1825 is een groot deel van den polder door het wegslaan van dijken
weggenomen.
T ite ó le , onde hoeve of plaats, ten jare 899 vermeld. Sommige oud-
heidkenners hebben daarin Delft, anderen Tiel meenen terng te vinden,
ofschoon de oorkonde blijkbaar naar Kennemerland verwijst. De schrijver
van dit Woordenboek acht dit Theole het geh. Tol of Tolsduin in de
N.-Holl. gem. Velsen te zijn.
T h e s in g e , d. in de Gron. gem. ten Boer, in 1840 met 120, in 1870
met 284 inw., zonder de b. Achter-Thesinge (in 1840 met 88, in 1870
met 271) inw. Het d. ontleent zijn oorsprong aan een klooster, dat vol-
gens de overlevering door den Malthezer Ridder Thetse, in of omstreeks
1215, is gesticht. Dit klooster was een groot, welversterkt gebonw.
De Herv. kerk is een overgebleven deel van de oude kloosterkapel. De
Chr.-Geref. kerk dagteekent van 1844.
TM b au tp o ld e r , pold. van bijna 34 bund. in de Zeeuwsche gem.
IJzendijke, in 1648 bedijkt.
Thij, of Thijo (het), geh. in de Overijsselsche gem. Steenwijkerwold.
Thyurn, of T yum , geh. in de Gron. gem. Winsum, in 1840 met
16 inw.
T h o len , eil. in Zeel. omspoeld door de Ooster-Schelde, het Keeten,
het Mastgat, de Mosselkreek en de Eendragt. Het heeft 8 uren in om-
trek, 3 uren in de lengte en nagenoeg 2 uren in de breedte.
. Tholen bestond in de 13de eeuw uit verschillende kleine eilanden, die
allengs door indijkingen verbonden zijn. Door het bedijken van het
noordelijk deel van den Pluimpot, in 1556, werden de oostelijke am-
bachten aan de westelijke gehecht. Sedert is door nieuwe aanwinsten het
eiland weder vergroot, ook nog in onzen tijd, zoo ais door het bedijken
van den Hollarepolder in 1843, van den van-Haaftenpolder in 1852
en den Joanna-Mariapolder in 1860. In 1870 rekende men de grootte
op 13,243 bund. Het heeft zeer vruchtbare landerijen.
T h o len , distr. in Zeel. voor het verkiezen van leden voor de Prov.
Staten. Het bevat de eil. Tholen en st.-Philipsland, te zamen met 8 gem.,
ais 7 op Tholen en 1 op st.-Philipsland, dezelfden die het kant. Tholen
vormen.
T h o len , derde kanton van het Zeeuwsche arr. Zierikzee, bevattende
de 8 gem: st.-Annaland, st.-Maartensdijk, Oud-Vossemeer, st.-Philipsland,
Poortvliet, Scherpenisse, Stavenisse, Tholen.
T h o len , kerk. ring der Herv. Kerk in de klasse Zierikzee. Zij bevat de
8 gem.: Tholen, st.-Annaland, st.-Maartensdijk, st.-Philipsland, Poortvliet,
Scherpenisse-en-Westkerke, Stavenisse, Oud-Vossemeer.
T h o len , gem., uitmakende het zuidoost. deel van het gelijknamige
Zeeuwsche eih, in het zuiden door de Ooster-Schelde en in het oosten
door de Eendragt bezoomd. Naar de landzijde is zij bepaald door de ge-
meenten Oud-Vossemeer en Poortvliet. Zij beslaat ruim 2133 bund., alies door
zeeklei gevormd. In 1795 had Tholen 1695, in 1822 2005, in 1830 2159,
in 1840 2474, in 1860 2476, in 1875 2687 inw., in laatstgen. ja a r onder-
scheiden in 2129 N.-Herv., 3 W.-Herv., 212 Chr.-Geref., 3 Bem., 1
Doopsg., 1 Luth, en 338 B.-Kath. Hun hoofdmiddelen van bestaan zijn
landbouw en visscherij. Voorts zijn er enkele kleine inrichtingen van nijver-
heid. De gem. bevat de stad Tholen, de b. Schakerlo, de geh. Molen-
vliet en Steenenkruis, benevens ongeveer 50 verstrooide hoeven en dag-
looners-woningen.
De stad Tholen is op den wester oever van de Eendragt gebouwd,
waarover hier een veer is naar de N.-Brab. gem. Halsteren. Zij
heeft nog ten deele welonderhouden wallen en stadsgrachten, eene
ruime markt en 2 kleinere markten, 18 straten, eene haven en eene be-
vallige wandelplaats. Men telde er in 1840 281 huizen en 1938 inw.
Bij de telling voor 1870 vond men er 329 bew. huizen, 105 onbew.
huizen en 3 in aanbouw. Het cijfer der bev. beliep toen 2014 zielen.
Tholen ontleent zijne opkomst aan een tolhuis, dat oorspronkelijk den
Hertog van Brabant behoorde. In de eerste helft der 13de eeuw kwam
de plaats in het bezit der Graven van Holland en Zeeland, die er een
steenen huis voor den ontvanger van den tol lieten bouwen. In 1291 bezat
Tholen reeds vrije scheepvaart op de Hont en de Ooster-Schelde, en in
1335 verkreeg het de vrijheid om stapelvrij haver en koren Holland
binnen te voeren.
Tholen heeft een stadhuis van wit arduin, met een kleinen toren.
E r zijn kerken voor de Herv., de Chr.-Geref. en de R .-Kath. Van deze ge-
bouwen is vooral de Groote kerk der Herv., mede van wit arduin, met
een matig hoogen toren, bezienswaardig. Daarin vindt men de ver-
sierde graven van Gwy van Blois, laatsten Heer van Tholen, overleden
in 1421, en van Gwy van Blois Anthonisz., Heer van Poortvliet.
Tot de historische herinneringen van Tholen behooren : de groote brand
van 1452; de verpanding Ber stad aan den Heer van Bergen, van 1515
tot 1524; de komst der Staatschen voor Tholen in 1572; de overgang
van Tholen aan de Staatsche zijde, in 1577; de mislukte onderneming
van Parma, den 17 September 1588; de mislukte aanslagen
der Spanjaarden, in 1594 en 1597; de watervloed van 1682; de onlusten
van 1702; de overrompeling door de Eranscben, den 24 Augustus 1712;
hot binnentrekken der boeren van st.-Annaland om de regeering te
veränderen, in Mei 1747; de plunderingen der krijgsbezetting in 1787;
de watervloed van Jan u a ri 1808; de vreugdevolle ontvangst van Koning
Willem I I I , den 28 Mei 1862. .
T b o ls e in d e , T o lse in d e , of N ieuw -O lz en d e , pold. op Zuid-Beve-
land, in de gem. Yerseke, 168 bund. groot. De pold. is in 1672 terug-
gewonnen van de voorm. heerl. Tholseinde, die in 1530 overstroomd
werd. Van de heerl. Tholseinde is een smalle strook bij de gem. Krui-
ningen gevoegd.