kerkgeb. zijn die der R. Kath. en der Chr. Geref. De fabrieken leveren
katoenen stoffen, bombazijn, diemet, leder, steenen, dakpannen, enz. Aalten
werd in de 12de eeuw Alathen en Aladnon geschreven. Het behoorde toen
tot de h e erl., later graafsch. Lohn, een Munstersch en Geldersch leen.
A a lten sch e -B e ek , of Slingerbeek, beekje dat in Westfalen ont-
springt, door de gem. Winterswijk, Aalten en Wisch loopt, zieh in de
Bielhemmerbeek en Slinge deelt, en in den Ouden-IJssel valt.
Aam, kleine bnnrt aan de Linge, in de Geld. gem. Eist.
A am sv e en , hoog veen op de grenzen van de Overijss. gem. Lonneker
en de Prniss. prov. Westfalen.
A an-en-G ende rdijke -Po lde r , pold. in het oosten der Zeeuwsche
gem. Zaäaaslag, bcdijkt in 1654 en 300 bund. groot.
A an r e ep e rd iep , beekje in de Drenthsche gemeenten Beilen en Assen,
dat met het Amerdiep het Duurserdiep vörmt.
A ansoho t, buurt in de N. Brab. gem. en 4 n. zuidoost van het dorp
Son. Het had in 1860, met den Heuvel, 161 inw.
Aan w a s, bnnrt in de H. Brab. gem. Ossendrecht, in 1840 met 201,
in 1860 met 195 inw.
A a nw a s (de), polder in de gem. Steenbergen, bedijkt in 1482, 164
bund. groot.
A a nw a s -v a n -S te en b e r g en , dijkaadje in de N. Brab. gem. Steenbergen,
bestaande nit de polders Kruisland, het Oude-land- en de beide
Kromwielen, O o s t-e n West-Graaf-Hendriks-polder, het Westland, st. Om-
kommerspolder en Heenschen-polder, te zamen 5464 bnnders.
A a r (de), vliet of riv., körnende nit den Rijn bij Alphen en vloeiende
naar de Drecht bij Nieuwveen, in 1824 en 1825 voor de vaart van groote
binnenl. vaartnigen geschikt gemaakt.
A a r (ter), gem. in Z. Holl., ingesloten door de gem. Leymuiden,
Nieuwveen, Zevenhoven, Nieuwkoop, Aarlanderveen, Oudshoorn, Wou-
brugge en Rijnsaterwoude. Zij is groot 1946 bund. en bestond vroeger
geheel nit veen, doch de uitgedolven en weder drooggem. veenen zijn nn
vruchtbare kleilanden. E r zijn nog enkele veenplassen, en längs de Aar nog
veengronden. Ten W. van deze vliet liggen de Langeraarsche- of Noord-
eindsche-, de Middel- en de üiteindsche-polder, de Heerenwegspolder en de
Wassenaarsche polder; ten O. de Korteraarsche-, de Bloklandsche-, de Schil-
ker- en de Zeven-Ambachtspolder. In 1840 is met deze gem. vereenigd de
kleine gem. Yrijhoeve. Landbouw en veeteelt maken de hoofdbronnen van be-
staan nit. De gem. telt 2 d ., ter Aar, met eene Herv., en L angeraar, met eene
R. K. kerk. De bevolking, in 1822 1461, in 1840 1782 en in 1870 2030
zielen, deelde zieh ten jare 1860 in 642 N. Herv., 1 Waalsch Herv., 12
Rem., 29 Chr. Ger., 10 Ev. L u th ., 1120 R. Kath. en 3 Oud-Roomschen.
Zij bestaat hoofdzakelijk door landbouw, veeteelt en veenderij.
Het d. ter Aar, in het midden der gem., ligt bijna H u, N- ten O.
van Alphen. De toren der Herv. kerk dagteekent van 1501. De kerk
zelve is van jonger dagteekening.
A a rd (ter), geh. in de Drentsche gem. Vries, l è n- Z .W. van h et hoofdd.
A a rd (ter), of Hoogen-Aard, geh. in de N. Brab. gem. Gilze-en-Rijen.
Aa rdam, fraai gel. geh. aan de Aar, in de gem. ter Aar.
A a rd en b u rg , dekenaat in ’t bisd. Breda, bevattende de 9 parochiën
Aardenbnrg, Biervliet, Eede, Groede, Hoofdplaat, IJzendijke, Oostburg,
Philippine en Sluis.
A a rd en b u rg , gem. in Zeeuwsch-Viaanderen, ingesloten tusschen Retranchement,
Zuidzande, Oostburg, ’t Kruis, Eede en Heille. Zij is groot
1670 bnnders, waarvan 1024 den Isabellapolder, 186 den Diomedepolder,
107 den Aardenbnrgschen—Havenpolder en 53 den polder Oude-Stad-Aar-
denburg uitmaken. Het overige bevat de stad Aardenbnrg, met een deel
van de polders Beoosten-Eede, Bewesten-Eede-bezuiden-st.Pietersdijk,
en Bewesten-Eede-benoorden-st.Pietersdijk. De bodem, uit zandachtige
klei gevormd, brengt veel tarwe, gerst, haver en boonen en eenige andere
veldvruchten voort. De bevolking, in 1822 1194 zielen, was in 1840 tot
1566 en in 1870 tot 1734 gestegen. Zij was in laatstgenoemd ja a r onder-
scheiden in 930 Herv., 68 Doopsgezinden, 3 Christ. Gereformeerden, 732
R.-Kath. en 1 die tot geen dezer kerkgenootschappen behoorde.
De stad Aardenburg, v<5or 1204 Rodenbnrg genoemd, bloeide reeds als
koopstad in de 9de eeuw en verhief zieh in de 13de eeuw door
koophandel tot een grootte, dat zij 7 marktpleinen en 74 straten
telde. Oorlogsrampen, watervloed en ’t opslijken van hare haven vernie-
tigden die welvaart. 'In 1604 werd zij door Prins Mhurits voor de Unie
gewonnen en in 1672 door de dapperheid harer ingezetenen voor het
Vaderland behouden. Nog geene 40 Soldaten en 175 weerbare burgers
sloegén toen niet alleen den aanval van 8000 of 90,00 Eransçhen af, m aar
maakten zelfs 620 krijgsgevangenen. De Herv. Kerk, in 1854 vernieuwd,
is een ruim gebouw. De Doopsgez. kerk is in 1793 vernieuwd, de R. K.
in 1804 gesticht. Op het Raadhuis bewaart men den degen van den dap-
peren vaandrig Elias Beekman, in 1672 bevelhebber der stad.
A a rd en b u r g sch e -H a v en p o ld e r , pold. gem. Aardenburg, bedijkt
in 1807, groot 107 bund.
A a rd eu h ou t, fraai bosch längs den Zandvoorder straatweg, in Haar-
lem’s omstreken, gem. Bloemendaal.
A a rd h u is, boerenw. in de gem. eh riiim 1 tiur ten W. van Apeldoorn.
Hierbij is in 1861 door Koning Willein I I I een gebouw in Zwitserschen
stijl opgericht.
A a r d s e h e -V e ld , buurt in de gem. Assen, aan de zuidwestzijde
der stad.
A a rdt, d. in de Geld. gem. Herwen-en-Aardt, in 1840 met 525, in
1860 met 518 inw. Hier Staat de kerk der Herv. gerp. Herwen-Aardt