Millegen, Rechteren, Hessem, Welsnm, Ooster-Dalfsen en Dalmsholte. De
landbonw is het hoofdbedrijf der ingezetenen. Doch zij fokken ook vce,
bereiden zuivel en arbeiden op eene stoomweverij, eene chicoreifabriek
en 11 windkorenmolens. De gem. wordt verfräaid door , een aautil
schoono buitenplaatsen en adellijke huizen, als Rechteren, den Berg, Ms-
taram, de Aalshorst, Hoevelding en de Horst, aan de zuidzijde der Veclit,
en de Leemcule, Ruitenborgh, Hofwijk en Ankum in de noorderhelft.
Het schoone, welvarende dorp Dalfsen, in 1840 met 1171, in 1860 met
1087 inw., ligt op den noorderoever der Vecht, in eene met hoog geboomte
fraai beplante streek. De Hervormde Kerk, een der grootste en
fraaiste van het platteland in Overijssel, prijkt met eene marmeren graf,
tombe der Graven van Rechteren. Hevens dit bedehuis heeft men er
kerken voor de Chr.-Geref., R.-Kath. en Israelieten. De brug over de
Vecht is in 1836 gelegd. Dalfsen werd reeds ten jare 1227 vermeld.'
Dallingewaer, geh. in de Gron. gem. Termunten.
Dalmsholte, oude markte in de Overijsselsche gem. Dalfsen en
Ambt-Ommen, vroeger genoegzaam alleen moeras en veengronden, dock
sedert het graven der kanalen tusschen Zwolle, Deventer en Almelo
voor een aanzienlijk deel ontgonnen. In de buurtschap Dalmsholte, onder
Dalfsen aan het Kanaal ontstaan, is een gemeenteschool gesticht.
Dam, geh. in de Limb. gem. Ottersum.
Dam (den), of Nieuwendam, geh. in N.-Holl , deels in de gem.
Assendelft, deels in de gem. üitgeest, in 1840 met 64 inw., waarvan 36
in eerstgenoemde en 28 in laatstgenoemde gem. Het ontleent zijn naara
aan den dam die daar ten jare 1357 in het I J werd gelegd.
Dam (ds), oude bavezathe in de Geld. gem. Gorssel, reeds in 1321
vermeld.
Dam (de), geh. in de Gron. gem. Kloosterburen.
Dam (ten), voorm. havez.■ iii de Overijsselsche gem. Hellendoorm
Damhouderspolder, pold. van 139 bund. in de Z.-IIoll. ge®'
Stompwijk.
Dammerseheid, voorm. kasteel in de Limb. gem. Klimmen, waaf-
van nog geringe overblijfselen worden gevonden.
Dampten, voorm. buurt in N.-Holl., groot 255 bund. Thans maakt
deze streek zoowel een pold. als een deel der gem. Hoorn uit.
D am p o ld e r , pold. in de Z.-Holl. gem. Zwammerdam, g r o o t 448 band.
D am ste rd iep , vaart in de prov. Gron., van de stad Groningen tot
de Eems bij Delfzijl. In deze vaart, die in 1598 werd gedolven, zijn het
voorm. riviertje de Kivel en het kanaal de Delf opgenomen. Zij on*
leent haar naam aan de stad Appingedam, waardoor dit diep loopt.
Danielsweerd, of Danielswirkt, geh. in de Limb. Grevenbicht.
Danielspolder, pold. in de Zeeuwsche gem. ’s Heer-Abtskerke, ■ op
¡de grens der gem. Heinkenszand.
P a n ik e n , bunrt in de gemeenten Schinnen en Geleen. In 1840 had
het deel onder Schinnen 61, dat onder Geleen 54 inwoners. In 1860 was
de bev. van Daniken onder Schinnen toegenomen tot 84, die onder
iGeleen gedaald tot 34 zielen.
Dantumadeel, gem. in Friesland, weleer de zevende grietenij van
iOostergoo, ingesloten door Dokkum, Oost-Dongeradeel, Kollumerland-
i e n - N i e u w - K r u i s l a n d , Achtkarspelen, Tietjerksteradeel, Ferwerderadeel en
iWest-Dongeradeel. Hare grootte beloopt 9983 bund. De grond is van zeer
»erscheiden soort. Het grootste deel is alluvisch zand. Daardoor loopt van
iRinsumageest tot Driezum een breede strook diluvisch zand, die, met
i veel geboomte getooid, het schilderachtigst oord der gem. uitmaakt.
¡Längs de Ee en aan het Dokkumerdiep ligt klei. Zoowel om de Hout-
wielen en de Sanjes als op de grenzen van Achtkarspelen vindt men
[afgegraven hoog veen, gelijk oost- en noordwaarts van Roodkerk laag veen.
|De Houtwielen en de Sanjes zijn kleine meren, even als het Klaarkamp-
Istermeer, de Zwarte-Broek, de Korte-Suwei, de Lange-Suwei, het Aaltjes-
Imeer, de Wijde-Murk, de Zand-Brekken, (die m et Groote-Brekken en Zwarte-
■Brekken ineenloopen), het Dokkumermeer, de Jantjeszee en het Driezu-
[ mermeer. Voor de scheepvaart zijn de meeste dezer wateren van wei-
Inig belang; doch daarentegen zijn de Ee, het Dokkumerdiep, de vaart
lyan Dokkum naar Stroobos, de Kuikhornstervaart en de Woudvaart
■druk-bezochte vaarwaters.
I De bevolking van Dantumadeel, die in 1744 3020 zielen bedroeg, was
in 1811 tot 4485, in 1822 tot 4935, in 1840 tot 6725, in 1872 tot 8558
■ tpegenomen. Men berekende haar in laatstgenoemd ja a r op 7120 Ned.-
■Herv., 1 Waalsch-Herv., 2 Ev.-Luth„ 723 Doopsgez., 570 Chr.-Ger., 135
».■Kath. en 7 van wien men geene opgave had.
■ Dantumadeel is in 12 dorp en afgedeeld; t. w. Akkerwoude, Zwaag-
■ iresteinde, Rinsumageest, Veenwouden, Dantumawoude, Driezum, Mur-
■ mepyoude, Wouterswoude, Birdaard, Roodkerk, Sybrandahuis en Janum.
^Bbder Veenwouden behoort het noorderdeel van Veenwoudsterwal.
R D e bewoners van Dantumadeel vinden liun bestaan meerendeeis in
■j«u landbouw en de veeteelt. De bouwgronden leverden in 1871 een
Bogst van 2160 mud tarwe, 7200 mud rogge, 1080 mud wintergarst,
mud zomergarst, 18,000 mud haver, 1890 mud boekweit, 2400
hoonen, 450 mud erwten, 270 mud stamboonen, 29,000 mud aard-
Bfpelen, 690 m u d ' koolzaad, 4.960,000 kilo chicorei, 540 kilo vlas,
■ z' nitgestrektheid van het weiland bedroeg toen 1880 en van
“Ooiland 3375 bund., terwijl de veestapel was saamgesteld uit 650 paarden,
^■S^els, 6135 runderen, 3800 schapen, 130 varkens, 5 bokken en gelten.
B p e welvaart wordt bevorderd door 15 ehicoreifabrieken, 13 smede-
j B’ ^ grutterijen, 2 houtzaagmolens, 1 kalkbranderij, 2 katoendruk-
I Jen, 4 korenmolens, 4 mostaardmolens, 1 olie- en cementinolen, 1
ü'Wslagerij, 2 verwerijen.