S i p , buurt in de Drenthsche gem. Westerbork, in 1811 met 175, in
1840 met 243, in 1860 met 253 inw.
E lsb ro ek e rp o ld e r , pold. van 185 bund, in de Z.-Holl. gem. Hillegom.
E lsen , of E lz en , buurt in de Overijsselsche gem. Markelo, in 1840
met 494 inw. In 1860 telde het met Elserbroek 819 inw.
E lse rb ro ek , buurt in de Overijsselsche gem. Markelo, in 1840 met
183 inw.
E lsh o u t, d. met eene R.-Kath. kerk in de N.-Brab. gem. Ond-Heus-
den, in 1840 met 618, in 1860 met 602 inw. In 1835 werd er het fraaie
raadhuis voor de gem. Oud-Heusden gesticht. In vorige eeuwen stond
er het kasteel van Elshout en het Cistercienser nonnenklooster Mariendonk.
E lsh ou t, beneden- of westelijk ged. der Z.-Holl. gem. Nieuw-Lekker-
land. Men vindt er de sluizen voor den Over- en Nederwaard. Voor de
Hervorming had het een eigen kerk. In 1840 telde het 164 inw.
E lsk am p , geh. in de Overijsselsche gem. Raalte.
E lslo o , d. met eene Herv. kerk in de Friesche gem. Oost-Stellingwcrf,
op de Drenthsche grens. Het had, met de daartoe behoorende gehuchten
Tronde en Zuidhorn, in 1811 225, in 1873 398 inw. In 1840 vond
men 239 inw. te Elsloo en 72 in de gehuchten, in 1860 288 en 85.
E ls lo o , gem. in Limb., ingesloten tusschen Stein, Beek en Geul
(Nederl.), en Boorsheim en Mechelen (Belgie). Op den zuid-westkant door
de Maas bepaald, heeft zij längs de rivier een bodem van Maasklei,
doch meer oost- en noordwaarts van Limburgsche klei. Hare opper-
vlakte beloopt 807 bund. In 1822 had deze gem. 733, in 1840 1151, in
1873 1311 inw. Allen belijden den R.-Kath. godsdienst en vinden voor
het meerendeel hun bestaan in den landbouw. E r is ook eene branderij.
Behalve het d. Elsloo, bevat de gem. de buurten Groot-Meers en Catsop,
benevens het geh. Terhagen. Elsloo is eene oude heerlijkheid, over wier
betrekkingen tot Brabant en Gulik, tot Spanje, Oostenrijk en de Veree-
nigde-Nederlanden vrij wat verschil is geweest. Bij den vrede van 1785
erkende de Keizer Elsloo als eene Staatsche heerlijkheid.
Het d. Elsloo aan de Maas, had in 1840 495, in 1860 523 inw. Het
is eene zeer oude plaats, daar de middeleeuwsche schrijvers haar hij het
verhaal der landingen van de Noormannen onder den naam van Haslao
vermelden. Een Noordsch kamp was er van 881 tot 883 gevestigd, totdat
Karel de Dikke deze zeeschuimers tot den aftocht wist te bewegen. De
kerk, aan st.-Augustinus gewijd, bezit eene merkwaardige klok.
E ls p e e t , d. in de Geld. gem. Ermelo, in 1840 met 591, in 1860 met
734, in 1872 met 808 inw. Het is van hoogen ouderdom, waarvan
de oude toren der Herv. kerk ten bewijze strekte. Die toren was van
duifsteen opgetrokken, maar is in het begin dezer eeuw afgebroken, om
voor een sierlijker spits plaats te maken. Bij Elspeet lagen niet, zoo als
vroeger in Gelderl, schier overal het geval was, eenige adell. huizen; ook
waren er geene bedelaars, hetgeen de Elspeters deed ^ g g e ^ ^vi hebb n
geen edelman, wi hebbcn geen bedelman” . Bij Elspeet ligt het 500
bund, groote Elspeter bosch. Onder Koning -Willem I was Elspeet de
hoofdplaats van een district voor het afvaardigen van leden uit den lan-
delijken stand naar de Prov. Staten.
E lst, prov. kiosdistrict van Geld., bevattende de 5 gem.: Eist, Huissen,
Bemmel, Gent, Valburg.
E ls t, derde kanton van het Geld. arr. Nijmegen, bevattende de 7 gem.
Bemmel, Elst, Gent, Hemmen, Heteren, Huissen, Valburg.
E lst, kerk. ring der Herv. klasse Nijmegen (Geld.). M , »
Angeren-en-Loo, Bemmel, Driel (in de Betuwe), Eiden, Elst, Gent-Erl -
com-en-Doornenburg, Hemmen, Herveld, Herwen-Aerdt-en-Panner en,
Heteren, Huissen, Lent, Lobith, Randwijk-en-Lakemond, Ressen, Sl.jk-
Ewijk-en-Oosterhout, Valburg-en-Homoet, Zetten-Andelst-en-Indoormk. E r
zijn 26 kerken en 18 predik.
E lst, gem. in Geld., uit twee van elkander gescheiden stukken be-
staande. Het grootste, omvattende de d. Elst en Eiden, is oms oten
door Arnhem, Renkum, Heteren, Valburg, Bemmel en Huissen,
kleinste, waarin het d. Lent ligt, strekt zieh tusschen V a lb u rg Bemmel,
Ubbergen en Nijmegen uit. Beide deelen, die het midden der ver- e “we ui
maken, hebben te zamen ruim 5599 bund, oppervlakte. De gem. had m
1822 3357, in 1840 4510, in 1873 4908 inw., voor laatstgenoemd jaar
onderscheiden in 3208 R.-Kath., 1659 Herv., 3 Waalsch-Herv., 2 Presb.,
5 L u th ., 4 Doopsgez,, 4 Chr.-Geref. en 23 Isr. De ingezetenen vinden
meerendeels hun bestaan in den land- en ooftbouw; verder in warmoe-
zerij, veeteelt en eenige fabrieken, zoo als eene bierbrouwenj, eene aard-
appelsiroopfabriek, eene kleine meubelmakerij, eene stijfselfabriek en 4
molens. Behalve de drie d., bevat de gem. ook de buurten Hollander-
broek, Lienden, Aam, Rijkerswoerd, Reet en Eimeren, benevens de ge .
Bredelaar, Merm en Laar.
Het d . Elst, in 1840 met 1140, in 1872 met 1452 inw., ligt aan d e n
grooten weg tusschen Arnhem en Nijmegen, genoegzaam halverwege beide
steden. Het is van hoogen ouderdom, daar het reeds in 726 e enekerkhad
die den 9 Ju li van dat ja a r door den Fränkischen Groothofmeester K arel
Martel met de goederen van den ontrouwen Graaf Everard werd begünstig .
Ilet komt in de oudste oorkonden onder de namen van Eliste, Alista en
Alisa voor. Volgens sommigen zou de geloofsprediker Werenfried er e-
graven zijn. De zeer oude Herv. en de aanzienlijke R.-Kath. kerken zijn
de belangrijkste gebouwen, van welke de eerste door haar zeer hoogen
toren op verren afstand kan gezien worden. Keizer Hendrik I I hield c i
in 1003 eenigen tijd op een hof te Elst op. Eerst in 1225 kwam Elst,
door railing met Utrecht, aan Gelderland.
E lst, d. in de Utr. gemeenten Rhenen en Amerongen, met eene Herv.
* ___ . t . I D i A t n U n m a n a i*