R o sen d a a l-en -N isp en , gem. in N.-Brab., ingesloten door de Ned.
gemeenten Wouw, Steenbergen, Oud-en-Nieuw-Gastel en Rucphen, alsmede
door de Belg. gem. Esschen. De grond bestaat meest uit diluviscb zand,
doch er ligt ook eenige beekklei. Het vroegere hooge veen is afgegraven.
De gem., die 5716 bund. groot is, bevatte in 1822 5080, in 1840 5909,
in 1875 8234 inw. Bij de telling voor 1870 onderscheidde deze bev.
zieh in 7433 R.-Kath., 234 Ned.-Herv., 4 W.-Herv., 25 Luth., 1 Rem.
en 1 ongenoemde. Zij bestaan zoowel van landbouw als van handel,
nijverheid, markten en doortocht. De gem. bevat de stad Rosendaal, het
d. Nispen, en de buurten Langdonk, Lagebrug, Kalsdonk, Vroenhout,
Hülsdonk, Rietgoor, Borteldonk, Haink en Vinkenbroek.
R o sm a len , gem. in N.-Brab., ingesloten door de gem. ’s Hertogenbosch,
Empel c. a., Alem c. a., Nuland of Nieland, Berlicum en den Dongen.
Zij is 3584 bund. g root, zijnde de grootste helft diluvisch zand, de
kleinste helft klei. In 1822 had zij 1529, in 1840 1932, in 1875 2832
inw. Bij de telling voor 1870 onderscheidde men er 2302 R.-Kath., 45
Herv. en 1 Luth. De meeste inw. zijn landbouwers, doch eenigen bestaan
door fabriek- of handwerknijverheid. De gem. bevat het d. Rosmalen,
de b. Kruisstraat, Hintham, Sprokkelbosch, Heeseind, Molenhoek en Heinis,
benevens de geh. Varkenshoek, Maliskamp en Kloosterhoek. Ook zijn
er eenige buitengoederen. Dikwijls heeft dit d. door overstroomingen
geleden, o .a . nog in de lente van 1876.
Het d. Rosmalen komt reeds in het begin der 9de eeuw onder den naam
Rosmalla of Rosmella voor. Het is niet groot, teilende men er in de kom
ten jare 1870 slechts 217 inw. E r zijn kerken der R.-Kathol. en
Herv.
R o ssem , of Ro ssum, gem. in Geld., het oostelijk ged. van den
Bommelerwaard uitmakende. Zij wordt ingesloten door de gem. Driel,
Kerkwijk, Hurwenen, Varik en Heerewaarden, allen mede in Geld., en door
Alem c. a. in N.-Brab. Door de Waal en Maas bezoomd, bestaat de grond
dezer gem. — ruim 834 bund. — uit vruchtbare rivierklei, die wel door
zware dijken beschermd moet worden, maar rijke oogsten geeft. In 1822
had de gem. 740, in 1840 1066, in 1875 1162 inw., in laatstgenoemd
jaa r onderscheiden in 687 Herv., 3 Chr.-Geref., 458 R.-Kath. en 14 Isr.
De gem. bevat het d. Rossum, de b. Geenweide, het geh. Rome en het
fort Nieuw-st.-Andries, ook Willem genoemd. De gem. is eene zeer onde
heerl. Uit het geslacht der heeren is ook de befaamde Geld, veldheer
Maarten van Rossem gesproten.
Het d. Rossem is zeer oud. Het wordt door den hoogleeraar Leemans
voor het oude Grinnes gehouden. Zeker is het, dat er vele Romeinsche
oudheden zijn gevonden. Van Spaen meent in Rossem het Rothem van
1108 terug te vinden. In 1840 had dit d. 845, in 1872 1073 inw. Het
ligt zeer fraai in het geboomte en heeft 2 kerken, een voor de Herv. en
een voor de R.-Kath. Het Huis te Rossem is in 1560 gesloopt.
Rossem is in 1524 door de Bosschenaars en later door de Spanjaarden
afgebrand. Den 23 Dec. 1813 viel bij Rossem een gevecht voor tusschen
de aftrekkende Eranschen en Pruisen, welke laatsten door Rossemer
schippers van Varik waren overgevoerd.
R o ssem sch e -W a a rd , uiterw. in de Geld. gem. Rossem, 33 bund.
groot.
R o ssiim , d. met eene R.-Kath. kerk in de Overijsselsche gem. Weer-
selo. Het telde in 1840 504, in 1870 476 inw.
R o sv e ld , b. in de Limb. gem. Nederweert, in 1870 met 122 inw.
R o sw a a rd , uiterw. in de Geld. gem. Bemmel, met de Burgen bijna
78 bund. groot.
R o sw e id e , pold. van 64 bund. in de Utr. gem. Veldhnizen. Deze
pold. had in 1840 31 inw.
R o sw in k e l, d. met eene Herv. kerk in de Drenthsche gem. Emmen,
aan het Rundiep. Het telde in 1811 471, in 1840 561, in 1870 729 inw.
Vermaard is de tocht van Graaf Willem Lodewijk van Nassau, den 15
Angustus 1593, over het moeras, dat zich tusschen Emmen en Roswinkel
uitstrekt.
R o sw in k e lsch e -M a rk e , b. in de Drenthsche gem. Emmen, in 1870
met 246 inw.
Ro t, of R o th , geh. in de Geld. gem. Geldermalsen.
R o tg an s, of de R jjsw ÿk sch e -W a a rd , uiterw. van bijna 16 bund.
in de N.-Brab. gem. Rijswijk.
Roth, of R o tt, b. in de Limb. gem. Vaals, in 1870 met 116 inw.
R o th em , b. in de Limb. gem. Meerssen. Het had in 1840 380, in
1870 570 inw.
R o tste r -G a a st, of K le in e -G a a st, b. met dorpsrechten, in de
Friesche gem. Schoterland. De kerk is reeds voor vele jaren gesloopt.
Het d. had in 1811 66, in 1840 60, in 1875 73 inw.
R o tste rh a u le , of H a u le , b. met dorpsrechten in de Friesche gem.
Schoterland. De kerk is reeds voor onheugelijke tijden gesloopt. Men
telde er in 1811 543, in 1840 431, in 1875 562 inw. die van het geh.
de Polie (in 1840 52) medegerekend.
R o tte , riv. in Z.-Holl., dat bij Moerkapelle ontstaat en langs ter
Bregge naar Rotterdam loopt, waar zij in de Maas valt. Het Rottepeil,
waarnaar in Schieland de waterstand veelal wordt gerekend, ligt 0.341
meter beneden A. P .
Ro tteban, heerl. in de Z.-Holl. gem. Hillegersberg.
R o ttep o ld e r , pold. van 72 bund. in de N.-Holl. gem. Haarlem-
merliede c. a.
R o tte rd am , kiesd. voor het afvaardigen van leden naar de Staten.
Generaal. Het bevat, volgens de wet van 6 Mei 1869, de 5 gem. : Rot