Ospel, d. met eene nieuwe R.-Kath. kerk in de Limb. gem. Neder-
weert. H e t had in 1840 176, in 1870 840 inw.
Osso, geh. in de Zeeuwsche gem. Duivendijko, eertijds met het kasteel
Herkestein.
Ossenbroek, landgoed in de N.-Brab. gem. Beers, aan den nieuwen
weg van Beers naar Haps.
Ossendreeht, gem. in Ñ.-Brab,, in het zuid-oosten bespoeld door de
Schelde en verder bepaald door de N.-Brab. gem. Woensdrecht, Huybergen en
Putte, alsmede door de Belgische gem. Santvliet. Zij beslaat 3045 bnnd.
en bestaat deels uit diluvisch zand, deels uit klei. De zandgrond is heu-
velachtig, en daar hg tevens boschrijk is, levert het landschap
schslderachtige gezichtspunten op. De gem. had in 1822 1056, in 1840
1258, in 1875 2063 inw. In 1870 waren er 1858 R.-Kath. en 56 Herv.
Zij bestaan meest van den landbouw. Behalve het d. Ossendreeht, vindt
men er de b. Hondseind, Aanwas, Ilageland en Kalfven, benevens de
geh. Leegstraat, Moleneind en de Platinis. De polder Hinkelenoord, die
mede tot deze gem. behoort, maakte nog in het begin dezer eeuw een
gedeelte van Zeeland nit.
Het d. Qssendrecht, in 1840 met 214, in 1870 met 222 inw., heeft 2
kerken, een voor de R.-Kath. en een voor de Herv. Vroeger stond er
een groot kasteel.
Ossenisse, gem. in Zeeuwsch-Viaanderen, in het westen en noorden
door de Hont bespoeld en verder bepaald door de gem. Hontenisse en
Hengstdijk. Zij beslaat 1453 bund, en bestaat uit verschillende polders,
- met een uit klei of klei en zand saamgestelden bodem. ln 1822 had zij
638, in 1840 782, in 1875 882 inw., bijna allen landbouwers. Zij waren
in laatstgen. jaa r onderscheiden in 855 R.-Kath., en 27 Herv. De gem.
bevat h e t d. Ossenisse, benevens de geh. Zeedorp en Walenhoek.
Het d. Ossenisse bevatte binnen de kom in 1870 110 inw. E r is eene
R.-Kath. kerk met een hoogen toren, welks spits den schippers op
de Schelde tot een baak verstrekt.
Ossenkamp-Molenfeamp-sn-de-Mackarensche-Waarden, ui-
terw. in N.-Brab. van 72 bund., deels in de gern Oijen c. a., deels in
Megen c. a.
Ossenwaard, pold. van bijna 199 bund, in de Geld. gem. Herwen -en-Aerdt.
Ossenzijl, b. in de Overijsselsche gem. Oldemarkt, aan de Kalenbergergracht.
E r heerscht door de sluis of de zijl een levendig scheepvaart-
verkeer, vooral met andere Overijsselsche en met Priesche plaatsen, Men
telde er in 1840 281, in 1870 349 inw.
Ostade, geh. in de N.-Brab. gem. Asten.
Ostaye, of Ostaaijen, b. in de N.-Brab. gem. Zundert c. a., in 1840
met 175 inw.
Otene, Othene, of Noten, b. in de Zeeuwsche gem. Zaamslag, in 1840
met 166 inw. Het was vroeger een d„ doch in d e n strijdm e tS p an je ish e t
in 1586 onder water gezet, en na de beversching niet weër tot het oude
aanzien gekomen.
Otenesche-kreek, lange, smalle waterplas in de Zeeuwsche gem.
Zaamslag, 103 bund, groot.
Oterdum, d. met eene Herv. kerk in de Gron. gem. Delfzijl, in 1840
met 260, in 1870 met 378 inw., die der geh. Nijenhuis, de Warven en
Zomerdijk (in 1874 214) medegerekend. In de 15de eeuw werden hier
sterkten aangelegd, om de vaart op de Eems en de landing op de Gro-
ninger kust te beheerschen.
O te rd um m e r -Zÿ lv e st, zijlvestenij in Gron., Waartoe de landen van
Lalleweer, Borgsweer, Oterdum en Heveskes behooren.
Oterleek, gem. in N.-Holl,, tusschen Heer-Hugowaard, Ursem, Scher-
merhorn, Zuid- en- Noord-Schermer en Oudorp, met eene oppervlakte van
1409 bund. Oorspronkelijk was de gem. een schiereiland, hetwelk van de
geestgronden bij Alkmaar tot het oostelijk West-Eriesland reikte, tusschen
groote plassen, het Schermermeer en den Heer-Hugowaard. Sedert beiden
bedijkt werden, is een deel van den drooggemaakten Schermeer daaraan
toegevoegd. De grond bestaat uit klei. In 1822 had zij 506, in 1840 570,
in 1875 766 inw. Bij de telling voor 1870 vend men er 541 N.-Herv.,
1 W.-Herv., 8 Doopsg., 3 Ev.-Luth., 152 R.-Kath., en 1 Oud-R. Zij bestaan
meest van veeteelt en zuivelbereiding, alsmede van landbouw. De
gem. bevat de beide d. Oterleek en Noord-Schermeer.
Het d. Oterleek, in 1840 met 230, in 1870 met 286 inw., ligt aan de
ringvaart van den Schermeer, die hier een deel der vaart tusschen Hoorn
en Alkmaar nitmaakt. E r is eene Herv. kerk. In 1426 en 1492 werden
de dorpelingen door den Hollandschen graaf in boete verwezen. In
1573 brandde Sonoy het d. af, omdat de bew. den Spaiijaarden hulp
hadden geboden.
Oterleek, pold. van 192 bund, in de N.-Holl. gem. Oterleek,
Otterbroek, b. in de Geld. gem. Yoorst, nabij Wilp, in 1840 met
247 inw.
Otterdijk, geh. in de N.-Brab. gem. Lierop.
Otterloo, of de Aanstoot, d. met eene Herv. kerk in de Geld,
gem. Ede, in 1840 met 950, in 1872 met 1109 inw., daaronder begrepen
die van het Eder deel van Hoenderloo, benevens die van Eschoten,
Harskamp, Reemst, Deelen, Nieuw-Reemst, Plankenwambuis, Hoog-
Baarle en de Pampelt. In 1840 had Otterloo alléén 178 inw. Uit-
ge8trekte, woeste heiden omringen het naar alle zijden. In Augustus
1412 ontving Hertog Reinald IV hier op zijn jachthuis Graaf Willem VI
van Holland.
Otterspoorbroek, pold. van 552 bund, in de Utr. gem. Breukelen-
Njjenrode. '