watervloed van Februari 1825; de opening van den spoorweg Zwaluwe—
Dordrecht, op den 81 December 1871, waardoor Dordrecht met het
vasteland werd hereenigd; de opening van den spoorweg Dordrecht—
Mallegat, op den 1 November 1872, waardoor de vereeniging van
Dordrecht met den Zwijndrechtschen-Waard tot stand kwam.
Dordrecht heeft 3 Ncd.-Herv. kerken, eene Waalsch-Herv. kerk, cene
Ev.-Luth. kerk, eene Chr.-Geref. kerk, eene R.-Kath. kerk, eene Oud-
Roomsche kerk en eene synagoge. Ook is er een gebouw van Evangelisatie.
Van deze onderscheidene kerken munten die der Herv. gemeente uit,
vooral de Groote- of Lieve-Vrouwekerk, een der schoonste bedehuizen
van gansch Holland. Zij is in de l ld e of 12de eenw gesticht en in
1339 met den hoogen, zwaren, maar onvolbonwd gebleven toren versierd.
Het kerkgebouw, dat 104 el lengte heeft, ru st op 56 zuilen van grauw
ardnin. Zij pronkt met eon schoonen marmeren predikstoel, een ge-
denkteeken voor den zeeschilder Johannes Christiaan Schotel en onderscheidene
deftige grafsteden van de oudste en voornaamste Dordrechtsche
geslachten, zoo als de Beaumont, van Beveren, Beelaerts, Bleijenburg,
Duik, Meerdervoort, Muis van Holy, van der Mijle, de Wit en anderen.
Het in 1671 vervaardigde orgel is in 1799 geheel vernieuwd. Rijk is
deze kerk voorzien van vaatwerk voor den doop en het avondmaal. De
gouden schotels en bekers zijn in 1738 gemaakt uit een legaat van een
Oost-Indisch Heer, Diodati genoemd, een geboren Dordtenaar. Het doop-
bekken en de schenkkan, beiden eveneens van goud, zijn bekostigd uit
eene erfgifte van Mattheus Coddaeus, in 1724 overleden.
De Nieuwekerk staat ter plaatse waar vroeger de oude kapel, later
de grootsche parochiekerk der heerlijkheid de Merwede, heeft gestaan,
welk oud bedehuis den 22 Januari 1568 afbrandde. De Nieuwekerk is in
het jaa r 1854 van binnen geheel vernieuwd en voorzien van een orgel
op kosten van P . H. van der Wall.
De Augustijnerkerk, weleer tot het Augustijnerklooster behoord heb-
bende, is in 1861 van binnen geheel hersteld en ontving toen een orgel
van Vrouwe van der Wall, geb. Repelaar.
Van de overige gebouwen is vooral merkwaardig: het Stadhuis, dat
reeds in 1882 als een hal voor de kooplieden bloeide, en van 1834 tot
1843 werd vernieuwd. Het bevat o. a. verscheidene prächtige schilder-
stukken: van Anthony van Montfoort, Gerard Honthorst en andere mees-
ters. Verder vindt men te Dordrecht de Boterbeurs, bevattende het stedeljjk
museum van schilderijen; de Gevangenis, voor een tiental jaren gebouwd ter
plaatse van de Kloveniersdoelen, waar in 1618 en 1619 de groote synode
werd gehouden; de Grootehoofdspoort, in 1618 gebouwd, doch later ten
deele verbouwd; de groote spoorwegbrug, aan de zuid-westzijde der stad;
het gebouw der Societeit de Harmonie, alleraangenaamst aan de Merwede
gelegen; het Tribunaal, enz.
Het Schefferplein of de Beurs prijkt sinds 1862 met een fraai metalen
beeid van den schilder Ary Scheffer, die te Dordrecht geboren werd.
Dordrecht heeft een groot getal wees- en gasthnizen, benevens andere
liefdadige inrichtingen, waaronder een geneeskundig gesticht voor krank -
zinnigen. Ook heeft het belangrijke scholen, waarvan de Hoogere Burger-
school is geplaatst in een gebouw, dat in 187 L daartoe werd ingericht.
Het genootschap Pictura bevordert de teeken- en schilderkunde, Kunst'
min de uiterlijke welsprekendheid.
Dordrecht bloeit in de eerste plaats door koophandel en scheepvaart.
De voornaamste fabrieken, die men er vindt, zijn: 22 houtzaagmolens,
2 scheepstimmerwerven, 1 fabriek tot het creosoteren van hout, 1 beet-
wortelsuikerfabriek, 3 bierbrouwerijen, 1 azijnfabriek, 2 blauwselfabrieken,
1 gasfabriek, 1 glasbuigerij, 1 kurkfabriek, 3 leerlooierijen, 10 likeursto-
kerijen, 4 oliemolens, 4 marmerzagerijen, 1 platloodgieterij, 1 zinkfabriek,
2 chemische fabrieken, 2 fabrieken van stoomwerktuigen, 2 touwslagerijen,
4 wasfabrieken, 1 zeepziederij.
De omstreken van Dordrecht bevatten verscheidene fraaie buitengoede-
ren. Een daarvan, in de nabuurschap der stad, doch op he t gebied van
Dubbeldam, dient sinds verscheidene jaren tot een rustplaats der dooden.
D o rd r e ch t, D o r d ts o h e -E ila n d , of E ila n d -v a n -D o r d r e c h t,
eiland, dat sedert 1872 door spoorwegbruggen met het vasteland van
Noord-Brabant en Zuid-Holland is verbonden. Oorspronkelijk was deze
streek een deel van den Grooten-Zuid-Hollandschen-Waard, doch door den
st.-Elizabeth8vloed van 1421 werd alles een bare zee, uitgenomen Dordrecht
en een kleine strook gronds buiten de Rietdijksche poort dier stad. Ook
bleef boven het water het eilandje, waarop het Huis te Merwede staat. De
Oud-Dubbeldamsche polder werd gewonnen in 1620. In de volgende veertig
jaren bedijkte men den Noordpolder, den Oost-Mijlpolder en den Zuidpolder.
Later werden bcdijkt ; de Stadspolder, de Noord-Bovenpolder, de W ieldrecht-
schepolder, de Aloisepolder en de Nieuwe-Noordpolder. Na 1849 is het
aanwinnen van land met kracht voortgezet, daar sedert zijn ingedijkt : de
0 ude-Beerpolder, de Nieuwe-Beerpolder, de Louisapolder, de Cannemans-
polder, de Haniaspolder, de Zuid-Buitenpolder, de Benedenpolder, de
Groote-Bovenpolder, de Kleine-Bovenpolder, de Engelsche polder, de Bra-
berspolder, de Koperenbergpolder en de van-Dijkpolder. Het eiland wordt
omspoeld door de Merwede, de Oude-Maas, het Mallegat, de Dordtsche-
Kil, het Hollandschdiep, het Zeehondengat, het Zuid-Maartensgat, het
Noorderdiep, het Springersgat, de Groote-Hel en het Wanty, of het
vaarwater van Dordrecht naar Geertruidenberg. De grond bestaat meest
uit weiden, deels uit akkervelden.
D o rd s ch e -k il, oorspronkelijk een op het einde der 16de eeuw ge-
graven watering door de aangeslibde gvonden van den Zuid-Holland-
schen-Waard, doch die allengs het aanzien van een breeden arm van den
Maasstroom heeft verkregen. Zij scheidt den Hoekschen-Waard van het
Eiland-van-Dordrecht.
D o rd sm o n d e of D o r tsm on d e , voorm. d. in Holland, bij Dordrecht,
vermoedelijk tusschen 1170 en 1176 overstroomd. Het geh. Dortsmonde
in de gem. Groote-Lindt acht men daarvan een overblijfsel.
D o restad, of D o r e s ta d um , oude naam van bet kasteel Duurstede
en de stad Wijk in de prov. Utrecht.