sinda lang het oude krijgshaftig aanzien afgelegd en is nu een deftig
verblijf, dat menig vorstelijk paleis in schoonheid evenaart. Niet minder
aclioon is het uitgestrekte landgoed, waar o. a. hooge bezoekers Koning
George I van Engeland, Keurvorst van Hannover, kort v<5<5r zijn afsterven
(Juni 1727), vertoefde.
T w ÿ t e l, of T w ie te l, geh. onder het d. Makkinga in de Eriesche
gem. Oost-Stellingwerf, in 1840 met 82 inw.
Tw ijz e l, of Optwijzel, fraai d. aan den straatweg tusschen Leeu-
warden en Groningen in de Eriesche gem. Achtkarspelen. Het telde in
1811 496, in 1840 927, in 1875 1141 inw., die van Westerburen mede-
gerekend. Bij de Herv. kerk is eene fraaie pastorie.
Twitítighoeven, voorm. d. in den Zuid-Hollandschen-Waard, in 1421
verdronken.
Twisk, gem., in het noorden door de Zuiderzee bespoeld en verder
ingesloten door de gem. Abbekerk, Sijbekarspel, Midwoud en Opperdoes.
Zij heeft eene oppervlakte van ruim 725 bund, en is door zeeklei gevormd.
In het zuiden ligt een deel van het drooggemaakte Bennemeer. In 1822
had zij 564, in 1840 655, in 1876 801 inw. Bij de volkstelling voor 1870
vond men er : 660 Herv., 99 Doopsgez., 4 Chr.-Geref. en 2 ongenoemden.
Zij bestaan meest van de veeteelt en zuivelbereiding, doch er wordt ook
landbouw gedreven. Men vindt er het d. Twisk en het geh. Cop-
pershorn.
Het d. Twisk had in 1840 647 inw. Het is in de lengte gebouwd en
bezit 2 kerken, een der Herv. en een der Doopsgez. In 1517 is he t door
den Zwarten hoop grootendeels afgebrand.
T w isk e rk o g g e , of W e ste rk o g g e , een der vier Noorderkoggen van
West-Eriesland. Zij bevat de d. Twisk, Sijbekarspel, Benningbroek, Midwoud
en Nibbixwoud.
T w isse l, geh. in de N.-Brab. gem. Hooge-en-Lage-Mierde c. a., in
1840 met 42 inw.
Tzum, of Tjurn, d. in de Eriesche gem. Franekeradeel, in 1811
met 634, in 1840 met 785, in 1875 met 1122 inw., die van de geh.
Laakwert, Tritsum, Klooster-Miedum, Koum, Holprijp, Barsum, Teetlum,
de Kämpen en Tolsum (in 1840 te zamen 152) medegerekend. E r is
eene Herv. kerk, die met eene zoo hooge spits prijkt, dat de Tzummer toren
als de hoogste van Friesland wordt aangemerkt. Het vierkant van dozen toren
— die in 1548 werd gebouwd — meet 81, de spits 41 meter, zoodat het
geheele gevaarte 72 meter hoog is. De kerk zelve is eene der grootste
Friesche dorpskerken. In April 1516 werd het d. door den Zwarten
hoop geplunderd. Op Paaschmaandag 1535 viel er een gevecht voor tusschen
300 Wederdoopers en 200 krijgsknechten, waarbij de laatsten het
onderspit dolven. De vroegere staten Herema, Hermana, Teetlum, Hot-
tinga en Dekama bestaan als zoodanig niet meer.
Tzummarum, of Tjummarum, groot d. in de Friesche gem.
Barradeel, aan een kruispunt van verschillende drukbezochte wegen. Het
is groot, teilende de bev. in 1811 752, in 1840, 1079, in 1875 1803 zielen,
met inbegrip van de bew. der geh. Zwaardebnren, Koehool en Tjumma-
rumerhorn. De Herv. kerk prijkt met een zwaren toren. Vroeger vond
men er ook eene Doopsgez. kerk, even als de staten Roorda of Roordama,
Sytzama, Sixma en Harkema. In 1516 is Tzummarum mede door den
Zwarten hoop uitgeplunderd.
Tzummarumerhorn, geh. onder Tzummarum, ten westen van
dit dorp.