dorp veel in den oorlog tusschen de stad Utrecht en Aartshertog Maxi-
miliaan, en in 1672 in den strijd der Staten tegen Louis XIV.
B r eu k e len -N ij enrode , gevormd nit de heerlijkh. Breukelen-Nijeu-
rode, Brenkelen-Ortts en Portengen-Lettesgerecht, is eene gem. in de prov.
Utrecht op den westoever van de Vecht, tnsschen Loenen, Ruwiel, Kocken-
gen, Laag-Nieuwkoop, Maarsen en Breukelen-st.-Pieters. Haar tegenwoor-
dige omvang dagteekent eerst sedert de wet van 27 Ju n i 1857, die
de gem. Portengen daarbij inlijfde. Zij heeft nu 1115 bund, oppervlakte,
meerendeeis rivierklei, doch in het westen laag veen. Hare bevolking in
1822 1290 zielen, beliep in 1840 1606, terwijl Portengen in eerstgenoemd
ja a r door 56, en in laatstgenoemd jaa r door 55 zielen was bevolkt. Ten
jare 1870 had de gemeente Brenkelen 1827 inw., onderscheiden in 1099
Ned.-Herv., 2 Waalsch-Herv,, 1 Anglik., 35 Ev.-Luth., 12 Doopsgez.,
4 Rem., 10 Christ.-Ger., 661 R.-Kath. en 3 ongenoemden. De veeteelt is
de voorn. bron van welvaart. Voorts komen in aanmerking de voordeelen
die het zomerverblijf van vele stedelingen afwerpt, scheepvaart, zuivel-
bereiding, en enkele inrichtingen van volksvlijt. Behalve het d. Breuke-
len, bevat de gem. de geh. Galgerwaard, Kortrijk en de Portengensche-
Brug. Voorts vindt men er de ridderbofstad Nijenrode, benevens de
groote buitens Vredenoord, Vecbtstroom, Vechtvliet, Hofwerk, Rijn-en-
Vecht, enz.
B r eu k e len -O r tts, heerl. in Utrecht, in de gem. Breukelen-Nijenrode.
B r eu k e len -s t.-P ie te r s, gem. in Utrecht, op beide oevers van de
Vecht, doch meest op de oostzijde, door Breukelen-Nijenrode, Loosdrecht,
Maarseveen, Tienhoven en Hilversum (N.-HoU.) bepaald. Langs de Vecht
is de bodem klei, doch meer naar het westen heeft men waterplassen, meest
door uitdelving ontstaan, met vele strooken laag veen daartusschen. De
gem. beslaat 1275 bund, en had in 1822 567, in 1840 837, in 1870 808
inw., wijzende de verdeeling in laatstgenoemd ja a r aan: 676 Ned.-Herv.,
2 Waalsch-Herv., 1 Rem., 5 Chr.-Ger. en 124 R.-Kath. De gem. bevat,
de aanzienlijke buurtsch. Breukelerveen, op den weg van Nieuw-Loos-
drecht naar Tienhoven. Aan de Vecht liggen, behalve een steenoven,
ook de ridderhofsteden Guntérstein en Oudaan, de landgoederen Groene-
vecht, Kweekhoven, Vechthof, Boomrijk en Slangenvecht.
B r eu k e le r v e en , buurt in de Utr. gem. Breukelen-st.-Pieters, in 1840
met 398, in 1860 met 393 inw.
B r eu k e le r v e en , polder in de Utr. gem. Breukelen-st.-Pieters.
B r eu k e le rw a a rd , geh. in de Utr. gemeenten Ruwiel en Breukelen*
Nijenrode.
B r e u l (de), ambachtsheerl. in de gem. Zeist, in 1840 met 93 inw.
B r eu st, d. in de Limb. gem. Eysden, in 1840 met 266, in 1860 met
301 inw. De st.-Maartenskerk, van zandsteen opgetrokken, is in Gothischen
bouwstijl.
Met de geh. Hoog-Caestert en Maerland en een deel van st.-Geertruide,
vormde dit d. vroeger eene heerl., wier grondgebied zoodanig met dat van
de heerl. Eysden was verbonden, dat beiden als een schaakbord dooreen
lagen, zoo echter dat Eysden slechts half zoo groot was als Breust. In
1822 waren Breust en Eysden nog twee afzonderlijke gemeenten, in welk
jaar Breust 944 inw. telde. Kort daarna zijn zij echter vereenigd.
Breust behoorde in vorige eeuwen aan het kapittel van st.-Martin te
Luik, hetwelk beweerde dat dit gebied een onmiddellijk rijksleen uitmaakte.
Breusterbosch, buurt in de Limb. gem. st.-Geertruide, in 1840 met
170, in 1860 met 144 inw.
B r eyversroth, of B r e y v en sr o th , buurt in de Limb. gem. Stamp-
ray, in 1840 met 198, in 1860 met 213 inw.
B r ie fk e til, geh. in de Gron, gem. Warffum.
Brielaart (de), fraai landgoed aan de westzijde van het Geld, dorp
Barneveld.
Brielle, rijkskiesdistr. voor het afvaardigen van leden naar de Staten-
Generaal, gevormd bij de wet van 6 Mei 1869, bevattende de 26 gem. :
Brielle, Rozenburg, Vierpolders, Oostvoorne, Nieuwenhoom, Hellevoet-
sluis, Nieuw-Helvoet, Rockanje, Heenvliet, Geervliet, Zwartewaal, Spijke-
nisse, Hekelingen, Zuidland, Abbenbroek, Oudenhoorn, Piershil, Gouds-
waard, Nieuw-Beijerland, Oud-Beijerland, Poortugaal, Hoogvliet, Pemis,
Charlois, Rhoon, Katendrecht. Het had bij zijne samenstelling 43,401 inw.
en 1125 kiesgerechtigden.
Brielle, distr. in Z.-Holland to t het afvaardigen van leden naar de
Prov. Staten, bevattende de 15 gem. : Brielle, Oostvoorne, Zwartewaal,
Vierpolders, Nieuwenhoom, Hellevoetsluis, Nieuw-Helvoet, Rockanje,
Zuidland, Geervliet, Spijkenisse, Hekelingen, Oudenhoorn, Heenvliet, Abbenbroek.
Brielle, arr. in de próv. Zuid-Holland. Het werd in 1811 als arr.
van het Departement-der-Bouches-de-la-Meuse opgericht, en in 3 kantons :
Brielle, Sommelsdijk en Goedereede afgedeeld. Bij de invoering der rech-
terlijke organisatie van 1838 behield het denzelfden omvang, doch toen
■werd het kanton Goedereede bij Sommelsdijk ingelijfd. Het arr. heeft
dus nu slechts 2 kantons, t. w. Brielle en Sommelsdijk.
; Brielle, eerste kanton van het arr. Brielle, bevattende de 15 gem. :
(Brielle, Oostvoorne, Hellevoetsluis, Nieuw-Helvoet, Nieuwenhoom, Ouden-
ftoorn, Zuidland, Abbenbroek, Zwartewaal, Vierpolders, Rockanje, Heen-
wliet, Geervliet, Spijkenisse, Hekelingen.
! ®r iö lis, klassis der Herv. Kerk in Z.-Holland, verdeeld in 3 ringen:
(Brielle, Geervliet en Sommelsdijk. Zij bevat 31 gem. en heeft 35 predikanten.
I Brielle, kerk. ring der klassis van Brielle, bevattende de 8 gem.
t le, Prielsch-Nieuwland, Hellevoetsluis, Nieuwenhoom, Nieuw-Helvoet,
I ostvoome, Rockanje, Zwartewaal.