een in het klooster gepleegden doodslag, in 1383 ; de brand van 1414 ;
de hnldiging van Hertog Eilips van Bourgondie als Graaf van Zeeland,
in 1433; de mislukte poging van Koning Henry IV van Engeland omde
Zierikzeenaren tot trouwbrenk aan den Bourgondischen Hertog te verleiden,
in 1436 ; het groot verlies aan schepen, in 1454 ; de branden van
1458 en 1466; het huldigen van Hertog Karel van Bourgondie, op den
dijk van Borrendamme, terwijl de pest binnen de stad woedde, in 1468;
het oproer wegens het invorderen van nieuwe accijnsen, in 1472; de komst van
Hertog Karel de Stoute om de schuldigen te straffen, den 30 Jannari
1473 ; de huldiging van Maximiliaan van Bourgondie, den 23 Maart 1478;
de komst van den Hertog van Saksen om de Zierikzeenaren te straffen
wegens het aanvoeren van mond- en krijgsbehoeften aan de Hoekschen
binnen Sluis, in 1492; het heerschen der pest in 1515 e n l5 1 8 ; de brand
van 15 April 1526 ; het heerschen der pest, in 1532; het begin der ver-
volging om bet geloof, door te verbannen en te onthoofden, in Mei 1535; de
komst van Keizer Karel V, den 15 Ju li 1540 ; de eerste openbare predikatie
der Herv., in Ju li 1566; het omverhalen van het Minderbroedersklooster,
in Januari 1567; het verzet van Lieven Jansz. Boheym, genaamd Keersema-
ker en de zijnen, om de Spaansche bezetting binnen te laten, in April en
Mei 1572; het innemen van twee vaandels der Walen, in het begiu van
den zomer van 1572 ; het openen der stad voor de Staatschen, onder Jacob
Simonsz. de Rijk, den 6 Augustus 1572; de overgave aan de Span-
jaarden, na een wakkeren tegenstand van meer dan tien maanden, waarin
vooral Jan Lieven Heere met de grootste opoffering voorging, den 2
Ju li 1576; het bezetten der stad door Staatsche troepen onder Hohenlo, in
November 1576; het graven der haven en het trekken van Duivelandaan
•Scbouwen, begonnen in 1594; het nemen van 49 vischschepen door de
Engelschen, in 1653; het oproer van 11 Ju li 1672; het doorbreken van
den Oost-Haven dijk, den 26 Januari 1682; het oproer in April en Mei
1747; de onlusten en plunderingen in 1787; de revolutie van 5 Bebruari
1795; het wegzinken van het Oost-Havenhoofd, den 24 Augustus 1801;
de strijd van de Luitenants Olijve en Yelsberg tegen Engelsche kruisers,
in Maart 1804; de watervloed van 14 en 15 Januari 1808 ; de bezetting
door de Engelschen, den 31 Ju li 1809; het aftrekken der Engelschen,
den 1 7 September 1809 ; de gevangenneming van den Rechter Willem
Adriaan de Jonge, den 5 December 1813; het aftrekken der Eranschen,
den 7 December 1813; de vrijheid hersteld, den 8 December 1813; de
komst en het vertrek van Koning Willem I II, den 29 en 30 Mei 1862.
Z ieuw en t, d. met twee R.-Kath. kerken in de Geld. gem. Lichten-
voorde. Men telde er in 1840 1417, in 1872 1305 inw.
Z ieuw en t (het), b. in de Geld. gem. Ruurlo, in 1840 met 407, in
1872 met 427 inw. _
Z ijd en t (ter), geh. in de N.-Holl. gem. Spanbroek.
Zijdepolder, pold. van 374 bund. in de Z.-Holl. gem. Ouderkerk-
aan-den-IJssel.
Z ij depo lder, pold. van 151 bund. in de Z.-Holl. gem. Veur.
Zij de r v e ld , d. met eene Herv. kerk in de Z.-Holl. gem. Everdingen.
Men telde er in 1840 532, in 1870 487 inw., waarvan in laatstgen. jaar
143 binnen de kom en 384 daarbuiten. Met de polders Over-Zijderveld en
Noder-Zgderveld vormt zij eene heerl. van 299 bund., die oudtijds aan
het httis van Arkel toebehoorde.
Zijd ew in d , of Zijdenskerk, d. met eene Herv. kerk in de N.-Holl.
gem. Oude-Niedorp. Men telde er in 1840 266, in 1870 343 inw. E r is
een halt van den spoorweg de Helder—Alkmaar.
Zijl (de), stroom die in de Z.-Holl. gem. Leiderdorp bij de Span-
jaardsbrug uit den Rijn komt en noordwaarts naar de wateren loopt, die
naar het Kagermeer vloeien. Ter plaatse waar deze stroom uit den
Rijn voortkomt, lag oudtijds het Huis te Zijl, dat in 1420 door Hertog
Jan van Beijeren stormenderhand en in 1481 door A artshertog Maximiliaan
b(j verdrag werd ingenomen.
Zijlberg, b. in de N.-Brab. gem. Deurne, in 1840 met 399 inw.
Zijldiep, vaart in Gron,, van Scheemda naar Termunten.
Zijldiep, vaart in Gron., van Visvliet naar het Reitdiep.
Zijldijk, d. met eene Doopsgez. kerk in de Gron. gem. ’t Zandt, ter
plaatse waar vroeger eene sluis in een nu opgeslijkten, eens breeden
stroom lag. Men telde er in 1840 454, in 1870 669 inw.
Zij llaan-en-Meij epo lder, pold. van 146 bund. in de Z.-Holl. gem.
Leiderdorp.
Zjjlsterburen, geh. onder het d, Nijland in de Eriesche gem.
Wymbritseradeel.
Zijpe, kerk. ring in de klasse Alkmaar der Herv. Kerk. Zij bevat de
15 gem. : Anna-Paulowna, Barsingerhorn-en-Haringhuizen, Callantsoog,
Eenigenburg, de Helder, Huisduinen, Hippolitushof-en-Westerland, Kol-
horn, st.-Maarten-en-Valkoog, Noord-Zijpe, Oosterland-Stroe-en-den-Oever,
Petten, Schagen, Wieringerwaard, Zuid-Zijpe.
Zijpe, d e Zijpe, of Zijpe-en-Hazepolder, gem. in N.-Holl., be-
staande uit den drooggemaakten plas de Zijpe en den Hazepolder. Gedu-
rende eenige jaren behoorde daartoe ook de Anna-Paulownapolder, die
door de wet van 19 Ju li 1870 eene zelfst. gem. werd.
De gem. Zijpe is thans bepaald door de gem. Callantsoog, Petten,.Schoorl,
Warmenhuizen, st.-Maarten, Schagen, Barsingerhorn, Wieringerwaard en
Anna-Paulowna. Zij beslaat ongeveer 6755 bund. en heeft deels zandgron-
den, deels (in het noordoosten) klei. Yan het hoofdgedeelte, de Zijpe, een
polder van 6479 bund., weten wij den tijd der eerste herschepping in land
niet: men meent dat de bedijking welke omstreeks 1388 geschiedde, reeds
de tweede is geweest. Na het spoedig gevolgd inbreken dezer bedijking,
lag de Zijpe ongeveer 160 jaren overstroomd en met de zee gemeen.
Van 1553 tot 1655 werd de Zijpe andermaal bedijkt, doch in September
9 1 *