A n d e lsch e -B r o ek , pold. in de N.-Brab. gem. Andel, 60 bund. groot.
A n d e l s e h e - e n -G i e s s e n s c l i e -W e id e , pold. in de N.-Brab. gem.
Giessen, 210 bund. groot.
A n d e ls t of A a lst, d. in de Geld. gem. Valburg, waar in den herto-
gelijken tijd op zondag na Paschen bet geregt van de Betuwe onder den
blooten hemel gebouden werd. Het bad in 1840 688, in 1860 577 inw.
E r is een Herv. kerk.
A nderen, buurtschap in de Drenthsche gem. Anloo, fraai in bet geboomte
gelegen; in 1840 met 121, in 1860 met 123 inw.
A n d e r e -W e r e ld, geb. in de Gron. gem. Middelstum.
A n d ijk , gem. in N.-Holland, in bet noorden door de Zuiderzee be-
paald en verder ingesloten door Wervershoof, Grootebroek, Bovenkarspel
en Enkbuizen. Hare grootte beloopt 1479 bund. Hare bevolking bestond
in 1822 uit 1253, in 1840 uit 1456 en in 1870 uit 2279 zielen. In 1860
was zij onderscbeiden in 1187 He rv ., 284 Chr. Afg. (Christ. Geref.), 2
Doopsgez., 5 Ev.-Luth., 393 K.-Kath. en 157 ongenoemden. He grond
der gem., uit klei bestaande, levert uitmuntende weiden en eenig bouw-
land op. "vroeger onder Bovenkarspel, Grootebroek en Lutjebroek ver-
deeld, is Andijk eerst in 1812 een eigene gem. geworden. Bebalve door
landbouw en veeteelt bestaan vele ingezetenen door bet werken aan de dijken.
Het middelpunt der gem. is de Kerkbuurt, die even als al de
onderhoorige wijken, de Bangert, Krimpen, Munnikei of Monnikeind,
Geuzebuurt en Broekereind, zieh längs den West-Frieschen dijk uitstrekt.
Be Herv. kerk is in 1655 gestiebt. Een tweede kerk behoort den Chr.
Gereform.
A n d la , voorm. stins bij bet Friescbe dorp Kied (Franekeradeel).
A n d lah u iz en , geb. bij bet Friesche dorp Burgwerd (Wonseradeel).
A n d r ie s ( s t . ) , of Oud-st.-Andries, geb. in de Geld. gem. Heere-
waarden, aan het Schanscbe-gat. Het dankt zijn ontstaan aan de schans
st Andries die in 1599 op bevel van den Kardinaal Andreas van Ooste'nrijk
werd aangelegd, en in 1600 door Prins Maurits veroverd ln
1794 werd die sterkte door de Franschen genomen, doch doordeNeder-
Ianders heroverd, en met zoo veel kracht bij een vernieuwden aanval des v,j-
ands verdedigd, dat de belegeraars aftrokken. Sedert is de veste echter gesiecht.
doch haar omtrek nog zeer wel te onderscbeiden. In 1840 had
het geh. 93, in 1860 115 inw. Tegenover het door sluizen afgesloten
Schansche-gat ligt tbans bet fort Nieuw-st.-Andries.
A n d r ie s (st.), buurt in de Zeeuwsche gem. Kobwacht, in 1840 met
153, in 1860 met 263 inw.
A n d r in g a , State bij bet Friesche dorp Oldeboorn.
A n d r in g a , State in het Friesche vlek de Lemmer.
Ane, buurtsch. in de Overijsselsche gem. Gramsbergen, bekend door
den veldslag op 31 Augustus 1227, waarbij Bisschop Otto van Utrecht en
zijne ridders door de Drenthen werden verslagen. In 1840 had zij 358, in
1860 477 inw. Zij is zeer levendig, daar de Dedemsvaart zieh te dezer
plaatse met de Vecbt verbindt.
A llem of A en h em , havez. in de Overijss. gem. Wijbe.
A n e rv e en , buurtsch. in de Overijss. gem. Gramsbergen, in 1840 met
222, in 1860 met 343 inw.
A n e v e ld , geh. in de Overijss. gem. Gramsbergen, in 1840 met 62,
in 1860 met 57 inw.
A n g e lin a -p o ld e r , eiland in den Braakman, bijna geheel in de Zeeuwsche
gem. Philippine, doch voor het noordelijkst gedeelte in de gem.
Biervliet. Het is in 1847 door het bedijken van de Savoyaardsplaat
verkregen en 240 bund. groot.
A n g e lia -p o ld e r , pold. in de N.-Brab. gem. Fijnaart, 18 bund. gr.
A n g e lslo o , geh. in de Drenthsche gem. Emmen, in 1840 met 39, in
1860 met 45 inw. E r liggen hierbij eenige hunebedden.
A n g e r en , dorp in de Geld. gem. Bemmel, aan den Rijndijk, in 1840
met 773, in 1860 met 967 inw. De Herv. en R.-Kath. hebben hier elk
een kerk. De overlevering verhaalt dat de Batavieren bij hunne komst
van de Eder te Angeren aan land gingen.
A n g e r en ste in , prächtig landgoed bij het Geld, dorp Velp.
A n g e r lo , gem. • in de prov. Geld., palende in het noordwesten aan
den IJssel, waardoor het van Rheden gescheiden is, en verder aan Does-
borgh, Hummelo-en-Keppel, Wehl, Didam, Zevenaar, Duiven enWester-
voort. De grond, uit vette rivierklei gevormd, is deels bouw-, deels
weiland. In het geheel heeft de gem. 3012 bund. oppervlakte, terwijl de
bevolking in 1822 1370, in 1840 1625, en in 1870 1689 bedroeg. Naar
hunne gezindte onderscheidden de inw. zieh ten jare 1860 in : 759 Ned.-
Herv., 1 Waalsch-Herv., 1 Ev.-Luth., 1 Presb. en 888 R.-Kath. De gem.
bevat 3 dorpen, t. w. Angerloo, Gicsbeek en Lathum, de buurten Bingerden,
Beinum en Bahr, en de geh. Bevermeer en Buinerweerd.
Het d. Angerlo, in 1840 met 325, in 1860 met 299 inw ., ligt J uur
ten zuiden van Doesborgh en wijd uiteen. Het voomaamste gebouw is
de Herv. kerk. Angerlo heeft gedurende eenigen tijd aan Cleve behoord,
doch is door Keizer Karel V in 1544 weder aan Gelderland gehecht.
A ng o ra , voorm. landgoed in de N.-Brab. gem. Zundert c. a.
A n g s te i , riv. in Utrecht en N.-Holl. Zij ontstaat bij ter Aa, loopt
met vele kronkelingen längs Baambrugge en Abcoude en eindigt hären
loop onder den naam van Holendrecht te Ouderkerk, waar zij in den
Amstel valt. Bij Abcoude zendt zij een tak naar de Geinbrug, het Gein
genoemd, welke naam ook wel aan het deel tusschen ter Aa en Abcoude
gegeven wordt.