Z e v en b e r g en , achtste distr. voor het verkiezen van Leden voor de
prov. Staten van Noord-Brabant. Het bevat de 14 gem.: Zevenbergen,
Dongen, Fijnaart c. a., Geertrnidenberg, ’s Gravemoer, Klundert, Made
e. a., Oosterhout, Ondenboscb, Baamsdonk, Standdaarbniten, Terheyden,
Willemstad, Zwaluwe.
Z e v en b e r g en , vÿfde kanton van het arr. Breda, bevattende de 6
gem.: Zevenbergen, Zwaluwe, Klnndert, Willemstad, Fijnaart o .a.,Stand-
daarbniten.
Z ev en b e r g en , heerl., die oudtijds een deel van hot graafsch. Strijen
uitmaakte en vervolgens aan Holland kwam. Zij bevatte de tegenw. gem.
Zevenbergen en een deel van Klnndert.
■J De eerste Heer van Zevenbergen was Willem, die in 1290 ditoord, na
uen dood zijns vaders, Willem van Strÿen, van zijn oom, mede Willem
genaamd, bekwam. Dcor het huwelijk van Magdalena van Zevenbergen
met Corneille de Glimes kwam het in het Huis van Bergen en vervolgens
aan dat van Ligne en Aremberg. In 1647 kwam de heerl.,.tegen mil
van Zuid-Nederlandsche bezittingen, aan het Huis van Oranje.
Z e v en b e rg en , gem. in N.-Brab., in het noordoosten voor een klein
deel door het Hollandschdiep bespoeld, en verder ingesloten door de
gemeenten Zwaluwe, Terheyden, Etten-en-Leur, Hoeven c. a. en Klundert.
Zij beslaat 4912 bund. en bestaat uit een groot aantal polders, door zee-
klei gevormd. In 1822 had deze gem. 3377, in 1840 4635, in 1876 6347
inw. Bij de telling voor 1870 onderscheidde men er: 4578 B.-Kath., 1266
Ned.-Herv., 4 W.-Herv., 1 Eng.-Herv., 7 Presb., 51 Chr.-Geref, 8 Doopsg.,
1 Bem., 1 Luth. en 19 Isr. Zij bestaan meest van den landbouw en
daarmede verwante bedrijven. Yoorts hebben zij 8 beetwortel-suikerfa-
brieken, 1 monterij, 1 spÿkerfabriek en 1 kousenfabriek. De gem. bevat
het steedje Zevenbergen, het d. Zevenbergsche-Hoek, een deel van het d.
de Moerdijk, benevens de b. Zandberg, Nieuwendijk, Slikgat, Blaauwe-
Sluis en Calishoek.
De thans opene stad Zevenbergen ligt op beide zijden aan het Zeven-
bergsche-kanaal, waardoor zij gemeenschap heeft met het Hollandschdiep
en de Mark. Zij is zeer regelmatig aangelegd, doch de vroegere vesten
en wallen, met het oude kasteel der Heeren van Zevenbergen, zijn in
1427 gesiecht. Men telde er in 1870 binnen den bebouwden kring 3289
inw. E r is een Baadhuis, benevens kerken der E.-Kath., Herv. en
Chr.-Geref.
Zevenbergen heeft veel geleden door den vloed van 1421 ; werd door
Hertog. Eilips de Goede bemachtigd, den 16 April 1427; door Karel van
Mansfeld deerlijk geplunderd, in 1590; en leed geweldig door eene hoos,
den 19 Augustus 1845.
Z e v en b e rg sch e -H o ek , d. in de N.-Brab. gem. Zevenbergen, aan
den weg van de Moerdijk naar Breda. Het heeft eene B.-Kath. kerk en
telde in 1840 243 inw.
Z e v en b e r g sch -K a n a a l, of Z ev en b e r g so h e -H a v en , vaart in de
N.-Brab. gemeenten Zevenbergen en Klundert. Zij komt uit de Mark
voort en valt in het Hollandschdiep.
Z e tfen b o e r en p o ld e r , of O o s te rh o rn h u is te rp o ld e r , pold. van
111 bund. in de Gron. gem. Kloosterburen. De pold. is in 1801 bedykt.
Z o v e n d a a l , geh. in de Limb. gem. Mook-en-Middelaar, in 1840 met
12, in 1870 met 39 inw.
Z e v en d e r , noordwest. ged. der Utr. gem. Willige-Langerak, vroeger
eene afzonderlijke gem., die eerst door de wet van 27 Ju n i 1857 haar
zelfst. bestaan verloor. Zevender bestaat uit een heerl., tevens een pold.,
die door den Lopikkerdijk in Noord-Zevender en Zuid-Zevender is gesplitst
en 275 bund. beslaat. In 1822 had het 88, in 1840 129, in 1870 151
inw. Zevender heeft vroeger, het laatst in 1819, tot Holland behoord.
Z ev en -E on te in en , beekje in de Limb. gem. Voerendaal, dat uit den
Steenberg voortkomt en naar Voerendaal loopt.
Z e v en h o v en , gem. in Z.-Holl., tusschen de Holl. gem. Nieuwveen
en Nieuwkoop, benevens de Utr. gemeenten Wilnis en Mijdrecht. Zij
beslaat 1621 bund., oudtijds alies laag veen. Doch door het uitvenen en
droogmalen van de achtergebleven plassen, heeft men er thans meest
kleiland. De droogmaking dier plassen begon op ’t einde der vorige eeuw.
In 1811 had Zevenhoven 714, in 1822 912, in 1840 836, in 1876 1127
inw. Bij de telling voor 1870 vond men er: 539 E.-Kath., 396 Herv.,
8 Chr.-.Geréf., 2 Bem. en 1 Luth. Maakten in vorige eeuwen veenderij en
smederij, de laatste inzonderheid ten dienste der walvischvaarders, de hoofd-
bronnen van welvaart uit, thans zijn landbouw en veeteelt hier de mid-
delen van bestaan. De gem. bevat de d. Zevenhoven en Noordeinde-van-
Zevenhoven, een deel van het d. Noorden, benevens de Noordensche-Buurt
en de buurt. langs de Kromme-Mijdrecht.
Het d. Zevenhoven, dat sinds het droogmalen der veenplassen zeer in
bloei is toegenomen, telde in 1840 340, in 1870 541 inw. Vroeger waren
er kerken voor de Herv. en de Bemonstr., doch de laatste bestaat
niet meer.
Z ev en h o v en -en -N o o rd en , heerl. in Z.-Holl., bestaande uit de gem.
Zevenhoven.
Z ev en h o v en sch e -p o ld e r , drooggemaakte polder van 1718 bund. in
de Z.-Holl. gem. Zevenhoven, in 1795 bedykt en drooggémalen.
Z e v en h o v en , polderl. in de Z.-Holl. gem. Zevenhoven.
Z ev en h u is, b, in de N.-Brab. gem. Zeeland, in 1840 met 99 mw.
Z e v en h u iz en , gem. in Z.-Holl., tusschen Moerkapelle, Waddinxveen,
Nieuwerkerk, Hillegersberg, Bergschenhoek en Bleiswyk. Zij had in 1870