Collendoorner-veen, veenstreek aan de Dedemsvaart in de Over.
ijsselsche gem. Ambt-Hardenbergh.
C olmont, geh. in de Limb. gem. Yoerendaal, in 1840 met 87, in
1860 met 99 inw.
Co lmscha te, voorm. schontambt of ambtmannij in Overijssel, den 24
Ju li 1576 door Koning Filips I I aan de stad Dey enter yerpand. Na de
omwenteling yan 1795 ontying dit ambt (sedert mairie,' schoutambt en
gemeente) den naam yan Diepenveen, naar de aanzienlijkste wijk.
Co lmscha te, d. in de Overijsselsche gem. Diepenveen, in de wijk Lage-
Weteringen, aan den weg van Deventer naar Oldenzaal. Het heeft eerst
bet aanzien yan een dorp bekomen door het bouwen yan eene Herv. kerk
voor de buurtschap Lage-Weteringen in 1842. Colmschate had in 1840 34
inw., ierwijl Lage-Weteringen daarenboven nog 228 inw. telde. In 1860
telden beiden te zamen 345 inw.
Commandeurspolder, pold. van 315 bund. in de Z.-Holl. gem.
Maasland.
Compagnonsvaart, of Dragtster-Compagnonsvaart, veenkanaal
in Friesland, in de Friesche gemeenten Smallingerland, Opsterland en
Oost-Stellingwerf. Het werd aangevangen in 1641 bij Dragten en is sedert
voortgezet langs Ureterp, de Friesche-Palen en Bakkeveen, yan
waar het geleid is naar en door Haulerwijk, ter gesamenlijke lengte van
bijna 4 uren.
Compagnonsvaart, of Opstorlandsche-en-Oost-Stellingwer-
Ver-Compagnonsvaart, kanaal in het zuid-oosten der gem. Friesland.
Het kanaal is 8 uren lang, loopende langs de d. Gorredijk, Lippenhuizen,
Hemrik en Wijnjeterp (Opsterland), en Donkerbroek, Oosterwolde en
Nieuw-Appelscha (Oost-Stellingwerf). Door 8 sluizen wordt het verschil
in den stand van het water geregeld, daar het einde nabij de Drenthsche
grens 32 voet hooger ligt dan het begin. Het werd in 1704 aangevangen,
doch yooral n a 1781 met kracht voortgezet, en, na het overwinnen van
velerlei beletselen omstreeks 1820 tôt op ongeveer 300 el van de Drenthsche
grens ten einde gebracht. De vaart bleef sedert door enkele nog af
te graven perceelen van de Witte-Wijk onder de Smilde gescheiden. Tôt
het vereenigen van beide vaarten is reeds door Friesland verlof gegeven.
Het struikelblok is het bouwen van eene kapitale sluis aan de Scheid, daar
de waterspiegel der vaart door de Witte-Wijk 10 voet hooger ligt dan
die van het einde der Compagnonsvaart. Over het bouwen van die slnis
wordt thans onderhandeld, vooral om aan den algemeenen wensch tôt
verkrijging van eene doorvaart te voldoen.
Compagnonsvaart, of Schoterlands-Compagnonsvaart, vaart
of kanaal in de Friesche gem. Schoterland, op de grenzen van Opsterland.
De vaart heeft ontelbare zijtakken of wijken, die bij het afgraven
der veenen ontstaan zijn. ■ De vaart is aangevangen door Heeren Compagnons
der Dekama-, Cuyck- en Foitsveenen, in 1550 t e H e e ren v e en
en vervolgens bestendig voortgezet tôt het d. Hornsterzwaag, waar zij
¡.eene lengte heeft van ruim 4 uren. De waterstand wordt door 4 sluizen
geregeld.
Compascuum, buurt in de Drenthsche gem. Emmen, die haar naam
ontleent aan eene overeenkomst (compascuum), betreffende de veengronden
van Noord- en Znid-Barge. E r is in 1869 eene lagere school gesticht.
C oppenijspolder , o f Companiespolder, voorm. polder in de
Zeeuwsche gem. Nieuwvliet, ongeveer 20 bund. groot, doch omstreeks
het begin dezer eeuw door overstrooming te gronde gegaan.
Copierduin, duin of vallei in de Z.-1-Ioll. gem. Monster, 21 bund. gr.
Coppershorn, geh. in de N.-Holl. gemeenten Twisk en Abbekerk,
aan den West-Frieschen Zeedijk.
Corle, buurt in de Geld. gem, Winterswijk, in 1840 met 323, in 1860
met 304, in 1872 met 317 inw.
Cornazand, Kornazand, of Kroonhof, voorm. eil. in Groningen,
[tegenover de kust van Hornhuizen. In eene oorkonde van den 1 Mei
11344 komt het als eene bezitting der abdij Oldeklooster in de Marne
¡voor. Het schijnt in die tijden bewoond te zijn geweest, doch was dit
piet meer in het midden der 17de eeuw.
Cornjurn, d. in de Friesche gem. Leeuwarderadeel, met de buurt
tCornjumer-Oudland en het geh. Cornjumer-Nieuwland in 1811 door 241,
lin 1840 door 303 en in 1872 door 357 ingezetenen bevolkt. Het had
Ireeds in de lOde eeuw eene kerk, gesticht door de Martena’s, wier
jStamhuis, de Martenastate, nog het dorp versiert. In de kerk werd reeds
|in 1567 door Johannes Eouck de Hervormde leer gepredikt.
Cornjumer-N ieuwland, geh. onder het Friesche d. Cornjurn,
Cornjumer-Oudland, buurt onder het Friesche d. Cornjurn.
Cornelissloot, of Comelisgracht, vaart in de Overijsselsche gem.
piethoorn, voerende van het d. Giethoorn naar Jonen.
Cornelis-Landeke, pold. van 12 bund. in de Z.-Holl. gem. Oost-en-
■Wbst-Barendrecht, in 1361 îngedijkt.
Cornelissendorp, geh. in de N.-Holl, gem. Schagen.
Cornwerd, d. in de Friesche gem. Wonseradeel, met de geh. Sotte-
|to i en 't Houw in 1811 door 109, in 1840 door 150, in 18.72 door 168
Ingezetenen bewoond. Van de 150 inw. in 1840 waren 69 in de dorps-t
f 01n eîl 81 in beide gehuchten gevestigd. E r is eene Herv. kerk.
Cortemanspolder, pold. in Vlaanderen, ten noorden van IJzendijke.
t ' or °verstroomingen vernield, is sedert ongeveer te zelfder plaatse de
P ï!®jepolder ingedijkt. -
Cortenbach, oud, adell. kasteel in de Limb. gem. Voerendaal. Ge-
| van Cortenhach bezat het in 1381. ü i t zijn geslacht kwam het