda, die later ook eigenaars der heerl. werden.
Oosterhout, d. met eene B.-Kath. kerk in de Geld. gem. Valburg,
nabij den Waaldijk. Het telde in 1840 577, in 172 608 inw. Vroeger
stond er een kasteel, dat bij den watervloed van 23 Jan u a ri 1820 geheel
werd vermeid.
O o s t e r h o u t s c h e -W e i l a n d e n , uiterw. in Geld., 95 bund, groot,
deels in de gem. E ist, deels in Valburg.
Oosterhuizen, b. in de Geld. gem. Apeldoorn, onder Beekbergen, in
1840 met 386, in 1872 met 858 inw. 1
Oosterhuizen, geh. in de Gron. gem. Bailo.
Oosterhuizen, geh. in de Gron. gem. Bedum.
Oosterhuizen, geh. in de Gron. gem. ’t Zandt.
O o s te r ik , b. in de N.-Brab. gem. Leende, in 1840 met 394 inw.
Oosterkaag, pold. van 135 bund, in de N.-Holl. gem. Schagen.
Oosterkampen, of Ooster-Kamper-polder, pold. van 175 bund,
in de N.-Holl. gem. Nieuwe-Niedorp.
Oosterklief, geh. op het N.-Holl. eil. Wieringen, in 1840 met 35 inw.
Oosterkogge, oostelijke kogge der N.-Holl. landstreek Drechterland,
bevattende het platteland van Enkhuizen, benevens Bovenkarspel, Groote-
broek en Lutjebroek.
Oosterkolk-polder, pold. van 97 bund, in de N.-Holl. gem. Hoogwoud.
Oosterkoog, pold. van ruim 52 bund, in de N.-Holl. gem. Oosthuizen.
Oosterland, gem. in de Zeeuwsche landstr. Duiveland, in het noorden
door de Grevelingen, in het zuiden door het Keeten en Mastgat bespoeld
en naar de landzijde bepaald door Nieuwerkerk, Ouwerkerk en Bruinisse,
met eene oppervl. van ruim 1721 bund. De grond bestaat u it klei, die naar
het zuidoosten met zand is vermengd. In 1822 had deze gem. 954, in
1840 1 212, in 1875 1397 inw. Al de inw. behooren tot de Herv. Kerk.
Landbouw, vlasserij, veeteelt en het aankweeken van hout voor brandstof
maken de middelen van bestaan uit. De gem. bevat de beide d. Ooster.
land en Sir-Jansland, in twee afzonderlijke heerlijkheden.
Het d. Oosterland is eene bevallige, welvarende plaats. Men telde er
in 1870 binnen de kom 788 inw. De Herv. kerk heeft eenige versierde
graven.
Oosterland, d. met eene Herv. kerk op het N.-Holl. eil. Wieringen.
Het telde in 1840 125 inw.
Oosterland, pold. in de Zeeuwsche gem. Oosterland.
Oosterlandsche-polder, pold. van 113 bund, in de Zeeuwsche gem.
Heinkenszand, in 1289 bedijkt.
Oosterlandsche-polder, pold. van 452 bund, in de Zeeuwsche gem.
Wolphaarsdijk, in 1370 bedijkt.