A lte v e e r , buurt aan de zuidwestzijde der Drenthsehe gem. Hooge-
veen. In 1840 had zij 40 huizen en 220 inw., in 1860 110 huizen en
564 inw.
A ltfo r st, dorp in de Geld. gem. Appeltera, te midden van het wei-
land. Men vindt er een R. Kath. en een Hery. kerk. In 1840 bevatte
het met de geh. de Heppert, de Torsch en den Monnikenwaard, 281, in
1860 807 inw.
A l t in g , geh. in de Drenthsehe gem. Beilen, in 1811 met 28, in 1840
met 40 inw.
Altweert, buurt in de Limb. gem. Weert, in 1840 met 321, in 1860
met 372 inw.
Am b a c lltsp o ld e r , pold. in de Z.-Holl. gem. Hazerswoude, 28 bund. gr.
A m b y , gem. in Limbnrg, bepaald door de gem. Meerssen, Berg-en-
Terblijt, Bemelen en Heer. Zij is 721 bund. groot, en heeft een grond,
die, zich zacht naar h e t oosten yerheffende, nit vruchtbare Limburg-
sche klei bestaat. In het noordwesten vloeit de Kanjelbeek. In 1822 had
zij 573, in 1840 662, in 1870 847 inw., voor laatstgenoemd ja a r on-
derscheíden in 9 Ned. Herv., 1 Waalsch Hery. en 837 R. Kath. Behalye
het d. Amby bevat zij de Heidebuurt en de huizen Geusselt, Severen,
Ravenhof en Grayenhof. De landbouw is het hoofdbedrijf der ingezetenen.
E r wordt meer tarwe dan rogge, en verder gerst, hayer, aardappelen, groen-
ten en yruchten yerbouwd. Tot de fabrieken behooren een pannen- en
een steenbakkerij.
Het d. Amby, in de lengte van het noorden naar het zuiden gebouwd,
zou, volgens de overleyering, ontstaan zijn yoor ruim 3 eeuwen, door
een kolonie yan Zigeuners of Heidenen, die hun zwervend leyen moede
waren geworden. Waarschijnlijk echter is het yeel ouder, en bewaart het
den van een der Germaansche stammen, die ten tijde yan Cesar
de Nederlanden bewoonden, te weten de Ambivariten. Oudtijds behoorde
het tot de Valkenburgsche bank Meerssen, waarmede het in 1661 den
Stat en-Genera al werd toegekend.
A m ñ ifla gem. in Z. H o ll., in het noorden door de Lek van Jaars-
veld gescheiden, en overigens door de gem. Tienhoven, Meerkerk en
Lexmond omringd. Zij is 524 bunders groot en bestaat uit het steedje
Ameide en eenige verstrooid liggende huizen. De grond, uit klei be-
staande, wordt slechts voor een zeer Mein deel met veldvruchten be-
zaaid, doch voedt een belangrijken veestapel. In 1822 telde de gem.
860, in 1840 1115, in 1870 1300 inw. Ten jare 1860 was de bevolkmg
onderscheiden in 1168 Ned. Hery., 1 Waalsch Hery., 1 Rem., 31 Chr.
Afg. (Christ. Geref.), 1 Doopsgez., 4 R. Kathol. en 7 Isr.
Het steedje Ameide, bij verkorting ter Mei genoemd, ligt aan de L ek, 2 i
u. ten west-zuid-westen van Vianen. Het verkreeg in den grafelijken tijd
stedelijke rechten, werd in 1388 door de Arkelschen veroverd, en m l5 2 7
door de Utrechtschen ingenomen. In 1672 plunderden de Eranschende ingezetenen
en offerdendeplaats aan de vlammen op. De hoofdgebouwen bestaan
in de Herv. kerk en het raadhnis. De paardenmarkt te Ameide is
een der belangrijksten van Z. Holland.
A m e la n d , eiland en gem. in Eriesland, tusschen de Noordzee, het
Pinkegat, het Eriesche-Wad en het Amelandergat. Het is 6066 bund.
groot en bevatte in 1811 2270, in 1822 1989, in 1840 2081, in 1870
2344 inw., voor laatstgenoemd ja a r onderscheiden in 1240 Ned. Herv.,
668 Doopsgez., 119 Chr. Geref. en 317 R. Kath. De grond bestaat
grootendeels uit diluvisch en alluvisch zand, met één of m eer rijen duinen.
Doch er zijn ook kampen kleibodem. Het eiland bevat 4 dorpen: Hollum,
Ballum, Nes en Burén, benevens het geh. Bliek. Yolgens de overleyering
bloeiden er vroeger nog twee dorpen, Sier en Oosthuizen of Oerd, ten
gevolge van overstroomingen verlaten.
Ameland was vroeger een heerlijkheid, wier eigenaars — eeuwen lang
de heeren van Cammingha — beweerden, dat zij niet dan aan het H.
Roomsche-Rijk onderworpen waren. Hertog Albrecht van Beijeren ver-
klaarde de Amelanders ten jare 1396 onzijdig in den oorlog tusschen
Holland en Eriesland. Hetzelfde deed Cromwell in 1654, toen de Ver-
eenigde-Nederlanden met Engeland in oorlog waren, en een zelfde voor-
recht wedervoer den eilanders in 1674 door tusschenkomst des Duitschen
Keizers. De zetel der Heeren van Cammingha, het kasteel te Ballum, is
in 1829 gesloopt, na een bestaan van ruim 4 eeuwen.
Scheepvaart, landbouw en veefokkerij maken de bronnen van bestaan
der ingezetenen uit. In 1869 waren er 131 bunders met rogge, 1 met
tarwe, 25 met zomergerst, 16 met haver, 27 met boonen, 6 met erwten,
135 met aardappelen en 22 met zandrapen bezet, terwijl het weiland een
uitgestrektheid van 1970, en het hooiland een van 1072 bunders bezat.
Men rekende bij den aanvang van dat ja a r den veestapel op 364 paarden,
1 ezel, 1471 stuks runderen, 580 schapen, 2 geiten en 5 varkens. Ook
had het eiland toen 20 bijenkorven.
Sinds 1856 zijn onderscheidene plannen beraamd, om Ameland aan
den vasten wal te hechten. De Nederlandsche regeering heeft daartoe in
1870 niet alleen concessie verleend, maar zich daarbij tot een aanzien-
lijke geldelijke bijdrage verbonden.
A m e la n d e r g a t, zeeengte tusschen Terschelling en Ameland.
Am e liap o ld e r , polder in de Zeeuwsche gem. Biervliet, bedijkt in
1639, groot 361 bund.
Am e lisw a a rd , of O u d -Am e lisw a a rd , ridderhofst. in de Utrechtsche
gem. Rhijnauwen, aan den Krommen-Rijn. Oudtijds was het zeer sterk,
doch in 1672 werd het door de Franschen vemield. In 1707 liet Gerhard
Godaard Taats van Amerongen op de grondvlakte daarvan een nieuw
huís bouwen, dat van 1808 tot 1810 door Koning Lodewijk Napoleón
werd bezeten.
Am e lte , geh. in de Drenthsehe gem. Assen.
Am en , geh. in de Drenthsehe gem. Rolde, in 1840 met 44, in 1860
met 47 inw.