Wemmenhove of Wimmenhoven, geh. ¡n de Drenthsehe gem.
Zuidwolde, in 1840 met 57, in 1870 met 62 inw.
Wena, voorm. kasteel aan de riv. de Rotte, een der eerst-bebouwde
plekken van het tegenw. Rotterdam. Het werd door Heer Christiaan
uit het geslacht van Wassenaar gebouwd en is in 1572 door de Span-
jaarden verwoest.
Wendel, geh. in de Ov. gem. Vollenhove (Ambt).
Wengelo, b. in de Ov. gem. Wijhe, in 1840 met 242, in 1870 met
558 inw.
Wennerstraat of Winnerstraat, b. in de Limb. gem. Nederweert,
m 1840 met 153, in 1870 met 104 inw.
Weper of Weperen, geh. onder Oosterwolde in de Eriesche gem.
ost-StelIingwerf, aan den weg van Oosterwolde naar de Drenthsehe
kolome Veenhuizen. Het had in 1840 48 inw.
t ^ 0 ren d :ij ^ e> heerl- en geh- in de Zeeuwsche gem. Zoutelande, in
1840 met 26 inw.
Werfhorst, ged. van de Geld. gem. Doornspijk, tegenwoordig een middel-
punt der gem. uitmakende, ais bevattende de Herv. kerk. In 1872 waren
er 333 inw.
Werfpolder, pold. in de N.-Brab. gem. Raamsdonk.
Werffcolder, of Simonspolder, pold. van 17 bund. in de Z.-Holl.
gem. Warmond.
Werke (de), voorm. rivier in het Land van Altena, waarvan in
eene oorkonde van 1064 wordt melding gemaakt. In den Vervoornepolder
zijn nog overblijfselen van dat water te vinden.
Werken (de), d. met eene in 1860 gebouwde Chr.-Geref. kerk in de
N.-Brab. gem. de Werken-en-Sleeuwijk, ruim 1421 bund. groot. Het d.
telde in 1840 634 inw. De oude parochiekerk is vervallen, doch het
kerkhof is in stand gebleven. Bij de overstrooming van den Zuid-Holland-
schen Waard in 1421 werd ook de Werken onder water gezet,
Werkendam, gem. in N.-Brab,, omringd door de gem. de Werken-
en-SIeeuwijk, Dussen, Made-c.a., Dubbeldam, Sliedrecht en Hardinxveld, de
drie eersten mede in N.-Brab., de drie laatsten in Z.-Holl. De groottebe-
loopt 3847 bund. De bovengrond, waartoe een deel der waarden uit den
Biesbosch beboort, bestaat meest nit klei. In 1822 had deze gem-
1333, in 1840 1559, in 1876 2181 inw. Bij de volkstelling voor 1870 vond
men e r: 1527 Herv,, 349 Chr.-Geref., 14 R.-Kath. en 22 Ned.-Isr. Slechts
een klein deel der bev. bestaat in deze plattelandsgem. door het land-
bouwbedrijf. De meeste ingezetenen verdienen het noodige door te arbeiden
aan groote openbare werken en wat daarmede in verband staat, verder in
scheepvaart, visscherij, het scheepstimmeren, enz. Behalve het d. Werkendam,
vindt men er de b. Sasdijk, het geh. Zevenhuizen en een aantal ver’
strooide woningen. De gem. is eene heerl., die o. a. door de geslaehten
van der Duyn, Oem van Wijngaarden, van der Rijt, Bentheim-Steinfurt
en Roest van Alkemade is bezeten.
Het d. Werkendam, dat zijn naam aan een dam in de Werke ontleent,
werd door de overstrooming van den Zuid-Hollandschen-Waard in 1421
verwoest, doch was in 1496 weder in bloei. Ofschoon het in 1611, 1619
en 20 Ju li 1641 veel door brand leed, kwam het deze rampen zoowel als
de Spaansche gewelddadigheden tusschen 1634 en 1639 en de schade door
vloeden van Februari 1837 en Jan u a ri 1849 zegevierend te boven. In
1870 telde men in de kom 1010 inw. Men heeft er een raadhnis, eene
Herv. kerk, eene Synagoge en eene haven. Vroeger stond er een slot,
dat in 1401 door Jan van Arkel werd afgebrand, doch sedert werd her-
bouwd. In 1841 is het door den watervloed ondermijnd en vervolgens
geheel gesloopt.
Werken-en-Sleeuwijk (de), gem. in N.-Brab., tusschen Werkendam,
Dussen, Emmikhoven, Almkerk c. a., Rijswijk, Woudrichem, Go-
rinchem en Hardinxveld. Zij heeft in het noorden de Merwede en in het
zuidwesten de killen van den Biesbosch, beslaat 2284 bund. en is door
rivierklei gevormd. In 1822 had zij 1235, in 1840 1771. in 1876 2213 inw.
Bij de telling voor 1870 onderscheidde men er : 1291 Herv., 699 Chr.-Geref.,
18 R.-Kath. en 4 Isr. De inw. bestaan deels van landbouw en veeteelt, deels
van het arbeiden aan groote openbare werken en verschillende burgerlijke
bedrijven. De gem. bevat de beide d. Sleeuwijk en de Werken, benevens
de b. Kille en Werkenschendijk.
Werkenschendijk, b. ln de N.-Brab. gem, de Werken c. a., in
1840 met 150, in 1870 met 207 inw.
Werkenschepolder, pold. van 263 bund. in de N.-Brab. gem. de
Werken c. a.
Werkeren, boerenpl. in de Ov. gem. Zwollerkerspel, ter plaatse van
de voorm. havezathe Werkeren, in 1450 door Joan van Ittersum gesticht.
Genoemde adelijke huizinge werd in 1521door de Gelderschen deerlijk ge-
havend en ten laatste geheel gesloopt.
W e r k h o r s t , geh. in de Ov. gem. Staphorst, nabij Meppel.
W e r k h o v e n , gem. in Utr., tusschen Zeist, Driebergen, Rijzenburg,
Cothen, Houten en Odijk. Zij wordt door den Krommen-Rijn doorsneden,
beslaat 1661 bund. en is door rivierklei gevormd. In 1811 had zij 641,
in 1822 688, in 1840 811, in 1876 922 inw., in laatstgen. jaa r onder-
scheiden in : 659 R.-Katb. en 263 Herv. Zij bestaan meest van land- en
ooftbouw. De gem. bevat het d. Werkhoven, het kasteel Beverweerd,
benevens eenige verstrooide boerderijen en andere woningen.
Het d. Werkhoven, in een brief van 1126 Werconde genoemd, ligt aan
den Krommen-Rijn, in eene bevallige streek. Men telde er in 1870 binnen
de kom 468 inw. E r zijn kerken voor de R.-Kath. en de Herv. In 1480
is het d. door de burgers van Utrecht gebrandschat.